Cyd - Pierre Corneille (gdzie czytać książki w internecie za darmo txt) 📖
Krótki opis książki:
Młodziutki syn rycerza staje przed straszliwą decyzją: jeśli chce ratować dobre imię rodziny, musi w pojedynku zabić ojca swojej ukochanej, wodza kastylijskiej armii.
W średniowiecznej Hiszpanii dla honoru trzeba poświęcić osobiste szczęście, ale jeśli Rodrigo pokona wrogów ojczyzny, ma szansę odzyskać zarówno łaskę króla, jak i przychylność narzeczonej.
Bohaterskie czyny Rodriga Díaz de Vivar, zwanego Cydem Walecznym, który przyczynił się do wygnania Maurów z Hiszpanii, inspirowały tak anonimowych autorów legend ludowych i eposu rycerskiego, jak i dwudziestowiecznych ludzi kina. Nowatorska sztuka Pierre'a Corneille'a, akcentująca konflikty wewnętrzne bohaterów, zdobyła wielką popularność, mimo że niechętny dramaturgowi kardynał Richelieu skłonił Akademię Francuską do ogłoszenia druzgocącej krytyki. Tłumaczenie dokonane przez Stanisława Wyspiańskiego w wielu miejscach oddaje bardziej ducha niż literę oryginału, czyni to jednak z wielką finezją i wyrazistością.
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Pierre Corneille
- Epoka: Barok
- Rodzaj: Dramat
Czytasz książkę online - «Cyd - Pierre Corneille (gdzie czytać książki w internecie za darmo txt) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Pierre Corneille
class="verse">Gdy się ze Szczęściem chciałem zmierzyć,
gdy tchną płomieniem piersi, lica,
ojciec Szimeny lży rodzica!
2. W rozterce pierś faluje:
Zda się, że miłość honor zgina.
Mścić ojca muszę. — Ją utracić?
Czemże me serce mam bogacić;
czyli uczuciem, czyli dumą?
Jedyna rozpacz dziś mnie kumą:
Bo albo będę żył bez cześci6,
albo mię czeka los boleści.
O Boże! Czyliż mogłem wierzyć? —
gdy się ze Szczęściem chciałem zmierzyć,
gdy tchną płomieniem piersi, lica,
ojciec Szimeny lży rodzica!
3. Ojcze, — kochanko, — honor, — serce moje.
Miecz w ręce moje dano.
Czyliż na to, by zamkły się Szczęścia podwoje;
by radość moją żywotną grzebano?
Jakoż nie spełnić rozkazu rodzica,
gdy dumą pierś faluje?
Czemuż miłosnem drżeniem palą lica,
gdy zaszczyt miłość truje?
Budzi się pomsty myśl-orlica, — —
Szimeny ojciec lży rodzica!
4. Po śmierć, po śmierć, ach, biec po czyn!
Obojgu jestem winny cześć:
Jak mściciel — zebrać klątew plon;
bezczynny — w hańbie żywot wieść.
Jakoż niewiernym być dla miłej,
jakoż niewiernym ojcu memu?
Daremno silę moje siły,
by jarzmu zdoleć7 straszliwemu.
Wszystko zwiększa mą winę;
gdy raz znam już przyczynę
i gdy raz znam tę zwadę,
na szalę wszystko kładę!
O Boże! Czyliż mogłem wierzyć:
gdy się ze Szczęściem chciałem zmierzyć,
gdy tchną płomieniem piersi, lica,
ojciec Szimeny lży rodzica!
5. Mnież to umierać, — skoro myśl się błąka
i rozum, niezdolen rady,
memi usty młodzieńca żałość moję jąka8,
wylękły przed czynem zdrady.
Ojczyzna mnie się wyprze, żem nie umiał
honoru domu bronić;
że gdy przystało, bym jak wicher szumiał,
łzym jeno umiał ronić.
Gdy ją na wieki mam utracić,
niechaj ojczyzna mi zostanie.
Gdy miłość nie chce mnie bogacić,
niech miłość kraju starczy za nię.
O Boże! Czyliż mogłem wierzyć;
gdy się ze Szczęściem chciałem zmierzyć,
gdy tchną płomieniem piersi, lica, — —
ojciec Szimeny lży rodzica!
6. Wyzwolon umysł, myśl już wolna;
wprzód byłem pod obuchem.
Ręka do pomsty, czynu zdolna;
urosłem chwilą jedną duchem. —
Czy zginę w walce, czyli z żalu,
krew moja będzie czysta.
Ojczyzna pozna krew w koralu,
gdy zemsta rwie ognista. —
O, chyżej, prędzej! — Pomsto, bywaj!
Oskarżam się o zwłokę.
