Pamiętniki - Jan Chryzostom Pasek (czytanie ksiazek w internecie .TXT) 📖
Krótki opis książki:
Pamiętniki Jana Chryzostoma Paska to wspomnienia spisane przez niego pod koniec XVII wieku.
Podzielone są na dwie części — w pierwszej (1655–1666) opowiada o swoich przeżyciach związanych z wojnami ze Szwecją, Siedmiogrodem i Moskwą oraz rokoszem Lubomirskiego. Druga część (1667–1688) to zapis wspomnień Paska-ziemianina, po osiedleniu na wsi w Krakowskiem. Ze względu na to, że Pasek spisywał wspomnienia w ostatnich latach życia, niekiedy myli fakty historyczne, w drugiej części ukrywa również niewygodne wydarzenia ze swojego życia. Niemniej jednak są cennym dziełem epoki baroku, stanowiły również źródło inspiracji w literaturze XIX i XX wieku.
Jan Chryzostom Pasek był mazowieckim szlachcicem, wykształconym w kolegium jezuickim, żołnierzem prowadzącym awanturniczy tryb życia. Jeden z najsłynniejszych pamiętnikarzy polskich.
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Jan Chryzostom Pasek
- Epoka: Barok
- Rodzaj: Epika
Czytasz książkę online - «Pamiętniki - Jan Chryzostom Pasek (czytanie ksiazek w internecie .TXT) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Jan Chryzostom Pasek
— ostatki. [przypis redakcyjny]
4005. extra orbitam ordinationis (łac.) — poza zakres ustaw ordynacji (Myszkowskich). [przypis redakcyjny]
4006. lege vetitum (łac.) — nie wbrew prawu. [przypis redakcyjny]
4007. antiquo usu practicatum (łac.) — dawnym zwyczajem uświęcone. [przypis redakcyjny]
4008. in deportationem (łac.) — na spłacenie. [przypis redakcyjny]
4009. post fundatam ordinationem (łac.) — po ustanowieniu ordynacji (1601). [przypis redakcyjny]
4010. docet (łac.) — poucza. [przypis redakcyjny]
4011. legitimo tutori (łac.) — prawnemu opiekunowi. [przypis redakcyjny]
4012. stryj rodzony — Jan Aleksander z Mirowa Myszkowski. [przypis redakcyjny]
4013. de tutela (łac.) — z opieki. [przypis redakcyjny]
4014. cum approbatione (łac.) — z potwierdzeniem. [przypis redakcyjny]
4015. et certitudine (łac.) — i ubezpieczeniem. [przypis redakcyjny]
4016. in (...) — miejsce uszkodzone w rękopisie. [przypis redakcyjny]
4017. et supetlectili, per subordinatos (łac.) — i ruchomości przez nasłanych ludzi. [przypis redakcyjny]
4018. in praedam (łac.) — jako łup. [przypis redakcyjny]
4019. sine socio doloris (łac.) — bez towarzysza niedoli. [przypis redakcyjny]
4020. contrahentes, etiam obligatorii (łac.) — dzierżawcy nawet zastawni. [przypis redakcyjny]
4021. ex asse (łac.) — gotówką. [przypis redakcyjny]
4022. satisfacti (łac.) — zaspokojeni. [przypis redakcyjny]
4023. hucusque (łac.) — dotąd. [przypis redakcyjny]
4024. saevire (łac.) — godzić. [przypis redakcyjny]
4025. diligenter (łac.) — pilnie. [przypis redakcyjny]
4026. habetis legem et prophetas (łac.) — macie prawo i proroków. Król zmieszał dwa miejsca Pisma św. i utworzył jakiś niby cytat, który mu tu był potrzebny: Habent Moysen et prophetas (Łk. 16, 29) i Nolite putare, quoniam veni solvere legem, aut prophetas (Mt. 5, 17). [przypis redakcyjny]
