Podróż na Wschód - Juliusz Słowacki (lubię czytać po polsku TXT) 📖
Krótki opis książki:
Zbiór tekstów Juliusza Słowackiego powstałych podczas jego podróży na Wschód. Wyruszywszy w podróż morską z Neapolu, 27-letni poeta odwiedził wówczas Grecję, Egipt, Syrię i Palestynę. Najobszerniejszy z utworów stanowi stanowi niedokończony poemat dygresyjny Podróż do Ziemi Świętej z Neapolu. Oprócz najpopularniejszych wierszy Słowackiego z tego okresu, jak Hymn o zachodzie słońca na morzu, Grób Agememnona, Rozmowa z piramidami czy Ojciec zadżumionych, zbiór zawiera szereg mniej znanych utworów oraz wybór listów do matki. Całość poprzedza obszerny wstęp, omawiający historię wcześniejszych podróży Polaków na Wschód, szczegóły podróży Słowackiego oraz wpływ, jaki wywarła na twórczość poety.
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Juliusz Słowacki
- Epoka: Romantyzm
- Rodzaj: Epika
Czytasz książkę online - «Podróż na Wschód - Juliusz Słowacki (lubię czytać po polsku TXT) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Juliusz Słowacki
href="annotations.xhtml#annotation-324" id="anchor-324">324;
Lecz ledwie zaczął, dmuchnąwszy w otwory,
Przegrywać — jakiś głos: „I beg you pardon
But I don’t like the music, I am sorry”325 —
Z prawej się strony wydobył przez kratki:
Anglik zamknięty był do drugiej klatki.
21.
I była Babel326 okropna języków,
Aż wreszcie jakaś Opatrzności ręka
Zesłała parę płonących knocików
I dwa napięte jak struny krosienka;
To były łóżka... Jeśli kto nie wierzy,
Tłumaczę jaśniej: to, na czym się leży.
22.
Ach! leży tylko! — bo wszystkie zefiry
Zbiegły się do nas i wiatr z nami pląsał,
A dar krosienek... jako Dejaniry327
Koszula — gdzie się go dotkniesz, tam kąsał.
Ach, jam się dotknął — i ogień mię złapał,
I byłem w piekle; mój towarzysz chrapał.
23.
Są chwile w życiu, w których człowiek zda się
Samemu sobie bardzo poetycznym:
Na skały igle328, na ruin terasie —
W usposobieniu umysłu vehmicznym329 —
Kiedy głos przeczuć bardzo głośno gada
Trzykrotnym głosem: „Biada! biada! biada!”
24.
Gdy patrzy w słońce o zachodzie krwawsze,
Kiedy się żegna z kim i przy miesiącu330
Mówi z westchnieniem głębokim: „Na zawsze!”
Gdy przy dognanym zeskoczy zającu,
Dobędzie noża — i obcina skoki.
Gdy nań piorunem strzelają obłoki;
25.
W chwili, gdy skończy szkoły i nauki,
Gdy go za rękę uściśnie sam rektor;
Gdy go mianują sędzią; gdy go wnuki
Obsiądą; gdy kraj obroni jak Hektor331
Albo gdy myśli o zbawieniu Lachów;
Gdy wygra partią bilardu lub szachów;
26.
Albo gdy idzie sam w nocy na cmentarz
I na kochanki usiądzie mogile...
Albo gdy mówi doń kto: „Czy pamiętasz
Paryż?...” — Są różne poetyczne chwile:
Kiedy na przykład w towarzystwie znanym
Siądziesz pośrodku — na cenzurowanym...
27.
Albo gdy ciebie nazwą obskurantem332,
To jest, że możesz zgasić oświecenie;
Albo gdy jesteś dział asekurantem333
I w napoljońskie wierząc przeznaczenie,
Słuchasz bez drżenia kul lecących świstu;
Gdy „Comte”334 przeczytasz na kopercie listu;
28.
