Księga dżungli - Rudyard Kipling (książki w bibliotece .txt) 📖

— Po cóż zatem rozbijasz się po obozie, zamiast spać spokojnie, a w dzień nosić juki 39 pułku? — spytał muł.

— Miałem okropny sen! — usprawiedliwiał się wielbłąd — Ale cicho... coś idzie! Może trzeba znowu uciekać?

— Leż spokojnie, bo sobie połamiesz długie kikuty na tych oto armatach! — powiedział, potem zaś nastawił jedno ucho i począł nadsłuchiwać.

— To woły artyleryjskie! — powiedział po chwili — No, ładnego zamieszania musiałyście narobić wy, głupie wielbłądy, kiedy przestraszyły się nawet woły artylerii ciężkiej!

Usłyszałem brzęk wlokącego się po ziemi łańcucha i za chwilę wpadły dwa woły, a tuż za nimi, następując niemal na łańcuch, przybiegł drugi muł, kwicząc przeraźliwie:

— Billy! Billy!

Olbrzymie, siwe woły ciągną spokojnie wielkie działa na pozycje wówczas, gdy z powodu bliskości linii ognia nawet słonie odmawiają usług.

— To nasz rekrut! — rzekł stary muł do konia kawaleryjskiego. — Woła mnie! Chodź no tu, żółtodziobie, uspokój się i przestań kwiczeć. Ciemność nie pożarła jeszcze nikogo!

Woły pokładły się tuż przy sobie i zaczęły przeżuwać, a młody muł przytulił się do starego i powiedział:

— Okropność się stała, Billy! Coś straszliwego wpadło na nas i zbudziło ze snu. Nie wiadomo, czy nie pozabija nas wszystkich!

— Cicho bądź, bo cię kopnę, aż spuchniesz! Jakże może muł z twoją postawą i wykształceniem kompromitować w ten sposób całą baterię wobec obcych!

— Daj mu pokój! — rzekł koń kawaleryjski — Pamiętaj, że każdy z początku robić zwykł głupstwa. Pamiętam dobrze, jak w Australii, mając trzy lata, uciekałem na widok człowieka. Goniono mnie przez pół dnia, a gdybym był wielbłądem, uciekałbym pewnie do dzisiaj.

Wszystkie niemal konie kawalerii angielskiej są pochodzenia australijskiego, a ujeżdżają je sami żołnierze.

— To prawda! — rzekł Billy — Nie dygoczże tak, smarkaczu. Gdy na mnie po raz pierwszy włożono kulbakę, stanąłem na przednich nogach i wierzgałem tak długo, aż ją zrzuciłem. Chociaż wówczas nie miałem wyobrażenia o właściwej sztuce wierzgania, mówiono jednak, że jak świat światem żaden jeszcze muł nie wierzgał tak konsekwentnie.

— Nie mam na myśli kulbaki, ani też owych hałaśliwych łańcuszków i kółek. Wiesz przecież dobrze, Billy, że sobie z tego nic nie robię od dawna. To, co na nas wpadło, wyglądało jakby las i straszliwie beczało i chrapało. Natychmiast pękła mi tręzla, straciłem z oczu przewodnika, nie mogłem znaleźć ciebie, Billy, więc uciekłem razem z tymi panami.

— Nazywasz panami artyleryjskie woły? Musiał ci strach pomieszać rozum, mój drogi. Ja, posłyszawszy, że wielbłądy się spłoszyły, wydaliłem się po prostu za obóz, by mieć spokój. A skądże wy jesteście, chłopcy? — dodał, zwracając się do wołów.

Obróciły strawę językami i odrzekły razem:

— Siódme jarzmo pierwszego działa ciężkiej artylerii. Spałyśmy, gdy napadły na nas wielbłądy, gdy zaś zaczęły po nas deptać, wyniosłyśmy się po prostu, bo lepiej leżeć spokojnie w błocie, niż dać się kopać na najlepszej podściółce. Mówiłyśmy oba temu młodzieńcowi, że nie ma się co bać wielbłądów, ale on był innego zdania... Buu!

Zaczęły na nowo przeżuwać, znużone długim mówieniem.

