Droga wiodła przez Narwik - Ksawery Pruszyński (czytanie po polsku TXT) 📖
Krótki opis książki:
Droga wiodła przez Narwik — powieść Ksawerego Pruszyńskiego, wzbogacona o elementy reportażu i publicystyki — mówi o losach żołnierzy Samodzielnej Brygady Strzelców Podhalańskich, która brała udział w kampanii norweskiej 1940 roku. Centralną oś tej historii stanowi bitwa o tytułowy Narwik.
Książka pokazuje brutalny realizm wojny, jej bezkompromisowe oblicze, widziane oczami bezpośredniego świadka. Autor przedstawia zarazem złożone relacje pomiędzy uczestnikami wydarzeń — żołnierzami Brygady Podhalańskiej, wywodzącymi się z różnych środowisk, młodymi przeważnie ludźmi o zupełnie odmiennych doświadczeniach i motywacjach. To właśnie w ich konfrontacji i współpracy Pruszyński widzi zaczyn przyszłej, powojennej Polski.
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Ksawery Pruszyński
- Epoka: Dwudziestolecie międzywojenne
- Rodzaj: Epika
Czytasz książkę online - «Droga wiodła przez Narwik - Ksawery Pruszyński (czytanie po polsku TXT) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Ksawery Pruszyński
Ruska — miasto leżące obecnie na Ukrainie, w obwodzie lwowskim, niedaleko granicy z Polską. [przypis edytorski]
24. Navas del Marques — właściwie Las Navas del Marqués, gmina w Hiszpanii, w prowincji Ávila, w Kastylii i León; w czasie hiszpańskiej wojny domowej toczyły się tutaj zacięte walki. [przypis edytorski]
25. Valdemorillo — miasto położone w Hiszpanii, we wspólnocie autonomicznej Madryt; w czasie hiszpańskiej wojny domowej znajdowało się tutaj centrum działań armii republikańskiej podczas słynnej bitwy pod Brunete. [przypis edytorski]
26. manierka — niewielkie naczynie metalowe, przeznaczone do przenoszenia napojów w warunkach polowych. [przypis edytorski]
27. drylowaty — od słowa „dryl”, oznaczającego surową dyscyplinę wojskową. [przypis edytorski]
28. wietrzyć — tu: domyślać się, przeczuwać, wywęszyć. [przypis edytorski]
29. Wrzesień — kampania wrześniowa, obrona terytorium Polski przed agresją wojsk niemieckich w 1939 roku. [przypis edytorski]
30. Bejsfiord, norw. Beisfjord — miejscowość leżąca obecnie w obrębie terytorium administracyjnego Narwiku. W czasie II wojny światowej znajdował się tutaj jeden z najbardziej znanych obozów koncentracyjnych w Norwegii. [przypis edytorski]
31. St. Renan — właściwie Saint-Renan, miejscowość i gmina we francuskim departamencie Finistère, w regionie Bretania. [przypis edytorski]
32. gonienie „lisa” — tradycyjna zabawa dla dzieci Chodzi lisek koło drogi. [przypis edytorski]
33. Chenonceau, właśc. Chenonceaux — francuski liniowiec pocztowy, transportujący w 1940 roku wojsko w okolice Narwiku. [przypis edytorski]
34. Morze, nasze morze, będziem ciebie wiernie strzec... — fragment pieśni hymnicznej Morze, nasze morze, znanej też pod tytułami Marynarka Wojenna i Chociaż każdy z nas jest młody. [przypis edytorski]
35. cnić się (daw.) — tęsknić. [przypis edytorski]
36. kalwaryjski — tu: o niskiej jakości artystycznej, odpustowy; w wierszu: rymy częstochowskie. [przypis edytorski]
37. rozkaz cię utrzymać albo na dnie, na dnie twoim lec, albo na dnie z honorem lec... — fragment pieśni hymnicznej Morze, nasze morze, znanej też pod tytułami Marynarka Wojenna i Chociaż każdy z nas jest młody. [przypis edytorski]
38. naparstek — ochraniacz nakładany na palec w czasie szycia albo bardzo mała ilość czegoś; tu: w znaczeniu metaforycznym. [przypis edytorski]
39. Ksenofont (ok. 430–355 p.n.e.) — grecki pisarz, historyk i żołnierz. [przypis edytorski]
