Cyd - Pierre Corneille (gdzie czytać książki w internecie za darmo txt) 📖
Krótki opis książki:
Młodziutki syn rycerza staje przed straszliwą decyzją: jeśli chce ratować dobre imię rodziny, musi w pojedynku zabić ojca swojej ukochanej, wodza kastylijskiej armii.
W średniowiecznej Hiszpanii dla honoru trzeba poświęcić osobiste szczęście, ale jeśli Rodrigo pokona wrogów ojczyzny, ma szansę odzyskać zarówno łaskę króla, jak i przychylność narzeczonej.
Bohaterskie czyny Rodriga Díaz de Vivar, zwanego Cydem Walecznym, który przyczynił się do wygnania Maurów z Hiszpanii, inspirowały tak anonimowych autorów legend ludowych i eposu rycerskiego, jak i dwudziestowiecznych ludzi kina. Nowatorska sztuka Pierre'a Corneille'a, akcentująca konflikty wewnętrzne bohaterów, zdobyła wielką popularność, mimo że niechętny dramaturgowi kardynał Richelieu skłonił Akademię Francuską do ogłoszenia druzgocącej krytyki. Tłumaczenie dokonane przez Stanisława Wyspiańskiego w wielu miejscach oddaje bardziej ducha niż literę oryginału, czyni to jednak z wielką finezją i wyrazistością.
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Pierre Corneille
- Epoka: Barok
- Rodzaj: Dramat
Czytasz książkę online - «Cyd - Pierre Corneille (gdzie czytać książki w internecie za darmo txt) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Pierre Corneille
do prapremier wcześniej niż inni. Zadeklaruj stałą wpłatę i dołącz do Towarzystwa Przyjaciół Wolnych Lektur: wolnelektury.pl/towarzystwo/
AKT I
SCENA 1
SZIMENA, ELWIRA.
SZIMENA
Więc mówił?
ELWIRA
Że się cieszy,
że wybór twój pochwala,
że na śluby z Rodrygiem
zezwala.
SZIMENA
Więc zezwala?
ELWIRA
Mówił to, że w Don Sanszu
godnego ma rywala;
ale Rodryga więcej
poważa i szanuje.
SZIMENA
Tak tedy skłonność serca
mojego odgaduje.
ELWIRA
Co prawda, nie mówiłam,
że serce twe się skłania
więcej ku Rodrygowi.
Rzecz całą przedstawiłam,
jako niepewną jeszcze:
Że obydwaj młodzieńce
równo godni kochania.
To ucieszyło hrabię
i sam w pospiesznej mowie
wychwalał ród Rodryga;
Diega liczne zasługi,
ich przodków szereg długi.
Mówił, że go zniewala:
ród, zasługi, przodkowie.
„W pierszym rzędzie ich kładę”,
rzekł, „Kraj przez nich się dźwiga”.
Lecz spieszył się na Radę,
gdzie król i senat radzą,
komu na wychowanie
powierzą królewicza.
Don Gomez pewny prawie,
że jemu to oddadzą, —
spodziewa się zaszczytu, —
nie spodziewa rywala.
Czyli1 się nie przelicza?
Król widząc go łaskawie
wśród rycerzy u szczytu
w wojewódzkiej opończy,
rad by pewno, by gonił
za surm wojennych dźwiękiem.
Królewicz, gdy nieletni,
ojciec go będzie chronił
przed broni ostrym szczękiem.
Zaś gdy się Rada skończy,
Rodrygo ojca skłonił,
aby o twoją rękę
natychmiast hrabię prosił.
Czas więc już bardzo krótki
od przyszłości nas dzieli,
by szczęście twoje głosił, — —
w weselnym dźwięku fletni
zakończył twoje smutki.
Jeszcze się boisz o swego Rodryga?
SZIMENA
Bo wielkie szczęście los zazdrosny ściga.
Gdy człowiek naprzód dolą swą się cieszy,
już tajemnicze, niezgadnione moce
cios dlań gotują, co szczęście zdruzgoce.
Odchodzą.
SCENA 2
INFANTKA, ELEONORA.
INFANTKA
Nareszcie dzieło moje
już będzie ukończone,
gdy Don Rodrygo pojmie
Szimenę pięknolicą.
Tak więc miłosne prawo
wiąże orła z orlicą.
Szczęście im się zaśmiało.
Czyli Los da rękojmię?
Don Gomez już się skłania
oddać mu ją za żonę.
Teraz, Eleonoro,
powinna bym się cieszyć,
że mi się tak udało
złączyć dwa wielkie rody,
żem pięknego młodzieńca
obdarzyła dziewicą,
najpierwszą z mego dworu.
