Hrabia Monte Christo - Aleksander Dumas (ojciec) (biblioteka szkolna online .txt) 📖

pięć minut, o które prosiłeś, pozostało już tylko dziesięć.

— O, skorzystam więc z tego, aby powiedzieć wam o nim parę słów.

— Przepraszam — odezwał się Beauchamp — czy może być w tym temat na felieton?

— Owszem, i to nadzwyczaj ciekawy.

— No to opowiadaj, bo widzę, że i tak już nie zdążę na posiedzenie Izby, muszę to sobie czym innym wynagrodzić.

— W czasie karnawału byłem w Rzymie...

— Wiemy, wiemy — rzekł Beauchamp.

— Ale nie wiecie, że mnie tam porwali bandyci.

— Nie ma już bandytów — rzekł Debray.

— Owszem, są i nawet odrażający, a raczej zadziwiający, bo wydali mi się tak straszni, że aż piękni.

— Słuchaj no, kochaneczku! — rzekł Debray. — Przyznaj się nam, że twój kucharz się spóźnia, że ostrygi nie nadeszły z Marennes lub Ostendy i ty na wzór pani de Maintenon chcesz potrawę zastąpić powiastką. Przyznaj się, kochany, znamy się tu wszyscy i lubimy na tyle, aby ci przebaczyć i wysłuchać twojej historii, gdyby nawet była rodem z baśni dla dzieci, na jaką zresztą wygląda.

— A ja wam powtarzam, że choć wydaje się zmyśloną, jest najprawdziwszą od początku do końca. Bandyci tedy porwali mnie i zaprowadzili w miejsce bardzo ponure, które nazywają katakumbami Świętego Sebastiana.

— Znam je — przerwał Château-Renaud. — Omal tam nie dostałem gorączki.

— Ze mną gorzej było. Oznajmiono mi, że będę więźniem, póki nie zapłacę bagatelnego okupu — cztery tysiące dukatów rzymskich, co znaczy dwadzieścia sześć tysięcy liwrów z Tours. Na nieszczęście miałem tylko tysiąc pięćset, kończyłem już podróż i kredyt mój był wyczerpany. Napisałem do Franza. No właśnie, przecież Franz tam był, możecie go zapytać, czy choć na jotę kłamię. Napisałem więc do Franza, że jeśli nie przybędzie o godzinie szóstej z rana z czterema tysiącami dukatów, to dziesięć po szóstej znajdę się pomiędzy błogosławionymi świętymi i chwalebnymi męczennikami, w których kompanii miałem zaszczyt się znajdować, bo pan Luigi Vampa (tak się nazywał naczelnik bandytów) postara się sumiennie o to, by mnie to nie ominęło.

— Ale Franz przybył z czterema tysiącami dukatów, nieprawdaż? — rzekł Château-Renaud. — Do diabła, nie kłopocze się o cztery tysiące ten, kto się nazywa Franz d’Epinay albo Albert de Morcerf!

— Otóż nie; zjawił się po prostu z owym człowiekiem, którego wam zapowiadałem i którego mam nadzieję wam przedstawić.

— A więc ten jegomość to jakiś Herkules, zabójca Kakusa, albo Perseusz, wyzwoliciel Andromedy?

— Nie, to człowiek mniej więcej mego wzrostu.

— Uzbrojony po zęby?

— Nie miał przy sobie nawet szydełka.

— A więc ułożył się o okup?

— Szepnął coś tylko na ucho hersztowi i byłem wolny.

— Jeszcze go przeprosili za zatrzymanie — rzekł Beauchamp.

— Właśnie tak było — odpowiedział Morcerf.

— Coś takiego! Czyżby to jakiś nowy Ariosto?

— Nie, po prostu hrabia Monte Christo.

— Nie ma hrabiów o takim nazwisku — odezwał się Debray.

— I ja tak sądzę — dodał Château-Renaud z zimną krwią człowieka, który ma w jednym palcu cały herbarz europejski — nikt nie słyszał o istnieniu jakichś hrabiów Monte Christo.

— Może pochodzi z Ziemi Świętej — rzekł Beauchamp. — Może któryś z jego przodków posiadał Kalwarię, jak ród Mortemartów posiadał Morze Martwe.

— Za pozwoleniem — przerwał Maksymilian — chyba mogę pomóc panom w rozstrzygnięciu tej kwestii. Monte Christo to wysepka, o której słyszałem od majtków pracujących u mego ojca; ziarnko piasku wśród Morza Śródziemnego, atom w nieskończoności.

