Dzieje jednego pocisku - Andrzej Strug (gdzie za darmo czytać książki TXT) 📖

powieszą.

— Co za paczka?

— Nie pytaj się, Moryc...

Młodszy brat stracił zupełnie głową.

— Mów, co tam jest, ty gruba świnio!...

— Nie irytuj się, Moryc... O, już idą!... — wrzasnął Fryc, usłyszawszy głuchy, ciężki tupot licznych kroków na ulicy, i jak wariat wypadł ze sklepu, a Moryc, klnąc i złorzecząc, wdrapywał się po ciemnych schodach na górkę. Szybko zapalił świecę i szukał. Pod łóżkiem na ziemi między pantoflami Fryca, a niecką z kiszkami, przyniesionymi wieczorem przez rzeźnika, stało piękne pudełko z jasnej skóry z długim rzemykiem. Ponieważ pod łóżkiem nie było nic więcej prócz śmieci, Moryc porwał za pudełko, ale, zważywszy jego ciężar, zbladł, a wielkie uszy napłynęły mu krwią i zaczęły go palić. Już przeczuwał coś strasznego.

Tymczasem po schodkach już się łomotali sołdaci. Moryc szybko rozgarnął kiszki, wsadził pudełko na samo dno, przykrył i, porwawszy nieckę oburącz, dźwignął ją. W progu spotkał policję.

— Co to, panie Jerke, do wszystkich diabłów — krzyczał rewirowy. — Nikogo w sklepie! Gdzie brat? Gdzie goście? No... no... Co to pan tam masz?

— Bluthwürstchen22 — Herr Naczelnik, świeże, jeszcze gorące. Piwka zaraz utoczę. Właśnie nabiłem świeży antałek.

— Pilnuj no się pan. Oficer jest na dole. Trzymaj się pan, bo za byle co wali po mordzie.

W restauracji było pełno żołnierzy. Jeden pił wprost z butelki, inny jadł coś żarłocznie, biorąc z lady.

Moryc postawił nieckę z kiszkami na stole i badał sytuację. Oficer stał na ulicy i wymyślał komuś ostatnimi słowy. Kogoś tam poniewierali sołdaci. Po lamentującym głosie poznał brata i wyleciał na ulicę.

— Kto ty? Po coś uciekał?

— To jest mój brat, panie pułkowniku, on nie uciekał, on łapał gościa, co nie zapłacił i uciekał. To nie on uciekał, to gość uciekał, a on gonił!

— Wy jego brat?

Przez chwilą oficer przyglądał się bacznie obu postaciom i wreszcie roześmiał się, splunął, jeszcze raz spojrzał i zaklął z ukontentowaniem.

— No... no...

— Powiadajcie zaraz, gdzie bomby? Gdzie rewolwery? Bo wam cały „kabak”23 przewrócą do góry nogami!

Moryc zaczął błaznować, chcąc jeszcze rozśmieszyć oficera. Wystawiał na pokaz swoją krzywą nogą, przysięgał się na swoje uszy, ale dostrzegłszy przez okno, jak sołdaci wybierają z niecki kiszki, zawrzasnął z zupełnie niepodrabianą rozpaczą.

— Co to?

— Panie naczelniku — moje kiszki! Wszystko mi pozjadają! Jakaż to jest rewizja?

Oficer krzyknął na sołdatów, zabrał ich ze sobą i skończyło się na strachu.

Ponieważ wiadomo było, że już tego dnia nikt się u nich nie pokaże, bracia zamknęli sklep. Nic nie mówił Moryc i milczał Fryc. Ale jak tylko znaleźli się na górze, mały Moryc rzucił się na brata i zaczął go łomotać po tłustych pyskach, podskakując ku niemu za każdym razem. Brat schylił się pokornie, żeby mu ułatwić tę operację i jęczał z cicha.

Do późnej nocy wymyślał Moryc bratu.

