Wesele Figara - Pierre Beaumarchais (polska biblioteka txt) 📖
Sługa jako postać bardziej złożona, ciekawsza i inteligentniejsza niż jego pan. Sługa — bohater sztuki. A z drugiej strony jego pan, hrabia, pocieszna figura, której wymawia się, że dla zajęcia wysokiej pozycji społecznej nie uczyniła nic więcej niż samo przyjście na świat!
To była rewolucja na scenie, zanim doszło do rewolucji społecznej i politycznej we Francji. Figaro — niesforny sługa, z pomocą swojej narzeczonej — pokojówki Zuzanny, starają się z pomocą zmyślnej intrygi wybić panu hrabi z głowy resztki sentymentu dla dawnego prawa pierwszej nocy (łac. ius primae noctis), pozwalającego niegdyś, w strukturze feudalnej, panu deflorować świeżo poślubione żony jego podwładnych. Plus perora Marceliny w obronie kobiet posiadających nieślubne dzieci oraz motyw niedoszłego Edypa na wesoło.
- Autor: Pierre Beaumarchais
- Epoka: Oświecenie
- Rodzaj: Dramat
Czytasz książkę online - «Wesele Figara - Pierre Beaumarchais (polska biblioteka txt) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Pierre Beaumarchais
Ekscelencjo, dla prostego żarciku?
HRABIAMały ladaco: wczoraj jeszcze złapałem go z córką ogrodnika.
BAZYLIOZ Franusią?
HRABIAW jej izdebce.
ZUZANNAGdzie pan hrabia też widać czegoś szukał!
HRABIADoskonałe spostrzeżenie.
BAZYLIOI dobrze nam wróży.
HRABIAAleż nie; szukałem wujaszka Antoniego, pijaczyny ogrodnika, aby mu dać jakieś rozkazy. Pukam, długo nikt nie otwiera; kuzyneczka wydaje się zmieszana, zaczynam coś podejrzewać, zagaduję ją i tak, wśród rozmowy, przyglądam się spod oka. Była tam za drzwiami jakaś firanka, wieszadło, nie wiem co zresztą, jakieś schowanie na szmatki; otóż nie pokazując nic po sobie, powoli, powoli, odsłaniam firankę naśladując gest, podnosi suknię z fotela i widzę... spostrzega pazia A!...
BAZYLIOCha! cha!
HRABIATa sztuka warta tamtej.
BAZYLIOJeszcze lepsza.
HRABIAWybornie, panienko: ledwie zaręczona, już sobie poczynasz w ten sposób? Więc to dla mego pazia tak pragnęłaś zostać sama? A ty, paniczu, brakowało jeszcze tego, abyś, niepomny szacunku dla chrzestnej matki, obrócił oczy na jej garderobianą, żonę twego przyjaciela? Ale ja nie ścierpię, aby Figaro, człowiek, którego szanuję i kocham, padł ofiarą podobnej zdrady. Czy on wszedł z tobą, Bazylio?
ZUZANNANie ma tu ofiary ani zdrady; był w pokoju, kiedy pan hrabia mówił ze mną.
HRABIADałby Bóg, aby to było kłamstwem! Najzawziętszy wróg nie śmiałby mu życzyć takiego nieszczęścia.
ZUZANNAProsił mnie o słówko do pani, aby wyprosiła jego łaskę. Wejście waszej dostojności przeraziło go tak, że skrył się za fotelem.
HRABIASzalbierstwo! Toć ja sam siadłem tutaj, wszedłszy do pokoju.
CHERUBINTak, panie hrabio, a ja, drżąc cały, przycupnąłem za fotelem.
HRABIANowe szalbierstwo! Wszak ja skryłem się tam przed chwilą.
CHERUBINTak, wasza dostojność, wówczas właśnie ja schowałem się w fotelu.
HRABIAAleż to istna jaszczurka z tego małego... węża! Podsłuchiwał nas!
CHERUBINPrzeciwnie, wasza dostojność, robiłem, co mogłem, aby nie słyszeć.
HRABIAPrzewrotni! do Zuzanny Nie pójdziesz za Figara.
