Głód życia - Eleonora Kalkowska (biblioteka na książki .TXT) 📖

do czasu słyszy jakiś szelest. Ot, teraz głośniejszy.

Z zapartym oddechem staje, trzymając się kurczowo za drzewo. Błędnym wzrokiem ogląda się. Ale nie — to nic. To tylko był szelest kilku spadających liści jesiennych.

Wchodzi teraz w uliczkę ciemną i wąską. Znajduje się w niej tylko jeden jedyny dom i kilka ogrodów.

Teraz staje przy murze i przyciska się do niego.

Zdjął kapelusz i wyciera ręką zimny pot z czoła.

Oczy jego szeroko rozwarte wpijają się w każde okno po kolei.

Teraz zaczyna się ślizgać wzdłuż muru.

W domu tym znajduje się piekarnia.

Stoi teraz przed drzwiami i chytrym wzrokiem zawodowego złodzieja mierzy okiem siłę oporu. Potem wyjmuje z kieszeni swoje narzędzia stolarskie i zbliża jedno z nich ostrożnie do drzewa. Robi to wszystko z całym spokojem i jakby automatycznie. Już cienia wahania nie ma na jego twarzy, tylko jakaś głucha, fatalna energia i ostrożność czuwająca...

Wzdrygnął się. Usłyszał blisko ucha jakiś głośny dźwięk. Mimo woli zamknął w pierwszej chwili oczy z wielkiego strachu, ale natychmiast rozszerzył je tym bardziej i obrzucił dom jednym bystrym spojrzeniem.

Wkoło nie widać nikogo. Wszystko po dawnemu cicho, spokojnie. Wstrzymał się w swej robocie i uważnie zaczął się wsłuchiwać w owe ciągle jeszcze drgające dźwięki. I nagle nawet jakiś blady, nieprzytomny uśmiech przemknął się po jego twarzy.

Poczuł, że to tylko chrapanie starej właścicielki piekarni tak go przestraszyło.

Ciche pękanie drzewa rozlega się teraz w głuchej nocy.

Przestraszony wstrzymuje się.

Jeśli to ktoś usłyszał? I znów ogląda się wkoło.

Nie, nie, to nic, szepce sam do siebie i wyciera rękawem zimny pot strachu, a narzędzie swe wpija coraz bardziej w stare, zgniłe drzewo.

A teraz chwieje się coś. Teraz może wyjąć jedną część, drugą. Naraz stoi przed otworem dość dużym, by mógł przesunąć swe ciało.

Nagle mu ręce opadły. Na chwilę wraca mu pełna świadomość swego czynu. Rozgląda się dokoła, jakby szukając pomocy.

— Ja nie chcę, ja nie chcę, jam47 nie złodziej! — szepce coś w nim.

Zapach świeżego pieczywa roznosi się po powietrzu.

I znów bierze górę gryzący głód.

Nieprzytomny od pożądania, rzuca się, wskakuje gwałtownym ruchem przez otwór i łapie z dziką rozkoszą chleb, bułki, pakując wszystko do kieszeni, w bluzę.

— Co tam? Złodzieje, ratunku! — słyszy nagle głos.

Właścicielka sklepu wybiega ze swej alkowy i chce przecisnąć się koło niego do jedynego wyjścia.

— Ratunku, złodzieje! — krzyczy przestraszona.

Wściekły strach go ogarnia. Chwyta babę za gardło.

— A będziesz milczała, jędzo — szepce jadowicie.

— Ratunku! — woła stara baba duszącym się głosem.

— Milcz! — krzyczy jeszcze bliżej, nachylając się nad nią i mocniej ściska ręką jej gardło.

Ucichła.

Z wolna ją teraz puszcza. Ciężkie ciało starej kobiety opada bez życia na ziemię.

Nagle wściekły strach go ogarnia. Włosy jeżą mu się na głowie i krew jakby zatrzymuje się w obiegu. Oczy wpija w leżącą przed sobą postać bez życia.

— Jezus, Maria, Jezusie święty — szepce blady, zaczynając się żegnać raz po raz.

Tss, tss — coś się rusza nad jego głową. Wyskakuje gwałtownym ruchem przez otwór. Zaczyna pędzić do domu.

Pędzi bez chwili wytchnienia. Zda mu się ciągle, że idzie ktoś za nim, że go ktoś prześladuje. Dusi go coś w gardle. Pędzi ciągle naprzód, naprzód przez spokojnie śpiące miasteczko, a długi jego cień za nim, za nim...

