Klasztor i morze - Stefan Grabiński (czytać po polsku online TXT) 📖
Przedziwnie mieszają się w tej powieści tematy i języki. Po pierwsze snują się tu dwa romanse: jeden z kręgów arystokracji, a drugi z kaszubskiej wioski rybackiej. Drugim ważnym tematem jest tytułowy klasztor: żeński, ale nawiedzany przez przeklętego mnicha i obarczony mroczną tajemnicą. Po trzecie ważnym bohaterem jest samo morze: z niego wynurzają się różne przedmioty, byty, całe wyspy, ono karmi mieszkańców nabrzeża, ale też nieustannie im zagraża, na nim dokonuje się zbrodnia, ono wreszcie jest chlubą odrodzonego państwa polskiego i jego ważną granicą (tu zaczepiony jest poboczny, choć ciekawy wątek szpiegowski).
Jedną z charakterystycznych cech tej powieści Grabińskiego stanowi obecność języka kaszubskiego, a także szczegółowych opisów codziennego, znojnego życia w różnych porach roku oraz niektórych wierzeń i obyczajów Kaszubów. Pisząc Klasztor i morze (wyd. 1928 r.), autor mógł się w tym względzie po części wzorować na wcześniejszym nieco (z 1924 r.) Międzymorzu Żeromskiego; może zresztą starszy kolega po piórze ośmielił, wskazał ciekawy kierunek. W tej warstwie jest to obyczajowa powieść realistyczna, niepozbawiona zresztą liryzmu.
- Autor: Stefan Grabiński
- Epoka: Dwudziestolecie międzywojenne
- Rodzaj: Epika
Czytasz książkę online - «Klasztor i morze - Stefan Grabiński (czytać po polsku online TXT) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Stefan Grabiński
29. ermitaż (z fr. ermitage) — pustelnia. [przypis edytorski]
30. bujowisko — sfalowane morze. [przypis edytorski]
31. duna — wydma piasku, zaspa, morska góra. [przypis edytorski]
32. denega (reg.) — wzburzone morze. [przypis edytorski]
33. na trawersie — na poziomie, na wysokości. [przypis autorski]
34. dościgły (daw.) — dojrzały (o owocu). [przypis edytorski]
35. memento (łac.) — dosł.: pamiętaj; tu: znak przypomnienia. [przypis edytorski]
36. pensum (z łac.) — określona (np. poprzez liczbę godzin roboczych) ilość dziennej pracy do wykonania. [przypis edytorski]
37. erem — klasztor. [przypis autorski]
38. kazać — tu: wygłaszać kazanie. [przypis edytorski]
39. venite, appropinquate, ancillae Domini — Bywajcie, służebnice Pana. [przypis autorski]
40. dumna była na co — dziś popr.: dumna była z czego. [przypis edytorski]
41. ninia! — po kaszubsku: hej!, a jakże!, no! [przypis autorski]
42. czas godów — Boże Narodzenie. [przypis autorski]
43. godnik — grudzień. [przypis autorski]
44. głada — pogoda. [przypis autorski]
45. bodzionki — węgorze. [przypis autorski]
46. wąton — rodzaj sieci. [przypis autorski]
47. drguba — rodzaj sieci. [przypis autorski]
48. kwacz — rodzaj statku. [przypis autorski]
49. peszna — Pyszna. [przypis autorski]
50. snaże — Piękne. [przypis autorski]
51. meridiana — w klasztorze: godzina kanoniczna południowa. [przypis autorski]
52. erem — [pustelnia; tu:] klasztor. [przypis autorski]
53. bławy (daw.) — bladoniebieski, modrawy. [przypis edytorski]
54. ledzena (reg.) — ściernisko (po kaszubsku). [przypis autorski]
55. pażyce — łąki. [przypis autorski]
56. bławić się — niebieszczyć się, błękitnieć. [przypis edytorski]
57. bujowisko — sfalowane morze. [przypis edytorski]
58. gędźba (daw., gw.) — śpiew. [przypis edytorski]
59. remki — wiosła. [przypis autorski]
60. nenka (reg.) — matka (po kaszubsku). [przypis autorski]
61. grelingi — rodzaj fal. [przypis autorski]
62. zaloty — rodzaj fal. [przypis autorski]
63. wywłoka — miejsce na brzegu do wyciągania łodzi. [przypis autorski]
64. wanta — ściana. [przypis autorski]
65. pecyna — sadza. [przypis autorski]
66. białka — kobieta. [przypis autorski]
67. wieszczy — upiór. [przypis autorski]
68. hyl — wzgórze. [przypis autorski]
69. kil — dno, spód. [przypis autorski]
70. mreża — rodzaj sieci. [przypis autorski]
71. uklejnica — rodzaj sieci. [przypis autorski]
72. ruchna — suknia. [przypis autorski]