BAZYLIOPowściągnij się, wasza dostojność, nadchodzą.
HRABIAZostałby tak na oczach wszystkich!
SCENA DZIESIĄTAJedynie pani hrabina zdoła nam wyjednać tę łaskę.
HRABINAPatrz, hrabio, przypisują mi władzę, której nie posiadam; że jednak w ich prośbie nie mam nic nagannego...
HRABIAMusiałoby być bardzo wiele...
FIGAROWspieraj me usiłowania.
ZUZANNAKtóre nie doprowadzą do niczego.
FIGAROPróbuj.
HRABIACzegóż chcecie?
FIGAROEkscelencjo, wasale twoi, wzruszeni zniesieniem pewnego dotkliwego prawa, które miłość waszej dostojności dla pani hrabiny...
HRABIAWięc co? To prawo już nie istnieje. O cóż tedy chodzi?
FIGAROŻe czas, aby cnota dobrego pana zajaśniała przed światem; jest ona dziś dla mnie takim dobrodziejstwem, że pragnę być pierwszym, który uczci ją przy swoim ślubie.
HRABIAŻartujesz, przyjacielu! Zniesienie hańbiącego prawa jest jedynie spłaceniem długu rycerskości. Hiszpan może zabiegać o względy kobiety, ale wymagać ich najsłodszych objawów jako niewolniczej powinności, och, to tyrania Wandala, a nie przywilej szlachetnego Kastylczyka.
FIGAROPozwól zatem, wasza dostojność, aby ta młoda osóbka, której honor ubezpieczyła twoja, panie, cnota, otrzymała z twej ręki, publicznie, ten wianek dziewiczy, zdobny w białe pióra i wstążki, symbol czystości twoich, panie, intencji... Uświęć ten ceremoniał dla wszystkich małżeństw i niechaj chóralny śpiew utrwali na zawsze wspomnienie...
HRABIAGdybym nie wiedział, że zakochany, poeta i muzyk to trzykrotny tytuł pobłażania dla wszystkich szaleństw...
FIGAROPrzyłączcie się do mych próśb, przyjaciele.
WSZYSCYWasza dostojność! Wasza dostojność!
ZUZANNACzemuż uchylać się od tak zasłużonej chwały?
HRABIAPrzewrotna!
FIGARONiech wasza dostojność spojrzy: nigdy piękniejsza oblubienica nie doda więcej ceny poświęceniu waszej dostojności.
ZUZANNAZostaw mą urodę i sławmy jedynie cnotę pana hrabiego.
HRABIATo ukartowana gra.
HRABINAPrzyłączam się do nich, hrabio; ten obrzęd będzie mi zawsze drogi, skoro zawdzięcza początek uroczej miłości, którą czułeś dla mnie.
HRABIACzuję ją zawsze; z tego też tytułu zgadzam się.
WSZYSCYWiwat!
HRABIAWpadłem. głośno Iżby ten obrządek mógł odbyć się tym uroczyściej, pragnąłbym jedynie odłożyć go nieco. na stronie Każmy co żywo szukać Marceliny.
FIGAROI cóż, figlarzu! Nie jesteś zachwycony?
ZUZANNAJest w rozpaczy; pan hrabia go oddala.
HRABINAOch, hrabio, łaski dla niego.
HRABIANie zasługuje na nią.
HRABINAAch, jest tak młody...
HRABIANie tak bardzo, jak pani mniema.
CHERUBINPrzebaczać wspaniałomyślnie — to prawo, którego wasza dostojność nie zrzekł się, zaślubiając panią.
HRABINAZrzekł się jedynie tego, które nękało was wszystkich.
ZUZANNAGdyby jego dostojność wyrzekł się prawa przebaczenia, byłoby to z pewnością pierwsze, które pragnąłby potajemnie odkupić.
HRABIABez wątpienia.
HRABINAOdkupić?...
CHERUBINByłem płochy, to prawda, wasza dostojność; ale nigdy cień niedyskrecji...
HRABIADobrze już! Dość na tym....
FIGAROCo on ma na myśli?
HRABIADość już, dość; wszyscy żądają, aby mu przebaczyć, przystaję; idę nawet dalej, daję mu kompanię w swojej legii.
