Kariera Nikodema Dyzmy - Tadeusz Dołęga-Mostowicz (gdzie można czytać książki za darmo txt) 📖
Bezprzykładny prostak i wszechstronny ignorant robi zawrotną karierę polityczną, obiecując w cudowny sposób uzdrowić polskie rolnictwo. Przy tym z niezbadanych przyczyn mimo swego chamstwa działa magnetycznie na najwytworniejsze kobiety. Jak to możliwe?
Surowy krytyk funkcjonowania struktur państwowych za czasów Najjaśniejszej II Rzeczpospolitej, Tadeusz Dołęga-Mostowicz, barwnie przedstawił możliwy scenariusz takiego zdarzenia — ku przestrodze.
- Autor: Tadeusz Dołęga-Mostowicz
- Epoka: Dwudziestolecie międzywojenne
- Rodzaj: Epika
Czytasz książkę online - «Kariera Nikodema Dyzmy - Tadeusz Dołęga-Mostowicz (gdzie można czytać książki za darmo txt) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Tadeusz Dołęga-Mostowicz
Łyknął wódkę i zapytał.
— A tam — wskazał podbródkiem na kotarę — gra Ambroziak? Niech pan powie, to mój kolega...
— Gra — lakonicznie odparł restaurator.
Nikodem wziął wykałaczkę w zęby i uchylił zielonego kretonu391. Tu było więcej osób, a orkiestra grała długo, widocznie na zamówienie.
Jednakże harmonista spostrzegł Dyzmę i gdy tylko skończyli tango, zbliżył się ku niemu.
— Dobry wieczór, Pyzdraj.
— Dobry wieczór — odparł prawie wesoło. — Z tej okazji daj pan większe piwo, panie Malinowski.
— No, jak przyszedł stary kompan — dodał harmonista — to daj pan dwie z kropelkami.
Wypili.
— Interes macie? — zapytał Ambroziak.
Nikodem kiwnął głową.
— A wy teraz gdzie pracujecie?
— Ja — odparł po chwili wahania — et, na prowincji.
— Żyjecie?
— Żyję.
— No, jak macie interes, to siądziem z boku.
Wzięli swoje kufle i poszli pod okno.
— Ambroziak — zaczął Dyzma — musicie mnie po starej znajomości zrobić jedną rzecz...
— Jaką rzecz?
— Ludzi mi trzeba trzech, czterech ludzi, takich, co pietra nie mają392, a gładko się załatwią.
— Mokra robota? — zagadnął harmonista przyciszonym głosem.
Nikodem pokiwał się na krześle.
— Jeden facet dojadł mi do żywego.
— Gość polityczny? — zaciekawił się Ambroziak.
— Nie, gdzież tam... taki... drań...
— I co? Trzeba ukatrupić.
Nikodem poskrobał się po ramieniu.
— Nie, po co, tylko zamknąć pysk, żeby nie gadał...
Harmonista wychylił kieliszek i splunął.
— Można, dlaczego nie, tylko trzeba wybulić ze sto złociszów... Może sto dwadzieścia...
— Dam radę — odparł Dyzma.
Ambroziak kiwnął głową, wstał i znikł za kotarą. Dyzma czekał.
Po chwili harmonista wrócił w towarzystwie małego blondyna o uśmiechniętych oczach.
— Poznajomcie się, kolego Pyzdraj, Franek Lewandowszczak.
Blondynek wyciągnął rękę, niespodziewanie wielką i sękatą.
— Kto umarł? — zapytał wesoło.
— Tak sobie — odpowiedział Dyzma z namysłem — mały interes.
— Jak interes, to i zagrycha będzie?
Nikodem kiwnął na gospodarza.
Panie Malinowski, butelka czystej i kotlet wieprzowy.
Ambroziak pochylił się do blondyna.
— Panie Franek, a kogo pan weźmie?
— Myślę, że Antek Klawisz pójdzie i Teść pójdzie.
Starczy.
— We trójkę starczy? — z powątpieniem zapytał Nikodem.
