Hrabia Monte Christo - Aleksander Dumas (ojciec) (biblioteka szkolna online .txt) 📖

Osoba tytułująca się hrabią de Monte Christo znana jest szczególnie dobrze lordowi Wilmore, bogatemu cudzoziemcowi, który bywa czasem w Paryżu i jest tu właśnie w obecnej chwili; jest on również znany księdzu Busoniemu, duchownemu z Sycylii, cieszącemu się wielką sławą na Wschodzie dla swoich dobrych uczynków.

Pan de Villefort nakazał, aby o tych dwóch cudzoziemcach zgromadzono jak najszybciej jak najdokładniejsze informacje; rozkazy wykonano i następnego dnia wieczorem otrzymał następujące wiadomości:

Ksiądz miał zabawić w Paryżu tylko miesiąc; mieszkał za kościołem świętego Sulpicjusza w jednopiętrowym domku, na który składały się cztery pokoje, po dwa na dole i na górze; ksiądz, jako jedyny lokator, zajmował całość.

Na dole była jadalnia; w skład orzechowego umeblowania wchodziły stół, dwa krzesła i kredens; obok był salon obity boazerią pomalowaną na biało; nie było w nim żadnych ozdób, nawet dywanu czy zegara. Widać było, że ksiądz ograniczał się do przedmiotów niezbędnych.

Choć prawda, że najchętniej przebywał w salonie na pięterku. Salon ten był całkowicie zawalony księgami teologicznymi i pergaminami, w których — jak powiadał lokaj — ksiądz zagrzebywał się na całe miesiące; było oczywiste, że była to raczej biblioteka niż salonik.

Lokaj przyglądał się pukającym do drzwi przez małe okieneczko, a kiedy nie znał tej osoby lub mu się nie spodobała, odpowiadał, że ojciec Busoni wyjechał z Paryża — i wielu zadowalało to oświadczenie, wiedzieli bowiem, że ksiądz często podróżuje i że czasem długo z takich podróży nie wraca.

Ponadto, gdziekolwiek by nie był — w Paryżu czy w Kairze — przez owo okienko lokaj zawsze rozdawał w imieniu pana jałmużnę.

Pokój przylegający do biblioteki stanowił sypialnię. Na całe umeblowanie składały się łóżko bez kotar, klęcznik, cztery fotele i kanapka z żółtego aksamitu.

Lord Wilmore mieszkał przy ulicy Fontaine-Saint-Georges. Był to jeden z tych Anglików-turystów, którzy przejadają cały swój majątek w podróżach. Wynajmował umeblowany apartament, w którym spędzał zaledwie dwie czy trzy godziny dziennie, a sypiał bardzo rzadko. Wśród jego rozlicznych manii była i taka: absolutnie nie chciał mówić po francusku, choć, jak zapewniano posługiwał się tym językiem w piśmie nader poprawnie.

Następnego dnia jakiś mężczyzna wysiadł z powozu na rogu ulicy Férou i zastukał do drzwi pomalowanych na zielony, oliwkowy kolor i zapytał o księdza Busoniego.

— Ojciec Busoni wyszedł z samego rana — odparł służący.

— Nie mogę poprzestać na tej odpowiedzi — rzekł nieznajomy — ponieważ przysłała mnie tu osoba, dla której trzeba zawsze być w domu. Ale proszę doręczyć księdzu Busoniemu...

— Już panu mówiłem, że go nie ma.

— Jak wróci, proszę mu oddać tę kartkę i tę zapieczętowaną kopertę. O ósmej będzie u siebie?

— O, na pewno, proszę pana, chyba że będzie pracował, bo wtedy to tak samo, jakby go nie było.

— Czyli wrócę o ósmej — odparł nieznajomy.

O ósmej powrócił rzeczywiście, tym samym powozem, ale tym razem nie zatrzymał go na rogu, tylko pod samymi drzwiami.

Zastukał, otworzono mu i wszedł.

Z szacunku, jaki okazał mu służący, domyślił się, że list wywarł pożądany skutek.

— Ksiądz jest w domu? — zapytał.

— Pracuje w bibliotece, ale czeka na pana — odpowiedział służący.

Nieznajomy wszedł na dosyć strome schody. W salonie tonącym w mroku jaśniał tylko stół, oświetlony lampą osłoniętą dużym abażurem; siedział przy nim ksiądz w sutannie; na głowie miał kaptur, jakie przywdziewali w wiekach średnich uczeni mnisi.

— Czy mam zaszczyt z księdzem Busonim? — zapytał przybysz.

— Tak. A pan zapewne przybyłeś w imieniu pana de Boville, który przysłał tu pana w imieniu prefekta policji?

— Tak, proszę księdza.

— Jesteś pan jednym z wyższych agentów paryskiego bezpieczeństwa?

— Tak, proszę księdza — odparł przybysz z lekkim wahaniem i lekko się zarumienił.

Ksiądz poprawił wielkie okulary, które zasłaniały mu nie tylko oczy, ale i skronie, usiadł i zaprosił gestem nieznajomego do zajęcia miejsca.

— Słucham pana — rzekł ksiądz z wyraźnym włoskim akcentem.

— Zlecenie, które mi dano — odezwał się przybyły, wymawiając każde słowo z takim naciskiem, że zdawało się, jakby trudno mu było je wymówić — jest misją poufną, co oznacza, że obaj jesteśmy zobowiązani do zachowania ścisłej tajemnicy.

Ksiądz skłonił się.