Jak śmiał przyjąć do domu choć na jedną minutę taką straszną rzecz? Jak on się ważył narażać na zgubę zakład, który ich fater stworzył swoją siedemdziesięcioletnią pracą? Ot, do czego go doprowadziła PPS Potem wymyślał mu za to, że jest obrzydliwym tchórzem, który ucieka w największym niebezpieczeństwie i zostawia na pastwę rodzonego brata. Potem kazał mu zabrać bombę i zanieść, gdzie mu się podoba, bo on takiego świństwa w domu nie zniesie. Potem znowu porwał się na niego z pięściami, kopał go krzywą nogą... Na zakończenie cisnął mu w samo czoło butem, który ściągnął właśnie, układając się do snu, i zaczął mówić pacierz.

— Vater unser, der Du bist im Himmel...24

Skończywszy modlitwy, odezwał się do brata ciepłym, łagodnym głosem.

— Fryc, co ty nic nie mówisz? Może ciebie co boli? Bardzo cię sprali sołdaty?

Fryc płakał. Załzawionym, smutnym okiem spojrzał na brata. Drugie oko przez łzy patrzało na bombę, stojącą na stole i przywiązaną dla bezpieczeństwa za rzemyk do kółka, wbitego w ścianę.

— Fryc, przynieś z dołu dwie butelki piwa, z tych, co dla rewirowego. Napijemy się, Fryc! Fryc, bracie rodzony, ja się już nie gniewam.

Długo w noc rozmawiali bracia, gdyż spać nie mogli po domowych wzruszeniach. Niepokoiła ich także bomba, która stała sobie spokojnie i niewinnie, ale wiadomo, co to jest bomba. Kto się może spodziać, kiedy jej przyjdzie do głowy wybuchnąć?

— Fryc, ty znasz bojowców? Mów, Fryc, co ty wiesz: taka rzecz, czy ona ona lubi zimno? Czy ona lubi ciepło? Czy ona lubi mokro, czy sucho? Gdzie ją podziać, żeby ona stała spokojnie?

— Ja nic nie wiem, Moryc, ale ja myślę, niech ona stoi tam, gdzie jest. Co ona lubi, to ja nie wiem. Ale ja wiem, że ona nie lubi żadnego ruszania.

— A jak to ja ją niosłem w ciężkiej niecce w tych kiszkach? Jak ja z nią szedłem po ciemnych schodkach? Ja — Moryc Jerke — z moją słabą nogą? Co, Fryc? To jest cud, że ty masz jeszcze brata! Idź, Fryc, przynieś jeszcze dwie butelki porteru, bo ja jeszcze jestem bardzo zdenerwowany.

Przy porterze Moryc roześmiał się wesoło:

— Fryc, bracie rodzony! Nie jest złe, bo i złe... jest czasem dobre — jak się to mówi takie przysłowie?

— Nie ma złego, coby na dobre nie wyszło.

— Przyda nam się ta bomba! Ja mam plan!

— Co ty wyrabiasz, Moryc? — przestraszył się brat, myśląc, że Moryc, który rzadko pijał, już jest nietrzeźwy. — Ty się połóż i śpij. Nie myśl o tej rzeczy — jutro rano już tego u nas nie będzie.

— Głupiś, Fryc! Ja mam plan!

— Co ty chcesz?

— To moja rzecz.

W godzinę potem Fryc schodził po raz trzeci, ale kiedy był na dole, straszne łomotanie do drzwi wytrąciło mu z ręki świecę. W jednej chwili znalazł się z powrotem i nieprzytomnym okiem spojrzał na brata — drugie patrzało na bombę.

— Rewizja!

— Może jakie pijaki...

— Od razu łupią na całego... to policja!

— Idź, Fryc, i otwieraj i nic się nie bój. Zapal zaraz gaz, bo sołdaty wszystko rozkradną.

Kiedy Fryc drżącemi rękami odsuwał rygle, bito już we wszystkie okiennice, aż się cały drewniak zatrząsł.

Zaledwie się otworzyły drzwi, cała salka bufetowa zapełniła się ludźmi. Było ich ze dwudziestu drabów. Fryc zauważył brauningi i okute łódzkie lagi, ale nie mógł znaleźć ani jednej znajomej twarzy. Spostrzegł jednak od razu, że to nie bandyci.

— Co to? Co to? — Hola, towarzysze! Na co robić taki hałas...