Dopiero przy drzwiach swego domu staje i przytomnieje.

— Czy to prawda — czy to prawda? — pyta się nagle.

Opiera się o sztachety parkanu i w rozpaczy zagrzebuje ręce w swych włosach.

— Czy to prawda?

Czuje taką rozpacz straszną, duszącą, że chciałby rzucić się na ziemię, wpić się w nią, włosy sobie wyrywać...

Nagle odrywa rękę od głowy.

— Może to nieprawda? To musi być nieprawda! Chryste Panie — przecież to niemożliwe.

Nagle zawiało dziwnie aromatycznym zapachem.

Bułki!

Jak dzikie zwierzę rzuca się na jedną z nich i połyka ją od razu. O wszystkim zapomniał.

Jak wściekły wpada do swego mieszkania.

— Jeść dzieci, słyszycie? Jeść! — krzyczy i wyrzuca z kieszeni chleby i bułki...

— Jasiu! Marysiu — trzęsie zaspane dzieci — patrzcie, jest chleb. — I sam, jak wściekły, zaczyna im w usta pakować bułki.

A dzieci krztuszą się, ale śmieją się i płaczą z radości, całują nogi ojca, połykając, pożerając chleb.

— A ty, Jago! Cóż ty stoisz i nie jesz? — zwraca się jakimś nieswoim głosem do dziewczyny.

A ona stoi nieruchoma. Wlepiła swe oczy w ojca i patrzy na niego milcząco, jakimś strasznym, tajemniczym wzrokiem.

— Ojcze, skąd są te bułki? — pyta wreszcie głuchym głosem.

On się teraz pełną twarzą odwrócił do niej i żyły gniewu strasznie wyrastają na jego czole.

— To nie twoja rzecz, Jago, słyszysz? To nie twoja rzecz o to pytać. Jam twój ojciec. Ja tobie daję! To nie twoja rzecz o to pytać, słyszysz?

Zbliża się teraz do niej i groźnie pokazuje pięść.

— Ty tylko masz milczeć i jeść, albo...

Groźnie trzęsie pięścią przed jej oczyma.

A dziewczyna coraz bardziej wpija w niego swoje ciemne oczy, usuwając się w głąb pokoju.

Przez chwilę wydaje się, jak gdyby chciał pójść za nią; podnosi rękę, jakby do uderzenia, ale nagle opuszcza ją i wraca do stołu.

Siada, odwracając się tyłem do Jagi, bierze młodsze dzieci na kolana i wpycha im gwałtem bułki.

— No cóż, Jaśku, smakuje? — pyta dziecko, dziko pożerające. — A ty, Marysia?

— Ojcze, ja mam już dosyć — odpowiada dziewczynka zmęczonym głosem.

— Czego dosyć? Jeść masz, jeść masz — krzyczy dziko i wsuwa jej jeszcze jedną bułkę, jeszcze jedną.

— Kiedy ja mam już dosyć — płacze dziewczynka — ja chcę spać, ja chcę spać.

Teraz i Jaś się najadł i, zamknąwszy oczy, przytulił się do ojca, aby zasnąć.

Z wolna opuszcza on swoje dzieci z kolan i kładzie je w kącie na ziemi.

Potem wolno, wolno, wraca na swoje miejsce.

Kładzie głowę na stole, zamyka oczy i chce zasnąć.

Nagle podskoczył, jakby podrzucony niewidzialną siłą.

„Zabójca, zabójca!” — usłyszał wyraźnie jakiś tajemniczy głos. Wgrzebuje swe palce we włosy.

— Ależ nieprawda, ona musi żyć — musiała odżyć.

„Zabójca, zabójca” — słyszy ciągle w uszach.

Nagle wstaje i błędnym, nieprzytomnym wzrokiem ogląda się wkoło.

Wszystko wydaje mu się tak nieprawdopodobne, wprost niemożliwe.

Jego oczy wyrażają jakieś osłupiałe zdziwienie.

— Jak to? Co ja myślę? Ja? Ja? To przecież nieprawda! Ja, ja złodziej? Ja, ja, zabójca? Przecież to być nie może. To nieprawda.

I nagle widzi znów ze straszną wyrazistością całą scenę w piekarni.

Po raz pierwszy przenika go w całej swej pełni świadomość strasznego czynu.

