Wesele Figara - Pierre Beaumarchais (polska biblioteka txt) 📖
Sługa jako postać bardziej złożona, ciekawsza i inteligentniejsza niż jego pan. Sługa — bohater sztuki. A z drugiej strony jego pan, hrabia, pocieszna figura, której wymawia się, że dla zajęcia wysokiej pozycji społecznej nie uczyniła nic więcej niż samo przyjście na świat!
To była rewolucja na scenie, zanim doszło do rewolucji społecznej i politycznej we Francji. Figaro — niesforny sługa, z pomocą swojej narzeczonej — pokojówki Zuzanny, starają się z pomocą zmyślnej intrygi wybić panu hrabi z głowy resztki sentymentu dla dawnego prawa pierwszej nocy (łac. ius primae noctis), pozwalającego niegdyś, w strukturze feudalnej, panu deflorować świeżo poślubione żony jego podwładnych. Plus perora Marceliny w obronie kobiet posiadających nieślubne dzieci oraz motyw niedoszłego Edypa na wesoło.
- Autor: Pierre Beaumarchais
- Epoka: Oświecenie
- Rodzaj: Dramat
Czytasz książkę online - «Wesele Figara - Pierre Beaumarchais (polska biblioteka txt) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Pierre Beaumarchais
Dobrze więc! Nie mówmy o tym. Ale jeśli nic nie zdoła ciebie samego skłonić do spełnienia obowiązku, pomóż mi bodaj zdobyć innego.
BARTOLOTo najchętniej: możemy pogadać. Ależ któryż śmiertelnik opuszczony od niebios i od kobiet...
MARCELINAAch, któż by inny, doktorze, jeśli nie piękny, wesoły, rozkoszny Figaro!...
BARTOLOTen ladaco?
MARCELINANigdy markotny; zawsze w dobrym humorze, zawsze cieszący się chwilą, bez troski o przeszłość, jak o przyszłość; pełen życia, szczodry! Och, szczodry...
BARTOLOJak złodziej.
MARCELINAJak wielki pan. Uroczy, jednym słowem; ale z tym wszystkim istny potwór!...
BARTOLOA Zuzia?
MARCELINANie dostanie go, niecnota, jeśli zechcesz, doktoreńku, pomóc mi wyzyskać pewne zobowiązanie, które ma wobec mnie.
BARTOLOW dzień ślubu?
MARCELINAOch, rozchodzą się ludzie i od ołtarza! Gdybym się nie lękała odsłonić małej kobiecej tajemnicy...
BARTOLOCzyż kobiety mają tajemnice dla lekarza?
MARCELINAAch, wiesz dobrze, że nie mam ich dla ciebie! Płeć, do której należę, jest namiętna, lecz lękliwa: próżno jakiś czar wabi nas ku rozkoszy, najzuchwalsza kobieta czuje w sobie głos, który ostrzega: „Bądź piękną, jeśli możesz, cnotliwą, jeśli chcesz; ale bądź szanowaną bezwarunkowo!”. Owóż skoro trzeba przede wszystkim być szanowaną, skoro każda kobieta czuje tego wagę, nastraszmy wpierw Zuzannę rozgłoszeniem propozycji, które jej czyni hrabia.
BARTOLODo czegóż to doprowadzi?
MARCELINADo czego? Zuzanna przez prosty wstyd będzie uparcie odrzucać jego ofiary; hrabia przez zemstę poprze mój protest przeciw ich małżeństwu; wówczas moje zamęście staje się pewne.
BARTOLOMa słuszność. Na honor! Dobra sztuka; wydać moją starą gospodynię za hultaja, który pomógł mi wydrzeć młodą narzeczoną!
MARCELINAKtóry pragnie sycić swoje żądze kosztem mych najsłodszych nadziei.
BARTOLOKtóry w swoim czasie ukradł sto talarów, dotąd leżących mi na sercu.
MARCELINAAch, cóż za rozkosz!...
BARTOLOUkarać łajdaka...
MARCELINAWyjść za niego, doktorze, wyjść za niego!...
SCENA PIĄTAWyjść za niego! Za kogóż to? Za mego Figara?