40. thalatta (gr. θάλαττα: morze) — Thalatta! Thalatta!, okrzyk radości najemników greckich, którzy zobaczyli Morze Czarne z gór Anatolii, w Trapezuncie, po wyprawie do Persji w ramach udziału w wojnie domowej pomiędzy satrapą Cyrusem i jego bratem w roku 401 p.n.e. Historię tę opowiedział Ksenofont w Anabazie, opisującej powrót greckiego wojska z Babilonii do Grecji. [przypis edytorski]
41. Graal a. Święty Graal — tajemniczy przedmiot (najczęściej kielich), występujący w legendach arturiańskich. Miasta związane z tą historią to m.in. Glastonbury i Walencja; to pierwsze zdecydowanie bardziej przypomina Narwik. [przypis edytorski]
42. Soervik, norw. Sørvik — miasto położone na norweskiej wyspie Hinnøya. [przypis edytorski]
43. khaki — „koloru pyłu”, kolor kasztanowo-ziemisto-żółty, używany jako barwa ochronna w umundurowaniu wojskowym. [przypis edytorski]
44. krążownik (wojsk.) — duży, silnie uzbrojony okręt. [przypis edytorski]
45. kaem a. km (wojsk.) — samoczynna, zespołowa broń palna o kalibrze do 20 mm. [przypis edytorski]
46. siklawa — wodospad górski. [przypis edytorski]
47. Ypres — miasto w Belgii, w Zachodniej Flandrii; to tutaj w czasie I wojny światowej zastosowano po raz pierwszy bojowy gaz musztardowy, od nazwy miasta nazywany iperytem. [przypis edytorski]
48. Kostiuchnówka a. Kościuchnówka — wieś na Ukrainie, w obwodzie wołyńskim; w 1916 roku Legiony Polskie prowadziły tutaj działania wojenne przeciwko oddziałom rosyjskim. [przypis edytorski]
49. Piave (wł.), pol. Piawa — rzeka w północno-wschodnich Włoszech, zasadnicza linia oporu włoskiego przeciw Austriakom podczas I wojny światowej, miejsce zwycięskiej dla Włochów bitwy nad Piawą. [przypis edytorski]
50. trust — forma koncentracji kapitału, w ramach której łączą się samodzielne dotąd przedsiębiorstwa tej samej branży. [przypis edytorski]
51. tedy (daw.) — zatem, więc. [przypis edytorski]
52. sprawowały tu rządy nasze Piastówny — m.in. Świętosława, siostra Bolesława Chrobrego, żona i matka skandynawskich królów. [przypis edytorski]
53. upłaz — trawiasty stok górski. [przypis edytorski]
54. mimowiednie (daw.) — mimowolnie. [przypis edytorski]
55. penitent — osoba przystępująca do spowiedzi. [przypis edytorski]
56. Miechów — miasto powiatowe w woj. małopolskim. [przypis edytorski]
57. Haakvik, norw. Håkvik — norweska wioska, należąca do administracyjnego obszaru Narwiku. [przypis edytorski]
58. Harstad — największe miasto położone na norweskiej wyspie Hinnøya. [przypis edytorski]
59. gontowy — kryty drewnianymi deseczkami (gontem). [przypis edytorski]
60. wądół — wąska podmokła dolina, dół. [przypis edytorski]
61. cekaem a. ckm (wojsk.) — ciężki karabin maszynowy, zespołowa automatyczna broń strzelecka. [przypis edytorski]
62. no-man’s-land (ang.) — ziemia niczyja; teren niekontrolowany przez żadną ze stron konfliktu. [przypis edytorski]
63. verfluchte Pole (niem.) — przeklęty Polak. [przypis edytorski]
64. aus Olleschau im Deutsch-Oberschlesien — z Olleschau na niemieckim Górnym Śląsku. Olleschau (czes. Olšany) to gmina w Czechach, w powiecie Šumperk, w kraju ołomunieckim. Z kontekstu wynika jednak, że chodzi raczej o Opole (niem. Oppeln). [przypis edytorski]
65. Gott sei Dank (niem.) — dzięki Bogu. [przypis edytorski]
66. cenzusowiec — w odniesieniu do wojskowych termin ten oznacza osobę mającą cenzus, czyli pewien stopień wykształcenia ogólnego (zazwyczaj jest to matura). [przypis edytorski]
67. moździerz — tu: rodzaj działa strzelającego pod stromym kątem. [przypis edytorski]
68. bekas — ptak błotny beczący w locie. [przypis edytorski]