73. rębowana myca — czapeczka z koronkami. [przypis autorski]
74. w rajbi — w swaty. [przypis autorski]
75. brutci tońc — Taniec panny młodej. [przypis autorski]
76. mimo — tu: obok. [przypis edytorski]
77. gwes — pewnie. [przypis autorski]
78. krzewac żaki — zaglądać do sieci. [przypis autorski]
79. z botami — z łodziami. [przypis autorski]
80. cezy — sieci. [przypis autorski]
81. przyrychtuj — przygotuj. [przypis edytorski]
82. kocwi — kotwicy. [przypis autorski]
83. golców — klusek ziemniaczanych. [przypis autorski]
84. podpólnika — śniadania. [przypis autorski]
85. zoczerke — zacierkę. [przypis autorski]
86. bańtka — Rodzaj ryby. [przypis autorski]
87. bot, właśc. bat — łódź rybacka o jednym maszcie. [przypis edytorski]
88. głada — cicha morska toń. [przypis edytorski]
89. grędzec — grążyć; [ceze grędzec: zanurzać sieć, zarzucać sieć]. [przypis autorski]
90. rząpów — zbiorników. [przypis autorski]
91. pośpiały — zdążyły w porę. [przypis autorski]
92. wiodro — powietrze. [przypis autorski]
93. wid — światło. [przypis autorski]
94. bukse — spodnie. [przypis autorski]
95. grepą — kupą. [przypis autorski]
96. korczak — czerpak. [przypis autorski]
97. czmyr — mała rybka. [przypis autorski]
98. kidzena — trawa morska. [przypis autorski]
99. kweres — kłopot, zamieszanie. [przypis autorski]
100. bakort — lewy bok. [przypis autorski]
101. kraj — głąb lądu. [przypis autorski]
102. knopy — chłopcy. [przypis autorski]
103. chwat — siła. [przypis autorski]
104. szot — żagiel. [przypis autorski]
105. belnota — dzielność. [przypis autorski]
106. uchwat — rękojeść. [przypis autorski]
107. paczyna — wiosło. [przypis autorski]
108. szor — głębina. [przypis autorski]
109. dolban — nadburcie. [przypis autorski]
110. rewa — mielizna. [przypis autorski]
111. snadka zielenica — przestrzeń wód zielona i płytka opodal strądu. [przypis autorski]
112. remkowali — wiosłowali. [przypis autorski]
113. żor — głębina. [przypis autorski]
114. helmąt — rekojeść. [przypis autorski]
115. stachy — liny. [przypis autorski]
116. rewiny — sznurki do ściągania żagli. [przypis autorski]
117. pióro — dolna część [wiosła]. [przypis autorski]
118. paczyna — wiosło. [przypis autorski]
119. Dorszówna — córka Dorsza; daw. forma nazwiska kobiecego. [przypis edytorski]
120. brodnik — niewód. [przypis autorski]
121. gafla, właśc. gafel — żagiel wielki. [przypis autorski]
122. sak macicy — środkowa część niewodu. [przypis autorski]
123. sztymbork — prawa burta łodzi. [przypis autorski]
124. szczeżeła — łuska. [przypis autorski]
125. jadra — sieci. [przypis autorski]
126. pojazda — wiosło nieokute. [przypis autorski]
127. dulki — kołki w burcie na wiosło. [przypis autorski]
128. wojo — ster. [przypis autorski]
129. bystrza — prąd. [przypis autorski]
130. denega — wzburzone morze. [przypis edytorski]
131. stępka — spodni tram, belka statku. [przypis autorski]
132. brzad — owocem. [przypis autorski]
133. denega — wzburzone morze. [przypis edytorski]
134. drzony — ciernie. [przypis autorski]
135. Vox mea vox vitae, vocat vos: ad sacra venite — głos mój głosem życia; wzywa was: przybądźcie na święte obrzędy. [przypis autorski]
136. Arnoldus me fecit (łac.) — Arnold mnie ulał. [przypis autorski]
137. Anno Domini MCDXCII (łac.) — roku Pańskiego 1492. [przypis autorski]
138. Vigilate ergo, quia nescitis (łac.) — Czuwajcie przeto, ponieważ nie wiecie. [przypis autorski]
139. początniki — początkowe litery. [przypis autorski]
140. rozdzielniki — znaczki ozdobne rozdzielające litery napisu. [przypis autorski]
141. larwa (daw.) — maska. [przypis edytorski]
142. Profundis exii — in profunda redibo — cum claustrum peccata expiaverit (łac.) — Z głębin wyszedłem i do głębin wrócę, gdy klasztor grzechy odkupi. [przypis autorski]
143. in odore sanctitatis (łac.) — w aurze świętości (dosł. w woni świętości). [przypis edytorski]