— A co? Taki silny?... Szemrany facet czy zielony?
— Zielony. Z prowincji... Gruby jak beczka.
— Zrobi się — skinął głową Franek — ale za przeproszeniem, pan to kto jesteś?
— Co ci, Franek, do tego — wzmieszał się Ambroziak — mój przyjaciel i tyle. Po co wszędzie suniesz nos?
— Nie sunę, tak przez ciekawość. No to gadaj pan.
Nikodem pochylił się nad stolikiem i zaczął objaśniać.
Zarówno Lewandowski, jak i harmonista pili, nie wylewając za kołnierz, a Dyzma dotrzymywał towarzystwa. Toteż gospodarz wkrótce zabrał pustą, a postawił pełną butelkę. Również, nie czekając zamówienia, przyniósł nowy kotlet na zimno i kiszony ogórek.
Wiedział, że jak ktoś z Lewandowskim „ma gadanie”, to bez sznapsa393 nie obejdzie się.
Ambroziak kilka razy wstawał, wzywany do orkiestry, i wracał do stolika. Gospodarz zapalił lampę gazową. Drzwi raz po raz otwierały się, do knajpy przychodzili nowi goście.
Prawie wszyscy zamieniali ukłon z Lewandowskim, który niedbale kiwał głową.
Dyzma dużo słyszał o nim. Nigdy jednak nie przypuszczał, że ten osławiony awanturnik, przed którego nożem czuł respekt niejeden na Woli i na Czystem, wyglądać może tak chłopaczkowato i łagodnie. W każdym razie wiedział, że w pewne ręce oddaje sprawę.
Zbliżała się ósma, gdy zapłacił rachunek i dyskretnie podsunął Frankowi stuzłotówkę.
— I grunt, przeszukać kieszenie, żeby śladu nie było — powiedział ściskając węzłowatą rękę na pożegnanie.
Gdy wychodził, Ambroziak odprowadził go do drzwi i po zapewnieniu, że Franek to marmur-żelazo, poprosił o pożyczenie dziesięciu złotych, a chowając pieniądze do kieszeni rzekł nie bez ironii:
— Wy to tam na wsi dorabiacie się. Forsy jak lodu!
— Ot, idzie sobie.
Ulica była pusta. Doszedł do rogu Wolskiej i stanął na przystanku tramwajowym.
Wkrótce nadeszła „dziewiątka”.
Cyrk był pełny. W ogólnym gwarze zmieszanych głosów ostro odcinały się okrzyki krążących wśród publiczności chłopców.
— Czekolada, lemoniada, wafle!
Gdy Nikodem wchodził z pannami Czarskimi, orkiestra zagrała właśnie marsza i na arenę gęsiego wkroczyli atleci.
Było ich coś dziesięciu. Mężczyźni ogromnego wzrostu, o potwornie rozrosłych mięśniach, z byczymi karkami, w skąpych trykotach, odsłaniających fałdy skóry porośniętej kępkami włosia.
Szli rytmicznym krokiem, zataczając krąg wokół areny.
Kiedy towarzystwo przedostało się do swojej loży, w której już siedział pułkownik Wareda, panna Marietta Czarska roześmiała się:
— Imponujące góry mięsa!
Witali się.
— To Mik — poinformował Wareda. — Ma budowę chłopięcą, ale silniejszy jest od niejednego z tych hipopotamów.
Rozpoczęła się prezentacja.
Atleci stali w szeregu, zaś sędzia przy stoliku jury wymieniał ich nazwiska.
Przy każdym podawał jakiś tytuł: mistrz Anglii, mistrz Brazylii, mistrz Europy itd.
Przy dwóch nazwiskach galerie rozbrzmiały oklaskami. Tak witano mistrza Polski, Wielagę, i olbrzymiego Włocha, Tracco.
Następnie arena opustoszała. Pozostali tylko dwaj przeciwnicy: opasły Niemiec o małpio długich rękach i smukły Mulat Mik, wyglądający przy swym przeciwniku jak antylopa, która za chwilę zostanie stratowana przez nosorożca.