69. sztolnia — korytarz kopalniany prowadzący z góry w głąb do złóż kopaliny. [przypis edytorski]
70. n-pl (wojsk.) — prawdopodobnie wojskowy skrót oznaczający nieprzyjaciela. [przypis edytorski]
71. donkiszot — tu: idealista, walczący o wzniosłe cele, a zarazem oderwany od rzeczywistości. [przypis edytorski]
72. nic nie wydawać po sobie (daw.) — niczego po sobie nie pokazywać. [przypis edytorski]
73. Allons (fr.) — Chodźmy. Idziemy. [przypis edytorski]
74. sporzej (daw.) — bez ociągania, ochoczo, szybciej. [przypis edytorski]
75. kawerna — tu: pusta jama, ubytek w narządach wewnętrznych. [przypis edytorski]
76. ekrazytówka (wojsk.) — pocisk wybuchający od uderzenia, wypełniony ekrazytem (materiałem wybuchowym o właściwościach kruszących). [przypis edytorski]
77. Coëtquidan — wojskowy obóz szkoleniowo-manewrowy armii francuskiej obejmujący sześć bretońskich gmin w północno-wschodniej części departamentu Morbihan. [przypis edytorski]
78. Ploërmel — miejscowość i gmina francuska w bretońskim departamencie Morbihan. [przypis edytorski]
79. Et alors (fr.) — No więc. Więc cóż. [przypis edytorski]
80. trep (środ., pogard.) — żołnierz zawodowy. [przypis edytorski]
81. un peu (fr.) — trochę, nieco. [przypis edytorski]
82. jucha (posp.) — szelma, drań. [przypis edytorski]
83. chasseurs alpins (fr.) — strzelcy alpejscy; piechota francuska, specjalizująca się w walce w górach. [przypis edytorski]
84. Styks (mit. gr.) — w mitologii greckiej najważniejsza z pięciu rzek Hadesu, miejsce przeprawy duszy do krainy zmarłych. [przypis edytorski]
85. karbol — roztwór wodny fenolu, stosowany do odkażania. [przypis edytorski]
86. Grenoble — francuska miejscowość i gmina w regionie Owernia-Rodan-Alpy, w departamencie Isère. [przypis edytorski]
87. Hôtel de Ville (fr.) — ratusz. [przypis edytorski]
88. Ich bin doch Gallen, Johann Gallen. Erkennen Sie mich nicht? (niem.) — Jestem przecież Gallen, Johann Gallen. Nie poznaje mnie pan? [przypis edytorski]
89. Mais oui, tu me reconnais! (fr.) — Ależ tak, poznajesz mnie! [przypis edytorski]
90. Haakon VII (1872–1957) — właściwie Christian Frederik Carl Georg Valdemar Axel, król Norwegii w latach 1905–1957. [przypis edytorski]
91. In einem polnischen Städtchen, Da lebt ein süsses Mädchen... (niem.) — W małym polskim mieście, gdzie mieszka słodkie dziewczę...; fragment tradycyjnej piosenki In einem polnischen Städtchen. [przypis edytorski]
92. sztubacki — charakterystyczny dla osób młodych, niedojrzałych. [przypis edytorski]
93. Unerhört! (niem.) — Niesłychane! [przypis edytorski]
94. in der Luftwaffe (niem.) — w Luftwaffe (oficjalna nazwa niemieckiego lotnictwa). [przypis edytorski]
95. Obodryci — grupa plemion słowiańskich należąca do Słowian połabskich. [przypis edytorski]
96. Łużyczanie — plemię słowiańskie, zamieszkujące teren Dolnych Łużyc. [przypis edytorski]
97. puklerz (wojsk.) — okrągła tarcza używana przez jazdę. [przypis edytorski]
98. Denn du heissest Kettler; du bist von Kettler... (niem.) — Ponieważ nazywasz się Kettler; jesteś von Kettler. [przypis edytorski]
99. burg (daw.) — zamek. [przypis edytorski]
100. Beck, Józef (1894–1944) — polski polityk i dyplomata. [przypis edytorski]
101. Burschowie, Dekertowie, Fukierowie i Fiszerowie — rodziny, pochodzenia niemieckiego, ważne dla polskiej hitorii, kultury, gospodarki etc. [przypis edytorski]
102. Sambia — półwysep na Morzu Bałtyckim, rozdzielający Zalew Wiślany od Zalewu Kurońskiego. [przypis edytorski]
