Transakcja wojny chocimskiej - Wacław Potocki (czytaj książki za darmo txt) 📖
Krótki opis książki:
Transakcja wojny chocimskiej lub krócej: Wojna chocimska to wierszowany epos opowiadający o zwycięstwie Polski nad Turkami pod Chocimiem w 1621 roku.
Treść utworu została oparta o kroniki Jakuba Sobieskiego oraz inne manuskrypty. W dziele występują postaci historyczne (np. Karol Chodkiewicz, Stanisław Lubomirski), jednak autor wprowadza elementy fikcji literackiej, wplata również własne komentarze, dygresje, uzupełnia o mowy wodzów. Opisana historia opowiada o przygotowaniach do bitwy oraz o jej przebiegu (tj. w barokowej polszczyźnie pełnej łacińskich zapożyczeń: „transakcji”). Autor podkreśla wielkość narodu polskiego, który pomimo śmierci wodza podczas bitwy stawił czoła kilkukrotnie większemu wojsku najeźdzcy. Wyraża jednak krytykę wobec współczesnej mu Polski i chce obudzić w Polakach dawnego ducha.
Wacław Potocki to jeden z najważniejszych polskich autorów okresu baroku. Znany przede wszystkim jako autor Wojny chocimskiej oraz wierszy o charakterze patriotycznym i moralizatorskim.
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Wacław Potocki
- Epoka: Barok
- Rodzaj: Epika
Czytasz książkę online - «Transakcja wojny chocimskiej - Wacław Potocki (czytaj książki za darmo txt) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Wacław Potocki
— zapał. [przypis redakcyjny]
1731. nie równią — tu: w niekorzystnym stosunku sił. [przypis edytorski]
1732. cale (daw.) — całkiem. [przypis redakcyjny]
1733. Libitina — w mitologii rzymskiej bogini pogrzebu. [przypis redakcyjny]
1734. czczy (daw.) — nic nieznaczący. [przypis edytorski]
1735. groza — tu: groźba. [przypis edytorski]
1736. turniej — tu: walka. [przypis redakcyjny]
1737. spień (daw.) — iglica u sprzączki. [przypis redakcyjny]
1738. ksieniec (daw.) — żołądek. [przypis redakcyjny]
1739. czuły — czujny. [przypis redakcyjny]
1740. tubalny — grzmiący. [przypis redakcyjny]
1741. płot — tu: zasłona. [przypis redakcyjny]
1742. koło — rada wojenna. [przypis edytorski]
1743. nużny (daw.) — nędzny. [przypis redakcyjny]
1744. durny — szalony. [przypis redakcyjny]
1745. mór — pomór, zaraza. [przypis edytorski]
1746. pole — walka w otwartym polu. [przypis redakcyjny]
1747. pogotowiu (daw.) — tym bardziej. [przypis redakcyjny]
1748. zasługi — tu: płaca. [przypis redakcyjny]
1749. Jeżeli nas jak gołych zastanie na zyzie — przysłowie o beznadziejnym stanie. [przypis redakcyjny]
1750. szynkiem — dostarczając „na rękę” (tak, jak się płaci). [przypis redakcyjny]
1751. Chodkiewicz — proponując odwrót dla doświadczenia wojska, postępuje tak samo, jak Agamemnon w Iliadzie II. Potocki nieraz uwzględnia Iliadę, ale tu poszedł za źródłami historycznymi; zob. T. Sinko, Echa klasyczne w literaturze polskiej (Wojna Chocimska i Iliada). [przypis redakcyjny]
1752. kęs przygniewniejszym — nieco gniewny. [przypis redakcyjny]
1753. łacno (daw.) — łatwo. [przypis edytorski]
1754. godzić na coś (daw.) — zamierzać coś. [przypis edytorski]
1755. okazja (daw.) — potyczka. [przypis redakcyjny]