Straszna rozpacz poczyna nim trząść. Bezradnym wzrokiem ogląda się wkoło.

Opada na ziemię i zaczyna szlochać jak dziecko.

„Przyjdą, zabiorą, zabiją” — ciągnie w nim dalej jakiś głos i — „zabójco, zabójco” — słyszy coraz groźniej!

— Chryste Panie, Chryste Panie, zmiłuj się nade mną! — i zaczyna targać swoje włosy.

A tam, w drugim kącie pokoju, leży jego córka i patrzy się w niego tępym wzrokiem.

Nagłym ruchem wstaje i zbliża się do niego.

— Ojcze — mówi groźnym, a pełnym strasznego wyrzutu głosem — czemuś to zrobił, czemuś to zrobił?

Klęka przed nim i zaczyna go trząść za ramiona.

— Ojcze, czemuś to zrobił — mówi coraz żałośniej — ojcze, ja bym się prędzej była sprzedała, słyszysz? Sprzedała, niż gdybyś ty miał kraść.

Po wypowiedzeniu tego strasznego słowa instynktownie odsunęła się, jakby w obawie uderzenia.

Ale ojciec leży cicho, tylko straszny płacz nim targa.

Nagle z głuchym, głębokim jękiem podnosi się na wpół i, czołgając się na kolanach, zbliża się do niej.

Cały załzawiony całuje raz po raz jej ręce i krzyczy głosem pełnym nieludzkiego cierpienia:

— Przebacz, przebacz!

Potem gwałtownym ruchem odsuwa ją, staje i szybko zbliża się ku wyjściu.

Ona zastępuje mu drogę.

— Dokąd idziesz, ojcze? — woła przestraszonym głosem, chwytając go za rękę.

— Nie, nie, nie, Jago — rozpacznie się uśmiecha — puść, puść!

W jego oczach maluje się takie niezłomne postanowienie, taka fatalna siła rozpaczy, że ona się odsuwa z błędnym spojrzeniem — przepuszcza go...

 

Na dworze panuje teraz przedświt. Szaro jeszcze i głucho. Cisza... przerywana tylko od czasu do czasu szczebiotem zbudzonego ptactwa.

Ciężkie, wolne swe kroki kieruje ku miasteczku — ku piekarni.

Głucha, beznadziejna rozpacz ogarnęła go całego. A jednak gdzieś tam w głębi duszy żarzy się jeszcze jakaś iskierka nadziei, że może jednak...

Jest tak obezwładniony, tak duchowo podupadły dzisiejszą katastrofą, że się nawet już nie boi, czy go teraz kto zobaczy, czy nie zwróci na siebie czyjejś uwagi.

Idzie naprzód wolno, machinalnie.

Dopiero gdy się zbliża do miejsca zbrodni, mimo woli przyspiesza kroku. Ochwytuje48 go jakaś półświadoma, gorączkowa nadzieja.

— Chryste Panie, Chryste Panie — jęczy i krople zimnego potu występują mu na czoło. — Chryste Panie — szepce — zmiłuj się!

Teraz znajduje się już przy domu. Na chwilę zatrzymuje się. Ale zaraz znów automatycznym krokiem posuwa się naprzód.

Teraz wzdrygnął się: znajduje się przed samym otworem.

Gwałtownie zamyka oczy, żeby nic nie widzieć.

Z całym wytężeniem nadsłuchuje, czy nie usłyszy sennego chrapania baby.

Ale wszystko cicho, strasznie cicho...

Krew zamiera mu w żyłach.

Przez chwilę stoi nieruchomy, nie mogąc zdecydować się wejść.

Wreszcie, wreszcie machinalnie, nieprzytomnym krokiem wchodzi przez otwór do sklepu. Strach rozwiera mu szeroko oczy.

Na podłodze leży stara kobieta — nieruchoma.

A jednak nie chce, nie może jeszcze wierzyć.

Zbliża się do niej i gwałtownie łapie ją za rękę...

Zimna jak lód.

Z głuchym jękiem upada nieprzytomny na martwe ciało...

 

Gdy po kilku chwilach wreszcie wstaje, jest mu zupełnie jasno49, że to koniec.

Błędnym wzrokiem ogląda się wkoło. Machinalnie jego oczy błądzą po szarych, pustych ścianach, po stołach, po bułkach, które mu dziś w nocy tak rozkosznie pachniały i teraz wydają się patrzeć na niego jakimś głupim wzrokiem.