MARCELINACzemuż by nie? Toć i ty nie co innego robisz!
BARTOLOParadny argument: tylko kobieta w złości zdobędzie się na podobny! Mówiliśmy, piękna Zuziu, o szczęściu, jakim dlań będzie posiadanie ciebie.
MARCELINANie licząc pana hrabiego, o którym się nie mówi.
ZUZANNASługa uniżona pani; ilekroć otworzysz usta, zawsze musisz powiedzieć coś gorzkiego.
MARCELINASługa pani nawzajem; gdzież ta gorycz? Czyż nie jest sprawiedliwie, aby wspaniałomyślny pan dzielił po trosze radość, którą sprawia swym poddanym?
ZUZANNARadość, którą sprawia?...
MARCELINATak, pani.
ZUZANNASzczęściem, zazdrość pani jest równie znana, jak prawa jej do Figara nikłe.
MARCELINAMożna by je uczynić trwalszymi, umacniając je na twój sposób.
ZUZANNAOch, tym sposobem posługują się raczej osoby wytrawne.
MARCELINAA dzieciątko do nich nie należy. Niewinna jak stary sędzia!
BARTOLOBywaj zdrowa, piękna oblubienico naszego Figara.
MARCELINATajna wspólniczko jego dostojności pana hrabiego.
ZUZANNAKtóry jejmość panią niezmiernie poważa.
MARCELINACzy pani uczyni mi ten zaszczyt, aby spoglądać i na mnie łaskawym okiem?
ZUZANNAPod tym względem nie pozostaje jejmość pani nic do życzenia.
MARCELINAZ dostojnej pani taka śliczna osóbka!
ZUZANNAEt, wystarczy, aby jejmość wszyscy diabli brali.
MARCELINAA zwłaszcza wielce czcigodna!
ZUZANNATa cnota przystoi matronom.
MARCELINAMatronom! Matronom!
BARTOLOMarcelino!
MARCELINAChodźmy, doktorze; nie panuję nad sobą. dygając Sługa uniżona.
SCENA SZÓSTA ZUZANNAA leć, kumoszko! Leć, mądralo! Równie mało lękam się twych zakusów, jak gardzę zniewagami. Patrzcie mi starą Sybillę45! Dlatego że liznęła książki i dręczyła jaśnie panią za młodu, chce się rządzić jak szara gęś w zamku! rzuca na krzesło suknię Sama już nie wiem, po co tu przyszłam.
SCENA SIÓDMAOch, Zuziu! Od dwóch godzin czatuję na chwilę, kiedy będę cię mógł zdobyć samą. Ach, ty wychodzisz za mąż, a ja odjeżdżam.
ZUZANNAW jaki sposób małżeństwo moje łączy się z odjazdem pazia jego dostojności?
CHERUBINZuziu, hrabia mnie oddala.
ZUZANNACherubinku, znowu jakieś głupstwo!
CHERUBINZastał mnie wczoraj u twej kuzynki, Franusi; pomagałem jej przepowiadać rolę niewiniątka na dzisiejszą uroczystość. Powiadam ci, jak mnie zobaczył, wpadł w taką wściekłość!... „Wynoś się — wrzasnął — mały...”. Nie śmiem w obecności kobiety wymówić tego słowa. „Wynoś się! A jutro nie będzie cię w zamku”. Jeśli pani hrabina, moja piękna chrzestna, nie zdoła go ułagodzić, stało się, Zuziu, tracę na zawsze szczęście oglądania ciebie.
ZUZANNAOglądania mnie?... Teraz moja kolej? Więc już nie do pani wzdychasz potajemnie?
CHERUBINAch, Zuziu! Jaka ona szlachetna i piękna! Ale jaka imponująca46!
ZUZANNATo znaczy, ja nie jestem imponująca i ze mną można się ośmielić...
CHERUBINWiesz aż nadto, niegodziwa, że ja nie śmiem się ośmielić... Ale jakaś ty szczęśliwa! W każdej chwili ją oglądać, mówić do niej, ubierać, rozbierać, szpilka po szpilce!... Ach, Zuziu! Dałbym... Co ty tam trzymasz?