1756. Gdy inszy milczą, muszę wymknąć się przed swaty — przysłowie: rwać się do działania przed tymi, co powinni. [przypis redakcyjny]
1757. wrostę — dziś popr.: wrosnę. [przypis edytorski]
1758. kuropatniczek (daw.) — pieszczoch (karmiony kuropatwami). [przypis redakcyjny]
1759. teatrum (daw., z łac.) — widowisko. [przypis redakcyjny]
1760. siedm niedziel (daw.) — siedem tygodni. [przypis edytorski]
1761. kanar (daw.) — cukier. [przypis redakcyjny]
1762. przyskępszym — skąpiej. [przypis redakcyjny]
1763. żadzić się (daw.) — brzydzić się. [przypis redakcyjny]
1764. krzcić — chrzcić, tu: nazywać dowolnie. [przypis edytorski]
1765. wiedzieć — tu: znać. [przypis edytorski]
1766. wczas (daw.) — wygoda, wypoczynek. [przypis redakcyjny]
1767. kitajka (daw.) — płótno. [przypis edytorski]
1768. majdan — plac obozowy. [przypis redakcyjny]
1769. niewczas (daw.) — niewygoda. [przypis edytorski]
1770. Francuzi — tu: Gallowie. [przypis redakcyjny]
1771. kobuzi (daw.) — hałastry, gawiedzi. [przypis redakcyjny]
1772. zmocnicie — dziś popr. forma trybu rozkazującego: wzmocnijcie. [przypis redakcyjny]
1773. tęsknicie — dziś popr. forma trybu rozkazującego: tęsknijcie. [przypis redakcyjny]
1774. dywan (z tur.) — senat, rada państwa. [przypis redakcyjny]
1775. ćwierć — płacy rocznej. [przypis redakcyjny]
1776. spiża (daw.) — spyża, prowiant. [przypis redakcyjny]
1777. cug — tu: wycieczka, wypad przeciw siłom nieprzyjacielskim. [przypis redakcyjny]
1778. siła (daw.) — wiele. [przypis edytorski]
1779. żydło (daw.) — żywność. [przypis redakcyjny]
1780. impet — tu: zawziętość. [przypis redakcyjny]
1781. pczoła — dziś popr.: pszczoła. [przypis edytorski]
1782. kanar (daw.) — cukier. [przypis redakcyjny]
1783. wysuć (daw.) — wysypać. [przypis redakcyjny]
1784. skofia (daw.) — pukiel, czepiec, pokrowiec. [przypis redakcyjny]
1785. wojska — kozackiego. [przypis redakcyjny]
1786. zedrzeć pypeć (daw.) — dać nauczkę. [przypis redakcyjny]
1787. przecz (daw.) — dlaczego. [przypis edytorski]
1788. progres — postęp. [przypis redakcyjny]
1789. pegaz — tu: koń. [przypis redakcyjny]
1790. awizować — powiadamiać. [przypis redakcyjny]
1791. ziać — tu: oddychać. [przypis redakcyjny]
1792. Kto wie, nie zmieni-li się fortuna z buławą — kto wie, czy nie pójdą nam rzeczy gorzej pod innym wodzem. [przypis redakcyjny]
1793. kucza (daw.) — loch, namiot. [przypis redakcyjny]
1794. bez kazki (daw.) — bez okazałości, marnie. [przypis redakcyjny]
1795. sekiel (daw.) — rumak. [przypis redakcyjny]
1796. dosuży (daw.) — dorodny. [przypis redakcyjny]
1797. najezdnik — w rękopisie: najeznik. [przypis redakcyjny]
1798. Gradyw — przydomek Marsa, boga wojny. [przypis redakcyjny]
1799. fortyle — dziś popr. forma M.lm: fortele. [przypis redakcyjny]
1800. krajczy — Sieniawski. [przypis redakcyjny]
1801. dziryt (daw.) — włócznia. [przypis redakcyjny]
1802. żartko (daw.) — gorąco. [przypis redakcyjny]
1803. sprawą (daw.) — w szyku. [przypis edytorski]
1804. krotofila (daw.) — żart, zabawa. [przypis edytorski]
1805. szlamy — włosy (od futra). [przypis redakcyjny]
1806. karawan — tu: wóz skarbowy. [przypis redakcyjny]