103. Lindowie, Hubowie, Lelewelowie, Estreicherowie, Brücknerowie — rodziny, pochodzenia niemieckiego, ważne dla polskiej hitorii, kultury, gospodarki etc. [przypis edytorski]
104. tromtadracki — efekciarski, krzykliwy. [przypis edytorski]
105. gimnazista (daw.) — gimnazjalista. [przypis edytorski]
106. Westwall — Linia Zygfryda (Wał Zachodni, Linia Hindenburga), system niemieckich umocnień wzdłuż granicy Niemiec z Francją i Luksemburgiem. [przypis edytorski]
107. lanca (wojsk.) — broń kawaleryjska, skonstruowana z długiego drzewca i metalowego grotu. [przypis edytorski]
108. ongi (daw.) — kiedyś. [przypis edytorski]
109. Stoczek — właściwie Stoczek Łukowski, obecnie miasto w województwie lubelskim, w powiecie łukowskim; w lutym 1831 roku miała tu miejsce bitwa polsko-rosyjska. [przypis edytorski]
110. Nord — departament we Francji w regionie Hauts-de-France. [przypis edytorski]
111. Calais — francuskie miasto i gmina w regionie Nord-Pas-de-Calais-Pikardia, w departamencie Pas-de-Calais. [przypis edytorski]
112. bandos — sezonowy robotnik rolny, sezonowy emigrant zarobkowy. [przypis edytorski]
113. Guadalajara — miasto w środkowej Hiszpanii, w regionie Kastylia-La Mancha; w maju 1937 r. wojska generała Franco przegrały tu bitwę z republikanami. [przypis edytorski]
114. Wogezy — pasmo górskie we wschodniej Francji. [przypis edytorski]
115. Bodo, właśc. Bodø — miasto portowe i gmina leżąca w norweskim regionie Nordland. [przypis edytorski]
116. Leopold III (1901–1983) — król belgijski w latach 1934–1951. [przypis edytorski]
117. Alors, on est foutu (fr.) — No to mamy przerąbane. [przypis edytorski]
118. Hácha, Emil (1872–1945) — prezydent Czechosłowacji, a następnie utworzonego w marcu 1939 r. przez Niemców Protektoratu Czech i Moraw. [przypis edytorski]
119. Quisling, Vidkun (1887–1945) — norweski faszystowski działacz polityczny, dwukrotny premier Norwegii. [przypis edytorski]
120. Tiso, Jozef (1887–1947) — słowacki ksiądz katolicki i polityk, w latach 1939–1945 prezydent Słowacji sprzymierzonej z Niemcami. [przypis edytorski]
121. parobczak (pot.) — silny, młody parobek. [przypis edytorski]
122. karbowy — nadzorca prac polowych w dawnym majątku ziemskim. [przypis edytorski]
123. PKU (wojsk.) — powiatowa komenda uzupełnień, terenowy organ wojskowy odpowiedzialny za uzupełnianie sił zbrojnych II Rzeczypospolitej. [przypis edytorski]
124. strawne (wojsk.) — wyżywienie w wojsku (element uposażenia), którego równowartość niekiedy wypłacana jest w gotówce. [przypis edytorski]
125. Na zachodzie bez zmian — tytuł powieści Ericha Marii Remarque’a (1898–1970), niemieckiego weterana I wojny światowej. [przypis edytorski]
126. Himmelstoss — podoficer, bohater powieści Ericha Marii Remarque’a Na zachodzie bez zmian. [przypis edytorski]
127. Fryderyk II Wielki (1712–1786) — w latach 1740–1786 król Prus, które pod jego rządami stały się jednym z najpotężniejszych państw w Europie. [przypis edytorski]
128. pueblo (hiszp.) — wioska, osada. [przypis edytorski]
129. cynober — odcień czerwieni wpadający w pomarańczowy. [przypis edytorski]
130. ultramaryna — odcień koloru niebieskiego. [przypis edytorski]
131. kobalt — odcień koloru niebieskiego. [przypis edytorski]
132. strzyga — upiór żywiący się ludzką krwią. [przypis edytorski]
133. wikt (daw.) — wyżywienie. [przypis edytorski]
134. brom — tu: środek nasenny i uspokajający. [przypis edytorski]
135. Bechstein — marka fortepianów. [przypis edytorski]
136.
Darmowe książki «Droga wiodła przez Narwik - Ksawery Pruszyński (czytanie po polsku TXT) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie
Dodaj komentarz
Uwagi (0)