Droga wiodła przez Narwik - Ksawery Pruszyński (czytanie po polsku TXT) 📖
Krótki opis książki:
Droga wiodła przez Narwik — powieść Ksawerego Pruszyńskiego, wzbogacona o elementy reportażu i publicystyki — mówi o losach żołnierzy Samodzielnej Brygady Strzelców Podhalańskich, która brała udział w kampanii norweskiej 1940 roku. Centralną oś tej historii stanowi bitwa o tytułowy Narwik.
Książka pokazuje brutalny realizm wojny, jej bezkompromisowe oblicze, widziane oczami bezpośredniego świadka. Autor przedstawia zarazem złożone relacje pomiędzy uczestnikami wydarzeń — żołnierzami Brygady Podhalańskiej, wywodzącymi się z różnych środowisk, młodymi przeważnie ludźmi o zupełnie odmiennych doświadczeniach i motywacjach. To właśnie w ich konfrontacji i współpracy Pruszyński widzi zaczyn przyszłej, powojennej Polski.
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Ksawery Pruszyński
- Epoka: Dwudziestolecie międzywojenne
- Rodzaj: Epika
Czytasz książkę online - «Droga wiodła przez Narwik - Ksawery Pruszyński (czytanie po polsku TXT) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Ksawery Pruszyński
Wien (niem.) — Wiedeń. [przypis edytorski]
137. Tristesse — etiuda E-dur op. 10 nr 3 Fryderyka Chopina, skomponowana w 1832 roku. [przypis edytorski]
138. nokturn — spokojna instrumentalna forma muzyczna, inspirowana nastrojem nocy. [przypis edytorski]
139. opl (wojsk.) — obrona przeciwlotnicza, w ramach której należy również stosować taktykę maskowania (m.in. zaciemnienie). [przypis edytorski]
140. brewiarz — zbiór modlitw dla duchownych katolickich. [przypis edytorski]
141. Maury — właściwie Maurowie, średniowieczne ludy (w większości Berberowie), które wywarły ogromny wpływ na kulturę i architekturę dzisiejszej Hiszpanii i Portugalii. [przypis edytorski]
142. Jarama — rzeka w środkowej Hiszpanii; w czasie wojny domowej w Hiszpanii rozegrała się tutaj jedna z najważniejszych bitew między siłami frankistowskimi i republikańskimi. [przypis edytorski]
143. sionka — pomieszczenie prowadzące do wnętrza domu. [przypis edytorski]
144. hvor (norw.) — gdzie; prawdopodobnie pytanie powinno brzmieć hvem er der (kto tam jest). [przypis edytorski]
145. onuca — pas tkaniny do owijania stopy. [przypis edytorski]
146. Kijów — obecnie stolica Ukrainy. Tutaj chodzi o natarcie Wojska Polskiego i Armii Ukraińskiej Republiki Ludowej na Kijów w kwietniu 1920 r., w czasie wojny polsko-bolszewickiej. [przypis edytorski]
147. Korosteń — miasto na Ukrainie, w obwodzie żytomierskim; w latach 1918–1921 toczyły się tutaj walki między oddziałami Armii Ukraińskiej Republiki Ludowej i Wojska Polskiego a bolszewikami. [przypis edytorski]
148. Rómmel, Juliusz (1881–1967) — generał dywizji Wojska Polskiego, uczestnik wojny polsko-bolszewickiej. Podczas kampanii wrześniowej dowódca Armii „Łódź” i Armii „Warszawa”. [przypis edytorski]
149. Szepietówka a. Szepetówka — miasto na Ukrainie, siedziba rejonu w obwodzie chmielnickim; we wrześniu 1939 powstał tutaj sowiecki obóz dla polskich jeńców wojennych. [przypis edytorski]
150. Winnica — miasto w środkowej części Ukrainy, nad Bohem. W czasie wojny polsko-bolszewickiej siedziba rządu Ukraińskiej Republiki Ludowej i miejsce spotkania Symona Petlury z Józefem Piłsudskim. W latach 1937–1938 NKWD zamordował tutaj ponad 9000 osób (tzw. mord w Winnicy). [przypis edytorski]
151. Słucz — rzeka na Ukrainie, prawy dopływ Horynia; miejsce walk w czasie wojny polsko-bolszewickiej. [przypis edytorski]
152. Piaski Luterskie — obecnie Piaski, miasto położone w województwie lubelskim, w powiecie świdnickim. [przypis edytorski]
153. ikke (norw.) — nie. [przypis edytorski]