— Właśnie tak, panie kapitanie — rzekł Albert. — Otóż panem i władcą tego ziarnka piasku, jest ten, o którym wam opowiadam. Tytuł hrabiego kupił sobie gdzieś w Toskanii.

— No, to bogaczem jest twój hrabia.

— Ba! Ja myślę.

— Ale to chyba przecież widać.

— Właśnie, że nie, Lucjanie.

— Nie rozumiem.

— Czytałeś Księgę tysiąca i jednej nocy?

— Też mi pytanie.

— A więc, pomyśl — wiesz od razu, czy ludzie są tam bogaci czy biedni? Czy ziarna zboża nie są przypadkiem rubinami albo diamentami? Zdaje ci się, że to biedni rybacy i traktujesz ich jak rybaków, aż oto nagle otwierają ci jakąś tajemniczą jaskinię ze skarbami, za które mógłbyś kupić Indie.

— I cóż z tego?

— To, że mój hrabia de Monte Christo jest właśnie takim rybakiem. I ma nawet imię odpowiednie, nazywa się Sindbad Żeglarz i posiada jaskinię pełną złota.

— I widziałeś, Albercie, tę jaskinię?

— Ja nie, ale Franz widział. Ale nie wolno o tym ani słowa pisnąć przed hrabią. Franza wprowadzono tam z zawiązanymi oczyma, a posługiwała mu służba złożona z samych niemych i kobiet, przy których Kleopatra przypominałaby podobno tylko pospolitą kurewkę. Ale nie jest do końca pewien tych kobiet, weszły bowiem dopiero, gdy zażył sobie haszyszu; więc może wziął za kobiety tańcujące wokół niego posągi.

Przyjaciele spojrzeli na Alberta tak, jakby chcieli zapytać: „Pomieszało ci się w głowie, czy z nas chcesz zrobić pomyleńców?”.

— W istocie — rzekł Morrel, zamyślony — podobną historię opowiadał mi kiedyś stary marynarz nazwiskiem Penelon.

— Co za szczęście — rzekł Albert — że pan Morrel przychodzi mi w pomoc. Nie w smak wam, że pan Morrel rzucił kłębek nici do mojego labiryntu?

— Wybacz, kochaneczku — rzekł Debray — ale to, co mówisz, jest tak nieprawdopodobne...

— Do licha, nieprawdopodobne dlatego, że wasi ambasadorowie i konsulowie nic o tym nie mówią, bo im na to brak czasu, muszą przecież szykanować swoich podróżujących ziomków.

— O, i znowu irytujesz się i napadasz na naszych biednych agentów. Mój Boże, a jakim cudem mogą wam oni pomagać? Izba bez przerwy uszczupla im pensje, dlatego coraz o nich trudniej. A może chcesz zostać ambasadorem, Albercie? Załatwię ci nominację do Konstantynopola.

— Nigdy! Okażę przychylność dla Muhammada Alego, a sułtan przyśle mi od razu sznurek, aby mnie moi sekretarze udusili.

— Sam więc widzisz — rzekł Debray.

— Tak, ale wszystko to nie przeszkadza, aby mógł istnieć mój hrabia Monte Christo.

— Dalibóg! Wszyscy istniejemy, i to dopiero cud!

— Istniejemy, bez wątpienia, ale nie w takich samych warunkach. Nie każdy ma czarnych niewolników, książęce galerie, broń damasceńską, konie po sześć tysięcy franków, grecką kochankę!

— Widziałeś tę Greczynkę?

— Widziałem i słyszałem. Widziałem w teatrze Valle, słyszałem razu jednego, gdym był na śniadaniu u hrabiego.

— To ten nadzwyczajny człowiek jada?

— Doprawdy, jeśli je, to tak mało, że nie warto o tym mówić.

— Okaże się w końcu, że to jaki wampir.

— Śmiejcie się, śmiejcie, tak samo myśli hrabina G***, która, jak wiecie, znała lorda Ruthwena.

— Wyborne! — uśmiechnął się Beauchamp. — Dla kogoś, kto nie jest dziennikarzem, byłby to wspaniały odpowiednik sławnego węża morskiego, o którym pisali w „Constitutionnelu”. Wampir! Znakomita historia!

— Oko płowe, którego źrenica rozszerza się i zwęża, wedle woli — rzekł Debray. — Szczęki wydatne, czoło wspaniałe, cera sina, broda czarna, zęby białe i ostre i odpowiednie do tego wszystkiego obejście.

