Stalky i spółka - Rudyard Kipling (książki w bibliotece .TXT) 📖

za karę, rozumie się, całe godziny spędzali pod komendą sierżanta. Foxy musztrował marudów z całą pompą swego dawnego placu musztry.

— Nie wyobrażajcie sobie, że mi to sprawia jakąś przyjemność — brzmiała niezmiennie jego przemowa. — Byłoby mi znacznie przyjemniej siedzieć w swym pokoju i palić spokojnie fajkę — ale jak widzę, dziś po południu mamy znów w rękach naszą Starą Brygadę. Żebym ja pana mógł mieć na stałe, panie Corkran! — mówił, wyrównując swój oddział.

— Trzymacie mnie przecie już od sześciu tygodni w swych łapach, stary żarłoku! Odlicz!

— Tylko nie tak nagle, bardzo proszę. Tu ja komenderuję. W lewo — zwrot! Wolnym krokiem — marsz!

Dwudziestu pięciu wiecznie spóźniających się marudów, wytrawnych starych grzeszników pomaszerowało gęsiego na salę gimnastyczną.

— Spo — kojnie, bez hałasu — ciążki wziąć; spo — kojnie wró — cić naaa — swoje miej — sca! Spokojnie: odlicz. Numery nieparzyste: wystąp. Numery parzyste pozostają na miejscu. Tak. Teraz: pochyl się naprzód — raz — dwaaa...

Ciążki podnosiły się i opadały, zderzały się i rozlatywały się jak jeden. Chłopcy mieli w tym trudnym ćwiczeniu wprawę.

— Bardzo dobrze. Będzie mi naprawdę przykro, jak który z was znowu zacznie być punktualny. Spo — kojnie po — ło — żyć ciążki na miejscu. Spróbujemy trochę zwykłej musztry.

— Co za nudy! Na pamięć już umiem tę musztrę!

— Byłby wstyd, gdybyś jej pan nie umiał, panie Corkran! A mimo to nie jest to bynajmniej tak łatwa rzecz, jak się zdaje.

— Załóżmy się o szylinga, Foxy, że potrafię tak samo dobrze poprowadzić oddział jak i wy.

— Potem zobaczymy. A teraz spróbujcie sobie wyobrazić, że nie jesteście wcale jakimiś tam wiecznie spóźniającymi się marudami, lecz półkompanią na placu musztry, a ja jestem oficerem, który tą półkompanią komenderuje. Nie ma się z czego śmiać. Jeśli się wam poszczęści, większej części z was połowa życia zejdzie na musztrze. Zadajcie sobie trochę trudu, pokażcie, co umiecie. Bóg świadkiem i tak dość długo już was uczę...

Zrobili czwórki, maszerowali, zrobili wsteczny zwrot w marszu, w lewo front, zachodzili, wyciągniętym szeregiem poddając się zupełnie urokowi uregulowanego ruchu. Foxy słusznie powiedział: uczyli się tego już długo.

Drzwi otworzyły się naraz i pokazał się w nich M’Turk prowadzący jakiegoś starszego pana.

Sierżant czuwający właśnie nad zachodzeniem nie zauważył ich.

— Nieźle! — mruknął. — Wcale nieźle. Mr. Swayne, podczas zachodzenia szarża na skrzydle markuje tylko krok. A teraz, Mr. Corkran! Pan mówi, że pan umie musztrę? Niech mi pan zrobi tę przyjemność, proszę objąć komendę i zmieniając od końca wszystkie moje rozkazy, proszę przywrócić oddział do poprzedniej formacji.

— A to co takiego? Co to jest? — wykrzyknął rozkazująco gość.

— To... trochę musztry! — wyjąkał Foxy, nie mówiąc nic o jej pochodzeniu.

— Znakomicie — znakomicie! Chciałbym, żeby jej było więcej! — zawołał wesoło. — Ale proszę sobie nie przeszkadzać. Pan właśnie chciał komuś oddać komendę, prawda?

Usiadł, wyrzucając z ust kłęby pary.

— Poszkapię się, poszkapię się z całą pewnością, czuję to! — szepnął Stalky, a dolatujący z drugiego szeregu szept, iż starszy pan, to generał Collinson, członek rady nadzorczej liceum, bynajmniej na zmniejszenie jego tremy nie wpłynął.

