Polski strajk - Halina Krahelska (jak polubić czytanie książek .TXT) 📖

Książka ta jest świadectwem potężniejącego w drugiej połowie lat 30. XX wieku buntu robotników przeciw wyzyskowi i niemal feudalnym stosunkom w zakładach pracy. Jest to powieść-reportaż, z dynamiczną akcją, z portretami działaczy związkowych, agentów policji, urzędników i fabrykantów. Są liczne postaci kobiet i wstrząsający wątek traktowanej zwyczajowo przemocy seksualnej w zakładzie pracy. Widzimy sztywność ról społecznych, nici powiązań i wzajemnej usłużności w obrębie klas wyższych, a więc mechanizmy, które powodowały, że ochrona praw robotników przez powołane do tego urzędy państwowe nie mogła być skuteczna. Niektóre fragmenty noszą charakter gorzkiej satyry na stosunki społeczno-polityczne w schyłkowym okresie rządów obozu piłsudczyków.

Ostatnia część książki nawiązuje do świeżych wówczas i głośnych wydarzeń w krakowskiej fabryce opon „Semperit”. W marcu 1936 roku protest przeciw niskim płacom został krwawo stłumiony przez policję, a jednak pracownikom udało się osiągnąć spełnienie ich postulatów. Pomimo ujęcia tych faktów w formę powieściową, nakład Polskiego strajku został w roku 1937 skonfiskowany przez cenzurę, a Krahelskiej wytoczono proces: wprawdzie pisarka została uniewinniona od zarzutu zniewagi wojewody krakowskiego i okręgowego inspektora pracy, ale skazano ją na grzywnę w wysokości tysiąca złotych za obrazę policji państwowej.

Po wojnie tylko raz doszło do wznowienia powieści. We współczesnej Polsce działalność i twórczość Haliny Krahelskiej zostały zapomniane, a niewątpliwie zasługują, by przywrócić je naszej pamięci.

Była autorką wielu książek socjologicznych m.in. Praca kobiet w przemyśle współczesnym (wyd. 1932). Jednakże pisząc „Polski strajk” wolała „zamiast artykułu rojącego się od liczb” obrać formę literacką, aby „zawarte tu dzieje dosięgły łatwiej umysłów i serc obywateli Rzeczypospolitej” (jak uzasadniała we wstępie). Stosunki w znanych jej ośrodkach przemysłu polskiego ukazała na przykładzie fikcyjnej fabryki trykotaży „Szpilka”