Rozległ się gwizdek i przeciwnicy zwarli się.
— Już go wziął! — zawołał Dyzma, widząc, jak pod samym ciężarem Niemca Mulat zwalił się na dywan.
— Nie, bracie — uśmiechnął się Wareda — trzeba dobrze namęczyć się, zanim tego piskorza przyciśnie się na obie łopatki.
Istotnie Mulat jednym zręcznym ruchem wyśliznął się z łap przeciwnika, a gdy ten chłopiec bez wysiłku podniósł go w górę, by ponownie rzucić o dywan, Mik niespodziewanie odbił się jedną nogą od ziemi, co — mogło się wydawać — ułatwiło tylko manewr Niemcowi, lecz dało wynik wręcz niezwykły. Mianowicie smagłe394 ciało Mulata śmignęło łukiem nad głową przeciwnika, a że ten trzymał go pod ramionami, stracił równowagę, padając na wznak. W tejże chwili Mulat płaskim skokiem znalazł się na jego piersi.
Sędzia z gwizdkiem w ustach podbiegł w sam czas395, by uchwycić moment, gdy obie łopatki Niemca dotykały dywanu. A trwało to dosłownie moment, gdyż pokonany z dzikim rykiem zerwał się, zrzucając swego pogromcę z taką łatwością, z jaką koń wyrzuca z siodła niewprawnego jeźdźca.
Jednakże walka była skończona i przewodniczący jury ogłosił zwycięstwo Mulata, który z uśmiechem kłaniał się wpół, dziękując za gromkie brawa.
Natomiast pokonany, klnąc, schodził z areny, żegnany gwizdami galerii.
— Ach, jakiż on jest piękny, ten Mulat — zachwycała się Marietta Czarska. — Jak z brązu! Panie prezesie, czy to byłby wielki skandal, gdybyśmy zabrali go ze sobą na kolację?
— Ależ Marietto — reflektowała ją siostra.
— Chyba nie wypada — powiedział Dyzma, lecz reszta towarzystwa zaopiniowała, że będzie to równie dobra atrakcja, jak każda inna, a jeżeli pójdą do gabinetu, to wszystko będzie w porządku.
Tymczasem na arenie ukazała się druga grupa.
Dyzma z roznamiętnieniem wpatrywał się w walczących. W momentach niebezpiecznych tak z emocji zaciskał dłonie, że te aż trzeszczały w stawach. Przez zaciśnięte zęby wyrywały się mu raz po raz słowa zachęty:
— Mocniej, wal go...
Spocone cielska przewalały się po arenie, wśród stękania i charkotu przyduszonych gardzieli.
Z galerii raz po raz zrywały się okrzyki, gwizdania i brawa.
Pary atletów zmieniały się już kilkakrotnie.
Wreszcie przyszła kolej na walkę, która stanowiła główną sensację wieczoru.
Naprzeciw siebie stanęli dwaj najsilniejsi przeciwnicy.
Mistrz Polski, Wielaga, o potwornie szerokich ramionach i herkulesowych barach, z krótkim zdeformowanym nosem i wygoloną głową, robił wrażenie goryla. Naprzeciw wyższy i szczuplejszy Tracco o lśniącej skórze, pod którą grały wielkie supły mięśni, stał na rozstawionych nogach, przypominających dwa sękate pnie dębu.
Wśród zupełnej ciszy rozległ się gwizdek.
Przeciwnicy, nie śpiesząc się i mierząc się spojrzeniem, szli ku sobie. Obaj oceniali poważnie czekającą ich walkę, lecz od pierwszego chwytu stało się jasne, że każdy z nich obrał taktykę. Polak chciał nadać walce błyskawiczne tempo. Włoch natomiast postanowił przeciągać zapasy jak najdłużej, licząc na zmęczenie przeciwnika.
Toteż prawie nie opierał się i po kilku chwytach dał się wciągnąć w piruet i położył się brzuchem na dywanie.
