Akropolis - Stanisław Wyspiański (światowa biblioteka cyfrowa txt) 📖

Uwagi: 0

Słowa kluczowe:

Skarżyć się

Krótki opis książki:

Akropolis — dramat Stanisława Wyspiańskiego z 1904 roku, przez autora uznawany za ideową kontynuację Wesela i Wyzwolenia. Dzięki symbolicznym scenom odgrywane przez posągi z katedry wawelskiej dramat łączy polską tradycję z mitologią grecką, Wisłę z trojańskim Skamandrem, a w zakończeniu Chrystusa utożsamia z Apollinem.

Przeczytaj książkę

Podziel się książką:

Autor: Stanisław Wyspiański
Epoka: Modernizm
Rodzaj: Dramat

Czytasz książkę online - «Akropolis - Stanisław Wyspiański (światowa biblioteka cyfrowa txt) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Stanisław Wyspiański

Idź do strony:

mię Twa odradza.

3. Gdy moc mię Twoja strąca,

za przeznaczeniem muszę,

w przepaść dusza idąca

Ulituj mojej dusze.

6. Tak nowe co dnia budzisz.

5. Tak co dnia męką trudzisz.

6. Tak z nocy Twe wywodzisz.

5. Tak szczęściem zwodnem łudzisz.

8. Tak czynisz mnie potęgą,

którym był marnym pyłem.

7. Tak wijesz żywot wstęgą,

żem pył, gdy siłą byłem;

na nicość obrócony,

ku szczytom gdy dążyłem.

8. Świetność mi wracasz znowu,

na Twe zwołujesz trony,

bym z Tobą w królowaniu

zapomniał, co przebyłem.

I znów świątyni wrota zwarte

na żelaznych wrzeciądzów zapory.

Jakób powstał i oczy otwarte

dłońmi przetarł i podniósł się skory

i dzban, gdzie oliwy zawarte,

ujął w dłonie, napełnił zeń czarę.

Na wezgłowie wylał na ofiarę,

na ów kamień, gdzie czas prześnił spory,

owo miejsce Bethel, gdzie miał leże.

A już przyszli ku miejscu pasterze.

PASTERZE

się gromadzą

wsparli głowy na kijach, wyczekujący JAKÓB

Owóż co pod kamieniem tym wielkim?

PASTERZE

Źródło czyste.

JAKÓB

Bracia, a skąd-eście?

PASTERZE

Z Haran.

JAKÓB

Znacieli Labana, syna Nachorowego?

PASTERZE

Znamy.

JAKÓB

Zdrówli?

PASTERZE

Zdrów. A oto Rachel, córka jego, idzie ze stadem swojem.

JAKÓB

Jeszcze nie czas gnać stada do owczarniej; napójcie pierwej owce a tak je zasię na paszą żeńcie.

PASTERZE

Nie możemy, aż się wszystkie stada zgromadzą. I odwalimy kamień z wierzchu studnie, abyśmy napoili stada.

RACHEL

wchodzi JAKÓB

odwala kamień

ukazuje się źródło czyste RACHEL

się płoni JAKÓB

całuje ją SCENA 11 JAKÓB

Dziewczę, twe usta.

RACHEL

Usta twoje.

JAKÓB

Chylisz się ku mnie pełny kwiecie.

RACHEL

Pij słodycz kwiatu, mężu miły.

Z daleka ku nam snać idziecie?

JAKÓB

Skrzepiłem źródłem moje siły.

Przyszłaś ku źródłu, kędy stoję.

RACHEL

Ramieniem dajesz mi osłonę.

JAKÓB

Już wędrowanie me skończone.

RACHEL

Tęsknotę sycisz serca mego

i słowem pieścisz uszy miłem.

JAKÓB

Słowem mi dźwięczysz rajski ptaku.

Z rozkazu idę tu Bożego.

RACHEL

Wyrozumiałam twe wołanie.

Ze mną do ojca pójdź mojego.

JAKÓB

Wola się twoja niechaj stanie.

Długom Bożego czekał znaku;

w wołaniu twojem go zgaduję.

RACHEL

Rzec chciałam: ino was miłuję.

JAKÓB

Rachelo.

RACHEL

Miłośny panie.

Bywało śniłam przybysza,

że wichry go przygonią,

że jego przyniosą wołanie.

JAKÓB

Rachelo!

RACHEL

Gdy gnałam stada,

w wodę krynic patrzę ustaloną,

czyli ujrzę krasej mojej twarzy

i człowiek, co za mną się schyli,

z głębin wody pojrzy ku mnie zjawion,

mój będzie mąż.