WSZYSCYWiwat!
HRABIAAle pod warunkiem, że pojedzie natychmiast ją objąć!
FIGAROOch, wasza dostojność, jutro.
HRABIATak chcę.
CHERUBINJestem posłuszny.
HRABIAPokłoń się chrzestnej matce i poleć się jej łasce.
Skoro nie można zatrzymać cię ani na dziś, jedź tedy, młodzieńcze. Nowe obowiązki powołują cię, wypełń je godnie. Przynieś zaszczyt swemu dobroczyńcy. Zachowaj w pamięci ten dom, w którym młodość twoja znalazła tyle pobłażania. Bądź posłuszny, poczciwy i odważny; będziemy z radością dzielić się każdym twym powodzeniem.
Bardzo pani wzruszona!
HRABINANie przeczę. Któż odgadnie los dziecka rzuconego w tak pełne niebezpieczeństw rzemiosło! Jest mi powinowaty; co więcej, moim chrzestnym synem.
HRABIAWidzę, że Bazylio miał słuszność. głośno Młodzieńcze, uściskaj Zuzannę... ostatni raz.
FIGAROCzemu, ekscelencjo? Wszak będzie tu przyjeżdżał zimą. Uściskaj i mnie, kapitanie! ściska go Bywaj zdrów, Cherubinku. Zaczyna się dla ciebie tryb życia zgoła odmienny, moje dziecko. Ba! Już nie będziesz krążył cały dzień wpodle damskiej kwatery; przepadły łakocie, podwieczorki, śmietanki; koniec z „ciepłą rączką” i ze „ślepą babką”. Koledzy żołnierze, dobre kompany, do kroćset! Ogorzałe, obdarte, wielka fuzja, ciężka jak sto diabłów: w prawo zwrot, w lewo zwrot, naprzód marsz, naprzód ku chwale i ani drgnij w drodze, chyba że jaki tęgi strzał z muszkietu...
ZUZANNAPfe! Zgroza!
HRABINACóż za wróżby!
HRABIAGdzież Marcelina? Osobliwe, nie ma jej z wami!
FRANUSIAWasza dostojność, Marcelina udała się do miasta przez folwark.
HRABIAA wróci?
BAZYLIOKiedy się Bogu spodoba.
FIGAROGdyby mu się mogło spodobać, aby mu się nigdy nie spodobało...
FRANUSIAPan doktor prowadził ją pod rękę.
HRABIADoktor tu?
BAZYLIOUczepiła się go z miejsca.
HRABIANie mógł się zjawić bardziej w porę.
FRANUSIAZdawała się bardzo podniecona, idąc rozprawiała głośno, potem przystawała, wymachiwała, ot tak, rękami... a pan doktor robił o tak, ręką, uspokajając; była taka zagniewana! Mówiła coś o szwagrze Figaro.
HRABIASzwagrze... przyszłym.
FRANUSIACzy wasza dostojność przebaczył nam już za wczoraj?...
HRABIABądź zdrowa, mała, bądź zdrowa.
FIGAROTo jej sobacza miłość tak ją nosi; byłaby nam całkiem zepsuła uroczystość.
HRABIAZepsuje, ja ci ręczę. głośno Pójdźmy, hrabino. Bazylio, zajdziesz do mnie.
ZUZANNAWstąpisz do mnie, kochanie?
FIGAROCóż? Źle połknął haczyk?
ZUZANNARozkoszny chłopiec z ciebie!
No więc, chodźcież przecie! Ceremonia uznana, wesele dziś wieczór; trzeba zestroić się, jak należy; nie bądźmyż jak ci aktorzy, którzy nigdy nie grają tak licho, jak w dniu, kiedy krytyka najbardziej ma na nich oko. My nie mamy przed sobą jutra, aby się zrehabilitować. Musimy dziś dobrze umieć role.
BAZYLIOMoja jest trudniejsza, niż sobie wyobrażasz.
FIGARONie zdajesz też sobie sprawy z uznania, jakie cię czeka.
CHERUBINFigaro, zapominasz, że ja odjeżdżam.
FIGAROA chciałbyś zostać?
