Eugeniusz Oniegin - Aleksander Puszkin (gdzie w internecie można czytać książki za darmo .TXT) 📖
Krótki opis książki:
Oniegin, znudzony życiem młody szlachcic z Sankt Petersburga, wyjeżdża na wieś, by objąć spadek po stryju. Nie zaznawszy wcześniej prawdziwej przyjaźni ani miłości, łamie serce prostodusznej Tatianie i swoją lekkomyślnością doprowadza do tragedii.
Pracę nad „Eugeniuszem Onieginem”, swoim najważniejszym i najoryginalniejszym dziełem, Puszkin rozpoczął w 1823, a ukończył w 1831 roku. Obszerny poemat dygresyjny, publikowany częściami, spotkał się z żywą reakcją czytelników i krytyków. Autor, który jako pierwszy wprowadził do literatury rosyjskiej codzienny, potoczny język, nadał swojej pracy finezyjną, a jednocześnie lekką formę. Niecodzienny układ rymów, ironia narratora-autora, dystansującego się od dzieła, wielość szczegółów powszedniego życia w Rosji zapewniły utworowi trwającą do dziś popularność.
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Aleksander Puszkin
- Epoka: Romantyzm
- Rodzaj: Liryka
Czytasz książkę online - «Eugeniusz Oniegin - Aleksander Puszkin (gdzie w internecie można czytać książki za darmo .TXT) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Aleksander Puszkin
powziął sąd;
Więc rozumować umiał stąd,
Jak się wzbogacać państwo zdolne,
Jak ubożeje, albo jak
Szkód mu nie zrządzi złota brak,
Jeżeli ma produkty rolne,
Ojciec go pojąć nie mógł i...
Oddawał w zastaw wieś po wsi.
VIII
Wszystko, co umiał mój Eugeniusz,
Opisać — byłby zbytni trud;
Lecz w czym okazał istny geniusz,
Co z wszystkich nauk poznał wprzód,
Co z młodu badał, co mu było
Rozkoszą, pracą, męką miłą,
Co zapełniało, niby w śnie,
Leniwo-tęskne jego dnie —
Ach, to nauka słodkich szałów,
Którą mistrz Nazon59 w pieśni wplótł,
Za co promienny życia wschód,
Opłacił kresem śród opałów,
Witając w stepach smutny skon,
Z dala od miłych włoskich stron.
IX60
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
X
Jak wcześnie umiał serca łudzić,
Zazdrościć, ogień w duszę tchnąć,
Zabijać wiarę albo budzić,
Zdawać się chmurnym, z żalu schnąć,
Udać pokorę lub namiętność,
Uwagę, dumę, obojętność...
Czasem wymowy lawą wrzał,
Czasem milcząco smutny stał.
W serdecznych listach był niedbały:
O jednym marząc, myśląc, śniąc,
Umiał się wyzbyć innych żądz.
Wzrok, to wstydliwy, to zuchwały,
Umiał wybuchnąć szału skrą
Albo posłuszną błysnąć łzą!
XI
Gra uczuć zmienna czarowała;
Damy porywał ducha hart,
Gotowa rozpacz przerażała,
Dziewice bawił śmiały żart;
On serc zgadywał żywsze prądy
I młodocianych lat przesądy
Subtelnie niszczył; jak przez czar,
Wydzierał pierwszych wyznań dar;
I mimowolne rąk pieszczoty
Zdobywać umiał; mocą swą
Do rendez-vous mógł skusić «Ją»,
W sadzie, gdy miesiąc61 świeci złoty,
A kiedy przyszła, z szczęścia drżąc,
Morały prawił jej, jak ksiądz.
XII
Kokietki umiał on wytrawne
Zwodzić przez pochlebstw swoich szych62,
Znajdował zawsze środki wprawne,
By konkurentów zgnębić swych.
Jakież im sieci stawiał skrycie!
Jak o nich mówił jadowicie!
A jednak mężów szczęsny ród
Śpiewał mu chwałę jakby z nut.
Ręce mu ściskał mąż sceptyczny,
Faublasa63 nieodrodny brat,
Starzec, co wszystkie zęby zjadł,
I rogonośca pompatyczny,
Który nie dojrzy żadnych plam
W żonie, w obiedzie, w sobie sam!
XIII, XIV
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
XV
Jeszcze jest w łóżku... List po liście
Niesie mu lokaj... Pismo pań...
Co, zaproszenie? Oczywiście...
W trzech domach wieczór... Liczą nań...
Tam raut, tam bal, tam uczta dzieci...
Kędyż swawolnik mój poleci?
Po cóż wybierać? Czasu dość.
Wszędzie się zjawi miły gość.
Tymczasem ranny strój dać każe;
Kładzie szeroki boliwar64,
Amerykańskiej mody dar,
I chodzi długo po bulwarze,
Póki mu breget65 z piątą wraz
Nie dzwoni na obiadu czas.
XVI
Do sani siada. Zmierzch już dobry...
«Jazda!» — zakrzyknie. Konie mkną...
Jego kołnierza świetne bobry
Mroźnego pyłu srebrem lśnią.
Do «Talon»66 droga niedaleka,
A tam Kaweryn67 już nań czeka.
Wszedł — wnet się rozległ korków huk,
Prysną szampańskich krople strug.
Już stoi przed nim roast beef68 krwawy
I trufle — zbytek młodych lat,
Francuskiej kuchni cenny kwiat;
Strasburski pasztet wiecznej sławy,
Ananas złoty pośród grusz
I ser limburski pachnie tuż.