Miłość ta nie od razu
zajęła się płomieniem
takim, jak dzisiaj płonie.
Jednak, mimo oporu,
Rodryga wnet przykłonię,
Dziś serca im goreją
jednem ino2 pragnieniem.
Lecz, czyli mam się przyznać,
że równocześnie ze mną
(Ach! to cię będzie śmieszyć)
dziwne rzeczy się dzieją.
Twoje oczy się śmieją?
Ty może odgadujesz?
Zgadujesz?
ELEONORA
Nic trudnego.
Pewno ci się podoba
swatany rycerz młody
i żal ci swatanego?
INFANTKA
Daj rękę do mej dłoni,
przytul ją tu do serca,
czy serce moje czujesz
jak bije, silnie bije!
To może władztwo czyje?
To może tyle znaczy:
że książęce serduszko
kogoś uznawać raczy
panem, — że pokochało? —
ELEONORA
Ach, dziwię się niemało;
przelotne jakieś drżenie.
INFANTKA
O miłości! Srogi tyranie!
Amorze, wszechwładne bóstwo.
Jakżebym była wdzięczna tobie,
gdybyś, wejrzawszy w me ubóstwo,
dał wielką miłość i kochanie.
Po stopniach tronu droga do mnie.
Przybywaj, przybądź w snach wyśniony:
wiary dochowam ci niezłomnie,
Amorze, bóstwo niezbyte!
Dozwól dojść do się, upragniony,
choćby przez poświęcenie.
Krzesaj w serdeczny blask pożaru,
co w głębi serca skryte.
Przybywaj, przybądź w łunach czaru;
rwij kwiaty nierozwite.
ELEONORA
O kim, księżniczko, mówisz?
Za kim wyciągasz ręce?
Czyli Amora boga
wołasz w serdecznej męce?
INFANTKA
Boga, samego boga
Amora ze skrzydłami!
ELEONORA
Ależ, księżniczko droga,
twój bożek lata górnie,
wysoko ponad nami.
INFANTKA
On mój, mój, ten skrzydlaty,
co wzniesion ponad światy,
grot złoty ciska w ludzi
i dusze śpiące budzi.
Nie Rodryga mam w myśli.
Chcesz mi to wypominać?
Nie przed lada miłostką
księżniczce czoło zginać.
Miłość marna, młodzieńcza
nie wabi mnie, ni nęci.
Córka Gomeza hrabi
niech cieszy się Rodrygiem.
Dla siebie chcę rycerza,
co laurem hełm uwieńcza,
jak owi z nieba święci:
Jerzy, jak Anioł Michał,
co zabija Demona!
Takiemu dusza tęskna
pragnie być poślubiona. —
Oddalają się.
SCENA 3
DON GOMEZ, DON DIEGO.
DON GOMEZ
Więc zyskujesz pierwszeństwo; zaś powolność3 króla
stawia cię na wyżynie równej prawie ze mną.
Ty masz być pedagogiem księcia.
DON DIEGO
Odznaczenie,
jakie ród mój spotkało, — wykazuje jawno,
że monarcha dług spłacił, zaciągnięty dawno, —
że zasług dawnych pomny...
DON GOMEZ
Dzisiejsze pomija.
I królowie się mylić mogą, — często mylą;
jako że to jest ludzkie. I właśnie ten wybór
wszem w obecności całego dworactwa
dowiódł najlepiej...
DON DIEGO
Więc mówić co nie ma,
skoro cię to tak mocno dotknęło. — Być może,
że powolność zdziałała, co zasługa może.
Lecz władza pozostaje władzą; jest jedyna.
Skoro król mnie powierzył wychowanie syna,
trudno wnikać w powody, przyczyny, pobudki.
Król chce, — więc jego wola wszystkiem; wywód krótki.
Rad bym ja o czem innem pomówić tej chwili:
ot złączmy dwie rodziny w węzeł nierozłączny.
Wszakże oba te rody to ojczyzny duma.
Ty masz jedyną córkę, ja jednego syna;
ich małżeństwo dwa domy w przyjaźni pokuma.
Przestań się żalić na mnie, że mam uczyć księcia;
bądź łaskawy i syna bierz na twego zięcia.
DON GOMEZ
Niechaj wyższych zaszczytów ten piękny syn szuka;
zwłaszcza, gdyś nowej sławy przysporzył do dawnej.
Więc niech was wzdyma próżność tej komedii jawnej,
jeżeli was to bawi. — Ucz, — pouczaj księcia:
jak ma rządzić poddanym krajem, jak panować,