Gdy... i tam dalej. Z tych miłości własnych
Żadna nie przyszła do snu mię kołysać.
Przy dwóch światełkach jak gwiazdy niejasnych
Chciałem z krosienek moich wstać i pisać,
Czekając zorzy różowego świtu,
Wtem deszcz... w tej klatce nie było sufitu...
29.
I zawołałem: „Ty śpisz, Eneaszu335,
A tu deszcz na nas... leje się z dachówek!”
Wnet rozbudzeni oba na poddaszu,
Więcej do czynu sposobni niż słówek,
Wściekać się więcej zdolni niż łzy ronić,
Przemyślaliśmy, jak i gdzie się schronić.
30.
Szczęściem, że w ścianie uwitej z sośniny
Po obu stronach były dwie framugi —
Ach, nie framugi — zaczęte kominy!
Więc ja jak krótki, mój kompan — jak długi,
Oba jak dłutem z marmuru wycięci
W niszach przeciwnych — kto by rzekł, że święci.
31.
Przy naszych nogach zapalone lampy,
Ręce złożone na piersiach pobożnie.
Każdy z nas biały, jak w operze Zampy336
Wiedźma z marmuru — bardzo nieostrożnie
Pierścionkiem złotym za żonę pojęta,
Lub jak niewiasta Lotowa337 w sól ścięta,
32.
Lub jak mumija w ścianie piramidy...
Niech porównania dalej lecą kłusem.
Byliśmy, jako ów posąg Tetydy338
Zakryty wody srebrzystej obrusem,
Stojący sucho w wodnej samołówce339,
Który czytelnik ujrzy w Sofijówce340.
33.
Tu, wychyliwszy głowę, mój towarzysz
Głosem żałosnym rzekł: „Czy żyjesz?” — „Żyję” —
A on mi znowu rzekł: „O czym ty marzysz?”
A ja mu rzekłem, że się nie ukryje
Żadna zasługa — pod żadną przeszkodą;
Ja mówię pacierz... Bóg słyszy pod wodą.
34.
Cnota skarb wieczny, cnota klejnot drogi341 —
Nie spali ogień... a kompan: „Nie słyszę;
Woda tak szumi, już mokre mam nogi...”
A ja mu na to: „Cierp, a ja opiszę
Nasze cierpienia ściągnięte bez winy
I przedam wiernie córkom Mnemozyny342...
35.
I kiedyś w późne wieki... wstanie mściciel
I tu postawi hotel, mości panie!
Tu, na tym miejscu, gdzie teraz Jan Chrzciciel
Mógłby duszeczki kąpać jak w Jordanie;
Tu, gdzie stoimy — ja ci przepowiadam,
Że stanie hotel... tu, gdzie w nurty padam,
36.
W nurty natchnienia, myśląc o żegludze
Dawnych rycerzy — Eneja — Ulissa343...”
A mój towarzysz rzekł mi: „Ja się nudzę,
Stojąc w tej niszy jak kozacka spisa344;
Wyznaj, że Grecja — c’est ennuyeux en diable345
Ja cały mokry — mais c’est insupportable!346
37.
Nie masz zegarka? Ja mój do kompasu
Zregulowałem... tam na łóżku leży”.
A ja mu na to: „Mamy dosyć czasu!
Nim Febus we drzwi Aurory347 uderzy,
Gadajmy sobie o czym pożytecznym,
Lub o zbawieniu... lub o ogniu wiecznym...
38.
Albo śpiewajmy sobie kontredansy348
Tańczone dawniej — ja dyszkantem349 wlekę —
Albo ci powiem powieść Sancho Pansy350
O trzystu owcach wiezionych przez rzekę...
Ty licz, ja będę tron mówcy dziedziczył;
Jeśli chcesz, ty mów... a ja będę liczył.
39.
Czy znasz Byrona? — nie?... To wielka szkoda!