154. lejtnant — stopień oficerski odpowiadający polskiemu porucznikowi lub podporucznikowi. [przypis edytorski]
155. Eh, comment? (fr.) — Jakże to? [przypis edytorski]
156. hycel (pot.) — hultaj, nicpoń. [przypis edytorski]
157. swołocz (pogard.) — ludzie budzący odrazę, bydło. [przypis edytorski]
158. lazaret — wojskowy szpital polowy. [przypis edytorski]
159. pastka (daw.) — pułapka. [przypis edytorski]
160. pozór — tu: uwaga, baczenie. [przypis edytorski]
161. gawron (przen.) — gapa, fujara. [przypis edytorski]
162. pozierać (daw.) — rzucać okiem, patrzeć od czasu do czasu. [przypis edytorski]
163. fasować — tu: wydawać lub pobierać z magazynu m.in. żywność. [przypis edytorski]
164. rzeźwy (daw.) — tu: pełen werwy. [przypis edytorski]
165. garłacz-granatnik (wojsk.) — granatnik nasadkowy, indywidualna broń strzelecka z nasadką do wystrzeliwania granatów. Dawną formą granatnika nasadkowego był garłacz karabinowy, którego nazwa nawiązywała do garłacza, odprzodowej broni palnej z charakterystycznym rozszerzeniem u wylotu lufy. [przypis edytorski]
166. sąg — stos drewna. [przypis edytorski]
167. granatnik VB (wojsk.) — granatnik Viven-Bessières, broń francuska z okresu I wojny światowej. [przypis edytorski]
168. kolibka a. koliba — schronienie w górach, szałas pasterski. [przypis edytorski]
169. peryskop — przyrząd optyczny służący do obserwacji przedmiotów poza polem widzenia obserwatora; stosowany jest m.in. w wojsku. [przypis edytorski]
170. linia Maginota, fr. Ligne Maginot — francuskie fortyfikacje na granicach z Niemcami i Luksemburgiem, zbudowane w latach 1929–1934 i wzmacniane do 1939 roku. [przypis edytorski]
171. hala Pyszna — dawna hala pasterska w górnej części Doliny Kościeliskiej, w Tatrach Zachodnich. [przypis edytorski]
172. Czarny Staw — jezioro polodowcowe w Tatrach Wysokich. [przypis edytorski]
173. Murowaniec — obecnie schronisko turytyczne w w Tatrach Wysokich, położone na Hali Gąsienicowej. [przypis edytorski]
174. Skupniowy Upłaz a. Skupniów Upłaz — zbocza pomiędzy doliną Jaworzynką a Doliną Olczyską w Tatrach Zachodnich. [przypis edytorski]
175. galon — tu: naszywka na mundurze. [przypis edytorski]
176. marena — (fr. marine) marynarka wojenna, morskie siły sbrojne. [przypis edytorski]
177. kapitel (archit.) — głowica, zwieńczenie kolumny, filara lub pilastra. [przypis edytorski]
178. Wysoki Zamek — gotycki zamek królewski we Lwowie, zbudowany w XIV wieku. [przypis edytorski]
179. Akademicka — historyczne aleje Akademickie we Lwowie, obecnie Prospekt Szewczenki. [przypis edytorski]
180. Cytadela — tu: budowla wzniesiona przez Austriaków w latach 1852–1854, element systemu fortyfikacji Lwowa. [przypis edytorski]
181. Park Stryjski — park im. Jana Kilińskiego we Lwowie, założony w 1877 r. [przypis edytorski]
182. Łyczakowska — historyczna ulica lwowska w okolicy znanego Cmantarza Łyczakowskiego. [przypis edytorski]
183. Opera — tu: obecnie Lwowski Narodowy Akademicki Teatr Opery i Baletu im. Salomei Kruszelnickiej, dawniej Teatr Miejski. [przypis edytorski]
184. kabalarka — kobieta umiejąca stawiać kabałę. [przypis edytorski]
185. wic (pot.) — dowcip, żart. [przypis edytorski]
186. Grom — ORP Grom, niszczyciel wybudowany na zamówienie Marynarki Wojennej RP w latach 1935–1937, zatopiony 4 maja 1940 roku pod Narwikiem. [przypis edytorski]
187. ektoplazma — tu: substancja wydobywająca się z ust medium w czasie seansu hipnotycznego. [przypis edytorski]
188. łapiduch (pogard.) — sanitariusz, pielęgniarz lub lekarz, w szczególności wojskowy. [przypis edytorski]
189. Ils viendront là! (fr.) — Przyjdą tam! Nadchodzą! [przypis edytorski]
