Kapitanowie zuchy - Rudyard Kipling (biblioteka informatyczna TXT) 📖

okrągłych okien kajut, ujętych w mosiężne futryny — na bezsilnie wzniesione ręce chłopaka zionął kłąb gorącej pary, po czym słup wrzącej wody zahuczał wzdłuż burty We’re Here. Mały szoner zadygotał i zakołysał się gwałtownie na wzburzonej topieli rozdartej uderzeniem śruby okrętowej — jednocześnie zaś ujrzano rufę liniowca ginącą już we mgle. Harvey był już przygotowany na atak choroby morskiej lub omdlenie — albo na jedno i drugie — gdy nagle doszedł go silny łoskot jakby pnia masztowego, walącego się na pokład, a w chwilę potem obiło się o jego uszy jakieś ciche, niewyraźne i odległe, jakby ze słuchawki telefonicznej wychodzące wołanie:

— Zatrzymajcie się! Zatopiliście nas!

— Czy to my? — spytał Harvey zdławionym głosem.

— Nie! to jakiś inny bat... po tamtej stronie. Dzwoń co sił. Zobaczymy, co się tam stało — odpowiedział Dan, spuszczając łódź na wodę.

W pół minuty później wszyscy oprócz Harvey’a, Penna i kucharza zeszli na łódź i popłynęli na morze. W tejże chwili przed dziobem statku przemknął dryfujący złom strzaskanego fokmasztu, pochodzący najwidoczniej z jakiegoś szonera. Tuż za nim nadpłynęła pusta zielona łódź rybacka i jęła obijać się o bok We’re Here, jak gdyby prosiła, by ją wzięto na pokład... Tuż obok łodzi ukazała się jakaś postać w błękitnym kubraku zwrócona twarzą w dół... ale były to tylko szczątki człowieka. Penn zmienił się na twarzy i rozwarł szeroko usta, wydając jakiś nieartykułowany dźwięk. Harvey tłukł w dzwon rozpaczliwie, lękając się, że lada chwila tamci mogą zatonąć... Aż podskoczył z radości, posłyszawszy wołanie Dana. Oto załoga powracała.

— To Jennie Cushman... — wyjaśnił Dan ze spazmem w głosie — ...rozcięta w pół ...wywróciła się dnem do góry ...i tak ją zmiażdżyło!... Niecałe ćwierć mili stąd... Tato wyratował staruszka. Nikt więcej nie ocalał, a... a on miał syna! Och, Harvey, Harvey, nie mogę, nie mogę myśleć o tym spokojnie! Widziałem...

Opuścił głowę i rzewnie zaszlochał. Tymczasem inni wyciągali na pokład jakiegoś siwego mężczyznę.

— Po coście mnie wyciągnęli? — jęczał przybysz. — Disko, po cóżeś mnie wyciągnął?

Diskowi głowa ciężko osunęła się na barki, bo oto nieszczęśnikowi wargi się trzęsły, a szeroko rozwarte oczy dziko spoglądały na milczącą załogę. Nagle powstał i głos zabrał Pennsylwania Pratt, który — ilekroć stryjowi Saltersowi wyleciało z pamięci jego nazwisko — nazywał się również Haskins, Rich lub M’Vitty; twarz jego z głupiej gęby prostaczka przemieniła się w oblicze sędziwego mędrca — i głosem donośnym jął przemawiać:

— Pan dał i Pan wziął; niech imię Jego będzie błogosławione! Jestem... byłem... służebnikiem Ewangelii. Zostawcie go mnie!

— Ach, to ty jesteś...? Toś ty sługą Bożym? — ozwał się ów mężczyzna. — A więc wyjednaj mi swą modlitwą powrót mego syna! Wyjednaj mi, bym odzyskał bat, co mnie kosztował dziesięć tysięcy dolarów, wyjednaj mi z powrotem tysiąc centnarów ryb! Gdybyście mnie zostawili w spokoju, moja owdowiała żona poszłaby do Provident i zarabiała na utrzymanie... i nie wiedziałaby nigdy, nigdy... A teraz będę musiał jej opowiedzieć...