— Kto taki?

— Collinson, komandor Orderu Łaźni. Był komendantem Pompadourów, starego pułku mego ojca — podpowiadał Swayne starszy.

— Nie śpiesz się! — odezwał się gość. — Ja dobrze wiem, co to znaczy. Komenderujesz pierwszy raz w życiu?

— Tak jest, panie generale! — Stalky niezręcznie wciągnął w płuca trochę powietrza. — Baczność! Równaj się!

Echo własnego głosu przywróciło mu pewność siebie.

Po kilku obrotach pluton powrócił do dawnej formacji. Urzędowa godzina kary dawno już minęła, ale nikt o tym nie myślał. Wszyscy szli na rękę Stalky’emu, który aż się pocił ze strachu, aby mu się głos nie załamał.

— Ten chłopak przynosi wam zaszczyt, sierżancie — zauważył gość. — Oto dobry instruktor, dobra musztra i doskonały materiał. Jednego tylko nie rozumiem. Byłem właśnie na śniadaniu u rektora, a on nie wspomniał mi ani słowem, że wy tu macie korpus kadecki.

— Bo nie mamy, panie generale. To tylko trochę musztry.

— Ale zaraz widać, że oni to lubią! — odezwał się po raz pierwszy M’Turk z figlarnym błyskiem w głębokich oczach.

— Dlaczego ty nie staniesz wraz z nimi w szeregu, Willy?

— Niestety, jestem na to za mało punktualny! — odpowiedział M’Turk. — Sierżant wybiera co najlepszych.

— Rozejść się! — krzyknął sierżant, bojąc się eksplozji w szeregach. — Ja... ja muszę panu generałowi powiedzieć, że...

— Ale wy możecie mieć korpus kadecki! — generał szedł za biegiem własnych myśli. — I jeśli mój głos w radzie nadzorczej posiada jakieś znaczenie, wy ten korpus mieć będziecie. Dawno już nic nie sprawiło mi takiej radości! Chłopcy, ożywieni takim duchem, jak wy, powinni całej szkole świecić przykładem.

— Toteż oni świecą! — potwierdził M’Turk.

— Boże, to już tak późno! Mój powóz czeka już pół godziny, muszę się śpieszyć. Nie ma to jak przyjść i zobaczyć samemu. Którędy tu bliżej do wyjścia? Willy, pokażesz mi? Jak się nazywa ten chłopak, który komenderował musztrą?

— Zdaje mi się, Corkran.

— Powinieneś go lepiej znać. Z takimi chłopcami powinieneś się zaprzyjaźnić. Niezwykły chłopak. I co za bajeczny widok: dwudziestu pięciu chłopców, którzy, jakby się zdawało, powinni by raczej grać w palanta (było to w samym środku zimy, ale ludzie dorośli, zwłaszcza zaś tacy, którzy przebywali długo w obcych krajach, dopuszczają się tych małych błędów, dlatego też i M’Turk nie poprawiał go) — musztrujących się dla samej miłości musztry. Szkoda byłoby zmarnować tak doskonały materiał. Ale mnie się zdaje, że ja przecie potrafię postawić na swoim.

— Któż to jest, ten twój przyjaciel z białymi bokobrodami? — zapytał Stalky, kiedy M’Turk wrócił do pracowni.

— Generał Collinson. Bywa u nas czasem na polowaniu. Bardzo zacny staruszek. Radził mi, żebym się bliżej z tobą zaznajomił, Stalky.

— Dał ci co?

M’Turk pokazał całego suwerena.

— Ach! — wykrzyknął Stalky, anektując go jako kasjer. — To się dopiero nażremy! Ale co za bezczelność, Turkey, blagować o naszej punktualności i naszym zapale!

— To stary nie wiedział, żeśmy mieli musztrę za karę?

— Ani mi się śniło. Przyjechał na śniadanie do starego. Spotkałem go potem, jak się włóczył po zakładzie i wpadłem na myśl pokazania mu naszej musztry. Widząc, że mu się to podoba, nie chciałem go peszyć; nie byłby mi dał suwerena.