— Trafiłeś w sedno, Lucjanie — zawołał Albert. — Rysopis dokładny co do joty. Tak właśnie — uprzejmość cierpka, kostyczna. Ten człowiek często przejmował mnie drżeniem. Pewnego razu, gdyśmy się przypatrywali egzekucji, o mało nie zemdlałem i czułem, że to nie dlatego, żem widział kata pełniącego swoją powinność i słyszał jęki delikwenta, ale żem patrzył jednocześnie na hrabiego, słuchając, jak z zimną krwią rozprawiał o wszystkich możliwych torturach na ziemi.

— A nie zabrał cię na przechadzkę w ruiny Koloseum, aby ci trochę krwi wyssać? — zapytał Beauchamp.

— Albo, kiedy już cię uwolnił, nie kazał ci przypadkiem podpisać szkarłatnego cyrografu, w którym musiałeś sprzedać mu duszę, jak Ezaw sprzedał prawo starszeństwa?

— Żartujcie, żartujcie, ile się wam podoba, moi panowie — rzekł Albert nieco urażony. — Kiedy na was patrzę, piękni Paryżanie, przyzwyczajeni do bulwaru Gandawskiego, spacerujący po lasku Bulońskim, i kiedy sobie przypomnę tego człowieka, zdaje mi się, że nie jesteśmy z jednej gliny.

— Pochlebia mi to! — rzekł Beauchamp.

— Zawsze jednak z tego wynika — dodał Châtau-Renaud — że twój hrabia Monte Christo musi być w wolnych chwilach bardzo przyjemnym człowiekiem, wyjąwszy jednak jego osobliwe konszachty z bandytami włoskimi.

— E, nie ma żadnych włoskich bandytów — rzekł Debray.

— Ani wampirów — dorzucił Beauchamp.

— Ani hrabiego Monte Christo — zakończył Debray. — Słyszysz, Albercie? Bije wpół do jedenastej.

— Przyznaj się, że miałeś jakieś senne koszmary i chodźmy na śniadanie — rzekł Beauchamp.

Ale nim echo dźwięków zegara ucichło, otwarły się drzwi i Germain oznajmił:

— Jego ekscelencja pan hrabia Monte Christo!

Wszyscy drgnęli mimowolnie, zdradzając, jak bardzo opowiadanie Alberta zapadło im w duszę. Sam Albert nie mógł oprzeć się gwałtownej emocji. Nie dał się bowiem słyszeć żaden turkot powozu na ulicy, ani szmer kroków w przedpokoju, nawet drzwi otwarły się bezszelestnie.

Hrabia stanął w progu, ubrany z największą prostotą, ale najbardziej jednak wymagający salonowiec nie znalazłby w jego toalecie nic do zarzucenia. Wszystko tu było w wytwornym guście, wszystko pochodziło od najlepszych dostawców: frak, cylinder i koszula.

Nie wyglądał więcej jak na trzydzieści pięć lat, a najbardziej uderzyło wszystkich zebranych jego zadziwiające podobieństwo do wizerunku, jaki opisał Debray.

Hrabia podszedł z uśmiechem na środek salonu, wprost do Alberta, który idąc mu spiesznie naprzeciw, wyciągnął serdecznie rękę.

— Punktualność — rzekł Monte Christo — jest grzecznością królów, jak utrzymywał jeden z waszych monarchów. Ale podróżni czasem się spóźniają, choć nie zależy to od ich woli. Mam jednak nadzieję, drogi hrabio, że przez wzgląd na moje dobre chęci przebaczysz mi tych kilka sekund spóźnienia. Trudno przebyć pięćset mil drogi i nie spotkać jakiejś przeciwności; a przede wszystkim we Francji gdzie podobno zakazano bić pocztylionów.

— Panie hrabio — odpowiedział Albert. — Właśnie zapowiadałem pańskie przybycie kilku moim przyjaciołom, których zaprosiłem tu z powodu danej mi przez pana obietnicy, i mam zaszczyt przedstawić ich panu. Oto pan hrabia de Château-Renaud, którego szlachectwo sięga czasów Karola Wielkiego i którego przodkowie siadywali przy Okrągłym Stole. Pan Lucjan Debray, sekretarz osobisty ministra spraw wewnętrznych. Pan Beauchamp, groźny dziennikarz, postrach rządu francuskiego, ale mimo jego sławy na skalę narodową, nie mógł pan słyszeć o nim we Włoszech, bo nie wpuszczają tam jego gazety. Na koniec pan Maksymilian Morrel, kapitan spahisów.