— Nie ma tu co mówić — rzekł Disko — lepiej byś się trochę położył, Jazonie Olley.

Człowieka, który w przeciągu trzydziestu sekund stracił syna-jedynaka, a ponadto zysk kilkumiesięcznej pracy i środki do życia, trudno zaiste pocieszyć!

— Ludzie wszyscy byli z Gloucester, nieprawdaż? — zagadnął go Tom Platt, bawiąc się bezmyślnie linami czółnowymi.

— Och, to nie sprawia najmniejszej różnicy — odrzekł Jazon, wyżymając zmoczoną brodę.

— Chodź ze mną! Chodź na dół! — ozwał się Penn, jak gdyby miał prawo wydawać rozkazy.

Oczy ich spotkały się z sobą i przez chwilę wiodły jakby bój zawzięty.

— Nie wiem, ktoś ty, ale pójdę — rzekł Jazon pokornie. — Może odzyskam choć cząstkę... choć cząstkę... moich dziewięciu tysięcy dolarów.

Penn zaprowadził go do kajuty i zatrzasnął drzwi za sobą.

— Toć on nie Penn! — wykrzyknął stryj Salters. — To Jakub Boller... i... przypomniał sobie Johnstown! Nigdym nie widział takich oczu u nikogo z żyjących! Co teraz czynić? Co teraz pocznę?

Słychać było głosy Penna i Jazona. Potem dochodził już tylko głos samego Penna. Salters zdjął kapelusz — bo Penn odprawiał modły. W czas jakiś potem wyszedł znów po schodach na pokład i objął wzrokiem załogę — na twarz mu wystąpiły olbrzymie krople potu. Dan wciąż popłakiwał przy sterze.

— On nas nie poznaje — jęknął Salters. — I na cóż tu się zdało wszystko... te warcaby i różności?... i jak on teraz do mnie przemówi?

Penn przemówił — z głosu jego wnioskować można było, że mówi do ludzi obcych.

— Modliłem się — brzmiały jego słowa. — Nasz lud wierzy w potęgę modlitwy. Modliłem się o życie syna tego człowieka. Moi wszyscy utonęli przed moimi oczyma... i ona, i mój pierworodny... i inni. Czy człowiek ma być mędrszy od swego Stworzyciela? O ich życie nigdy się nie modliłem, lecz modliłem się za syna tego człowieka... i syn niewątpliwie do ojca powróci.

Salters — jakby się usprawiedliwiając wzrokiem — wpatrywał się w Penna, chcąc się przekonać, czy on go sobie przypomina.

— Jak długo byłem obłąkany? — zapytał nagle Penn, a usta mu się zacisnęły.

— Pst! Penn! Nigdy nie byłeś obłąkany — zaczął Salters. — Byłeś tylko trochę roztargniony.

— Widziałem, jak domy uderzały o most, zanim roznieciły się ognie. Więcej nic nie pamiętam. Jak dawno to było?

— Nie zniosę tego! Nie zniosę! — zaczął wołać Dan, a Harvey pochlipywał ze współczucia.

— Jakie pięć lat temu — odrzekł Disko drżącym głosem.

— W takim razie byłem komuś ciężarem przez wszystkie dni od owej chwili. I któż był tym człowiekiem?

Disko wskazał na Saltersa.

— Nie... nie... nie byłeś mi ciężarem! — zawołał żeglarz, składając ręce. — Zarobiłeś więcej niż w dwójnasób na swoje utrzymanie i jeszcze ci się należą pieniądze, Penn, nie licząc połowy mego partu, która należy do ciebie w zamian za pieniądze, jakieś mi dał kiedyś...

— Jesteście dobrymi ludźmi. Miarkuję to z waszych twarzy. Ale...