— No i cóż? — spytał Billy kolegi — Przyjemnie ci, że drwią z ciebie nawet woły artyleryjskie?

Młody muł zgrzytnął zębami i mruknął coś na temat, że nie zważa na starą wołowinę, ale woły trącały się rogami i uśmiechały się, żując dalej.

— Nie gniewaj się! — rzekł mu koń — Każdy może przestraszyć się w nocy rzeczy nieznanej sobie. Pamiętam, że kilka razy zrywaliśmy się w nocy z uwięzi, a było nas czterystu pięćdziesięciu, dlatego tylko, że jakiś rekrut naopowiadał nam niestworzonych rzeczy o tak zwanych wężach-biczach, napotykanych w Australii. Drżeliśmy ze strachu na widok własnych lejc, zwisających nam z karków.

— To wszystko nic podczas postoju! — rzekł Billy — Ja sam czasem lubię ponieść, zwłaszcza jeśli przez kilka dni nie biegałem, ale co czynisz, kiedy cię strach ogarnie pośród bitwy?

— To znowu co innego! — zawołał koń — W takiej chwili siedzi na mnie Dick Cunliffe, czuję ucisk jego kolan i nie mogę o niczym innym myśleć tylko, jak się dać powodować cuglami.

— Cóż to znaczy powodować cuglami? — spytał młody muł.

— Cóż u licha! — parsknął koń — Więc was nie uczą wcale, jak się dać powodować cuglami? Cóż jesteście warci, jeśli nie umiecie zawrócić na miejscu, poczuwszy, że cugle dotknęły szyi? Idzie przecież o życie człowieka, a zatem i własne życie. Należy zawrócić wstecz, zebrawszy nogi pod siebie, a jeśli nie ma miejsca, trzeba stanąć dęba i zawrócić w tył na tylnych nogach. To jest jeden z wielu przykładów, jak się dawać powodować cuglami.

— Nas uczą inaczej! — odrzekł muł spokojnie — Uczą nas, że mamy słuchać człowieka, stojącego na czele pochodu. Mamy na jego rozkaz iść lub cofać się. Zdaje się, oba te sposoby prowadzą do jednego celu. No, ale cóż robicie prócz owych wspaniałych zwrotów i stawania dęba, co nuży chyba tylko wasze lędźwie, a na nic się nie przydaje.

— Różności! — odparł koń kawaleryjski — Najczęściej muszę pędzić galopem w tłum wrzeszczących, kosmatych ludzi z błyszczącymi nożami w rękach, ostrzejszymi jeszcze niż noże weterynarzy. W takiej chwili pamiętać muszę, by but Dicka dotykał niemal buta jego sąsiada po lewej, a o tym samym pamięta koń z prawej strony galopujący. Widzę lancę Dicka tuż nad prawym okiem i pewny jestem, że mi nic nie zagraża. Co prawda, gdy tak pędzimy, niedobrze robi się pewnie człowiekowi, czy koniowi naprzeciw nas i nie chciałbym być na ich miejscu.

— Czy te noże zadają rany? — spytał młody muł.

— Tak. Raz dostałem sztych w piersi, ale nie było w tym winy Dicka.

— Cóż mnie obchodzi kto winien, gdym ja ranny! — zawołał tenże muł.

— Powinno cię to obchodzić! — odparł koń — Jeśli nie ma się zaufania do człowieka, to najlepiej od razu uciec. Robi tak wiele koni i rozumiem doskonale ich postępek. Powtarzam tedy, że nie było w tym winy Dicka. Człowiek leżał na ziemi, więc dałem susa, by go nie stratować, on zaś dał pchnięcie od spodu. Zapamiętałem to sobie i gdy mi teraz zdarzy się przejść przez obalonego człowieka, stratuję go kopytami na miazgę.

— Wszystko to wygląda dosyć głupio! — zaopiniował Billy — Noże nie są chyba żadną bronią, a niemiło je poczuć w ciele. Ja wolę wspinać się po stromych ścieżynach skalnych i wdrapywać o całe setki metrów powyżej wszystkich, a potem stać na cyplu, gdzie ledwo tyle miejsca, by pomieścić wszystkie cztery kopyta. To mi uciecha. Przy tym każdy idzie sobie sam, a człowiek nie trzyma go za głowę. Stoimy spokojnie, dopóki nie zmontują dział, a potem patrzymy, jak ponad lasami i dolinami śmigają ze świstem kule podobne do ziaren maku.

