Inwazja jaszczurów - Karel Čapek (gdzie można przeczytać książkę za darmo .TXT) 📖

to co innego, ale pozostałe zwierzęta są tu w celach edukacyjnych, a nie żeby urządzać jakiś cyrk. Dlatego pan Greggs przebywał na oddziale płazów w zasadzie potajemnie, gdy już nikogo tam nie było. Ponieważ był wdowcem, nikt nie dziwił się, że samotnie spędza czas w pawilonie z jaszczurami. Każdy człowiek ma jakieś upodobania. Zresztą oddział płazów odwiedzało mało ludzi; to raczej krokodyl cieszył się dużą popularnością, ale Andrias Scheuchzeri na ogół spędzał dni samotnie.

Kiedyś, gdy już się ściemniało i zamykano pawilony, dyrektor zoo sir Charles Wiggam przechodził przez niektóre oddziały, żeby się przekonać, czy wszystko jest w porządku. Gdy szedł przez oddział płazów, coś zapluskało w jednym z basenów i ktoś skrzekliwie powiedział:

— Dobry wieczór panu.

— Dobry wieczór — odpowiedział zdziwiony dyrektor. — Kto tam jest?

— Przepraszam pana — powiedział skrzekliwy głos. — To nie jest pan Greggs.

— Kto tam jest? — powtórzył dyrektor.

— Andy. Andrew Scheuchzer.

Sir Charles podszedł bliżej do basenu. Siedział tam tylko wyprostowany i nieruchomy jaszczur.

— Kto to mówił?

— Andy, proszę pana — powiedziała salamandra. — Kim pan jest?

— Wiggam — wykrztusił zaskoczony sir Charles.

— Miło mi — odparł Andrias uprzejmie. — Jak się pan ma?

— Do diaska! — wrzasnął sir Charles. — Greggs! Hej, Greggs!

Jaszczur, nie czekając na dalszy rozwój wypadków, drgnął i błyskawicznie schował się w wodzie.

W drzwiach pojawił się Thomas Greggs, zdyszany i zaniepokojony.

— Słucham pana.

— Greggs, co to znaczy? — rzucił sir Charles.

— Stało się coś, proszę pana? — wyjąkał Greggs niepewnie.

— To zwierzę mówi!

— Proszę wybaczyć — powiedział załamany pan Greggs. — Nie wolno ci tego robić, Andy. Tysiąc razy ci mówiłem, że nie powinieneś naprzykrzać się ludziom swoim gadaniem. Proszę wybaczyć, panie dyrektorze, to się więcej nie powtórzy.

— To wy nauczyliście tego płaza mówić?

— Ale to on zaczął, proszę pana — bronił się Greggs.

— Mam nadzieję, że to się już nie powtórzy, Greggs — powiedział surowo sir Charles. — Będę was miał na oku.

 

Po pewnym czasie sir Charles i profesor Petrov rozmawiali o tak zwanej inteligencji zwierząt, o odruchach warunkowych i o tym, jak popularne poglądy przeceniają zdolności rozumowe zwierząt. Profesor Petrov wyraził wątpliwość odnośnie koni z Eberfeld, które podobno potrafiły nie tylko liczyć, ale też podnosić do potęgi i pierwiastkować. „Przecież nawet normalny, wykształcony człowiek nie umie pierwiastkować” — powiedział wielki uczony. Sir Charles przypomniał sobie mówiącą salamandrę Greggsa.

— Mam tu salamandrę — zaczął z wahaniem — to ten znany Andrias Scheuchzeri. I ona nauczyła się mówić jak papuga.

— Wykluczone — powiedział naukowiec. — Salamandry mają przecież przyrośnięty język.

— Więc niech pan pójdzie i zobaczy — odparł sir Charles. — Dzisiaj jest sprzątanie pawilonów, więc nie będzie tam dużo ludzi.

I poszli.

Przy wejściu do pawilonu płazów sir Charles zatrzymał się. Z wewnątrz dochodziło szuranie miotły i jednostajny głos, który coś sylabizował.

— Proszę poczekać — szepnął sir Charles.

— „Czy-na-Mar-sie-są-lu-dzie?” — sylabizował monotonny głos. — Mam to czytać?