190. miazmat — czynnik demoralizujący, destrukcyjny. [przypis edytorski]
191. morał — morale, gotowość do spełnienia obowiązku, poczucie odpowiedzialności, postawa moralna. [przypis edytorski]
192. Grodno — obecnie miasto na Białorusi, niedaleko granicy z Polską; przed II wojną światową Grodno znajdowało się w Polsce, chodzi tutaj zatem o jego obronę przed Armią Czerwoną, która wtargnęły do miasta 20 września 1939 roku. [przypis edytorski]
193. Wereszczyca a. Wereszyca — rzeka na Ukrainie, dopływ Dniestru; po 17 września 1939 miejsce intensywnych walk wojska polskiego z radzieckim. [przypis edytorski]
194. menażka — blaszane naczynie, używane do posiłków w wojsku i na obozach turystycznych. [przypis edytorski]
195. irchowy — wykonany z irchy (rodzaj zamszu). [przypis edytorski]
196. blokhauz — schron bojowy, ufortyfikowany budynek. [przypis edytorski]
197. moczar — podmokły, bagienny teren. [przypis edytorski]
198. kozik — nożyk ze składanym ostrzem. [przypis edytorski]
199. skiba — pas ziemi odkładany przez pług podczas orki. [przypis edytorski]
200. Tuchola — miasto w województwie kujawsko-pomorskim. [przypis edytorski]
201. Strążyska — Dolina Strążyska, położona w Tatrach Zachodnich. [przypis edytorski]
202. andante (wł.) — tempo muzyczne w rytmie spokojnego kroku. [przypis edytorski]
203. kośba — koszenie. [przypis edytorski]
204. piarg — usypisko skalne. [przypis edytorski]
205. Szeliski, Jan — sekretarz ambasady polskiej w Rzymie, urlopowany w końcu 1939 roku, ponieważ zgłosił się ochotniczo do Wojska Polskiego we Francji. Poległ pod Narwikiem 28 maja 1940 roku. [przypis edytorski]
206. pata — pasztet. [przypis edytorski]
207. indagacja — wypytywanie. [przypis edytorski]
208. solennie — tu: z obowiązku. [przypis edytorski]
209. saksy (pot.) — zagraniczna praca okresowa. [przypis edytorski]
210. bitwa nad Niemnem w roku dwudziestym — decydująca bitwa wojny polsko-bolszewickiej, stoczona we wrześniu 1920 roku. [przypis edytorski]
211. kula dum-dum (wojsk.) — amunicja wykorzystująca pociski bez płaszcza, które deformują się podczas penetracji celu. [przypis edytorski]
212. Ciudad Universitaria (hiszp.) — główny kampus uniwersytecki w Madrycie. [przypis edytorski]
213. ekonomski — od: ekonom (nadzorca prac rolnych w dawnych majątkach ziemskich). [przypis edytorski]
214. wzgórze La Touche — francuska miejscowość i gmina w regionie Owernia-Rodan-Alpy, w departamencie Drôme. [przypis edytorski]
215. St. Gurval — święty bretoński. [przypis edytorski]
216. drelich — gruba tkanina bawełniana lub lniana, używana do szycia ubrań roboczych. [przypis edytorski]
217. Marsz, marsz Polonia, Nasz dzielny narodzie. Odpoczniemy po swej pracy W ojczystej zagrodzie. — fragment pieśni Marsz, marsz Polonia, będącej swoistą emigracyjną wariacją na temat hymnu polskiego. [przypis edytorski]
218. Sedan — francuska miejscowość i gmina w regionie Grand Est, w departamencie Ardeny. [przypis edytorski]
219. oflag — niemiecki obóz jeniecki dla oficerów podczas II wojny światowej. [przypis edytorski]
220. Starobielsk — miasto na Ukrainie, w obwodzie ługańskim; w latach 1939–1940 mieścił się tutaj obóz jeniecki dla polskich oficerów, zamordowanych potem w Charkowie. [przypis edytorski]
221. Turkiestan — region w Azji Środkowej. [przypis edytorski]
222. liczman — metalowy żeton zastępujący monetę, rzecz bezwartościowa. [przypis edytorski]
223. najsamprzód (daw.) — wpierw, najpierw. [przypis edytorski]
224. Trondhjem — obecnie Trondheim, norweskie miasto nad Trondheimsfjorden u ujścia rzeki Nidelvy. [przypis edytorski]
225. feldfebel — podoficer w dawnym wojsku polskim. [przypis edytorski]
