Boska Komedia - Dante Alighieri (gdzie można czytać książki online .TXT) 📖
Krótki opis książki:
Boska Komedia to dzieło życia włoskiego poety Dante Alighieriego, którym chciał zapewnić nieśmiertelność, oddać hołd swojej zmarłej ukochanej Beatrycze oraz ostrzec lud średniowieczny przed konsekwencjami grzesznego życia.
Poemat tryptyk — składający się z trzech ksiąg — Piekła, Czyśćca i Raju, po których wędruje alter ego autora, oprowadzane przez Wergiliusza, św. Bernarda z Clairvaux oraz ukochaną Beatrycze. Alighieri nie tylko jako bohater, ale i jako narrator krytykuje zaświaty, będące alegorią życia doczesnego. W całym utworze wyraźnie widać fascynację cyframi, zwłaszcza 3, będącą symbolem Trójcy Świętej. Księga pierwsza, Piekło, charakteryzuje się drastycznymi opisami wydarzeń i właśnie dzięki niej mówi się o dantejskich scenach.
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Dante Alighieri
- Epoka: Średniowiecze
- Rodzaj: Liryka
Czytasz książkę online - «Boska Komedia - Dante Alighieri (gdzie można czytać książki online .TXT) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Dante Alighieri
class="verse">I światłość w kształcie rzeki kryształowej1708
Płynęła, błyszcząc pomiędzy brzegami
Odzierzganymi pierwiosnków kwiatami;
Z tej rzeki światła tryskając iskrami,
Z żywym na kwiaty spadały migotem,
Jako rubiny oprawując złotem.
Światła tych kwiatów upojone wonią,
Tonęły potem pod cudowną tonią,
Na przemian tonąc, to wschodząc spod fali.
«Wysoka żądza, co teraz cię pali,
Aby, co widzisz z dala, poznać bliżej,
Tym milsza dla mnie, im cię wznosi wyżej,
Lecz wpierw pragnienie zgaś w tych fal przeźroczu1709».
Tak mi mówiło słońce moich oczu,
Dodając jeszcze: «Rzeka i topazy,
Co toną w wodzie i wschodzą nad wodę,
Kwiaty ziejące wonie tak przyjemne,
Są to zwiastunki prawdy, jej obrazy.
Rzeczy te same w sobie nie są ciemne.
Lecz błąd jest w tobie, który mimo całej
Żądzy widzenia nie patrzy dość śmiało».
Dziecko nie prędzej na mleczną jagodę
Matczynej piersi z chciwością się rzuca,
Jeśli za późno ze snu się ocuca,
Jak się schyliłem do wód z pełną cześcią1710,
Co duch rzeźwiącą umacniają treścią,
Chcąc lepsze zrobić z mych oczu zwierciadła,
Ledwo je rzęsą musnęła powieka,
Z długiej okrągłą wydała się rzeka1711:
Jak ci, od których lic maska odpadła,
Zdają się inne mieć barwy i szaty,
Gdy zrzucą z siebie kłamane pozory,
Tak swój kształt iskry zmieniły i kwiaty,
Ażem w nich postrzegł dwa niebieskie dwory.
Światłości boża! Przez którą patrzyłem
Na triumf prawdy w jej królestwie całem,
Daj moc powiedzieć tak, jak ją widziałem.
Tam wzwyż jest światło, które Stworzyciela
Czyni widomym1712 każdemu stworzeniu,
A duch z pokojem tonie w tym widzeniu,
Światło to krąg swój rozszerza bez końca,
Pas za szeroki na objęcie słońca1713
Od tego światła tylko się odstrzela
Promień widomie na tej pierwszej sferze1714,
Co zeń swe życie i potęgę bierze.
A jak w nadbrzeżnych przegląda się wodach
Zielony wzgórek, rad z swojej postawy
Strojnej w rozliczne i kwiaty, i trawy,
Tak zawieszone wkoło nad tą rzeką
Wszystkie te dusze, co z naszego świata
Tam powróciły, po tysiącznych schodach
W jej przeźrocz złotą patrzały powieką.
Gdy niższych szczebli światłość tak bogata,
Jakże, zaiste, ona w górze płuży1715,
W najwyższych liściach tej niebieskiej róży1716
Wzrok mój nie zbłądził w róży głębokości,
Ilość i jakość objął jej światłości.
Tam niknie miara przestrzeni powszednich,
Skala przedmiotów dalszych i zbliżonych,
Bo gdzie Bóg rządzi bez wpływów pośrednich,
Tam i ustaje moc praw przyrodzonych1717.
Natenczas w złote serce róży wiecznej,
Rozwitej w blasku światłości słonecznej,
Co wonią pochwał wciąż dysze do słońca,
Jako przyczyny swej wiosny bez końca,
Wzrok mój zwróciły Beatrycze słowa1718.