Wielaga stanął na nim i usiłował przewrócić go na wznak. Trwało to kilka minut. Widząc, że nic nie wskóra, z pasją zaczął nacierać mu kark.
— Co on robi? — zapytała panna Marietta.
Wareda pochylił się ku niej i, nie odwracając oczu od areny, objaśnił:
— To się nazywa masaż. Uważa pani, bić nie wolno, ale taki masaż jest dopuszczalny. Tym sposobem rozgniata się mięśnie karku i znacznie się je osłabia.
— No i skóra od tego boli.
Widocznie i Włoch doszedł do tego przekonania, gdyż poderwał się nagle i, wymknąwszy się z rąk przeciwnika, chwycił go w pasie z tyłu.
Miał jednak zbyt krótkie ręce, jak na objętość Wielagi. Ten bowiem jednym wdechem natężył brzuch i splecione dłonie Tracca rozsunęły się natychmiast.
Galeria przyjęła ten efekt rzęsistymi oklaskami.
W ogóle od początku nie ulegało wątpliwości, że wszystkie sympatie widowni są po stronie zapaśnika polskiego.
Tymczasem walka nie dawała rezultatów, co doprowadziło Wielagę do nieukrywanej wściekłości. Podniecały ją okrzyki z galerii:
— Wielaga, nie daj się!
— Wal Italiańca!
— Brawo, Wielaga!
Oczy atlety nabiegły krwią, z piersi wydobywało się głuche rzężenie.
Walka stawała się coraz gwałtowniejsza. Zwarte ze sobą ciała pokryły się kroplami potu.
Wielaga z wściekłością atakował przeciwnika, ten bronił się zawzięcie, lecz zawsze w dobrym stylu i zgodnie z regulaminem, podczas gdy Wielaga nie hamował już brutalnej żądzy pokonania Włocha, a nawet sędzia kilkakrotnie musiał interweniować, gdyż używał niedozwolonych chwytów.
Nagle udało mu się ująć Tracca w straszliwy chwyt, zwany podwójnym nelsonem396. Ogromne jego ręce przesunęły się z tyłu pod ramionami Włocha i zwarły się na jego karku.
Cyrk zamarł w oczekiwaniu.
Zapaśnicy trwali w kamiennym bezruchu, w bezruchu tak pełnym wysiłku, że kłęby mięśni zdawały się rozsadzać skórę.
Wielaga cisnął. Twarz Włocha stała się najpierw purpurowa, później sina. Oczy wytrzeszczały się męką nie do zniesienia, z otwartych ust po wysuniętym języku ściekała ślina.
— Ohyda! — powiedziała panna Marietta i zakryła oczy.
— On go zamorduje — przeraziła się jej siostra — panie prezesie, to okropne...
— A niech i skręci mu kark! — odparł Dyzma.
— Wstyd, panie prezesie — denerwowała się Marietta.
— Przecie może się poddać — wzruszył ramionami pułkownik.
Lecz Włoch nie myślał o poddaniu się. Znosił piekielny ból i było widoczne, że nie ustąpi.
Wielaga też doszedł do tego przekonania, a wiedząc, że wkrótce rozlegnie się gwizdek sędziego na przerwę, postanowił za wszelką cenę skończyć.
Nagłym ruchem targnął przeciwnika w bok, i nieznacznie podstawiwszy mu nogę, rzucił o ziemię i przywalił sobą na obie łopatki.
Cyrk zatrząsł się w posadach. Ogromny ryk, burza oklasków i tupanie tysiąca nóg zmieszały się w hałas, w którym zarówno gwizdek sędziego, jak i dzwonek przewodniczącego stały się nieme.
— Brawo, brawo, Wielaga! — ryczał Dyzma, aż mu pot wystąpił na czoło.
Tymczasem zapaśnicy podnieśli się z dywanu.
Wielaga kłaniał się dokoła, natomiast Tracco podszedł do stolika jury i coś mówił, pocierając siny kark.
