Cyd - Pierre Corneille (gdzie czytać książki w internecie za darmo txt) 📖
Krótki opis książki:
Młodziutki syn rycerza staje przed straszliwą decyzją: jeśli chce ratować dobre imię rodziny, musi w pojedynku zabić ojca swojej ukochanej, wodza kastylijskiej armii.
W średniowiecznej Hiszpanii dla honoru trzeba poświęcić osobiste szczęście, ale jeśli Rodrigo pokona wrogów ojczyzny, ma szansę odzyskać zarówno łaskę króla, jak i przychylność narzeczonej.
Bohaterskie czyny Rodriga Díaz de Vivar, zwanego Cydem Walecznym, który przyczynił się do wygnania Maurów z Hiszpanii, inspirowały tak anonimowych autorów legend ludowych i eposu rycerskiego, jak i dwudziestowiecznych ludzi kina. Nowatorska sztuka Pierre'a Corneille'a, akcentująca konflikty wewnętrzne bohaterów, zdobyła wielką popularność, mimo że niechętny dramaturgowi kardynał Richelieu skłonił Akademię Francuską do ogłoszenia druzgocącej krytyki. Tłumaczenie dokonane przez Stanisława Wyspiańskiego w wielu miejscach oddaje bardziej ducha niż literę oryginału, czyni to jednak z wielką finezją i wyrazistością.
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Pierre Corneille
- Epoka: Barok
- Rodzaj: Dramat
Czytasz książkę online - «Cyd - Pierre Corneille (gdzie czytać książki w internecie za darmo txt) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Pierre Corneille
może
ostawić rzecz czasowi?
DON FERNAND
Don Sanszo, milcz! — W tym sporze,
jeśliś niebacznie stanął
po stronie Don Gomeza,
jesteś przeciw — królowi.
DON SANSZO
Przez litość jednak proszę,
pozwól się za nim wstawić.
DON FERNAND
Słucham. — Jakaż to litość
i jakie to wstawianie?
DON SANSZO
Nie błagam o to, panie,
byś karał go łaskawie;
lecz pozwól, by się rycerz
mógł po rycersku sprawić:
z bronią w ręku. Los wtedy
gdyby dlań był pomyślny, —
zamiast ludzkiego sądu
dałby — ułaskawienie.
DON FERNAND
Miarkuj się. — Lecz wybaczam
młodej odwadze, śmiałej.
Jako król, mam w pamięci
myśl o ojczyźnie całej:
tej jeno służę Sprawie.
Tej krwi szanować muszę,
co mej ojczyźnie służy.
Jak sternik nawę wodzi
wśród mętnej morskiej burzy.
Na słowa twe żołnierza
mówię odpowiedź króla:
Ktokolwiek mnie posłuszny
pod mą się skłania wolę,
ten może ufać pewny,
że swej nie szkodzi sławie,
że równo mnie dosięga
cios, który weń uderza.
Toż samo Gomez hrabia, — Lecz więcej nie mówmy,
nad ważniejszą się sprawą teraz zastanówmy:
Wieść ta, chociaż niepewna, wieść to wielkiej miary:
Dostrzeżono okrętów nam wrogich sztandary,
jak nocą w gardło rzeki pełzały bezczelnie.
Wypadnie czujność zdwoić.
DON ARIAS
Moc twoja i siły
znaną Maurów potęgę przed tobą skłoniły.
Zwyciężon tyle razy, Maur, już serce traci;
nie tak się łatwo z nami zwycięstwem wzbogaci.
DON FERNAND
Zazdrość ich jadowita tem się zapaliła,
że niegdy Andaluzję dłoń ta przykłoniła
pod władzę mą; że berło zawładło tym krajem.
Kraj ten ich chciwym oczom — dziś straconym rajem.
Powód to był jedyny, bym w Sewilli tworzył
stolicę, żebym tronu podstawę położył
tu dla całej Kastylii; bym z bliska stąd badał,
jakie by Maur na przyszłość podstępy zakładał.
Abym go z bliska śledził i głosząc orędzie,
zamysł ledwo poczęty w puch rozbijał wszędzie.
DON ARIAS
Obawy Wasze próżne.
DON FERNAND
A próżność w ufności.
Zbyteczna ufność sama ściąga gromy.
Wam chyba nie od dzisiaj bieg rzeczy wiadomy,
że pełnem pędząc morzem, sama morska fala
ich okrętom aż tutaj dopływać pozwala.
Gdy jednak ledwo pierwsze mam o tem nowiny,
nie chcę nadmiernym gwałtem ściągać na się winy,
iżem zbyteczną trwogą w noc gród wstrząsnął cały.
Starczy wystać zdwojoną straż w przystań na wały.
Starczy zdwojona czujność...
SCENA 7
DON FERNAND, DON ARIAS, DON SANSZO, DON ALONZO.
DON ALONZO
Hrabia padł.
Wnet syn Don Diega hańbę rodu zmazał.