144. castrum doloris (łac.) — twierdza boleści. [przypis edytorski]
145. dixit Dominus Domino meo (łac.) — rzekł Pan do Pana mego. [przypis autorski]
146. Beatus vir, qui timet Dominum (łac.) — szczęśliwy mąż, który lęka się Pana. [przypis autorski]
147. jagody (daw.) — policzki. [przypis edytorski]
148. kierz płonący (daw.) — płonący krzak, tu: biblijny krzew gorejący, w którym objawił się Mojżeszowi Bóg Jahwe (Wj 3). [przypis edytorski]
149. Monsalvat — zamek świętego Graala pojawiający się w legendach o Parsifalu i Lohengrinie. [przypis edytorski]
150. huby — fałdy. [przypis autorski]
151. karwatka — kaftan. [przypis autorski]
152. duna — wydma piasku, zaspa, morska góra. [przypis edytorski]
153. sieroco — jak sieroty. [przypis edytorski]
154. reda — przystań. [przypis autorski]
155. bujowisko — sfalowane morze. [przypis edytorski]
156. denega — wzburzone morze. [przypis edytorski]
157. ruchna i rańtuchy — szaty i całuny (fartuchy). [przypis autorski]
158. douka — mgła. [przypis autorski]
159. snadzizna — mielizna. [przypis autorski]
160. godnik — grudzień. [przypis edytorski]
161. gromnicznik — kaszubski: luty. [przypis autorski]
162. bretlingowa — Szprotowa. [przypis autorski]
163. checza — chata, dom. [przypis edytorski]
164. bot, właśc. bat — łódź rybacka o jednym maszcie. [przypis edytorski]
165. bodor — oścień. [przypis autorski]
166. bierdżadła — haki. [przypis autorski]
167. stroisze — rękojeści. [przypis autorski]
168. szor — głębia. [przypis autorski]
169. prawiów — rybaków, właścicieli łodzi. [przypis autorski]
170. doukowaty — mglisty. [przypis autorski]
171. Norda — wiatr północny. [przypis autorski]
172. tamcza — chmura. [przypis autorski]
173. przyśpiał — zdążył. [przypis edytorski]
174. kątorze — dosłownie: ropucho. [przypis autorski]
175. dzewus — dziewuchy. [przypis autorski]
176. wizc — dziergać. [przypis autorski]
177. smantk — diabeł. [przypis autorski]
178. zachowanie (daw.) — szacunek. [przypis edytorski]
179. lubo (daw.) — chociaż. [przypis edytorski]
180. śniaty — pnie. [przypis autorski]
181. przenosić (daw.) — przerastać. [przypis edytorski]
182. denega — wzburzone morze. [przypis edytorski]
183. plesz — tonsura. [przypis autorski]
184. kanie — zjawi się, spadnie. [przypis autorski]
185. doukowaty — mglisty. [przypis edytorski]
186. ciejbe — niby, jakby, jak. [przypis edytorski]
187. tamcza — chmura. [przypis edytorski]
188. Rzpltej — skrót od: Rzeczypospolitej. [przypis edytorski]
189. wanty — tutaj: liny boczne masztu. [przypis autorski]
190. sztagi — rodzaj lin. [przypis autorski]
191. rej, bomów i gafów — drewn przy maszcie do rozwieszania żagli. [przypis autorski]
192. bujowisko — sfalowane morze. [przypis edytorski]
193. bełk — lej wodny. [przypis autorski]
194. officium tenebrarum — ciemna jutrznia. [przypis autorski]
195. Astiterunt reges terrae — przystanęli królowie ziemscy. [przypis autorski]
196. przeczże (starop.) — czemuż. [przypis edytorski]
197. Respice, quaesumus — Spójrz (Panie), błagamy (Cię). [przypis autorski]
198. przybój — uderzanie fal morskich o skałę. [przypis autorski]
199. oścień — dziób (maszt poziomy). [przypis autorski]
200. kliwry i sztaksle — rodzaje żagli. [przypis autorski]
201. przebrasowanie — przestawienie, obrócenie. [przypis autorski]
202. rumpel — rękojeść steru. [przypis autorski]
203. grana — ziarna. [przypis autorski]
204. lumen Christi — światło Chrystusa. [przypis edytorski]
205. paschał- — wielka świeca. [przypis autorski]
206. rutilans ignis accendit — płonący (migocący) ogień zapala. [przypis autorski]
207. Benedico te, creaturo aquae (...) cuius Spiritus super te ferebatur (łac.) — Błogosławię cię, żywiole wody, przez Boga żywego, przez Boga prawdziwego, przez Boga świętego: przez Boga, który na początku oddzielił cię słowem od suszy; którego Duch unosił się nad tobą. [przypis autorski]
208. kabotaż — żegluga
Uwagi (0)