— Czyż nigdy nie pośliźnie się który z was lub nie potknie? — spytał koń.

— Powiadają, że gdy się muł potknie, można oberżnąć kurze ucho! — odparł Billy — Tylko źle dopasowane siodło, które się przekręci, lub źle rozłożony ciężar może narazić muła na utratę równowagi. Ale nie zdarza się to prawie nigdy. Przepyszne jest nasze zajęcie. I, wyobraź sobie, przez trzy lata nie mogłem pojąć, czego ludzie domagają się ode mnie. Teraz już wiem. Cała sztuka w tym, by nie pokazywać się na tle nieba, bo wówczas sypią się zaraz kule z przeciwka. Pamiętaj sobie, żółtodziobie, że zawsze stawać tak należy, by skały były poza tobą, wówczas ci z przeciwka nie widzą ciebie. Warto dla celu tego nałożyć nawet kawał drogi. Ja, gdy idzie o taki spacer, prowadzę zawsze całą baterię.

— Jak to? Stać pod ogniem i nie rzucić się na przeciwnika! — zawołał koń — Nie! Tego bym nie potrafił. Pogalopowałbym, rozumie się, z Dickiem na grzbiecie!

— Nigdy w świecie! To nie miałoby sensu! — odparł muł — Działa same załatwiają się z wrogiem. To jest walka postępowa... nie jakieś tam głupie noże!

Od chwili ruszał już głową wielbłąd, chcąc wtrącić słówko. W końcu, nie mogąc wytrzymać, parsknął i ozwał się nieśmiało:

— I ja też wojowałem trochę, ale nie łaziłem po urwiskach, moi panowie!

— Spodziewam się! — rzekł Billy — Z takimi patykami zamiast nóg trudno dać sobie radę w górach, a nawet do uczciwego biegania nic nie są warte. Ale opowiedz no, jak wojowałeś, szanowna kopo siana?

— Oto tak... — odrzekł — kładziemy się rzędem na ziemi i...

— I co? — zaśmiał się koń — Jakże się to walczy, leżąc? Gadaj.

— Kładziemy się... jest nas sto lub jeszcze więcej... i tworzymy czworobok. Ludzie obkładają nas z zewnątrz jukami i siodłami i strzelają ze środka ponad nasze grzbiety.

— Jak to? Jacyż to ludzie... pierwsi lepsi ludzie? — dziwił się koń — I nas uczą w ujeżdżalni kłaść się i pozwalać ponad sobą strzelać, ale nie może tego uczynić pierwszy lepszy człowiek. Tylko memu Dickowi mogę pozwolić na coś podobnego, gdyż mam doń zaufanie, a i tak strzelanina taka łaskoce mnie po brzuchu, a ponadto gniewa, bo mając głowę przy ziemi, nie mogę widzieć, co się dzieje.

— Mnie tam wszystko jedno kto strzela! — oświadczył wielbłąd — Jest mnóstwo wielbłądów, chmary ludzi, kłębi się czarny dym, a ja sobie leżę, nie boję się nic a nic i czekam spokojnie końca.

— Więc nie boisz się ognia karabinowego, a z powodu głupiego snu alarmujesz cały obóz? — rzekł koń — Ładna sprawa! Zanim bym pozwolił byle komu powalić się na ziemię... bo nie mówię już o dobrowolnym położeniu się... i zanim by urządzono sobie pukaninę, zasłaniając się moim ciałem, dużo głów zapoznałoby się z moimi kopytami. Wszakże narażonym się jest niemal na pewną śmierć! To straszne!

Nastało długie milczenie. Wreszcie podniósł swą ciężką głowę jeden z wołów i powiedział:

— To wszystko nic nie warte! Istnieje jeden tylko skuteczny sposób wojowania.

— Acha! — ozwał się z przekąsem Billy — I te opasy wymyśliły coś... proszę... proszę!