1807. spezy (daw., z wł.) — wydatki. [przypis redakcyjny]
1808. impreza (daw., z wł.) — przedsięwzięcie. [przypis redakcyjny]
1809. dypsas (daw.) — wąż jadowity. [przypis redakcyjny]
1810. ujeść — ukąsić. [przypis edytorski]
1811. zadawić (daw.) — zadusić. [przypis redakcyjny]
1812. zabiegać — tu: zapobiegać. [przypis edytorski]
1813. prawie (daw.) — właśnie. [przypis redakcyjny]
1814. sparta — tu: wydział, praca. [przypis redakcyjny]
1815. regiment — tu: dowództwo. [przypis edytorski]
1816. potrzeby i imprezy (daw.) — walki i przedsięwzięcia. [przypis redakcyjny]
1817. łacniejszy (daw.) — łatwiejszy. [przypis edytorski]
1818. marzec — przysł.: w marcu giną starcy. [przypis redakcyjny]
1819. oszedziały — osiwiały, sędziwy. [przypis redakcyjny]
1820. osikowy — tj. trzęsący się. [przypis redakcyjny]
1821. pokum — kum, znajomy. [przypis redakcyjny]
1822. depozyt — nakład. [przypis redakcyjny]
1823. prawie (daw.) — prawdziwie, całkiem. [przypis redakcyjny]
1824. tusze — nadzieje (od: tuszyć, mieć nadzieję, spodziewać się). [przypis redakcyjny]
1825. sprawić — zdziałać. [przypis edytorski]
1826. kiegoż (daw.) — jakiegoż. [przypis redakcyjny]
1827. wieśnie — dziś popr.: wiośnie. [przypis edytorski]
1828. telej (daw.) — kaftan. [przypis redakcyjny]
1829. mir uderzyć (daw.) — zawrzeć pokój. [przypis redakcyjny]
1830. impreza (daw., z wł.) — przedsięwzięcie. [przypis redakcyjny]
1831. snadniej (daw.) — łatwiej. [przypis edytorski]
1832. wałach — kastrat. [przypis edytorski]
1833. guzy (daw.) — niski. [przypis redakcyjny]
1834. pomucha (daw.) — zaraza. [przypis redakcyjny]
1835. szedziwy (daw.) — sędziwy, siwy. [przypis redakcyjny]
1836. propozyt (daw.) — zamiar. [przypis redakcyjny]
1837. kłaść — tu: przedstawiać. [przypis edytorski]
1838. tym — dobrym. [przypis redakcyjny]
1839. w rzeczy (daw.) — rzekomo, niby. [przypis redakcyjny]
1840. przez nogę przesadzić (daw.) — nogę podstawić. [przypis redakcyjny]
1841. hasze — dziś popr.: hasa. [przypis edytorski]
1842. powód (daw.) — lejce. [przypis redakcyjny]
1843. podjadek (daw.) — pochlebca, podjudzacz. [przypis redakcyjny]
1844. zażec (daw.) — zapalić. [przypis redakcyjny]
1845. wisz (daw.) — trzcina. [przypis redakcyjny]
1846. czerw — robak. [przypis redakcyjny]
1847. sparznie (daw.) — odpadnie. [przypis redakcyjny]
1848. zabijak (daw.) — zabójca. [przypis redakcyjny]
1849. dla wziątku (daw.) — dla zysku. [przypis edytorski]
1850. udawać (daw.) — nicować, wywracać na opak. [przypis redakcyjny]
1851. sykofant ( gr.) — oszczerca, donosiciel. [przypis redakcyjny]
1852. z Armodem mężny Arystoi — Harmodius i Arystogejton zabili tyrana Hipparcha. [przypis redakcyjny]
1853. żywokosty (daw.) — lek. [przypis redakcyjny]
1854. ryhacie — tryb rozkazujący; sens całości: stosujcie się bojarowie do cara. [przypis redakcyjny]
1855. trzebień — kastrat (tu: Kizlaraga). [przypis edytorski]
1856. w złocistej roztwarza farforze — gotuje (kawę) w porcelanie. [przypis edytorski]
1857. że mu się nic po szwie nie porze — przysł.: że mu się nic nie wiedzie. [przypis redakcyjny]
1858. blech — bielidło do bielenia płótna. [przypis redakcyjny]