— Matko litościwa! — szepnął Długi Dżek — to on to był z nami na wszystkich wyprawach! Ależ on najwyraźniej jest zaczarowany.

Nieopodal rozbrzmiał dzwon, jakich używają na szonerach. Spośród mgły zawołał czyjś głos:

— Disko! Słyszałeś, co się stało z Jennie Cushman?

— Oni znaleźli jego syna! — krzyknął Penn. — Uciszcie się i obaczcie zbawienie zesłane przez Pana!

— Owszem, wyratowałem Jazona i mam go na swoim statku — odrzekł Disko, a głos mu zadrgał wzruszeniem. — Czy... nikogo poza tym nie wyratowano?

— A jakże, znaleźliśmy jednego. Najechaliśmy na niego, gdy płynął zaplątany w kupę drewna, które przedtem pewnie było galardą. Głowę ma trochę poharataną.

— A któż to?

Serca załogi We’re Here biły tętnem jednako przyśpieszonym.

— Zdaje się, że to młody Olley — wydobył się z mgły przeciągły głos.

Penn wzniósł ręce i powiedział coś po niemiecku. Harvey gotów był przysiąc, że na zapatrzonej w górę twarzy tego człowieka lśniło jasne słońce. Tymczasem ów głos ciągnął dalej:

— Słuchajcie kamraty! Aleście się zeszłej nocy nieźle zabawili naszym kosztem!

— Teraz nam całkiem nie do śmiechu — zauważył Disko.

— Wiem, ale mówiąc szczerą prawdę, myśmy trochę... trochę dryfowali, gdyśmy się natknęli na młodego Olley’a.

A więc to była niepoprawna Carrie Pitman! Huczny śmiech, acz nie nazbyt długotrwały, zerwał się z pokładu We’re Here.

— Czy nie przysłalibyście nam starego? Wybieramy się na zdobycie większego zapasu przynęty... no i wędy trzeba by zapuścić. Zdaje się, że wam go nie potrzeba... a nam tu brak rąk do roboty przez to ciągłe pilnowanie wijadła. My się już tu nim zaopiekujemy. On jest żonaty z ciotką mej żony.

— Mogę wam coś jeszcze podarować, co by się wam przydało na statku — rzekł Troop.

— Nie potrzeba nam niczego... chyba tylko kotwicy, która by wytrzymała. A wiecie, co? Młody Olley zaczyna się trochę niepokoić i gorączkować. Przyślijcie nam starego!

Penn obudził Jazona odrętwiałego z rozpaczy. Tom Platt zaś przewiózł go na drugi okręt. Odszedł bez słowa podzięki, nie wiedząc, co go czeka. Mgła osłoniła wszystko.

— A teraz... — ozwał się Penn, czyniąc głęboki wdech, jak gdyby miał wygłosić kazanie. — A teraz...

Jego wyprężony dotychczas korpus znów zapadł w dół jak szabla wciśnięta w pochwę; oczy, rozjaśnione przed chwilą, przygasły; głos przeszedł w dawne, ciche i żałosne szeptanie...

— A teraz — mówił Pennsylwania Pratt — czy myślisz, panie Salters, że jeszcze za wcześnie na partyjkę szachów?

— To samo... to samo chciałem i ja powiedzieć — zawołał Salters z ochotą. — Dalibóg, to uderzające, Penn, jak ty łatwo odgadujesz, co człek ma na myśli.

Mały człowieczek — zawstydzony i potulny — poszedł za Saltersem na przód okrętu.

— Podnosić kotwicę! Co żywo! Porzućmy te okropne wody — wrzasnął Disko.

Nigdy nie usłuchano go skwapliwiej.

— No, i cóż o tym wszystkim myślicie? — zagadnął Długi Dżek, gdy przemoknięci, ociekający wodą i oszołomieni przebijali się znów przez dokę.

— Ja sobie tak myślę — ozwał się Disko stojący przy sterze — że przez tę przygodę Jennie Cushman jeszcześmy dzisiaj nic nie jedli...