Mógłbyś się teraz przenieść w ideały;
Czajld Harold351 niegdyś był w Grecji... Ta woda
Łóżka nam porwie srebrzystymi wały...
Czy znasz Platona352?... przyszło mi do głowy
Zaczęcie jednej Sokrata rozmowy:
40.
«Chodźmy — rzekł — w klonu szerokiego cieniu
Na pochylonej odpocząć murawie;
Oba zanurzmy tu stopy w strumieniu;
Jak tu cień miły, jak tu świerszcze w trawie
Śpiewają słońcu!...» Dalej w mowie walnej
Sokrat piękności daje idealnej
41.
Rysy, granice — i w mgliste przezrocze
Obwija posąg cudownego wdzięku,
A strumień żywy stopy mu łaskocze...”
Tu nasz Giuliano z latareńką w ręku
Wszedł... i zobaczył... nasze dwie figury,
Jak dwa posągi oprawione w mury,
42.
Z lampami w nogach... Rzekłem: „Pigmalionie353,
Jeśli z posągów chcesz mieć żywych ludzi
Przynieś parasol!” — Tak przez wodne tonie
Przeszliśmy oba — a jeśli was nudzi
Ta pieśń, pomyślcie, że jest to obrazem
Greckich oberży... łóżek — i nas razem.
Pieśń siódma. Megaspileon klasztor
1.
Wiem, że ze śmiechu przeskakiwać w smutek
Jest wielkim błędem... Charakteru wina,
A raczej nerwów rozkiełznanych skutek,
Brak sentymentu — że w trop Lamartina354
Idąc, nie łączę w pieniach — o, herezja!
Trzech westchnień ciągłych: „Miłość! Bóg! Poezja!”
2.
Miłość od Boga staje się odporem —
Spytaj się o to panny... (Choło)niewskiej,
Co rządzi młodych panienek klasztorem —
Miłość (prócz czystej miłości niebieskiej)
Wprowadza dusze w jakiś grzeszny zamęt.
Nie wolno kochać, jak Święty Sakrament —
3.
Lecz pierwsza miłość — pierwsza, platoniczna...
O, wstaw się za mną, o Najświętsza Panno!
Ty jesteś taka na obrazach śliczna —
Widziałem Ciebie dziś — pod tęczą ranną,
Nad błękitami Lepantu, w niebiosach,
W tęczy, na chmury rozpłakanej włosach...
4.
Poezja także często walczy z Bogiem;
Chybabyś pisał ciągle o myślistwie,
Jak Pan Tadeusz355 obeznany z rogiem.
Bóg Lamartina jest w złym towarzystwie;
Chrystusa trzeba dać do takich kmotrów356,
Byłby znów Chrystus między dwojgiem łotrów.
5.
Więc rozwiązawszy tak dobrze zawiłość
Teologiczną, przyjmuję za godło
Tych kart — Poezją, Chrystusa i Miłość —
I to mię będzie teraz ciągle wiodło
Z góry na górę, od boru do boru —
Do Megaspilion357 na tę noc klasztoru.
6.
A ty, Poezjo, nie bądź więcej mniszką,
Ale opowiedz, jak szedłem wysoko
Nad przepaściami zawieszoną ścieżką,
Jak coraz dalej posyłałem oko
Za laurem pięknie kwitnącym pode mną,
I za otchłanią mórz błękitnie ciemną,
7.
Jak o południu cień kolczatej gruszy
Osłonił całą podróżnych gromadę,
Jak ciernia krzaki, które wiatr wysuszy,
Dały nam ognie w oczach słońca blade,
Jak źródło w naszym zajęczało dzbanie,
Jakeśmy orłów słyszeli krakanie...
8.
A morze jasnym wabiące lazurem
Daleko od nas — szukane oczyma —
Za gór przebytych błysnęło się murem
Przez dwie szczeliny maczugą olbrzyma
Albo Rolanda358 rozcięte zamachem.