JAKÓB

Od ojców jestem wyprawion,

bym szedł przed dom Bathuela,

macierzy ojca i pana.

RACHEL

Gdy dzisiaj nadeszłam z rana,

oto studnię zakryli

kamienia ciężką przywałą,

a moje tam skryte obilcze

pod głazem żywe ostało.

Tyś kamień odwalił strumienia,

tyś mnie zawołał z imienia;

patrz, jako obraz mój znika

pod wody szklącą topielą,

jak kręgi się farbią i dzielą

od świateł mdłego promyka.

JAKÓB

Rachelo, — Rachelo, — Rachelo.

RACHEL

Gdy patrzyłam ku polom i skałom,

ku słońcu przez kierz topoli,

gdzie ptacy trzęśli śpiewem gałęzie,

cale rannym oddani chorałom, —

a pasterze stada wodzą po roli,

flety wiążąc w rzemienne uwięzie,

pieśń wodzą ku bożym chwałom,

upatrywałam, czyli

przybysz się zjawi z tej strony

i wołaniem zawoła mnie żony,

gdy się słońcu gałązki rozdzielą.

JAKÓB

Rachelo!

RACHEL

Panie mój z woli.

JAKÓB

Rachelo, — Rachelo, — Rachelo.

LABAN

w otoczeniu niewiast i mężów wyszedł z podwojów katedry i przystanął na progu. JAKÓB

podchodzi i chyta jego bioder LABAN

ujmuje jego bioder JAKÓB

powstaje SCENA 12 LABAN

Jesteś kość moja i ciało moje.

Służ mnie.

JAKÓB

Rzekłeś. Pójdę na służbę twoją.

LABAN

Izaż, żeś mi brat, darmo mi służyć będziesz?

Powiedz, co za wysługę chcesz wziąć?

JAKÓB

Będęć służył za Rachelę córkę twoją młodszą.

LABAN

Lepiejci żeć ją tobie dam, niż inszemu mężowi.

Mieszkaj u mnie.

Wtem sługowie otoczą ich kołem

i do bram gontyny wewodzą

a wtórują im śpiewem wesołem

i choroły weselne wywodzą.

Taneczne wodzą się pary

a śpiewy zawodzą weselne;

już płoną kadzidła ofiary;

organy wtórują kościelne.

Taneczne pary przechodzą

i milkną w kościoła głębi:

śpiewy chóralne zawodzą

a organ im dziewośłębi.

Z weselnych godów gospody

naprzód oto idzie mąż młody

i wiedzie swą poślubioną,

owitą ślubną zasłoną.

SCENA 13 JAKÓB

Któż to w ujęciu mojem nocy tej spoczął?

LIA

rozchyla się ze ślubnych osłon

Mnie oto pieściłeś z daru ojca mojego.

JAKÓB

Nie twoje były weselne gody, które mi ojciec twój sprawiał, ani miłowanie twoje dla mnie miłe.

LIA

Odpychasz mię, nasyciwszy żądzę twoję; jakbym już w niwczem miłowania twego godną być nie miała. Krzywdę mnie czynisz.

JAKÓB

Dla siostry twojej służę i onej tylko miłości pragnę. Oszukałaś mnie, wiedząc, iż li z ojcowej woli weszłaś ku mnie a nie z pożądania mego.

LIA

Krzywdę mnie czynisz i siostrze mojej; bowiem nienawiść rzucasz pomiędzy mnie i siostrę moję.

LABAN

wchodzi SCENA 14 JAKÓB

Cóż jest, coś chciał uczynić?

Izali nie za Rachelę tobie służę?

Czemuś mnie oszukał?

LABAN

Nie jest to we zwyczaju u nas, abyśmy pierwej młodsze za mąż wydawali.

Wypełni twego złączenia; a dam ci drugą za pracą, którą mi będziesz służył.

RACHEL

wchodzi JAKÓB

się oddala LABAN

się oddala SCENA 15 RACHEL

Tobie mąż, mnie kochanek,

bom ja jego wybrana,

gdy u źródła usta me całował,

u przeczystej krynice

a to wyrzekł, jako umiłował

mnie niewiastę jedyną.

LIA

Dzieci mu dałam.

Chocia byłam kochana nierównie

cześć ci zachował dla mnie samej,

bom mać jego narodu.

RACHEL

Równie, jak ty, go miałam

i nie stanie się, by mnie poniechał

dla dzieci płodu twojego.