ZUZANNAAch, szczęśliwy czepeczek i błogosławioną wstążkę, które otulają w nocy włosy uroczej chrzestnej matki...
CHERUBINCzepeczek! Wstążka!... Daj mi ją, moja kochana.
ZUZANNAZa pozwoleniem! „Jego kochana”! Patrzcie go, jaki poufały! Ech, gdyby to nie był, ot, smarkacz...
Ach, wstążka!
CHERUBINPowiesz, że podziała się gdzieś, zniszczyła; powiesz, żeś zgubiła; co ci się podoba.
ZUZANNAO, za parę lat, przepowiadam, będzie z ciebie największy urwis pod słońcem!... Oddasz ty wstążkę?
Zostaw, ach, zostaw, Zuziu! Dam ci mą piosenkę: gdy wspomnienie twej pięknej pani będzie zasmucać wszystkie moje chwile, twoje będzie mi jedynym promieniem, jaki może jeszcze ogrzać moje serce.
ZUZANNAOgrzać twoje serce, łotrzyku! Zdaje ci się, że mówisz do swej Franusi; przyłapali cię u niej, wzdychasz do pani, a robisz czułe oczy do mnie na dokładkę.
CHERUBINTo prawda, na honor! Nie wiem już, co robię; ale od jakiegoś czasu czuję dziwny niepokój; serce mi bije na sam widok kobiety, słowa miłość i rozkosz przyprawiają je o dreszcz i pomieszanie. Potrzeba mówienia komuś: „Kocham ciebie”, rozpiera mnie tak, że mówię to sam sobie, uganiając po parku, twojej pani, tobie, drzewom, obłokom, wiatrowi, który je unosi wraz ze słowami. Wczoraj spotkałem pannę Marcelinę...
ZUZANNACha! cha! cha! cha! cha!
CHERUBINCzemuż nie? Wszak jest kobietą! Panna! Kobieta! Ach, jakież te miana są słodkie! Jakie wzruszające!
ZUZANNAOszalał!
CHERUBINFranusia jest poczciwa; słucha mnie bodaj; ty nie jesteś dobra.
ZUZANNAWielka szkoda; jeszcze tego brakowało.
Aha! Właśnie! Wydrzesz mi ją chyba z życiem. Jeśliś nierada z ceny, dołożę tysiąc całusów.
Tysiąc policzków, jeśli się zbliżysz. Poskarżę pani; nie tylko nie będę prosić za tobą, ale sama powiem jego dostojności: „Wybornie, panie hrabio, wygoń tego łotrzyka, odeślij do domu małego hultaja, który śmie durzyć się w jaśnie pani, a na dobitkę mnie ciągle chce całować”.
CHERUBINZgubiony jestem!
ZUZANNACo się dzieje?
SCENA ÓSMAAch!...
Wzruszona coś jesteś, Zuziu! Mówiłaś sama do siebie... Twoje serduszko wydaje się w stanie... bardzo naturalnym zresztą w takim dniu...
ZUZANNAPanie hrabio, czego pan sobie życzy? Gdyby waszą dostojność zastał tu kto ze mną...
HRABIAByłbym w rozpaczy, gdyby mnie ktoś zaskoczył; ale wiesz, jak żywo interesuje mnie twoja osóbka. Bazylio nie ukrywał ci moich uczuć. Mam tylko chwilę, aby wytłumaczyć moje zamiary; posłuchaj...
Nic nie słucham.
HRABIAJedno słowo! Wiesz, że król mianował mnie ambasadorem w Londynie. Zabieram Figara; daję mu znakomitą pozycję, że zaś obowiązkiem żony jest towarzyszyć mężowi...
ZUZANNAAch, gdybym śmiała mówić!
HRABIAMów, mów, droga; korzystaj z praw, jakie daję ci nad sobą na całe życie.
ZUZANNANie chcę tych praw, panie hrabio, nie chcę. Zostaw mnie, wasza dostojność, błagam.
HRABIAAle powiedz wprzódy.
ZUZANNASama już nie wiem, o czym mówiłam.
HRABIAO obowiązkach żony.