— Tak — ciągnął nieznajomy — uczciwość księdza jest dobrze znana prefektowi policji. Dlatego też chciałby się dowiedzieć od pana z urzędu pewnej rzeczy interesującej bezpieczeństwo publiczne, w którego imieniu występuję. Spodziewamy się, że ksiądz nie będzie zważał na żadne względy przyjaźni, czy też znajomości i nie będzie ukrywał prawdy przed sprawiedliwością.

— Oczywiście, byleby tylko to, czego chcesz się pan dowiedzieć, w niczym nie narażało mojego sumienia. Jestem księdzem, proszę pana, i na przykład tajemnica spowiedzi musi pozostać pomiędzy mną i sprawiedliwością boską, nie zaś mną i sprawiedliwością ludzką.

— O, może ksiądz być spokojny, nie zamierzamy wkraczać w kwestie związane z sumieniem księdza.

Po tych słowach ksiądz przechylił abażur tak, że cały blask lampy padł na twarz gościa; sam pozostał nadal w cieniu.

— Niech ksiądz daruje — odezwał się wysłannik prefekta — ale światło bardzo mnie razi.

Ksiądz obniżył zielony karton.

— A teraz proszę mówić, słucham.

— A więc do rzeczy. Czy ksiądz zna pana hrabiego de Monte Christo?

— Mówi pan zapewne o panu Zaccone?

— Zaccone?!... Czyli nie nazywa się Monte Christo?!

— Monte Christo to nazwa ziemi albo raczej skały, ale nie nazwisko rodowe.

— Dobrze, dobrze; nie kłóćmy się o słowa, a skoro pan de Monte Christo i pan Zaccone to jeden i ten sam człowiek...

— Oczywiście, że ten sam.

— Pomówmy więc o panu Zaccone. Pytałem księdza, czy go ksiądz zna? Któż to taki?

— Bardzo dobrze. To syn bogatego armatora z Malty.

— Wiem, tak się mówi, ale rozumiesz pan, że policja nie może zadowalać się tym, co mówią ludzie.

— Ale — odparł ksiądz z miłym uśmiechem — gdy to, co się mówi, jest prawdą, wszystkim to powinno wystarczyć, a tym samym i policji.

— Ale jest ksiądz pewien tego, co mówi?

— Jak to, czy jestem pewien?

— Proszę mi wierzyć: w niczym nie podważam tu pańskiej dobrej wiary. Pytam tylko: czy ksiądz jest pewien.

— Niech pan posłucha: przecież znałem jego ojca, a jako dziecko bawiłem się z jego synem w ich stoczniach.

— No to skąd ten tytuł hrabiego?

— Przecież pan wie, że można go kupić.

— We Włoszech?

— Wszędzie.

— A te bogactwa, podobno olbrzymie...

— No, z tym się zgodzę, olbrzymie to dobre słowo.

— Jak ksiądz uważa, ile on może mieć?

— No, ma na pewno jakieś sto pięćdziesiąt do dwustu tysięcy liwrów renty.

— O, to jest rozsądna suma... Ale mówi się o trzech czy czterech milionach!

— Dwieście tysięcy renty, mój panie, daje akurat cztery miliony kapitału.

— Ależ mówi się o trzech, czy nawet czterech milionach samej renty!

— E, to bzdury.

— A zna ksiądz tę jego wyspę, Monte Christo?

— Oczywiście. Zna ją każdy, kto udaje się do Francji morzem z Palermo, Neapolu czy Rzymu, ponieważ statek przepływa tuż obok.

— Podobno to zachwycające miejsce?

— To naga skała.

— No to po co hrabia kupił taką skałę?

— Właśnie po to, aby być hrabią. Aby być hrabią we Włoszech, koniecznie trzeba mieć jakieś hrabstwo.

— Z pewnością słyszał ksiądz, co pan Zaccone wyprawiał w młodości?

— O, tu zaczynają się braki w moich wiadomościach, bo straciłem go wtedy z oczu.

— Był na wojnie?

— W marynarce.

— Ksiądz nie jest przypadkiem jego spowiednikiem?

— Nie, mój panie. Chyba jest nawet luteraninem.

— Luteraninem?

— Powiadam „chyba”, nie mówię, że na pewno. Ale zdawało mi się, że we Francji panuje wolność wyznania?

— Naturalnie. I dlatego nie zajmujemy się w tej chwili jego wyznaniem, ale postępkami. W imieniu pana prefekta policji wzywam księdza, aby ksiądz powiedział, co o nim wie.

— Uchodzi za człowieka bardzo miłosiernego. Ojciec Święty zrobił go rycerzem Chrystusa; tego zaszczytu dostępują zazwyczaj tylko książęta; otrzymał go za znakomite usługi, jakie oddał chrześcijanom na Wschodzie. Ma też kilka wysokich orderów za przysługi wyświadczone różnym władcom i państwom.

— I nosi je?

— Nie, ale jest z nich dumny. Mówi, że woli nagrody przyznawane dobroczyńcom ludzkości niż jej niszczycielom.

— Ma jakichś przyjaciół?

— No tak, wszyscy jego znajomi są jego przyjaciółmi.

— Ale przecież musi mieć i wrogów?

— Jednego jedynego lorda Wilmore.

— Gdzie przebywa?

— W tej chwili w Paryżu.

— Będzie w stanie udzielić mi jakichś informacji?

— O, i to cennych. Przebywał w Indiach wtedy, co i Zaccone.

— A nie wie pan,