— On... myśmy widzieli jednego z nich, jak przepływał koło nas — zaszlochał Harvey.

— I to właśnie go poniosło, i wyrzuciło z wody jak łódkę, gdy uderzy o brzeg; poniosło go, aż sobie przypomniał Johnstown... i osobę Jakuba Bollera... i inne, tym podobne rzeczy. Pocieszanie Jazona trochę go pokrzepiło jak wyciąganie łodzi na brzeg. Potem podpórki, jako że były słabe, obsuwały się i obsuwały, a on wciąż zsuwał się w dół, aż teraz znów znalazł się w wodzie. Takie jest moje zdanie o tym.

Uznano, że Disko miał najzupełniejszą rację.

— A gdyby tak Penn uparł się pozostać Jakubem Bollerem — przemówił Długi Dżek — byłoby to dla Saltersa śmiertelne strapienie! Czy przypatrzyliście się jego twarzy, gdy Penn go zapytał, komu to on, Penn, był ciężarem przez tyle lat? — No i jakże tam, Salters?

— Zasnął... zasnął twardo... jak małe dzieciątko — odpowiedział Salters, przechodząc na palcach ku rufie. — Ma się rozumieć, nie ma tu mowy o nijakim jedzeniu, póki on się nie obudzi. Czy widzieliście kiedy taką siłę modlitwy? Wierzę, że on zawdy wypatrywał młodego Olley’a za oceanem. Jazon był strasznie dumny ze swego chłopaka, a mnie się zdaje, że wszystko, co się zdarzyło, to kara za czcze bałwochwalstwo.

— Są jeszcze inni równie zaślepieni — zauważył Disko.

— To co innego — odparł Salters żywo. — Penn niezupełnie jest przy zmysłach, a ja za jedyny swój obowiązek uważam czuwanie nad nim.

Choć głód im dokuczał setnie, czekali jednak przez trzy godziny, póki nie ukazał się Penn. Twarz miał łagodną, a z oczu wyzierało jakby przytępienie myśli. Oświadczył, iż mu się zdaje, jak gdyby coś mu się przyśniło. Potem zaczął się dopytywać, czemu wszyscy milczą tak zawzięcie. Nie umieli mu na to odpowiedzieć.

Disko przez trzy lub cztery następne dni niemiłosiernie pędził wszystkich do roboty. Kiedy nie mogli pływać na morze, kierował ich do szafarni, gdzie musieli nieco ciaśniej układać okrętowe zapasy celem zrobienia miejsca na ryby. Zwarta masa pakunków ciągnęła się od przegrody kajutowej aż do drzwi za piecem na galardzie. Disko pokazywał im, jak wielką jest sztuką układać ładunek w ten sposób, żeby okrętowi zapewnić jak największą zwinność. Cała załoga krzątała się więc żwawo i wnet odzyskano dobre humory. Harvey brał nieraz cięgi od Długiego Dżeka za to, że (jak powiadał Galwajczyk) „frasował się niby chory kocur, tym, na co nie było rady”. W tych posępnych dniach nieraz zamyślał się o tym lub owym, a potem zwierzał się Danowi ze swych myśli. Dan zgadzał się z nim w poglądach — nawet gdy chodziło o to, by prosić o pierożki, zamiast je „zahaczać”.

W tydzień później obaj chłopcy o mało co nie przewrócili Hattie S. szamocąc się z rekinem, którego usiłowali zakłuć starym bagnetem przywiązanym do kija. Złowrogi potwór ocierał się o czółno, natarczywie dopominając się o mniejsze ryby. Cud zaiste, że wszyscy wyszli cało z tej utarczki.

W końcu, po długiej zabawie w ciuciubabkę pośród doki, nadszedł dzień, w którym Disko krzyknął w stronę galardy:

— Raźniej, chłopcy! Jesteśmy w mieście!