— Słuchajcie, Jerke, do was mówimy, który wy Jerke, nasz, czy esdecki?

— Ja wasz, tylko nie wolno takiej napaści robić po nocy na porządny zakład. Jak Boga kocham, będę się skarżył przed samym centralnym komitetem łódzkim...

— Żeby ciebie prędzej nie osądzili!

— Mów od razu! Coście zrobili z naszą bombą?...

— Z jaką bombą?...

— Gdzie ona jest?

— Złodziejskie gniazdo!...

— Zbojkotujemy was i pójdziecie na dziady!...

— Za taką rzecz i w łeb się strzela po cichu!...

— Albo się puszcza kluskę przez okno!...

Wśród tego gwaru, z czego Fryc jeszcze nic nie mógł wyrozumieć, widział, jak część towarzyszy rzuciła się po schodkach na górę.

— Ja nic nie wiem, ja nic nie rozumiem. Wyście chyba powariowali. To wam powiem, towarzysze, że tu o godzinie dziewiątej była rewizja i trzęśli cały dom...

— Wiemy o rewizji!...

— Gdzieście wynieśli bombę?...

— Gdzie ona jest teraz?

— Gadasz, czy nie? Złodzieju!

— Najgorszy złodziej z Bałut jeszcze by takiej rzeczy nie ukradł.

— Dawaj tu twojego esdeka!

— Gdzie jest brat?

Brat już schodził z góry okrakiem, a za nim spuszczali się jeden za drugim nieznajomi.

Moryc w jednej chwili opanował sytuację. Stała się cisza, wśród której Moryc wykładał, że choćby tu było i sto pięćdziesiąt bomb, to on o niczym nie wie, dlatego że chyba wariat spowiadałby się z tego nieznajomym ludziom, włamującym się po nocy. Co innego, jakby był kto znajomy, albo mający dokument partyjny... A choćby przyszli wszyscy panowie z centralnego komitetu, to on i tak nie ma nic do powiedzenia, bo o żadnej bombie nie słyszał.

— Słuchajcie, towarzyszu! Wydaliście bombę esdekom. Wasza sprawa, żeby ona tu była przed ranem. Róbcie, co chcecie, na głowie się postawcie. My tu zostaniemy, a wy nie czekajcie na pokazanie dokumentów, bo wam taką pieczęć odbijemy...

— Zachciało się waszej partii bojówki, to niech sobie sama robi bomby...

— Niedaleko zajedziecie na kradzionej broni.

— Jaki z was towarzysz, kiedyście bombę zaprzedali? Tyż pepeesowiec, zaraz widać, że z was faja...

— On niewinny, brat wydał.

— Ale on odpowiada, on brał, partia z niego za to trzy skóry zedrze...

Fryc myślał, że mu się to wszystko śni, ale Moryc od razu domyślił się, o co chodzi.

— Proszę o głos, towarzysze, kwestia formalna! Towarzysze z Polskiej Partii! Znowu, widzę, jakieś ciemne duchy narobiły plotek i zamieszania! Znowu wrogowie proletariatu oszkalowali partię SD! Żadnej prawdy w tym wszystkim nie ma! Nikt z nas nie wydał tego, o co wam idzie. Nikt nawet nie myślał tego zrobić. Towarzysze — bomba jest u nas i będzie wam wydana w porządku. Ale, towarzysze, co to jest porządek? Porządek to jest — niech tu przyjdzie ten sam towarzysz, który ją przyniósł, albo niech przyjdzie człowiek z dokumentem od partii. My was nie znamy. Wy, z przeproszeniem, zabierzecie sobie tę rzecz we dwudziestu, a jutro przyjdzie drugie dwadzieścia, albo i sto dwadzieścia towarzyszy od partii i będą nam urągać i grozić, żeśmy nieznajomym wydali taką ważną rzecz...

— To jest prawda, że ona tutaj jest?

— Prawda. Kto z was jeden może ze mną pójść, to wam ją pokażę.

Poszli we dwu na górkę, a tymczasem Fryc już nalewał gościom czystej z kroplami, bo tego zażądali.

— Ale za gotóweczkę, towarzyszu?

— My tu nie przyszli robić u was komuny.