DON FERNAND
Odkąd mi znany cios ciężkiej zniewagi,
wyrządzonej domowi zacnego rycerza,
gdym hrabiemu Don Diega przeprosić rozkazał,
gdy hrabia do słów moich nie przykładał wagi
i nie spieszył się wcale Don Diega przeprosić, —
co więcej: bardziej hardo głowę począł nosić,
w butności swej nie przyjął mnie za pośrednika,
przewidywałem koniec: znalazł przeciwnika,
co go prześcignął w gwałcie dumnej samowoli. —
Ale cóż to za wrzawa?
DON ALONZO
To Szimena woła,
by ją do cię wpuszczono. Rozpaczą wiedziona,
skargę przed króla niesie. Prosto tutaj zmierza.
Biegnie tuż Don Diego, o syna strwożony.
DON FERNAND
Niechaj wejdą. Rycerzy moich wódz stracony.
Dziś, gdy go potrzebuję w tak niepewnej chwili;
gdy trzeba, aby wszyscy w chorągwie spieszyli,
hrabia padł. — Czyja wina; i kto tutaj błądzi,
gdy ojczyzna w nieszczęściu, niech rzecz Bóg sam sądzi.
Któż z ludzi tylu klęskom grożącym podoła?
SCENA 8
DON FERNAND, DON ARIAS, DON SANSZO, DON ALONZO, DON DIEGO, SZIMENA.
SZIMENA
Królu, sprawiedliwości!
DON DIEGO
Sprawiedliwy królu!
SZIMENA
Do nóg twoich przypadam, w żalu, w nędzy, w bólu.
Najznaczniejszy z rycerzy twych dla cię stracony.
Wysłuchaj oskarżenia!
DON DIEGO
Wysłuchaj obrony!
SZIMENA
Skarzesz, panie, junaka, skarcisz szalonego!
Ojca mojego zabił!
DON DIEGO
Pomścił ojca swego!
SZIMENA
Winien jesteś poddanym całe serce twoje!
DON DIEGO
Słusznej pomsty nie karać!
DON FERNAND
Powstańcie oboje.
SZIMENA
Panie, krew ojca przed memi oczami
płynie z okropnej rany! Litości nad nami.
Nad ojcem, nad rycerzem, który razy tyle
zyskał zwycięstwo bitew w niezrównanej sile.
W boju winien był zginąć, nie z ręki Rodryga.
Przybiegłam, darmo ręka głowę stygłą dźwiga.
Wybacz boleść.
DON FERNAND
Odwagi, córko. W twej żałobie
twój król, gdy brakło ojca, ojcem będzie tobie.
SZIMENA
Panie! — —
DON FERNAND
zwracając się do Don Diega
Odpowiedź twoja, Diego?
DON DIEGO
Jestem winny.
Na mój rozkaz jedynie — syn był tutaj czynny.
On jedynie mój rozkaz i wolę wykonał.
W woli mej bezlitośny byłem dla cię, synu;
sam nie byłbyś się nigdy rwał do tego czynu.
Jeśli Szimena żąda kary sprawiedliwej, —
ja będę ukarany, syn zostanie żywy.
Oddam żywot bez żalu, gdy cześć ocalona;
przyjmę, jaka mi dola będzie przysądzona.
DON FERNAND
Sprawa jest wielkiej wagi, więc na pełnej Radzie
rzecz rozważać będziemy o dwu domów zwadzie.
Tymczasem, nim rzecz jasno będzie rozsądzoną,
Szimena pójdzie do dom, pod Sansza osłoną.
Don Diego pozostanie; — słowom jego wierzę.
Niech mi znajdą Rodryga, gdziekolwiek się kryje.
Złożę sąd. Sprawiedliwość, jak słuszna, wymierzę.
AKT III
SCENA 1
DON RODRYGO, ELWIRA
ELWIRA
Wszelki duch Boga chwalił
Kogo widzę?! — Rodryga?
Wszedłeś niepostrzeżony?
Królewska straż cię ściga.
DON RODRYGO
To los mój, klnę się Bogiem.
To los mój opłakany.
ELWIRA
Czyli przed domu progiem,
cień hrabi niepomszczony,
nie wzbronił wnijścia tobie,
zabójco przeklinany?
Szimena w łez żałobie,
gnie się w nieszczęściu srogiem.
Czyli się tu chcesz chronić,
gdy już cię mają chwytać?
Źleś wybrał tu schronisko;
przekleństwo jeno tylko
i łzy cię będą witać.
DON RODRYGO
Nie dbam, czy straż mię ściga,
czy kiedy mnie pochwycą;
nie szukam tu schroniska
ani się cieniów boję,
choćby mar sto wzbraniało
przystępu w te podwoje.
Hrabia padł moim wrogiem.
Bo tak mój honor kazał,
bym straszną czyniąc krzywdę
rodzica krzywdę zmazał.
Straszniejsza moja dola