Na to nazwisko hrabia, który dotąd kłaniał się uprzejmie, ale z prawdziwie angielską nieprzystępnością i chłodem, postąpił mimowolnie do przodu, a na jego policzkach pojawił się na chwilę leciutki rumieniec.

— Nosi pan mundur zwycięzców — rzekł. — Piękny to mundur!

Trudno powiedzieć, co w tym momencie wywołało tak silne drżenie w głosie hrabiego i czemu jego oczy, tak piękne, spokojne i jasne — jeśli tylko z jakiegoś powodu nie krył ich pod powiekami — zabłysły nagle jakby wbrew niemu samemu.

— Pan hrabia nigdy nie widział naszych Afrykańczyków? — spytał Albert.

— Nigdy — odrzekł hrabia, całkiem już odzyskawszy panowanie nad sobą.

— Panie hrabio, pod tym mundurem bije jedno z najwaleczniejszych i najszlachetniejszych serc w całej armii.

— Ależ, panie hrabio — przerwał Morrel.

— Proszę pozwolić mi skończyć, kapitanie... Właśnie dowiedzieliśmy się — ciągnął Albert — o tak bohaterskim czynie pana kapitana, że choć widzę dziś pana, Maksymilianie, po raz pierwszy, proszę, wyświadcz mi tę łaskę i pozwól, bym przedstawił pana hrabiemu jako mojego przyjaciela.

Przy słowach tych ponownie dało się dostrzec u Monte Christo owo spojrzenie dziwnie nieruchome, ów przelotny rumieniec i lekkie drganie powieki, które zawsze zdradzały u niego poruszenie.

— A, ma więc pan szlachetne serce — rzekł hrabia — tym lepiej.

Ten dziwny komentarz, stanowiący w większym stopniu odpowiedź na własne myśli hrabiego niż na słowa Alberta, zaskoczył wszystkich, zwłaszcza zaś Morrela, który zdumiony spojrzał na Monte Christo. Lecz w głosie hrabiego było zarazem tyle łagodności i — rzec by można — słodyczy, iż nie sposób było się obrazić.

— Dlaczego miałby niby o tym wątpić? — rzekł Beauchamp do Château-Renaud.

— Rzeczywiście — odpowiedział Château-Renaud, który z całym swym obyciem w świecie i jasnością spojrzenia arystokraty przeniknął na wylot wszystko, co tylko w Monte Christo dało się przeniknąć — rzeczywiście Albert nie wprowadził nas w błąd, mówiąc, iż szczególny to człowiek ów hrabia. A co pan o nim sadzi, Morrelu?

— Dalibóg, dobrze patrzy mu z oczu, a i głos ma miły, więc pomimo tej dziwnej uwagi na mój temat podoba mi się.

— Panowie — rzekł Albert — German donosi, że podano już do stołu. Drogi hrabio, pozwól, że cię zaprowadzę.

W milczeniu przeszli do sali jadalnej. Każdy zajął swoje miejsce.

— Panowie — rzekł hrabia, siadając. — Pozwólcie mi powiedzieć coś na wytłumaczenie wszelkich uchybień, których mógłbym się dopuścić; jestem cudzoziemcem, i to tak dalece, że po raz pierwszy przyjechałem do Paryża; życie francuskie jest mi zupełnie obce, dotąd wiodłem jedynie tryb życia wschodni, jak najdalszy od dobrych zwyczajów Paryża; wybaczcie więc, proszę, jeśli znajdziecie we mnie coś, co na Turka zakrawa, trąci Neapolitańczykiem albo też Araba przypomina. A teraz możemy już spokojnie jeść.

— W jaki sposób on mówi! — szepnął Beauchamp. — To stanowczo wielki pan.

— Wielki, choć cudzoziemiec — dodał Debray.

— Wielki pan będzie wszędzie wielkim panem, panie Debray — rzekł Château-Renaud.

Hrabia, jak już wiadomo, jadał niewiele. Albert napomknął o tym, wyrażając obawę, czy aby życie paryskie już na wstępie nie zrazi podróżnika swym najbardziej prozaicznym, ale i nieodzownym aspektem.

— Drogi hrabio — rzekł. — Lękam się, czy kuchnia ulicy Helderskiej będzie ci smakować na równi z kuchnią placu Hiszpańskiego. Powinienem był zapytać, co pan najbardziej lubi i kazać przygotować kilka potraw zgodnie z pana upodobaniem.

— Gdybyś pan mnie znał więcej