4027. subsellia (łac.) — sądy. [przypis redakcyjny]
4028. apponemus curam (łac.) — dołożymy starania. [przypis redakcyjny]
4029. Chełmski, Marcjan — pułkownik arkabuzjerów królewskich, oboźny koronny. [przypis redakcyjny]
4030. rekurs — ucieczka. [przypis redakcyjny]
4031. pro exemplo boni amici (łac.) — za wzór dobrego przyjaciela. [przypis redakcyjny]
4032. potentiores (łac.) — możniejsi; tj. Stanisław, a po jego śmierci Józef Władysław Myszkowscy. [przypis redakcyjny]
4033. protractione litigiorum (łac.) — przez przewlekanie procesów. [przypis redakcyjny]
4034. verbo dicam (łac.) — słowem. [przypis redakcyjny]
4035. satis superque (łac.) — dosyć i aż nadto. [przypis redakcyjny]
4036. litigia (łac.) — procesy. [przypis redakcyjny]
4037. anteacta (łac.) — przeszłość. [przypis redakcyjny]
4038. ad personam (łac.) — do osoby. [przypis redakcyjny]
4039. Perditio tua ex te (łac.) — Zginienie twoje z ciebie, o Izraelu! (Ozeasz XIII, 9). Chełmski chciał powiedzieć: „Sameś sobie winien, dobijając się tak o tę arendę i gwałtem mię wypierając z Olszówki. Mógłbym rzec teraz: Dobrze ci tak, alem chrześcijanin” itd. [przypis redakcyjny]
4040. inconvenientia (łac.) — nieprawidłowości. [przypis redakcyjny]
4041. expedit (łac.) — wypada. [przypis redakcyjny]
4042. ad debitam formam (łac.) — w należyte karby. [przypis redakcyjny]
4043. komu inszemu — tj. diabłu; por. przysłowie: „Ni Bogu świeczki, ni diabłu ożoga”, na nic nie zdatny. Diabła wspominać wobec króla byłoby „niepolitycznie”. [przypis redakcyjny]
4044. onus (łac.) — brzemię. [przypis redakcyjny]
4045. in capita antecessorów (łac.) — na głowy poprzedników. [przypis redakcyjny]
4046. in personam (łac.) — na osobę. [przypis redakcyjny]
4047. redundat (łac.) — spada. [przypis redakcyjny]
4048. incumbit (łac.) — godziłoby się. [przypis redakcyjny]
4049. subvenire oppresso (łac.) — dopomóc uciśnionemu. [przypis redakcyjny]
4050. meruit (łac.) — zasłużył. [przypis redakcyjny]
4051. meretur (łac.) — zasługuje. [przypis redakcyjny]
4052. synowiec — wspomniany już Stanisław Pasek. Starania i koszt „dobrego stryja” nie były daremne. Akt z r. 1692 wymienia Stanisława Paska (już uwolnionego z niewoli tatarskiej) towarzysza spod chorągwi p. oboźnego kor., a w r. 1697, 27 czerwca podpisuje się na oznajmieniu Augusta II i na paktach konwentach obok stryja Jana także Stanisław Pasek, chorąży spod chorągwi tegoż p. oboźnego koronnego. Będzie to niezawodnie ów „haniebnie poczciwy człowiek”, o którym Krzysztof Zawisza w swoich Pamiętnikach pisze: „na drugi dzień (Bożego Narodzenia 1702 r.) byłem w Cisowie u JP. Paska, człowieka haniebnie poczciwego, który jako mi rad był, niepodobna opisać. W domu swoim szlachcic to porządny bardzo, wesoły i przystojny; przez trzy dni nie znaliśmy, co dzień, co noc, piliśmy i hulali; dam miał siła, et quidem pięknych. Darował mi szkatułę kieleckiej roboty, mosiądzem nabijaną, piękną i gotowalniową tejże roboty szkatułę wielką, stół marmurowy nakładany, puzdro szlifowane itd. — bardzom się tam miał dobrze”. Widać p. chorąży „waledykował” już tymczasem swej „szarży”, przerzucając się na „ekonomikę”, a odziedziczywszy po „dobrym stryju” wcale nieubogą substancję w roku zeszłym (1701), ma na czym i sam używać w Cisowie, i obdarzać miłego gościa pamiątkami pochodzącymi bodaj z sukcesji po panu komorniku. [przypis redakcyjny]