— Jeden jest tylko skuteczny sposób — powtórzyły tym razem oba (musiały być bliźniętami) — a polega na tym, że skoro tylko zatrąbi Dwuogoniasty, zaprzęga się dwadzieścia par wołów do wielkiego działa...

Dwuogoniastym w obozie przezywają słonia z powodu trąby i ogona po dwu końcach ciała.

— Po cóż trąbi Dwuogoniasty? — spytał muł.

— Zawiadamia, że ma dość i nie zbliży się ni na krok ku linii czarnych dymów wznoszących się naprzeciwko. Jest to tchórz, jakich mało. Otóż wtedy wszyscy razem równiuteńko ciągniemy działo przy okrzykach: hejaa!... hulaa!... hejach!... hulaa! Nie łazimy po skałach, nie leżymy w prochu, nie biegamy jak gżące się cielęta, ale idziemy spokojnie po równej płaszczyźnie, dopóki nas nie odprzęgną. Wtedy wielkie działo zaczyna sobie pogawędkę z działami z przeciwka albo z jakimś miastem otoczonym wałami i wały te rozpadają się, tworząc kłęby kurzu, jakby szły ogromne stada bydła. Wszystko to dzieje się samo, a my pasiemy się spokojnie na miejscu.

— Jak to? W takiej chwili pasiecie się? — zawołał młody muł.

— Wszystkie chwile są równie dobre, o ile idzie o jedzenie! — odrzekły — Pasiemy się, dopóki nas znowu nie zaprzęgną i ciągniemy działo z powrotem do Dwuogoniastego, który czeka na nas. Czasem w owym mieście naprzeciwko są także wielkie działa, a wówczas zdarza się, że padnie z nas kilka czy kilkanaście. Ale w takim razie więcej pozostaje paszy dla tych, co nie polegli. To się nazywa los... i basta! Prawdę mówiąc, Dwuogoniasty jest wielkim tchórzem. Taki to jest, łaskawi panowie, jedyny skuteczny sposób wojowania. Jesteśmy braćmi, pochodzimy z Harpuru, a ojcem naszym był święty byk, poświęcony Sziwie.

— Dziwnych rzeczy dowiedziałem się tej nocy! — zauważył koń — Jakże się wam podoba to, panowie z baterii górskiej? Czy macie apetyt w chwili, kiedy walą do was z ogromnych dział, a za wami trąbi Dwuogoniasty?

— Nie podoba nam się to wcale! — zawołały oba muły — Podobnie zresztą jak kładzenie się na ziemi, by poprzez nas strzelano, albo rzucanie się na tłumy uzbrojone w noże. Jedyny sposób walki to wspinanie się po skałach z ładunkiem doskonale zrównoważonym, pod opieką zaufanego przewodnika, który nie krępuje w wyborze drogi... Wszystko inne to głupstwo!

— Widocznie — rzekł koń — nie wszyscy nadają się do tego samego, a ze słów twoich widzę, iż odzywają się w tobie instynkty ojca, który pono nie może zrozumieć wielu rzeczy...

— Wara ci od mego ojca! — wrzasnął muł rozgniewany. Wiadomo, że ojcem muła jest osioł, przeto wzmianka ta doprowadziła go do pasji. — Ojciec mój pochodził ze znakomitego rodu, przybył z południa, a umiał uczyć rozumu każdego konia, który by się ośmielił zastąpić mu drogę! Pamiętaj o tym, bezczelny brumby!

Koń wyścigowy nazwany szkapą przez dorożkarską wywłokę nie mógłby się czuć bardziej obrażony niż australijski rumak. Błysnął w ciemności białkami oczu i syknął przez zęby:

— Wiedz o tym, potomku osła malajskiego, że jestem synem słynnej Carbiny, pierwszej klaczy wyścigowej z toru w Melbourne. Toteż nie zniosę ordynarnych ryków muła o garbatym nosie i świńskim łbie, który dźwiga po górach pukawki, strzelające makiem.

— Chodź! Pokosztuj moich kopyt, jeśli masz odwagę! — kwiknął Billy.

Obaj stanęli dęba i byłoby przyszło do ostrego starcia, gdyby nie głuchy, chrapliwy i dudniący głos, jaki doleciał z prawej strony.