— Ale się stary Foxy cieszył, widzieliście? Czerwony był aż po uszy! — wtrącił Beetle. — To był dla niego triumf nadzwyczajny. Popisaliśmy się, co się nazywa. Chodźmy teraz do Keyte’a, kupimy sobie kakao i kiełbasek.

Po drodze dogonili Foxy’ego śpieszącego opowiedzieć swą przygodę Keyte’owi, byłemu wachmistrzowi kawalerii, obecnie staremu weteranowi, miejscowemu poczmistrzowi i właścicielowi sklepu z towarami spożywczymi.

— Powinniście nam być wdzięczni! — rzekł Stalky znacząco.

— Jestem serdecznie wdzięczny, panie Corkran. W służbie musiałem nieraz od czasu do czasu zrobić panu na złość, ale poza służbą — rozumie pan, przekraczanie granic, palenie — jest pan jedynym młodym człowiekiem, na którego pomoc mogę liczyć, jeśli się przypadkiem potknę. Komendrował pan doskonale, ja to panu mówię. A teraz, gdyby pan chciał w przyszłości regularnie...

— Ależ on musiałby się dlatego spóźniać trzy razy na tydzień! — zawołał Beetle. — Nie myślicie chyba, Foxy, że on będzie się stale spóźniał dla waszej przyjemności.

— To prawda! — westchnął Foxy. — Ale gdyby pan Stalky mógł się jakoś urządzić i pan też, panie Beetle — dałoby wam to wielkie „for” na wypadek założenia u nas korpusu kadetów. Mnie się zdaje, że generał o to się postara.

Spustoszyli sklep Keyte’a sami, przez nikogo nie krępowani, bo stary, który znał ich zresztą dobrze, najzupełniej zajęty był rozmową z Foxy’m.

— Według mego rachunku mamy płacić siedem szylingów, sześć szóstek! — wołał Stalky na drugi koniec sklepu przez ladę. — Ale lepiej, żeby pan sam policzył.

— Nie potrzeba! Ja panu wierzę na słowo, panie Corkran. — Mówicie, sierżancie, że służył w Pompadourach. Myśmy raz stali razem z nimi na garnizonie — w Umbalii, jeśli się nie mylę...

— Panie Keyte, czy te konserwy z szynki i ozora kosztują szylinga i osiem szóstek, czy szylinga i cztery szóstki?

— Niech będzie szylinga i cztery szóstki, panie Corkran. Rozumie się, sierżancie, chętnie bym na to czasem jaką godzinkę poświęcił, ale jestem już za stary. Ale bardzo bym chciał widzieć ich podczas musztry.

— Chodź, Stalky! — zawołał M’Turk. — On cię nie słucha. Zostaw mu pieniądze na ladzie.

— Ośle jakiś, przecie ja muszę zmienić suwerena! Keyte! Szeregowiec Keyte! Kapral Keyte! Plutonowy Keyte! Wachmistrz Keyte, zmienisz mi pan suwerena?

— Owszem — naturalnie. Siedem szylingów i sześć...

Zapatrzył się bezmyślnie przed siebie, posunął srebro w stronę Stalky’ego i zniknął w ciemnym pokoiku za sklepem.

— Będą gadali o Wielkim Buncie aż do wieczora.

— Stary Keyte był pod Sobraonem — odpowiedział Stalky. — Warto posłuchać, jak czasem zacznie opowiadać! Foxy ani się umył do niego.

*

Twarz rektora, jak zwykle nieodgadniona, pochylona była nad stosem listów.

— I cóż pan o tym myślisz? — rzekł wreszcie do wielebnego Johna.

— Bardzo dobra myśl. Nie ulega kwestii — myśl jest świetna.

— Przypuśćmy. Więc?

— Jednakże ja miałbym pewne wątpliwości — oto wszystko. Im lepiej poznaję chłopców, tym trudniej przychodzi mi określić ich sposób myślenia. Ale bardzo bym się zdziwił, gdyby ten plan doszedł do skutku. To... to nie leży w charakterze szkoły. My faktycznie przygotowujemy ludzi do służby wojskowej.