— Co innego, Andy — odpowiedział drugi głos.

— „Czy-w te-go-ro-cznym-der-by-zwy-cię-ży-Pel-ham-Beau-ty-czy-Go-ber-na-dor?”.

— Pelham-Beauty — odparł drugi głos. — Ale czytaj.

Sir Charles otworzył po cichu drzwi. Thomas Greggs zamiatał miotłą podłogę, a w sadzawce z morską wodą siedział Andrias Scheuchzeri i powoli, skrzekliwie sylabizował tekst z wieczornej gazety, którą trzymał w przednich łapach.

— Greggs! — zawołał sir Charles. Salamandra poruszyła się gwałtownie i zniknęła pod wodą.

Mr Greggs ze strachu upuścił miotłę.

— Tak, proszę pana?

— Co to znaczy?

— Proszę o wybaczenie, proszę pana — jąkał się nieszczęsny Greggs. — Andy mi czyta, a ja zamiatam. A kiedy on zamiata, ja czytam jemu.

— Kto go tego nauczył?

— On sam... naśladuje, proszę pana. Ja... ja mu daję gazetę, żeby tyle nie mówił. On by chciał bez przerwy mówić, proszę pana. Pomyślałem więc, żeby nauczył się przynajmniej mówić poprawnie...

— Andy! — zawołał sir Wiggam.

Z wody wynurzyła się czarna głowa.

— Tak, proszę pana — zaskrzeczała.

— Przyszedł cię zobaczyć profesor Petrov.

— Miło mi, proszę pana. Jestem Andy Scheuchzer.

— Skąd wiesz, że nazywasz się Andrias Scheuchzeri?

— Tu jest napisane, proszę pana: Andreas Scheuchzer. Gilbert Islands.

— Często czytasz gazety?

— Codziennie, proszę pana.

— A co cię tam najbardziej interesuje?

— Kronika sądowa, wyścigi konne, piłka nożna...

— Widziałeś kiedyś mecz piłki nożnej?

— Nie, proszę pana.

— Albo konie?

— Nie widziałem, proszę pana.

— Więc czemu to czytasz?

— Dlatego, że to jest w gazecie, proszę pana.

— Polityka cię nie interesuje?

— Nie, proszę pana. Będzie wojna?

— Tego nikt nie wie, Andy.

— Niemcy budują nowy typ łodzi podwodnej — powiedział Andy zatroskany. — Promienie śmierci mogą zamienić całe połacie lądów w pustynie.

— Przeczytałeś to w gazecie? — zapytał sir Charles.

— Tak, proszę pana. Czy w tegorocznym derby wygra Pelham-Beauty czy Gobernador?

— A ty jak myślisz, Andy?

— Gobernador, proszę pana. Ale pan Greggs myśli, że Pelham-Beauty. — Andy pokiwał głową. — Niech pan kupuje angielskie towary, proszę pana. Najlepsze są szelki Snydera. Czy ma pan już nowego sześciocylindrowego Tancreda Juniora? Szybki, tani, elegancki.

— Dziękuję, Andy. To wystarczy.

— Która aktorka filmowa najbardziej się panu podoba?

Profesor Petrov najeżył włosy i wąsy.

— Proszę wybaczyć, sir Charlesie — wymamrotał — ale muszę już iść.

— Dobrze, chodźmy. Andy, miałbyś coś przeciw temu, żebym przysłał do ciebie kilku uczonych panów? Myślę, że chętnie by z tobą porozmawiali.

— Będzie mi miło, proszę pana — zaskrzeczała salamandra. — Do widzenia, sir Charlesie. Do widzenia, profesorze.

Profesor Petrov maszerował szybkim krokiem, parskając i burcząc z poirytowania.

— Proszę wybaczyć, sir Charlesie — odezwał się w końcu — ale czy mógłby mi pan pokazać jakieś zwierzę, które nie czyta gazet?

 

Ci uczeni panowie to byli sir Bertram, D. M., profesor Ebbigham, sir Oliver Dodge, Julian Foxley i inni. Cytujemy fragment protokołu z ich badania Andriasa Scheuchzeri.