4053. ante triduum (łac.) — przed trzema dniami. [przypis redakcyjny]
4054. in parte (łac.) — w części. [przypis redakcyjny]
4055. hunc et non alium (łac.) — tego, a nie innego. [przypis redakcyjny]
4056. ante fores (łac.) — przede drzwiami. [przypis redakcyjny]
4057. in cubiculo (łac.) — w komnacie. [przypis redakcyjny]
4058. ftyżan (z fr. petits gens: służba domowa, czeladź dworska) — sługa, pokojowiec. [przypis redakcyjny]
4059. ś[cis]k[a] (...) — miejsce uszkodzone w rękopisie; podobnie inne miejsca zaznaczone wielokropkiem. [przypis redakcyjny]
4060. suplement — zasiłek. [przypis redakcyjny]
4061. dysgresja — wtręt. [przypis redakcyjny]
4062. ad rem (łac.) — do rzeczy. [przypis redakcyjny]
4063. Matczyński, Marek — starosta grabowiecki 1674, koniuszy koronny, był już od r. 1686 wojewodą bełskim; podskarbi wielki koronny (1693), pod koniec życia wojewoda ruski, zm. 1697. [przypis redakcyjny]
4064. ad manus (łac.) — do rąk. [przypis redakcyjny]
4065. ad Imam requisitionem (łac.) — natychmiast na żądanie. [przypis redakcyjny]
4066. curae nostrae (łac.) — staraniem naszym. [przypis redakcyjny]
4067. in ordine equestri (łac.) — w kole rycerskim; tj. w izbie poselskiej. [przypis redakcyjny]
4068. produkować — zastawić i pokazać. [przypis redakcyjny]
4069. in facie publica (łac.) — wobec stanów. [przypis redakcyjny]
4070. sine maiori motu (łac.) — bez wielkiego zawichrzenia. [przypis redakcyjny]
4071. bonae spei (łac.) — dobrej myśli. [przypis redakcyjny]
4072. satisfactus (łac.) — zaspokojony. [przypis redakcyjny]
4073. agitować się (z łac.) — dziać się. [przypis edytorski]
4074. Martii (łac.) — marca. [przypis redakcyjny]
4075. consternatus (łac.) — zmartwiony. [przypis redakcyjny]
4076. firmissime negat (łac.) — stanowczo przeczy. [przypis redakcyjny]
4077. referować (z łac.) — odwoływać się, zwalać na kogo. [przypis redakcyjny]
4078. contraxit (łac.) — kontrakt zawarł. [przypis redakcyjny]
4079. in rem (łac.) — na rzecz. [przypis redakcyjny]
4080. in deportationem (łac.) — na spłacenie. [przypis redakcyjny]
4081. docebit (łac.) — pouczy. [przypis redakcyjny]
4082. kinal — niżnik żołędny w kartach. [przypis redakcyjny]
4083. poalterować się — zgryźć się. [przypis redakcyjny]
4084. invehere (łac.) — napadać. [przypis redakcyjny]
4085. contra ordinem (...) equestrem (łac.) — przeciw stanowi rycerskiemu. [przypis redakcyjny]
4086. nobilitatem (łac.) — szlachectwo. [przypis redakcyjny]
4087. nobile (łac.) — szlachetność. [przypis redakcyjny]
4088. nobilis (łac.) — szlachcic. [przypis redakcyjny]
4089. vocatio (łac.) — powołanie. [przypis redakcyjny]