XVII
Jeszcze przy winie rad gawędzić
(Kotlet był nader tłusty snadź69),
Lecz do teatru musi pędzić,
Gdzie nowy balet mają dać.
Surowy sceny prawodawca,
Aktorek krasy wielki znawca,
Niestały druh baletu diw70,
Zakulisowych badacz niw,
Oniegin znalazł się w teatrze,
Gdzie byle krytyk — chytry lis —
Za entrechat71 wyć gotów: «bis!»,
A sykać Fedrze, Kleopatrze,
Moinę72 wołać, sprawiać szum,
Aby go tylko słyszał tłum.
XVIII
Czarowny kraj! Tam niegdyś wolny
Fonwizin73 wzniósł satyry miecz;
Tam Kniaźnin74, naśladowca zdolny,
Niejedną cenną dał nam rzecz;
Ozierow75 tam zachwytów słowo
Z młodziutką dzielił Siemionową76,
Od tłumów zbierał brawa, łzy;
Katienin77 tam, w północne mgły,
Z Zachodu przyniósł blask Kornela78;
Szachowski79 wniósł tam dowcip swój
I swych komedii gwarny rój;
Tam Didlot80 myśl swą w tańce wciela;
Tam, tam kulisów chłodził cień
Młodości mej gorący dzień.
XIX
Boginie moje! Czy słyszycie
Ten tęskny liry mojej dźwięk?
Czy ruch gwiazd nowych po orbicie
Zastąpić zdoła dawnych wdzięk?
Jam zawsze patrzeć na was skory,
Lecz czy rosyjskiej Terpsychory81
Zobaczę pełny ducha lot?
Lub zrozpaczonych oczu grot
Zmierzy ku obcej, nudnej scenie,
Przez szkło lornety przejdzie wzdłuż
Tych obojętnych rzędów lóż...
I pierś podniesie mi westchnienie?...
Ziewając wśród wesołych scen,
Będę wspominał pierzchły sen!
XX
Już teatr pełny; błyszczą loże,
Wre parter; hałas z górnych sfer:
Paradyz82 czekać już nie może...
Wreszcie kurtyny słychać szmer.
Patrz, Istomina83, jak królewna
Albo bogini lśniąca, wiewna.
Na czele nimf, z szelestem szarf,
Posłuszna dźwiękom skrzypiec, arf,
Śród scenicznego dąży pola;
Stąpa... nie tyka ziemi krok...
Unosi nóżkę... jeden skok!
Jak puch ulata z ust Eola84,
Kibić się wije, niby wąż,
I nóżka nóżkę bije wciąż...
XXI
Oklaski grzmią... Oniegin wchodzi,
Po nogach stąpa widzom... Siadł.
Po lożach krzywym okiem wodzi,
Obcym mu zdał się damski świat.
Obejrzał wszystkich piętr krawędzie,
W szatach i twarzach znalazł wszędzie
Błąd jakiś lub fałszywy ton;
Mężczyznom oddał z wszystkich stron
Ukłony; potem ledwie raczył
Na scenę spojrzeć; już ma dość;
Ziewając, myśli: «Bierze złość,
Że tego nikt nie przeinaczył...
Balet już na mnie nudą tchnie,
Ba, i Didlot już znudził mnie».
XXII
Chóry aniołów, czartów, cieni
Jeszcze na scenie w pląsach mkną;
Jeszcze lokaje umęczeni
Przy futrach u podjazdów śpią;
Jeszcze w teatrze wrzask nie ścicha,
Tłum klaszcze, syka, kaszle, kicha;
Jeszcze i w gmachu, i u drzwi
Szereg latarni jasno lśni;
Znudzone i zziębnięte konie
Przy dyszlach niecierpliwie drżą;
Stangreci panów swoich klną,
Bijąc w skostniałe swoje dłonie —
A już Oniegin jest u wrót;
Przebrać się każe kaprys mód.
XXIII
Trudno wam obraz dać dokładny,
Tej dziwnej szatni oddać świat,
Gdzie wychowanek mód przykładny
Zajął się zmianą swoich szat.
Wszystko, czym Londyn pedantyczny
Spieszy nakarmić kaprys liczny
I przez bałtyckiej fali grzbiet
Za las i sadło zwozi wnet;
Wszystko, co smak Paryża głodny
(Praktyczne zyski ciągnąc stąd),
Znalazł, by zabaw wzmagać prąd,
By zadowalać zbytek modny —
Wszystko to, młody ceniąc szał,
Ów młody mędrzec tutaj miał...
XXIV
Bursztyn na fajkach Carogrodu;
Tu porcelana, ówdzie brąz,
W krysztale rżniętym z róż ogrodu
Wonnych ekstraktów fiolet, pąs;
Grzebyczki i pilniki różne,
Nożyczki krzywe i podłużne;
I dla paznokci, i dla ust
Kilka dziesiątków szczotek... Gust
Kazał tak... Tu zauważę:
Drwi Rousseau85, że poważny Grimm86,
Kiedy rozmawiał ongi z nim,
Paznokcie czyścił w dysput żarze!
Obrońca praw — zapewniam was —
Nie miał słuszności na ten raz.
XXV
Boć można dzielnym być człowiekiem
I o paznokci piękność dbać:
Po co wojować próżno z wiekiem?
Obyczaj jest tyranem snadź.
Eugeniusz mój, Kaweryn wtóry,
W stroju pedantem był z natury,
Przytyków świata nie mógł znieść —
Wolał, że «frantem»87 zwie go wieść.