226. fasunek — tu: napełnienie, zmagazynowanie, nadmiar. [przypis edytorski]
227. Spała — osada letniskowa w województwie łódzkim, w powiecie tomaszowskim; w dwudziestoleciu międzywojennym letnia rezydencja prezydentów Rzeczypospolitej. [przypis edytorski]
228. Okrzeja, Stefan Aleksander (1886–1905) — robotnik, członek PPS, działacz niepodległościowy i socjalistyczny, powieszony na stokach Cytadeli Warszawskiej. [przypis edytorski]
229. Kula, Leopold (1896–1919) — ps. „Lis”, major Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari; zmarł 7 marca 1919 roku wskutek ran odniesionych w trakcie przeprowadzania ataku na zajęty przez Ukraińców Torczyn. [przypis edytorski]
230. Jak kamienie przez Boga rzucane na szaniec... — fragment utworu Juliusza Słowackiego Testament mój. [przypis edytorski]
231. poruczyć — powierzyć, oddać pod opiekę. [przypis edytorski]
232. Składkowski, Sławoj Felicjan (1885–1962) — generał dywizji Wojska Polskiego, premier II RP, doktor medycyny, wolnomularz; oskarżany o przykładanie przesadnej wagi do kwestii biurokratycznych. [przypis edytorski]
233. Rydz-Śmigły, Edward (1886–1941) — polski wojskowy, polityk, marszałek Polski, Naczelny Wódz Polskich Sił Zbrojnych w wojnie obronnej 1939; często negatywnie oceniany ze względu na decyzje podejmowane przez niego kampanii wrześniowej. [przypis edytorski]
234. Mikołaj (1868–1918) — prawdopodobnie chodzi o ostatniego cara Rosji, Mikołaja II Aleksandrowicza Romanowa, którego edukacja i rządy były silnie związane z wojskowością. [przypis edytorski]
235. sołdat (pogard.) — żołnierz, zwłaszcza rosyjski. [przypis edytorski]
236. ułani, szwoleżerowie, kirasjerzy (wojsk.) — rozmaite formacje wojskowe lekkiej i ciężkiej jazdy. [przypis edytorski]
237. Krzeszowice — miasto w województwie małopolskim, w powiecie krakowskim; w czasie II wojny światowej znajdowała się tutaj letnia rezydencja gubernatora Hansa Franka. [przypis edytorski]
238. gościniec (daw.) — szeroka droga wiejska. [przypis edytorski]
239. Cmentarz Łyczakowski — najstarsza zabytkowa nekropolia lwowska, miejsce pochówku wielu ludzi zasłużonych dla Polski i Ukrainy. [przypis edytorski]
240. transportowiec (wojsk.) — pomocnicza jednostka marynarki wojennej, używana do zaopatrywania okrętów lub transportu wojsk i uzbrojenia. [przypis edytorski]
241. kontrtorpedowiec a. niszczyciel (wojsk.) — szybki, wielozadaniowy okręt, przeznaczony do ochrony własnych jednostek, walki z lotnictwem, okrętami podwodnymi i innymi jednostkami nieprzyjaciela. [przypis edytorski]
242. Laponowie — właściwie Lapończycy; lud zamieszkujący Laponię, krainę historyczno-geograficzną w Europie Płn., obejmująca część Skandynawii i Rosji. [przypis edytorski]
243. vie romancée (fr.) — powieść biograficzna. [przypis edytorski]
244. Szymanowski, Karol (1882–1937) — polski kompozytor, pianista, pedagog i pisarz. [przypis edytorski]
245. III Symfonia — symfonia nr 3 Es-dur op. 55 Eroica Ludwiga van Beethovena, stworzona w latach 1802–04. [przypis edytorski]
246. Ordynacka — historyczna ulica w centrum Warszawy. [przypis edytorski]
247. Walhalla a. Valhalla — w mitologii nordyckiej to kraina wiecznego szczęścia, miejsce przebywania poległych wojowników, zabranych z pola bitwy przez walkirie, boginie-wojowniczki. O początkach Walhalli opowiada dramat muzyczny Ryszarda Wagnera Złoto Renu, pierwsza część tetralogii Pierścień Nibelunga. [przypis edytorski]
248. Paderewski, Ignacy Jan (1860–1941) — polski pianista, kompozytor, działacz
Darmowe książki «Droga wiodła przez Narwik - Ksawery Pruszyński (czytanie po polsku TXT) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie
Dodaj komentarz
Uwagi (0)