4090. vere nobilis (łac.) — prawdziwy szlachcic. [przypis redakcyjny]
4091. foryszter (z wł. forestiere) — cudzoziemiec. [przypis redakcyjny]
4092. ponderować — rozważać. [przypis edytorski]
4093. eminentiam (łac.) — wyższość. [przypis redakcyjny]
4094. fui in Italia: vidi praesules (łac.) — byłem we Włoszech: widziałem biskupów. [przypis redakcyjny]
4095. fui in Germania: vidi principes (łac.) — byłem w Niemczech: widziałem książąt. [przypis redakcyjny]
4096. fui in Gallia: vidi milites (łac.) — byłem we Francji: widziałem żołnierzy. [przypis redakcyjny]
4097. fui in Polonia: vidi nobiles (łac.) — byłem w Polsce: widziałem szlachciców. [przypis redakcyjny]
4098. nobilitas (łac.) — szlachto. [przypis redakcyjny]
4099. pro exemplari speculo (non sine invidia) (łac.) — jako wzorowe zwierciadło (nie bez zazdrości). [przypis redakcyjny]
4100. probationes (łac.) — dowody. [przypis redakcyjny]
4101. noviter (łac.) — świeżo. [przypis redakcyjny]
4102. Łyszczyński, Kazimierz — podsędek brzeziniański, oskarżony złośliwie przez swego dłużnika, Jana Brzoskę, cześnika bracławskiego, o ateizm, został skazany wyrokiem sądu sejmowego 5 marca 1689 r. na spalenie. Król złagodził wyrok i Łyszczyński został tylko ścięty na rynku Starego Miasta Warszawy 30 marca tego roku. „Sekty” Łyszczyńskiego oczywiście nie było; Pasek powtarza tylko, co słyszał w Warszawie, plotkę fanatyków. [przypis redakcyjny]
4103. inferius (łac.) — niżej. [przypis redakcyjny]
4104. Tokarzewski — poseł inflancki. [przypis redakcyjny]
4105. wojewoda sieradzki — Pieniążek, Jan, skarbnik przemyski 1661, starosta oświęcimski 1666, woj. sieradzki. [przypis redakcyjny]
4106. hominem iniuriatum (łac.) — człowieka skrzywdzonego. [przypis redakcyjny]
4107. a pofentioribus oppressus, desiderat iustitiam (łac.) — od możniejszych ciemiężony, oczekuje sprawiedliwości. [przypis redakcyjny]
4108. bene meritum (łac.) — dobrze zasłużonego. [przypis redakcyjny]
4109. interponitur (łac.) — zachodzi. [przypis redakcyjny]
Wesprzyj Wolne Lektury!
Wolne Lektury to projekt fundacji Nowoczesna Polska – organizacji pożytku publicznego działającej na rzecz wolności korzystania z dóbr kultury.
Co roku do domeny publicznej przechodzi twórczość kolejnych autorów. Dzięki Twojemu wsparciu będziemy je mogli udostępnić wszystkim bezpłatnie.
Jak możesz pomóc?
Przekaż 1% podatku na rozwój Wolnych Lektur:
Fundacja Nowoczesna Polska
KRS 0000070056
Dołącz do Towarzystwa Przyjaciół Wolnych Lektur i pomóż nam rozwijać bibliotekę.
Przekaż darowiznę na konto: szczegóły na stronie Fundacji.
Wszystkie zasoby Wolnych Lektur możesz swobodnie wykorzystywać, publikować i rozpowszechniać pod warunkiem zachowania warunków licencji i zgodnie z Zasadami wykorzystania Wolnych Lektur.
Ten utwór jest w domenie publicznej.
Wszystkie materiały dodatkowe (przypisy, motywy literackie) są udostępnione na
Darmowe książki «Pamiętniki - Jan Chryzostom Pasek (czytanie ksiazek w internecie .TXT) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie
Dodaj komentarz
Uwagi (0)