CHERUBINCzy bym chciał?!
FIGAROTrzeba kluczyć. Ani mru-mru przy odjeździe. Płaszcz podróżny na ramię; gotuj na oczach wszystkich zawiniątko, niech widzą konia u bramy. Galopem aż do folwarku; potem piechotą, tyłami z powrotem. Hrabia będzie myślał, żeś pojechał; nie właź mu tylko na oczy; biorę na siebie, że ułagodzę go po weselu.
CHERUBINAle Franusia nie umie roli.
BAZYLIOCzegóż tedy, u diabła, jej uczysz? Toć od tygodnia nie opuszczasz jej na krok.
FIGARONie masz dziś nic do roboty: daj jej, z łaski swojej, lekcję.
BAZYLIOOstrożnie, młodzieńcze, ostrożnie! Ojciec jest grubo niezadowolony, córce oberwało się po buzi! Ej! ej! Czego ty jej tam uczysz! Cherubinie! Cherubinie! Staniesz się przyczyną zgryzoty! Póty dzban wodę nosi!...
FIGAROAha, wsiadł na swego konika ze starymi przysłowiami! No i cóż, bakałarzu! Co powiada mądrość narodów: Póty dzban wodę nosi, póki...
BAZYLIO...się nie napełni.
FIGARONie takie głupie, na honor, nie takie głupie!
Zamknij drzwi, Zuzanno, i opowiedz mi wszystko ze szczegółami.
ZUZANNANie ukryłam nic pani hrabinie.
HRABINAJak to, Zuziu, chciał cię uwieść?
ZUZANNAOch nie! Pan hrabia nie zadaje sobie tyle trudu z prostą służącą. Chciał mnie kupić.
HRABINAI pazik był przy tym?
ZUZANNAUkryty za fotelem. Przyszedł mnie prosić, abym się za nim wstawiła do pani.
HRABINACzemu nie zwrócił się wprost do mnie? Czyż byłabym mu odmówiła, Zuziu?
ZUZANNAToż samo i ja mówiłam. Ba! Gdyby kto słyszał jego żale, że odjeżdża, a zwłaszcza że opuszcza panią: „Ach, Zuziu, jaka ona szlachetna i piękna! Ale jaka dumna!”.
HRABINACzy ja wyglądam na to, Zuziu? Ja, która zawsze brałam go w obronę!
ZUZANNAPotem zobaczył wstążkę pani, którą trzymałam w ręku, i rzucił się na nią...
HRABINAWstążkę?... Cóż za dzieciństwo!
ZUZANNAChciałam odebrać; och, gdyby go pani widziała! Istny lewek, oczy mu tak błyszczały... „Wydrzesz mi ją chyba razem z życiem” — wołał podnosząc swój wątły i słodki głosik.
HRABINAI co, Zuziu?
ZUZANNAAno, cóż, proszę pani, alboż można dać sobie rady z tym diabełkiem? A chrzestna matka to, a chciałbym znów owo; i dlatego że nie śmiałby ucałować ani kraju sukni pani, chciał z tego wszystkiego mnie wyściskać raz po raz.
HRABINAZostawmy... zostawmy te szaleństwa... Zatem, moja dobra Zuzanno, mąż mój powiedział ci wreszcie...
ZUZANNAŻe jeśli nie zechcę go wysłuchać, weźmie stronę Marceliny.
HRABINAJuż mnie wcale nie kocha.
ZUZANNACzemuż więc taki zazdrosny?
HRABINAJak wszyscy mężowie, moja droga: jedynie przez dumę! Ach, nadto go kochałam! Znużyłam go czułościami, zmęczyłam miłością; oto mój jedyny błąd. Ale nie ścierpię, aby to uczciwe wyznanie miało ci zaszkodzić; wyjdziesz za Figara. On jedynie zdoła nam pomóc; czy przyjdzie?
ZUZANNANatychmiast, skoro tylko pan hrabia ruszy na polowanie.
HRABINAOtwórz trochę okno na ogród. Szalony upał!...
ZUZANNATo stąd, że pani mówi i chodzi tak żywo.
Gdyby nie
Uwagi (0)