Sprzysiężenie Fieska w Genui - Fryderyk Schiller (biblioteki internetowe darmowe txt) 📖
Schedę po rządzącym Genuą księciu Andrzeju ma objąć Gianettino Doria, zapowiadający się na okrutnego tyrana.
Krzywdy doznaje choćby piękna dziewica, która pewnej nocy zostaje pohańbiona przez aroganckiego przyszłgo władcę. Niejaki Fiesko przygotowuje więc spisek przeciwko Dorii — chce go jednak obalić i samemu rządzić w sposób nie mniej tyrański niż Doria. Jego inicjatywa rozpoczyna więc szereg intryg dworskich i osobistych, lecz współspiskowcy zaczynają podejrzewać, jaki motyw do całego przedsięwzięcia ma Fiesko…
Sprzysiężenie Fieska w Genui to ballada autorstwa, która powstała w 1784 roku. Fryderyk Schiller to niemiecki poeta, filozof, dramaturg drugiej połowy XVIII wieku. Był przedstawicielem tzw. okresu Sturm und Drang, czyli Burzy i naporu. Zasłynął przede wszystkim jako autor Zbójców, Dziewicy Orleańskiej i Ody do radości. Jego twórczośc była inspiracją m.in. dla Adama Mickiewicza.
- Autor: Fryderyk Schiller
- Epoka: Romantyzm
- Rodzaj: Dramat
Czytasz książkę online - «Sprzysiężenie Fieska w Genui - Fryderyk Schiller (biblioteki internetowe darmowe txt) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Fryderyk Schiller
Zbójcy! Uciekaj, stary książę!
ANDRZEJSłuchajcie, cudzoziemcy, słuchajcie! To są Genueńczycy, których kajdany ja skruszyłem. Zakrywa twarz. Czy i w waszym kraju tak odpłacają?
NIEMIECPrecz! Precz! Uciekaj! Tymczasem niemieckie nasze kości będą szczerbiły ich oręże.
Ratujcie się! Mnie zostawcie — powiedzcie ludom wszystkim straszną wiadomość: że Genueńczycy swojego ojca zabili.
NIEMIECDalej, do ubicia jeszcze daleko. Koledzy! Stańcie tu, weźcie księcia do środka. Obstępują go. Siecz tego psa włoskiego, żeby znał uszanowanie dla siwej głowy!...
KALKANIOKto idzie? — Co tam jest?
NIEMCYNiemieckie cięcia!
Chodź, łaskawa pani, chodźże tu!...
LEONORATam grzmi powstanie — słuchaj, nie byłże to jęk konającego? — Biada! Otaczają go! — Do serca Fieska wymierzyli śmierć ziejące rury — do mojego serca, Bello. Ciągną za cyngiel — stójcie! Stójcie! To mój małżonek.
Ależ na Boga!...
LEONORAFiesko! Fiesko! — poza nim sprzymierzeńcy uciekają — wierność buntowników niestała. Przerażona. Mój małżonek buntowników przywódcą? Bello! O nieba! Mój Fiesko walczy jako buntownik?
ARABELLANie, sinioro, walczy jako Genui sędzia straszliwy.
LEONORATo by było co innego — i Leonora się lęka? Najpierwszego republikanina ściska najlękliwsza republikanka? Idź, Arabello, gdy mężowie o kraj walczą, kobiety także godność swoją czuć winny. Głos trąb. Biegnę między walczących!
ARABELLALitościwe nieba!
LEONORACicho — o cóż to noga moja zawadziła? Tu jest płaszcz i kapelusz i oręż tu leży. Podnosi. Oręż ciężki, moja Bello, ale wlec go mogę i on wstydu swojemu rycerzowi zrobić nie może.
Słuchaj pani, słuchaj: dzwony dominikańskiej wieży. Zlituj się, Boże! Jakże to okropnie!...