Już dawno winien byłem walczyć,
cóż hańbę jeszcze wlokę?! —
O Boże! Czyliż mogłem wierzyć?
Gdy się ze Szczęściem chciałem zmierzyć,
gdy tchną płomieniem piersi, lica,
Szimeny ojciec lży rodzica!
Podoba Ci się to, co robimy? Wesprzyj Wolne Lektury drobną wpłatą: wolnelektury.pl/towarzystwo/
AKT II
SCENA 1
DON GOMEZ, DON ARIAS.
DON GOMEZ
Wyznaję, przyznać muszę,
żem uniósł się nad miarę.
Gdy obelżywą mową
marne mi rzucił słowo,
spłaciłem dług z powrotem.
Rzecz, skoro już się stała,
nie mówmy więcej o tem.
DON ARIAS
Przychodzę z woli króla,
w imieniu króla mówię.
Król zajął się tą sprawą
i wielce rozgniewany,
wyrzekł o tobie, hrabio,
że mimo twą powagę,
zasługi i znaczenie, —
choć on sam trud twój wielbi, —
znać musisz jego prawo.
DON GOMEZ
Niech król sam, jako zechce,
mem życiem rozporządzi
Samowola go łechce,
Biada, jeśli pobłądzi.
DON ARIAS
„Jaką wymierzę karę,
przyjąć ją będzie trzeba.
Chcę, aby był posłuszny
królewskiej mojej woli.
Chcę! — Posłuszeństwa żądam.”
DON GOMEZ
W myśli jego nie wglądam.
Jestli tak małoduszny?
Ślepego posłuszeństwa
niech król nie szuka u mnie.
DON ARIAS
Mówicie, hrabio, dumnie,
ostrą i twardą mową. —
Czy to ostatnie słowo?
DON GOMEZ
Nie gnę przed nikim czoła. —
Jak sąd królewski padnie;
Don Fernand, jeśli zdoła,
niech po mą głowę sięgnie.
Obaczym, czy nie pęknie
strop na tronowej sali:
czyli wraz ze mną państwo
w ruinę się nie zwali,
nad mym grobem płaczące nie klęknie?
Czyli w domowej wojnie,
gdy wstanę przed nim zbrojnie,
to hydra się nie zlęgnie,
co stu szczękami kąsa.
Przed grozy tej obliczem
król, co się na mnie dąsa,
co chce mnie zgnieść swem prawem:
król się okaże — niczem. —
DON ARIAS
Więc lżysz Majestat tronu?!
Z jakiemże to obliczem
szedłbyś na dwór królewski?
Wszak to wyraźna zdrada.
DON GOMEZ
Sądowi memu biada!
Ja się nie lękam zgonu.
Potrafię w mocy mojej
wstrząsnąć posadą tronu;
Niech król mnie nie bezcześci;
(miłe mu tronu blaski)
bo jeśli berło pieści,
to może z mojej łaski.
DON ARIAS
W tej burzy, co nadchodzi,
wy się lękajcie gromu;
by piorun was nie spalił.
Czyście ponad rozumy?
Czy już nie znacie sromu?
Winniście łasce króla
sławę waszego Domu.
DON GOMEZ
Nie mierz mnie swoją miarą.
Jestem wyższy nad tłumy.
Gróźb serce się nie lęka,
ani nie lęka gromu.
Czyjaż go rzuci ręka?
Mogą mię losy skazać
na nędzy cierpką dolę,
lecz to zachowam zawdy:
honor i własną wolę.
Don Arias odchodzi.
SCENA 2
DON GOMEZ, DON RODRYGO.
DON RODRYGO
Dwa słowa, hrabio.
DON GOMEZ
Słyszę.
DON RODRYGO
Don Diego ci znany?
Wszak to wiesz: jak powinien być poszanowany?
DON GOMEZ
Wiem. Być może.
DON RODRYGO
Być może? To wam i przypomnę:
jako ramię Don Diega bywało niezłomne;
Jako był rówien tobie.
DON GOMEZ
Być może — nie pomnę.
DON RODRYGO
Spójrz mi w oczy, wszak widzisz, że ogień w nich płonie.
Ogień ten po mym ojcu, pali się w mem łonie.
DON GOMEZ
Niewiele mnie obeszło.
DON RODRYGO
Ku temu was zmuszę!
DON GOMEZ
Tak o sobie rozumiesz?
DON RODRYGO
O to się pokuszę.
Chociem młokos, jak prawda, lecz kształcę mą duszę,
bym niedorosły latmi, lata ubiegł czynem, —
by mnie ojciec mógł poznać godnym siebie synem.
DON GOMEZ
Sięgasz ku mnie, zuchwały? O próżność bez miary!