— Moim obowiązkiem — w tym wypadku jest uczynić zadość życzeniom rady nadzorczej. Rada nadzorcza domaga się ochotniczego korpusu kadetów. I my im ten ochotniczy korpus kadetów damy. Zaznaczyłem jednakże, że szkoda byłoby wydawać pieniądze na mundury, zanim się należycie nie wyćwiczymy w musztrze. Generał Collinson przysłał nam pięćdziesiąt śmiercionośnych karabinów — nazywa je skróconymi Snidersami — wszystkie są zupełnie do użycia.

— O, tak, to jest konieczne w szkole, która w tak wielkich rozmiarach posługuje się pistoletami salonowymi — rzekł z uśmiechem wielebny John.

— Otóż — nie naraża nas to na żaden koszt — wyjąwszy stratę czasu sierżanta.

— Ale jeżeli jemu się nie uda, pan będzie skompromitowany.

— O, to się rozumie. Więc dziś po południu każę w korytarzu umieścić ogłoszenie, a...

— A ja zaczekam na rezultat.

*

— Panowie, proszę nie dotykać stojaków!

Sierżant Foxy szamotał się z podnieconym tłumem w sali gimnastycznej.

— Nie, panie Swayne, nawet Snidersowi przeznaczonemu do ćwiczeń nie wychodzi na zdrowie, gdy ktoś wciąż kłapie jego kurkiem. Tak jest, mundury przyjdą później, jak już będziemy coś niecoś umieli; na razie poprzestaniemy na musztrze i ćwiczeniach. Przyszedłem tu, aby zapisać nazwiska ochotników. — Połóż pan ten karabin, panie Hogan!

— Cóż ty zrobisz, Beetle? — zapytał jakiś głos.

— Tyle musztry, ile mnie potrzeba, ja już umiem.

— Jak to? Po tym, czego się już nauczyłeś? Dajże spokój! Nie bądź kretynem! Przecież za tydzień zostaniesz kapralem! — wołał Stalky.

— Ja nie idę do wojska! — Beetle poprawił swe okulary.

— Zaczekajcie chwilę, Foxy — wołał Slogen — Gdzie się musztra będzie odbywała?

— Tu, w sali gimnastycznej, zanim się tyle nauczymy, że będziemy mogli wyjść na ulicę.

— Żeby się na nas mogły gapić wszystkie matołki z Northam? Nie ma tak dobrze, Foxibus!

— Zgoda, nie będziemy się o to kłócić. Naprzód musztra — potem zobaczymy.

— Hallo! — wołał Ansell z domu Macréi, łokciami torując sobie drogę przez tłum. — Co jest z tym cholerycznym korpusem kadetów?

— Oszczędzi panu masę czasu w Sandhurst — odpowiedział żywo sierżant. — Zdobywszy tu podstawowe wiadomości, zostanie pan w Sandhurst w krótkim czasie od ćwiczeń zwolniony.

— Hm! Nie mam nic przeciw nauczaniu się musztry, ale nie chce mi się paradować jak dziki osioł po okolicy z pukawką do zabawy. Perowne, cóż zrobimy? Hogan się zapisuje.

— Nie wiem, czy będę miał czas — odpowiedział Perowne. — Mam tyle nadliczbowych lekcji.

— Uważaj to po prostu za jeszcze jedną lekcję nadliczbową — mówił Ansell. — Przy tym regulamin zbyt wiele czasu nam nie zabierze.

— Naturalnie, to się rozumie, ale maszerowanie wobec publiki? — rzekł Hogan, nie przewidując, że za trzy lata przyjdzie mu umrzeć na udar słoneczny w Burmie, poza obrębem fortu Minhla.

— Boisz się, że ci w mundurze nie będzie do twarzy, żółta małpo? — zaśmiał się drwiąco M’Turk.

— Stul paszczę, M’Turk, ty do wojska nie idziesz!

— Ja sam nie idę, ale za to przyślę wam zastępców. Hej! Morrel i Wake, wy dwa mikrusy przy stojakach, zaraz mi się zapisać.

Oblewając się rumieńcem — brak im było odwagi, aby się samym zgłosić — szkraby posunęły się ku sierżantowi.

— Ależ ja nie potrzebuję malców — przynajmniej na początek — krzywił się sierżant. — Chciałbym... wolałbym kilku ze Starej Brygady — niepunktualnych — zrobić z nich kadrę...

— Nie trzeba być niewdzięcznym, sierżancie! Oni są prawie tak wielcy jak ci, których