LEONORAMów raczej: jak zachwycająco! W tym głosie dzwonu na gwałt bijącym mój Fiesko rozmawia z Genuą. Głośniej trąbią. Hura! Hura! Nigdy tak słodko flety mi nie brzmiały. — I te trąby przez mego Fieska obudzone. Jakże wyżej pierś się moja wznosi! Cała Genua w weselu — najemnicy skaczą za imieniem jego, a żona miałaby być lękliwą? Na trzech innych wieżach biją w dzwony. Nie, bohaterkę mój bohater obejmie — mój Brutus116 Rzymiankę obejmie. — Nasadza kapelusz i płaszcz szkarłatny wdziewa. Jestem Porcja117!
ARABELLAŁaskawa pani! Ty nie wiesz, jak okropne twoje szaleństwa. O nie, ty tego nie wiesz.
Nędzna! A ty wszystko to słyszysz i nie szalejesz? Płakać by chciały te głazy, że nóg nie mają i za moim Fieskiem pospieszyć nie mogą. — Te pałace marszczą się na budownika, że je tak mocno do ziemi przytwierdził, że za Fieskiem moim poskoczyć nie mogą. — Brzegi gdyby mogły, rzuciłyby powinność swoją, na łup morza Genuę by oddały i szłyby tańczyć po dźwiękach trąb jego. Jak to! Co śmierć z pieluch wyciąga, w tobie odwagi obudzić niezdolne? Idź! — ja znajdę drogę moją.
ARABELLAWielki Boże! Przecież tego napadu nie zechcesz w prawdę zamienić?
LEONORAWłaśnie że chcę — ty niedołężna! — Gdzie najdzikszy gwar huczy, gdzie w osobie swojej mój Fiesko walczy... Czy to Lawania? słyszę pytających — ten, którego nikt zwyciężyć nie może, co o Genuę żelazne kości rzuca — czy to ten Lawania? — Genueńczycy, to on sam, odpowiem, to on, mój mąż — i ja także mam ranę.
Kto idzie? Doria czy Fiesko?
LEONORAFiesko i wolność!
Andrzej Doria wymknął się.
SAKKOPatent na najgorsze przyjęcie u Fieska.
KALKANIONiedźwiedzie ci Niemcy; stanęli wokoło starego jak skały. Nie mogłem go dojrzeć. Dziewięciu z naszych poległo, ja sam po lewym uchu dostałem. Jeśli tak obcych tyranów strzegą, jakże, do pioruna, muszą oni własnych książąt bronić!
SAKKOMamy już licznych stronników, i wszystkie bramy w naszych są ręku.
KALKANIOW cytadeli, słyszę, ostro się biją.
SAKKOBurgonino jest między nimi. Co robi Werrina?
KALKANIOUmieścił się między Genuą a morzem jak brytan piekielny, mysz by tam nie przeszła.
SAKKOMuszę na przedmieściu w gwałt kazać uderzyć.
KALKANIOJa popędzę przez Piaza Sarazena. Zbudź no się, trębaczu!
Wiedźcie, kanalie! Ja to tę polewkę nawarzyłem, a mnie jednej łyżki nie dadzą pokosztować. Dobrze. Poszczwana psiarnia przyszła mi na rękę — podpalajmy i rabujmy. Tam się tłuką o koronę książęcą, my podpalmy kościoły, żeby zmarzli apostołowie się rozgrzali.
Tu odpocznij, mój chłopcze — w tym miejscu bezpiecznie. Czy jesteś gdzie ranny?
BERTANigdzie.
BURGONINOWstydź się — chodź, ja cię zaprowadzę, gdzie można za Genuę rany pozyskać — i to piękne jako te.
O, nieba!
BURGONINOBoisz się? Cóż to, maleńki — za wcześnieś się na męża przystroił. Ile lat masz?
BERTAPiętnaście!
BURGONINOTo źle; dla tej nocy pięć lat masz za mało. Kto jest twój ojciec?
BERTANajlepszy Genui obywatel.
BURGONINOZ wolna, mój chłopcze! Tylko jeden jest taki — a jego córka moja narzeczona. Znasz dom Werriny?
BERTAZnam.
BURGONINOI boską jego córkę?
BERTACórka jego Berta się nazywa.