Koral na ustach moich

i gwiazda z ócz mi zaświeci

a mąż do ulubionej powróci

dla miłosnego głodu

i ja go napoję i nasycę, bom jest jego.

Wesele w dom mój wnidzie,

radość zagości ubłagana,

jestem umiłowana,

dzieci mu dam w miłości,

z łaski i wolej Pana.

Dom mój w naród urośnie

w kwiatów wiosennej pysze,

w słońca promiennem lecie,

w żywotów słonecznej wiośnie.

Ja mać pierwsza w narodzie.

LIA

Słowo nad tobą Pana.

Skoroś umiłowana,

siostro przysięgnij zgodzie.

JAKÓB

wchodzi

niewiastom dał znak, by odeszły LABAN

podąża za Jakóbem SCENA 16 JAKÓB

Puść mię, abym się wrócił do ojczyzny i do ziemie mojej.

Daj mi żony i dzieci moje za którem ci służył, że pójdę; ty wiesz posługę moję, którąm ci służył.

LABAN

Niechaj najdę łaskę przed obliczem twojem.

Skutkiemem doznał tego, iż mi błogosławił Bóg dla ciebie.

Postanów zapłatę twoję, którą dać mam.

JAKÓB

To wiesz, jakomci służył, a jako wielka była w rękach moich majętność twoja. Małoś miał pierwej, niżem przyszedł do ciebie, a teraz stałeś się bogatym i błogosławił ci Pan na przyjście moje. Słuszna tedy rzecz jest, abym też kiedy swój dom opatrzył.

LABAN

Cóż ci mam dać?

JAKÓB

Nie chcę nic! Ale jeśli uczynisz, czego żądam, będę jeszcze pasł bydła twego; A cokolwiek płowego, blachowanego i pstrego będzie, tak między owcami jako i między kozami, będzie zapłata moja.

I odpowie mi jutro sprawiedliwość moja, kiedy umowy czas przyjdzie przed tobą. A wszystko, co nie będzie pstre, ani blachowane, ani płowe, tak między owcami jako i kozami, złodziejstwo mi zadadzą.

LABAN

Wdzięcznie przyjmuję czego żądasz.

oddala się LIA i RACHELA

wchodzą SCENA 17 JAKÓB

do obu niewiast mówi:

Widzę twarz ojca waszego, że nie jest przeciw mnie, jako wczora i dziś trzeci dzień; lecz Bóg ojca mego był ze mną.

I same wiecie, iżem ze wszystkich sił moich służył ojcu waszemu.

Ale i ojciec wasz oszukał mnie i odmienił zapłatę moję po dziesięćkroć; a przedsię niedopuścił mu Bóg, aby mi szkodził.

I odjął Bóg wszystek dobytek ojca waszego, a dał mnie.

I rzekł Anioł Boży we śnie do mnie:

Jakóbie!

A jam odpowiedział: owom ja.

Który rzekł:

Jamci jest Bóg Bethel, gdzieś namazał kamień i ślubiłeś mi ślub.

Teraz tedy wstań a wynijdŹ z tej ziemie, wracając się do ziemie narodzenia twego.

RACHEL

Izaż jeszcze mamy jaką cząstkę w majętności i w dziedzictwie domu ojca naszego?

LIA

Izaż nas za obce nie poczytał i przedał i zjadł zapłatę naszę.

Ale Bóg odjął majętności ojca naszego i podał je nam i synom naszym.

A tak wszystko uczyń, coć Bóg przykazał.

Słudzy i domownicy Jakóbowi niosą skrzynie ładowne i toboły, i przechodzą w kierunku od strony kaplicy królowej Zofii ku stronie kaplicy Jagiellońskiej.

Za nimi podąża Jakób i dzieci Jakóbowe.

W ślad za niemi pojawia się Laban. Z przeciwnej strony biegnie ku niemu sługa. SCENA 18 SŁUGA

Człowiek, któremu zawierzyłeś mienie twoje i dobytek twój i córki twoje za żony dałeś, opuścił twój dom kryjomie, pobrawszy z majętności twej i oto ucieka przed tobą, jako zbrodzień i winowajca.

LABAN

Co mówisz, jest-że tym człowiekiem Jakób, któremu najbardziej zawierzyłem, i którego za syna przyjąłem, córki moje jemu ustawując?

SŁUGA

Ten ci jest Jakób. Przez rzekę się przeprawił i ku górze podąża.