Gdy pragnąc mówić, stałem jak niemowa,
Tak przemówiła do mnie niespodzianie:
«Patrz, co za wielkie białych gwiazd zebranie1719!
Patrz, nasze miasto, ta arka przymierza,
Jak tu swój obwód bez końca rozszerza;
Patrz schody nasze jak pełne wybranych,
Do których dziś jest tak mało wezwanych.
Patrz, na tym szczeblu, nad którym zwieszona
Wzrok twój pociąga Cezarów korona,
Wpierw nim ucztować przyjdziesz na te gody,
Zasiądzie dusza wielkiego Henryka1720.
On ziemie włoskie chciał zmienić w ogrody,
Podnieść ich żyzność, ale praca marna,
Ziemia płodnego nie przyjęła ziarna;
Bo ślepa chciwość wam rozum odbiera,
Jak upór dziecku, co ust nie przytyka
Do piersi matki, a z głodu przymiera.
Wobec Henryka na bożym urzędzie
Wróg jego jawny i skryty zasiędzie1721.
Jakże ich obu różna ziemska droga!
Gdy się pierwszemu cześć świata należy,
Ten wkrótce po nim1722, któż swą przyszłość zgadnie?
Z świętej stolicy strącony przez Boga
Aż tam, gdzie Szymon czarnoksiężnik leży,
Niżej pasterza z Anagni upadnie.
Pieśń XXXI
Ciąg dalszy. Beatrycze zniknęła i zajęła miejsce w róży niebiańskiej. Pożegnanie. Św. Bernard. Królowa niebios.
Tak pod figurą cudnie białej róży
Pokazał mi się pierwszy zastęp święty1723,
Który w triumfie został wniebowzięty
Przez krew, co wylał zań Baranek Boży.
Drugi1724, co widzi, latając, i śpiewa
Chwałę, cześć Tego, który go zagrzewa
Miłością swoją, a przez swą szczodrotę
Wzniósł tak wysoko! Jako pszczelna rzesza,
Co biorąc miody po kwiatach się wiesza
I wraca w ulach snuć wonną robotę,
Zapadał w różę strojną w piękne liście,
To stamtąd znowu zrywał się w tę stronę,
Gdzie jego miłość mieszka wiekuiście:
Twarze ich płomień żywy, skrzydła złote,
A reszta kształtów tak świeciła biało,
Że z nimi śniegi porównać za mało.
Duchy zlatując w tej róży koronę,
Miotały skrzydła i nabytym w górze
Wiały pokojem i ogniem na różę:
Jednak ta rzesza ciągle latająca
W górę to na dół, od kwiatu do słońca,
Nie zakrywała patrzącemu oku
Okolicznego blasku i widoku;
Bo światłość boska świat z końca do końca
Przenika w miarę, ile jej jest godnym,
Niehamowana wypadkiem przygodnym.
Błogie, bezpieczne to królestwo całe,
Starym i nowym ludem zamieszkałe1725,
Wzrok swój i miłość w jeden punkt utkwiło.
Ty w jednej gwieździe, co świecisz zaiste
Na rozkosz duchów, o światło troiste!
Jeśli im patrzeć na ciebie tak miło,
Spojrzyj na ziemię, jaka burza nasza!
Jeśli przybyły z tej strony lud dziki1726,
Gdzie ciągle w krąg się Helice unasza1727,
Z czułą jak matka miłością, tęsknotą,
Za swoim synem, polarnym Beotą1728,
Patrząc na Romę, jej wielkie pomniki,
Zdrętwiał, osłupiał dziwem niespodzianem,
Wtenczas gdy klękał świat przed Lateranem1729;
Ja, com przechodził bez tchu i popasu
Z ziemskiego w boskie, do wieczności czasu,
Od florentynów1730 gwaru i hałasu
Do rozumnego i cichego ludu1731,
Nie dziw, że wzruszon dziwem i zapałem
Nie chcąc nic słyszeć i mówić, milczałem.
Pielgrzym, gdzie doznał łask niebieskich cudu,
Pilnie kościoła rozpatruje mury,
By zapamiętał, jakiej jest struktury,
I opowiedział drugim z przypomnienia.
Podobnie patrząc w to niebo wesoło,
Przeprowadzałem po nim me spojrzenia
I najwyraźniej widziałem oblicza,
Z jakich wybłyska miłość tajemnicza,
A wszystkie światłem oświecone z góry
I swym uśmiechem; kształt raju ogólny
Wzrok mój ogarnął, ale nie był zdolny
W żadną część spojrzeć źrenicą utkwioną.
Wtem się zwróciłem z żądzą odrodzoną
Do mojej Pani, by w moim zwątpieniu
Nazwała rzeczy te po ich imieniu.