Z wolna posuwa się naprzód. Przechodzi znów przez otwór i wlecze się ciężkim krokiem przez miasto.

Nie myśli, nie czuje już nic, tylko, że to koniec.

— Znajdą, zabiorą, zabiją — myśli półświadomie.

Jakaś rozpaczna rezygnacja ogarnęła go, i wszystko już dlań50 obojętne.

— Wezmą, zabiją... — powtarza sobie.

Nagle zimny pot oblał go całego: ujrzał przed oczyma szubienicę i kata.

Krew wielką falą uderzyła mu do głowy. Mimo woli nogi jego wykonywają coraz szybsze, coraz szybsze ruchy.

— Zabiłeś — więc zabiją! — stara się wmówić w siebie zupełnie spokojnie.

A jednak coraz szybciej, coraz szybciej biegnie.

A może nie znajdą, może nie będą wiedzieli, że to ja, albo może zdążę uciec, może...

Biegnie, biegnie, coraz prędzej, coraz prędzej.

Wydaje mu się, jakby ta droga ciągnęła się bez końca, jak gdyby ciągle przed nim uciekała, jak gdyby nigdy nie mógł dobiec.

Hen, w polu dopiero, staje cały zadyszany. Siada w rowie i ukrywa twarz w rękach.

— Może nie znajdą, może nie znajdą, może jeszcze będę mógł żyć?

I podnosi się znów i pędzi, pędzi, wiele mu sił starczy.

Nareszcie daleko za miastem zmęczony pada na ziemię. Błędnym wzrokiem wpatruje się w niebo.

Tam na wschodzie zabarwiły się już obłoczki różowymi odcieniami świtu. Błędnie patrzy w dal...

— Tak, może ucieknę, może ucieknę — mówi machinalnie i podnosi się znów, aby iść dalej.

Ale już go nogi nie niosą i osuwa się znów na ziemię.

Leży nieruchomo z zamkniętymi oczyma. Ręce sztywnie51 wyciągnięte.

Śmierć, śmierć — szepczą kłosy nad jego głową.

Śmierć — śmierć — świergocą ptaki.

Nagle podniósł się na wpół, wyprężając całą swoją postać w nieludzkim strachu.

Ujrzał wyraźnie sztywną, wyciągniętą postać starej kobiety z osłupiałymi, martwymi oczyma.

Rozszerza oczy, żeby odpędzić od siebie szklany wzrok, ale ten coraz bardziej wpija się w niego.

— Jezusie Święty — zaczyna jęczeć — Matko Przenajświętsza! — i obejmuje pień drzewa w bezgranicznym strachu.

— Zmiłuj się, zmiłuj się! — tępy jego wzrok kieruje się ku słońcu wchodzącemu.

Nagle krzyknął w głos:

— Jago moja, Jasiu, Marysiu, co to będzie, co to będzie! — i zaczyna bić głową o ziemię.

Nagle krzyknął znów rozdzierającym głosem.

Ujrzał przed sobą oczy, owe martwe, szklane oczy.

Wpijają się w niego, wżerają się coraz głębiej, coraz głębiej, przeszywają jego ciało, jego kości...

Nagle wstaje.

Ogląda się dziwnie osłupiałym wzrokiem wkoło i wyjmuje z całym spokojem gruby sznur ze swej kieszeni. Potem znów z całym spokojem próbuje jego siły.

Wie, że musi skończyć ze sobą, że nie wytrzyma dłużej tamtego wzroku i że go to wyzwoli.

I dziwnie zimny, dziwnie spokojny stał się od chwili tego postanowienia.

Automatycznie wykonywa52 wszystkie czynności.

Wybiera silną gałąź, zawiązuje sznur na niej, robi pętlę...

Teraz wchodzi na drugą gałąź i z wolna, z wolna przesuwa głowę przez pętlę.

Siedzi teraz na drzewie i patrzy głucho w ziemię.

— Więc koniec — myśli — więc koniec...

Oczy jego patrzą błędnie na pole, na drogę, na niebo. Żal duszący ściska go za gardło.

— Więc to wszystko mam opuścić, opuścić — myśli półświadomie...

Nagle krzyczy nieludzkim rykiem.

Jego nogi opuszczają gwałtownym ruchem podtrzymującą je gałąź.