LABAN

W pościg za nimi!

zwraca się ku głębi

stuka do wrót SCENA 19 JAKÓB

przed wrota wychodzi i wrota za sobą zawiera LABAN

Czemuś tak uczynił, żeś krom wiedzenia mego zabrał córki moje, jakoby mieczem poimane?

Przecześ bez wiadomości mojej chciał uciec, ani dać mi znać, żebym cię był odprowadził z weselem i z pieśniami i z bębny i z cytrami?

Nie dopuściłeś, abym pocałował syny moje i córki. Głupieś uczynił.

A teraz wprawdzie możeć ręka moja złem oddać; ale Bóg ojca waszego wczora mi rzekł: Strzeż, abyś nie mówił przeciw Jakóbowi nic przykrego.

Niech tak będzie. Chciałoć się jechać do swoich i pragnąłeś domu ojca twego. Czemużeś pokradł Bogi moje?

JAKÓB

Żem odjechał bez wiadomości twojej, bałem się, byś mi mocą nie pobrał córek twoich. A co mię w złodziejstwie pomawiasz: u kogokolwiek najdziesz Bogi twoje, szukaj; cokolwiek twego u mnie najdziesz, to weźmi.

LABAN

staje przed wrotami katedry

wrota się otwierają SCENA 20 RACHEL

poza wrotami, siedząca na ziemi,

skrzynie ze skarbami przykryła skórami zwierząt, na tych tobołach przysiadłszy

Niech się nie gniewa pan mój, żeć przed tobą powstać nie mogę, bo według obyczaju niewieściego teraz na mię przypadło.

JAKÓB

staje za Rachelą

Prze którą winę moję i który grzech mój takieś się zapalił za mną i wymacałeś wszystek sprzęt mój?

Cóżeś nalazł ze wszystkiej majętności domu twego?

Połóż tu przed bracią moją i przed bracią twoją a niech rozsądzą między mną a tobą.

I potożem przez dwadzieścia lat był z tobą?

Owce twoje i kozy twoje były niepłodne; nie jadłem baranów trzody twojej.

Anim ci porwanego od zwierza pokazował, jam wszytkę szkodę nagradzał. Cokolwiek kradzieżą ginęło, na mnieś ścigał.

We dnie i w nocy cierpiałem gorąco i zimno i nie postawał sen na oczach moich. I takem ci przez dwadzieścia lat w domu twym służył; czternaście za córki a sześć za trzody twoje. Odmieniałeś też po dziesięćkroć zapłatę moję.

By był Bóg ojca mego Abrahama a bojaźń Izaaka nie była przyszła, snać byś mię był teraz puścił nagiego. Na utrapienie moje i na pracę rąk moich wejrzał Bóg i strofował cię wczora.

LABAN

Córki moje i synowie i trzody twoje i wszystko to, co widzisz, moje jest. Cóż mam czynić synom i wnukom moim?

Pójdź-że tedy a uczyńmy przymierze, aby było na świadectwo między mną a tobą.

JAKÓB

do sług

Nanoście kamienie.

SŁUDZY

znoszą kamienie LABAN

Niechaj widzi i sądzi Pan między nami, gdy odejdziemy od siebie.

Jeźli będziesz trapił córki moje i jeśli pojmiesz insze żony nad nie, nie masz tu inszego świadka mowy naszej oprócz Boga, który obecnie patrzy.

Kamień niech będzie na świadectwo, jeślibym abo ja przeszedł ten idąc do ciebie, abo ty przeszedłbyś, myśląc mi co złego. Bóg Abrahamów i Bóg Nachorów niech rozsądzi między nami.

wstąpił kędy leżą i śpią syny i córki Jakóbowe

Nie zajrzę szczęściu waszemu, niech rośnie;

jak wielkie drzewo niech się rozrasta,

jako kwiat niech się w pełni rozwija

i słonecznym cieszy się pokojem.

A ty bądź onemu żona i niewiasta,

stróżka wierna i wierniejsza służebna,

niźli ojcu twemu byłaś kiedy.

Żyj z nim społu przyjęta miłośnie

a mnie wspomnij, którym we starości

gonił cię, twojej spragniony wierności.

Bóg Abrahamów niechaj nas rozsądzi,

Idź do strony:

Darmowe książki «Akropolis - Stanisław Wyspiański (światowa biblioteka cyfrowa txt) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie

Uwagi (0)

Nie ma jeszcze komentarzy. Możesz być pierwszy!

Dodaj komentarz