I wtem, o dziwo! zamiast Beatrycy
Widziałem starca1732 kształt, wdzięk jego ruchów,
Na podobieństwo był niebieskich duchów,
Święte wesele pałało w źrenicy,
Twarz mu powaga ze słodyczą stroi,
Jako czułemu ojcowi1733 przystoi.
«Mów, gdzie jest ona?» pytam niecierpliwy.
«Z mego siedzenia» rzekł starzec sędziwy
«Od Beatrycze przychodzę, jej goniec,
Aby twej żądzy wskazać kres i koniec.
Spójrz, gdzie najwyżej kołuje krąg trzeci,
Tam ją zobaczysz, jak na tronie świeci,
Gdzie posadzona jest własną zasługą».
Podniosłem oczy, nie czekając długo,
I zobaczyłem siedzącą na tronie,
W odbijającej blask wieczny koronie.
Im wyżej piorun grzmi wśród chmur przestworza,
Odeń wzrok ludzki nie jest tak odległy
W chwili, gdy tonie w głębokości morza,
Jak ją daleko oczy me postrzegły:
Mimo odległość, obraz Beatrycy
Jak promień słońca zszedł do mej źrenicy.
«O Pani! w której żyję przez nadzieję,
Ty, co przez łaskę, ażeby mnie zbawić,
Raczyłaś w piekle swe ślady zostawić,
Jeśli widziałem tyle nowych rzeczy,
Winienem twojej dobroci, twej pieczy;
Duch mój przez ciebie, czuję, jak mężnieje.
Tyś mnie wywiodła na wolność z niewoli1734
Przez wszystkie środki twej mocy i woli,
Chciej szczodrobliwość twą zachować we mnie,
By uzdrowiony przez ciebie po ciemnie
Duch mój nie zbłądził i tu miał mieszkanie,
Gdy chorym ciałem zasnę na skonanie».
Tak się modliłem: ona, co się zdała
Być tak daleko, wdzięcznie się rozśmiała,
Spojrzawszy na mnie, a potem powiodła
Oczyma w górę, do wiecznego źródła.
A święty starzec: «Abyś dróg zawiłość
Skracając, dobiegł kresu twej podróży,
Mnie tu posłały modlitwa i miłość.
Pociągnij okiem przez ten ogród boży,
On wzrok twój wzmocni tyle, aż wysoko
Pod boży promień wytężysz twe oko.
Królowa niebios, do której się żarzy
Duch mój miłością, tę łaskę ci zdarzy.
Wierz mi, bo jestem jej wiernym Bernardem1735!»
Kiedy oglądać szedł Kroata1736 dziki
Z twarzą Chrystusa chustkę Weroniki1737,
Patrząc, łzą rzewną błysnął w oku twardem,
A patrząc, mówił sam w myśli: «O Chryste!
Takież twe rysy były rzeczywiste?»
Podobnie w sercu dziwiłem się moim
Żywej miłości, przez jaką ten święty
Na ziemi żył już niebieskim pokojem.
«Ten, synu łaski, byt błogosławiony»
Mówił mi «będzie dla cię niepojęty
Dopóki trzymasz wzrok na dół spuszczony;
Lecz przebież okiem te kręgi bezmierne
Wyżej, aż ujrzysz stolicę Królowej,
Której królestwo uległe i wierne».
Podniosłem oczy, jak w brzask porankowy
Wschodnia część nieba w żywszym ogniu brodzi,
Świetniejsza od tej, gdzie słońce zachodzi.
Tak idąc ciągle, jak stopa pielgrzyma
Idzie pod górę, moimi oczyma,
Na krańcu kręgów widziałem punkt koła,
Któremu światło w pobliżu i z dala
Z tych kręgów żadne dorównać nie zdoła.
Jak tam, gdzie kolej wozu zatoczona
Kierowanego źle przez Faetona,
Gwiazdy blednieją, a wschód się zapala,
Równie ta flaga pokoju utkwiona1738
Błyszczała w środku, gasząc z każdej strony
Blask innych świateł jej blaskiem przyćmiony.
W tym środku pułkiem tysięcznym anieli
Z rozpostartymi skrzydłami, weseli,
W krąg przeciągali kolumną ściśniętą,
Jakby święcili swej królowej święto.
Widziałem, jak się piękność uśmiechała
Do gier i piesień1739 na cześć jej poczętych,
Ta radość oczu wszystkich innych świętych.
Gdybym miał środki w słowach choć po trosze
Oddać, co roi wyobraźnia śmiała,
Słów by zabrakło na takie rozkosze!
Bernard utkwione widząc moje oczy
Z uwagą w przedmiot jego żądz uroczy1740,
Wzrok swój tam zwrócił z tak wielkim zapałem,
Że na nią moim płomienniej patrzałem.
Pieśń XXXII1741