1859. forga (daw.) — pióropusz. [przypis redakcyjny]
1860. obłapić (daw.) — uściskać. [przypis redakcyjny]
1861. zamiana — wymiana zakładników. [przypis redakcyjny]
1862. otworzysty — otwarty. [przypis redakcyjny]
1863. poświata — światło. [przypis redakcyjny]
1864. widoczyć (daw.) — rozjaśniać. [przypis redakcyjny]
1865. baldekin — dziś popr.: baldachim. [przypis edytorski]
1866. trząskiem (daw.) — truchtem. [przypis redakcyjny]
1867. larmo (daw.) — alarm. [przypis redakcyjny]
1868. mdleć (daw.) — słabnąć. [przypis edytorski]
1869. wcześniej (daw.) — wygodniej (od „wczas”: wypoczynek). [przypis redakcyjny]
1870. naród przewoźny — Szwedzi. [przypis redakcyjny]
1871. awizo — powiadomienie. [przypis edytorski]
1872. wienie — dziś popr.: wionie. [przypis edytorski]
1873. pociągać — tu: przedłużać, powiększać. [przypis redakcyjny]
1874. man-Suder — dla rymu, zamiast Suderman. [przypis redakcyjny]
1875. gruby — tu: prymitywny. [przypis edytorski]
1876. klawa (daw.) — buława. [przypis redakcyjny]
1877. zub (daw., reg.) — ząb. [przypis redakcyjny]
1878. ono-ono — oto oto. [przypis redakcyjny]
1879. w kuczy (daw.) — w namiocie. [przypis redakcyjny]
1880. huczeć — tu: pohukiwać. [przypis edytorski]
1881. grzywacz — dziki gołąb. [przypis redakcyjny]
1882. Daj ci się szczęściła — niech ci przyniesie szczęście. [przypis edytorski]
1883. czuły — czujny. [przypis redakcyjny]
1884. osuć (daw.) — osypać. [przypis redakcyjny]
1885. jędza — tu: śmierć. [przypis edytorski]
1886. prawie (daw.) — właśnie. [przypis redakcyjny]
1887. urobek — procent, zarobek. [przypis redakcyjny]
1888. żywie — dziś popr.: żyje. [przypis redakcyjny]
1889. mauzol — grobowiec, pomnik nagrobny. [przypis redakcyjny]
1890. niewcześnie (daw.) — w niewłaściwym momencie. [przypis edytorski]
1891. dzierżeć (daw.) — trzymać. [przypis edytorski]
1892. Bryjareus — mityczny sturęki olbrzym. [przypis edytorski]
1893. tysiącooczy (mit. gr. i rz.) — Argus był olbrzymem o tysiącu oczu. [przypis redakcyjny]
1894. donatywy (daw., z łac.) — żołd obiecany w darze, dodatkowy. [przypis redakcyjny]
1895. trzy miesięcy — płacy kwartalnej. [przypis redakcyjny]
1896. sroże — srożeje. [przypis redakcyjny]
1897. go — dziś popr.: je. [przypis redakcyjny]
1898. elefant (daw., z łac.) — słoń. [przypis redakcyjny]
1899. pogotowiu (daw.) — tym bardziej. [przypis redakcyjny]
1900. utrzy — dziś popr. forma trybu rozk.: utrzyj. [przypis redakcyjny]
1901. durny (daw.) — szalony. [przypis redakcyjny]
1902. Jefte — wedle księgi Sędziów dokonał ofiary z córki. [przypis redakcyjny]
1903. przyjmi — dziś popr. forma trybu rozk.: przyjmij. [przypis redakcyjny]
1904. kawerna (daw.) — dół, jaskinia. [przypis redakcyjny]
1905. postawił — wypełniając ślub chocimski, Lubomirski założył w Wiśniczu wspaniały kościół Zbawiciela i klasztor Karmelitów Bosych. [przypis redakcyjny]
1906. mój wojewodo — najstarszy syn Lubomirskiego Aleksander,
Darmowe książki «Transakcja wojny chocimskiej - Wacław Potocki (czytaj książki za darmo txt) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie
Dodaj komentarz
Uwagi (0)