BURGONINOIdźże co prędzej i zanieś jej ten pierścień. Powiedz, że sprawa o ślubny pierścień — i że błękitna kokarda mężnie się trzyma. Idź — muszę tam... Niebezpieczeństwo jeszcze nie przeszło.
BERTAScipio?
BURGONINONa mój oręż — ten głos mi znany.
BERTANa serce moje — jam ci dobrze znana.
BURGONINOBerta!
Kto ogień zapalił?
CIBOZamek zdobyty.
FIESKOKto ogień zapalił?
CIBOPatrole, gońcie złoczyńcę!
Czy mnie podpalaczem chcą zrobić? Pospieszcie co prędzej z wiadrami i sikawkami. Inni z oddziału wychodzą. Ale Gianettino jest w naszej mocy?
CIBOTak mówią.
FIESKOCzy mówią tylko? Kto to mówi? Cibo, na twój honor, mów czy uciekł?
CIBOJeżeli mam ufać moim oczom więcej niżeli opowiadaniu jednego szlachcica, to Gianettino żyje.
FIESKOO twoją głowę idzie tu, Cibo!
CIBOJeszcze raz — widziałem go przed ośmiu minutami przy żółtej kitce i w szkarłatnym płaszczu.
FIESKONa niebo i piekło — słuchaj, Cibo, ja tego Burgonina o głowę niższym zrobię. Biegaj, Cibo, niech wszystkie bramy miasta pozamykają, niech wszystkie łodzie utopią, a tak morzem się nie wymknie. Oto ten diament, Cibo, najkosztowniejszy na całą Genuę, Lukę, Wenecję i Pizę, ten diament dostanie, kto mi pierwszy doniesie, że Gianettino nieżywy. Śpiesz się, śpiesz, Cibo! Cibo wybiega.
SCENA DZIESIĄTAZastaliśmy Murzyna, jak zapalony lont rzucał do jezuickiego kościoła.
FIESKOZdrada twoja uszła na sucho, bo mnie tylko dotykała. Za podpalenie stryczek. Weźcie go natychmiast i na kościelnej powieście wieży.
MURZYNPfe! Pfe! Pfe! To mi nie na rękę. — Czy nic się z tego nie da wytargować?
FIESKONie.
MURZYNPoślij mnie na próbę tylko do galer.
FIESKONa szubienicę.
MURZYNZostanę chrześcijaninem!
FIESKOKościół nie potrzebuje wyrzutków pogaństwa.
MURZYNPrzynajmniej mnie pijanym wypraw do wieczności.
FIESKONie, trzeźwiuteńkim.
MURZYNTylko mnie na chrześcijańskim nie wieszaj kościele!
FIESKOSzlachcic słowa dotrzymuje — jam ci przyrzekł twoją własną szubienicę.
SAKKOBez korowodów, poganinie! Jest jeszcze coś więcej do roboty.
MURZYNAle — na przypadek wszelki — gdyby stryczek się urwał...
FIESKONa podwójnym go sznurze zawiesić.
MURZYNCóż robić — niechże się diabeł na nadzwyczajne gotuje przyjęcie.
Wszakże ja znam to pióro i płaszcz! Przybliża się żywo. Ja znam to pióro i płaszcz! Z wściekłością przebijając ją. Jeśli trzy życia masz, to powstań jeszcze i próbuj kroku.
Genueńczycy! Kości rzucone — tu leży robak duszy mojej, straszna strawa mojej nienawiści. Wznieście wasze oręże — oto Gianettino!
KALKANIOJa zaś przychodzę ci oznajmić, że dwie trzecie części Genui przeszło na stronę twoją i pod Fieska chorągwiami przysięgło...
CIBOPrzeze mnie przysyła Werrina z admiralskiego okrętu pokłon i panowanie nad portem i morzem...
CENTURIONEPrzeze mnie gubernator miasta składa ci swoją buławę i klucze...
SAKKOW osobie mojej upada klęka mniejsza i większa rada rzeczypospolitej przed panem swoim na kolana i prosi o łaskę i pobłażanie...
KALKANIOMnie pozwól, ażebym najpierwszy wielkiego zwycięzcę w jego murach pozdrowił. Sława ci! Do ziemi schylcie sztandary przed księciem Genui!