ZUZANNAA zatem: kiedy pan hrabia wziął jaśnie panią z domu doktora i zaślubił ją z miłości; kiedy zniósł dla niej pewien ohydny przywilej...
HRABIATak strasznie dotkliwy dla dziewcząt, prawda? Ach, Zuziu, to urocze prawo! Gdybyś przyszła pogwarzyć o nim o zmroku do ogrodu, opłaciłbym to lekkie ustępstwo taką ceną...
BAZYLIONie ma ekscelencji w domu.
HRABIACo to za głos?
ZUZANNAOch, ja nieszczęśliwa!
HRABIAWyjdź naprzeciw, żeby nie wszedł.
ZUZANNAMam pana tu zostawić?
BAZYLIOHrabia był u jaśnie pani, ale już wyszedł, pójdę zobaczyć.
HRABIAI nie ma gdzie się ukryć! A! Za fotelem... od biedy; odprawże go co rychlej.
Czy panna Zuzia nie widziała hrabiego?
ZUZANNAGdzież miałam widzieć? Zostaw mnie pan.
BAZYLIOGdybyś była rozsądniejsza, nie byłoby nic dziwnego w moim pytaniu. Figaro go szuka.
ZUZANNASzuka człowieka, który życzy mu najgorzej na świecie — po panu?
HRABIAPrzekonajmyż się, jak on mi służy.
BAZYLIOPragnąć dobra kobiety, czyż znaczy źle życzyć jej mężowi?
ZUZANNANie wedle twoich ohydnych zasad, stręczycielu.
BAZYLIOCzegóż żąda tu kto nadzwyczajnego? Czyż nie jesteś gotowa użyczyć tego samego innemu? Dzięki tej lubej ceremonii to, co ci było wzbronione wczoraj, stanie się jutro twoim obowiązkiem.
ZUZANNANiegodny!
BAZYLIOPonieważ ze wszystkich poważnych rzeczy małżeństwo jest największym błazeństwem, myślałem...
ZUZANNAOhyda! Kto panu pozwolił wejść?
BAZYLIOOch! och! Jaka zła! Uspokójże się, duszko! Stanie się tylko to, co zechcesz; ale nie sądź, że uważam imć Figara za właściwą przeszkodę: gdyby nie pewien pazik...
ZUZANNACherubin?
BAZYLIOCherubino di amore, który kręci się koło ciebie bez ustanku: dziś jeszcze myszkował tutaj, kiedy rozstałem się z tobą; czy zaprzeczysz?
ZUZANNACóż za potwarz! Precz stąd, niegodziwcze!
BAZYLIOJestem niegodziwcem, bo mam oczy. Czy nie dla ciebie i ta piosenka, którą się nosi w takiej tajemnicy?
ZUZANNAOch, tak! Dla mnie!...
BAZYLIOChyba że ją ułożył dla samej jaśnie pani! Kiedy usługuje przy stole, powiadają, że patrzy na nią takimi oczami!... Ale, do kata! Niech nie igra: hrabia na tym punkcie jest mocno gburowaty.
ZUZANNAA pan jesteś skończony zbrodniarz, aby rozsiewać podobne bajki i gubić nieszczęśliwe dziecko, które popadło w niełaskę u pana.
BAZYLIOCzy to ja wymyśliłem? Powtarzam, co wszyscy mówią.
HRABIAJak to, wszyscy mówią!
ZUZANNAO nieba!
BAZYLIOCha! cha!
HRABIABiegnij, Bazylio, niech go wypędzą.
BAZYLIOOch, jakże mi przykro, że wszedłem tutaj.
ZUZANNABoże, Boże!
HRABIASłabo jej. Posadźmy ją w fotelu.
ZUZANNANie chcę. Wchodzić tak przemocą to niegodnie!
HRABIAJest tu nas dwóch, moja duszko. Nie ma żadnego niebezpieczeństwa!
BAZYLIOW istocie, jestem w rozpaczy, że tak sobie ostrzyłem język na paziku, skoro pan hrabia mógł słyszeć. Chciałem jedynie wybadać uczucia panny Zuzi; w gruncie bowiem...
HRABIAPięćdziesiąt pistolów, konia i niech go
Uwagi (0)