— Nie wzięli u was nikogo?

— Nie. Zawczasuśmy25 ich ostrzegli. Żaden nie został.

— Trzęśli bardzo?

— Ohohoho...

— Gdzieście schowali bombę?

— Co? Na sobie miałem przez cały czas. Prali mnie, a ja nic. Patrzajcie, jak mi pyski opuchły.

— Łaska boska, że nie rozerwało.

— To nowe bomby z amerykańskim zamkiem. Taka pewna.

— Każda pewna, póki nie upadnie.

— Insza to jest taka pewna, że nią można ciskać po bruku, jak kamieniem, i ani piśnie. Taka ci najpewniejsza.

— Rzucałem ja taką na demonstracji marcowej zeszłego roku dwa razy z całej siły, to tylko coś śmierdzącego ze siebie wypuściła i nic!...

— Teraz nie te czasy — inna robota!

— Pewność w bombie — to jest, żeby od trącenia rwało. W wacie się ją nosi.

Paru z przybyłych targowało się z Morycem o wydanie pocisku, a reszta popijała, kto wódkę, kto piwo i gadali.

— Na kogo idzie ten interes? — rzucił Fryc.

— Nie wiemy. Na kogo idzie, to idzie, a trafi w sam carat.

— Na Karnakowa? Za długo jemu partia każe żyć. Wszyscy się dziwią, żę on jeszcze chodzi...

— To go nie minie.

— Wczoraj trzech powiesili.

— Dwu — bo jeden bandyta.

— Też człowiek.

— To się wie. Z biedy...

— A bieda skąd? — ozwał się basem jeden z przybyłych, chłop gruby, tęgi, o ciężkim wejrzeniu.

— Zza morza przyszła. Też zapytał!

— Gadaj, może wiesz?

— Wiem. Z naszej głupoty.

— Prawda jest — potwierdził gruby. Głupiśmy wszyscy, a nasza partia się nazywa głupią partią socjalistyczną.

— Oho!...

— Za to głupstwo ty głowy nadstawiasz?

— Diabli komu do mojej głowy...

— To po co między nami siedzisz?

— Czekam, aż zmądrzejecie. Ganiają za Karnakowem, celują w Karnakowa, przeklinają Karnakowa, a to jest jedno głupstwo. Powariowali wszyscy w Łodzi z tym Karnakowem Byle ciołek wykpiwa, pyta: cóż wasza bojówka? Karnakow się wam opłacił? Wiele dał?

— Ojej, chcieliby oni, żeby im kto uprzątnął, a oni do gotowego.

— Szajbler! Silberstein! Gromany. Gajery! Poznański! Heinzel! Szylle! Bielszowski! Krusze-Ender! Kunitzer!26 Czy to ich brak? Mamy bomby, mamy broń — a oni żyją, tyją i to co zawsze robią? Pozawracali nam głowy inteligenci, delikatne panny, komitety! Strajki, organizacje, bibuła, gadanie, gadanie — a on ścierwo jeden z drugim w pałacu siedzi i kpi z nas! I zawsze będzie bogaty i zawsze będzie naszą krew pił!

— To jest terror ekonomiczny.

— Oj, strachu wam napędzili. Już was powyuczali. Wynaleźli długie słowo i zapchali wam gębę. A co ono znaczy? Nic! Jak świat światem robotnik będzie chciał głowy takiego Gajera i to jest jego prawo.

— Coś ty się wściekł? To my Gajera bronimy?

— My gajerowscy?

— Tak my bronim Gajera, jak ty Karnakowa. Ale my mamy świadomość, a ty nie...

— Świadomość to iść z tą bombą pod Gajera! Jak dziesięć lat temu wysadzili Kunitzera27!

— Tym burżuja nie zniszczysz. Znać, że bibuły nie czytasz.

— Dosyć ja się tego naczytał. Ja czytam to, czego ten masowy człowiek chce, a że on tego chce, to wy sami wiecie. I wy tego chcecie, tylko się boicie inteligentów. Kto tego nie czuje, ten nie robotnik!

— Tego nigdzie towarzysze nie robią na całym świecie. Jakby było dobre, toby robili.

—