WSZYSCYSława! Sława ci, książę genueński!
Lud i senat czeka z niecierpliwością, ażeby naczelnika swojego w purpurze książęcej powitać. Pozwól nam, prześwietny książę, ażebyśmy cię w tryumfie do seniorii zaprowadzili.
FIESKOPozwólcie, niech wprzódy serce zaspokoję moje. Drogą mi osobę musiałem w ciężkiej trwodze zostawić, osobę, która chwałę tej nocy ze mną dzielić powinna. Ze wzruszeniem do obecnych. Raczcie mi towarzyszyć do waszej miłej księżny.
Czy ten łotr i zbójca ma tu leżeć i hańbę swoją w tym zakątku ukrywać?
CENTURIONENa halabardzie zatknijcie głowę jego.
CIBORozszarpanym tułowem jego zamiećcie bruk naszego miasta!
Patrzcie, Genueńczycy! Przez Boga! To nie Gianettina twarz.
Nie, szatanie — nie! To nie twarz Gianettina, szatanie! Zataczając oczy. Genua moja, powiadacie? Moja? Z krzykiem wściekłym. Tumany piekielne! — to moja żona!
Czy ja żonę moją zamordowałem, Genueńczycy? — Zaklinam was, nie spozierajcie bladzi jako duchy, na to kuglarstwo natury. — Dzięki Bogu, są wypadki, których się człowiek nie lęka dlatego, że jest człowiekiem tylko. Komu rozkosze nieba nie dostały się w udziale, ten piekielnych udręczeń przewidzieć nie może — a ta pomyłka byłaby czymś więcej jeszcze. Ze straszną spokojnością. Genueńczycy! Bogu niech będą dzięki, to być nie może.
SCENA TRZYNASTANiech mnie zabiją — nic nie mam do stracenia. Zlitujcie się, panowie — zostawiłam tu panią moją i nigdzie jej znaleźć nie mogę.
FIESKOCzy Leonora nazywała się pani twoja?
ARABELLABogu chwała, że tu jesteś, mój najmilszy, mój dobry, łaskawy panie — nie gniewaj się na nas, nie mogłyśmy jej wstrzymać.
FIESKOPrzeklęta! Od czego wstrzymać?
ARABELLAŻeby nie pobiegła...
FIESKOMilcz — gdzie nie pobiegła?
ARABELLAMiędzy tłum...
FIESKOBodaj się twój język w krokodyla przemienił! Jakie jej suknie?
ARABELLAPłaszcz szkarłatny. —
FIESKOPójdź do dziewiątego koła piekielnego! Skąd płaszcz?
ARABELLALeżał na ziemi...
NIEKTÓRZY ZE ZWIĄZKOWYCHGianettino w tym miejscu był zamordowany...
FIESKOTwoja pani znaleziona. Arabella odchodzi w niespokojności. Fiesko zmienione oczy wodzi po całym kole, potem mówi cichym głosem, który aż w grzmiący niekiedy przechodzi. Tak jest istotnie — istotnie — i ja sam byłem narzędziem piekielnego dzieła. Ustąpcie się ludzkie twarze! Ach! ze zgrzytaniem zębów, gdybym jego budowę świata miał między zębami tymi — czuję w sobie siłę naturę całą tak rozedrzeć, aż by była jęczącym potworem, do męczarni moich podobną! Do otaczających. Człowieku! nędzny rodzaju, błogosławisz Boga, dziękujesz za szczęście, że nie jesteś tym, czym ja — że jako ja nie jesteś. — Sam ja raz ten zadałem. Prędzej, dziko. — Ja? dlaczego ja? Dlaczego nie on razem ze mną? Dlaczego ból mój o ból współczującej istoty stępić się nie może?
KALKANIOMój drogi książę!...
FIESKOAch! witajże tu — Bogu niech będą dzięki! Jest przecie jeden, którego piorun ten jako mnie zgruchotał. Obejmuje go ze wściekłością. Bracie piorunem zgnieciony! Niechaj służy potępienie! —
Uwagi (0)