Wreszcie hałas ucichł. Wówczas sędzia wyszedł na środek areny i oznajmił:
— Spotkanie zapaśnicze mistrza Polski, Wielagi, z mistrzem Włoch, Tracco, zostało nie rozstrzygnięte, gdyż Wielaga położył przeciwnika dzięki podstawieniu nogi, co jest chwytem niedozwolonym. Jury postanowiło...
Dalsze jego słowa zagłuszył ryk protestów.
— Nieprawda!
— Nie podstawił nogi!
— Sędzia kalosz!
— Wielaga zwyciężył!
— Precz z Italiańcami!
Wreszcie pozwolono dojść do głosu przewodniczącemu jury.
— Proszę państwa. Walka została nie rozstrzygnięta, gdyż Wielaga podstawił nogę. Widział to nie tylko sędzia, lecz i ja.
— Nieprawda, nie podstawił! — krzyknął Dyzma.
— To pan mówi nieprawdę — oburzył się przewodniczący.
— Że co? — krzyczał Dyzma. Że co? Jak ja mówię, że nie podstawił, ja prezes Państwowego Banku Zbożowego, to mnie więcej można wierzyć jak takiemu bubkowi z gwizdkiem.
Cyrk zatrząsł się od oklasków.
— Brawo, brawo!
— Prawdę mówi!
Przewodniczący podniósł się z miejsca i zawołał:
— W zapasach wyrokuje jury, a nie publiczność. Walka została nie rozstrzygnięta.
Nikodem stracił całkiem panowanie nad sobą i ryknął na cały cyrk:
— A g...!
Efekt był kolosalny. Z galerii podniósł się istny huragan oklasków, śmiechu i okrzyków, wśród których słowo użyte przez Dyzmę powtarzało się wciąż.
Nikodem wpakował ręce w kieszenie i powiedział:
— Chodźmy z tej budy, bo mnie szlag trafi.
Wychodzili, śmiejąc się.
— No — mówił pułkownik Wareda — dopiero to ci zrobi popularność!
— Eee...
— Nie żadne eee... tylko popularność. Jutro cała Warszawa tylko o tym będzie mówiła. Zobaczysz. Ludzie lubią mocne słowa.
Nazajutrz nie tylko mówiono o tym, lecz i pisano. Niemal wszystkie dzienniki podały szczegółowy i pikantny opis awantury, a niektóre zamieściły nawet fotografię bohatera wieczoru.
Nikodem był zły na siebie.
— Miałem rację — mówił do Krzepickiego — że ich rugnąłem, ale teraz gotowi mnie za ordynusa397 mieć.
— Co tam, drobiazg — pocieszał Krzepicki.
— Bo mnie rozzłościli, dranie!
Ulica Krochmalna o tej porze była całkiem pusta. I nie dziw, bo minęła północ, a mieszkańcy tej dzielnicy już o szóstej wstają do pracy. W nikłym świetle gazowych latarń stały śpiące kamienice z czerwonej cegły. Z rzadka rozlegały się kroki przechodnia śpieszącego do domu.
Tylko w jednej bramie stali trzej mężczyźni. Stali w milczeniu, oparci o mur. Czekali. Można by było pomyśleć, że zdrzemnęli się, gdyby nie trzy żarzące się punkty papierosów.
Wtem doszedł do ich uszu odgłos ciężkich kroków. Ktoś szedł od strony ulicy Żelaznej. Jeden z oczekujących w bramie przykucnął i ostrożnie wychylił głowę tuż nad ziemią, po czym cofnął się i szepnął:
— Jest.
Kroki zbliżały się i po minucie ujrzeli niskiego, grubego człowieka w czarnej jesionce. Gdy minął bramę, wysunęli się za nim.
Obejrzał się.
— Panie — zawołał szczupły blondyn — ma pan zapałkę?
— Mam — odparł tamten i przystanął, sięgając do kieszeni.
— Pan się nazywasz Boczek? — nagle zapytał blondyn.
Grubas przyjrzał się mu.
— Skąd pan mnie
Uwagi (0)