Szelmostwa Skapena - Molière (Molier) (czytać książki .txt) 📖
Jak przekonać ojca-autokratę, żeby zaakceptował małżeństwo zawarte z wielkiej miłości zrodzonej akurat pod jego nieobecność?
W tej trudnej sprawie, jak w wielu podobnie karkołomnych projektach, pomóc może tylko nieustraszony w swym hultajstwie Skapen — prawdziwy wybawiciel dorosłych dzieci, które nie umieją dać sobie rady z własnymi rodzicami.
Nawet farsowa, najlżejsza z komedii Molière'a wprowadziła do literatury niezapomnianą postać, godną, by stanąć dumnie obok Skąpca, Świętoszka i wielu innych.
- Autor: Molière (Molier)
- Epoka: Barok
- Rodzaj: Dramat
Czytasz książkę online - «Szelmostwa Skapena - Molière (Molier) (czytać książki .txt) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Molière (Molier)
Na honor, panie, jeśli Skapen pana tumani, ja umywam od tego ręce i ręczę, że nie mam w tym najmniejszego udziału.
ARGANTPrzekonamy się o tym, gałganie, przekonamy się. Nie myśl, że ci się uda wystrychnąć mnie na dudka.
SCENA SIÓDMAOch, mości Argancie, widzisz mnie w ciężkim strapieniu.
ARGANTI mnie również dotknęło srogie nieszczęście.
GERONTTen obwieś Skapen przez swoje cygaństwa wyłudził ze mnie pięćset talarów.
ARGANTTen sam obwieś Skapen, też przez swoje cygaństwa, wydusił ze mnie dwieście pistolów.
GERONTBa! Nie poprzestał na tym, że wyłudził talary; obszedł się ze mną w sposób, do którego wstyd się przyznać. Ale zapłaci za to.
ARGANTJuż ja się z nim porachuję za sztuczkę, którą mi wypłatał.
GERONTPomszczę się na nim należycie.
SYLWESTERDałby Bóg, abym i ja przy tym nie oberwał swojej porcji!
GERONTAle to nie wszystko jeszcze, mości Argancie; nieszczęście nigdy nie przychodzi samo jedno. Cieszyłem się dziś nadzieją oglądania córki, w której spodziewałem się znaleźć jedyną pociechę; tymczasem dowiaduję się od sługi, że już od dawna wyjechała z Tarentu i że, jak się zdaje, musiała zginąć wraz z całym okrętem.
ARGANTPo cóż było zostawiać ją w Tarencie i pozbawiać się radości chowania jej przy sobie?
GERONTMiałem przyczyny; pewne względy rodzinne kazały mi dotąd trzymać w tajemnicy to drugie małżeństwo. Ale kogóż ja widzę?
SCENA ÓSMACo, ty tutaj, nianiu?
NERYNAAch, panie Pandolfie, jakże...
GERONTNazywaj mnie Gerontem i nie używaj więcej tamtego imienia. Znikły już przyczyny, które kazały mi się posługiwać nim u was, w Tarencie.
NERYNAOch, panie, ileż trosk i niepokoju zgotowała nam ta zmiana nazwiska! Jakże nam utrudniła poszukiwania!
GERONTGdzie córka i żona?
NERYNACórka mieszka o kilka kroków stąd; jednak, nim ją przyprowadzę, muszę pana prosić o przebaczenie, że w opuszczeniu, w jakim, nie mogąc pana odszukać, znalazłyśmy się obie, zgodziłam się ją wydać za mąż.
GERONTCórka zamężna?
NERYNATak, panie.
GERONTZ kimże?
NERYNAZ młodym człowiekiem imieniem Oktaw, synem niejakiego pana Arganta.
GERONTO nieba!
ARGANTCóż za wydarzenie!
GERONTProwadź nas, prowadź jak najspieszniej do niej.
NERYNAWejdźcież panowie do tego domu.
GERONTIdź przodem. Chodź za mną, chodź za mną, mości Argancie.
SYLWESTEROto doprawdy szczególny zbieg okoliczności.
SCENA DZIEWIĄTAI cóż, Sylwestrze, co porabia cała kompania?
SYLWESTERMam dla ciebie dwie rzeczy. Jedna, że sprawa Oktawa załatwiona. Pokazało się, że Hiacynta jest córką Geronta i że przypadek dopełnił tego, co zamierzały chęci ojcowskie. Druga, to że oba staruchy odgrażają się straszliwie na ciebie, a zwłaszcza imć Geront.
SKAPENTo niewiele. Groźby jeszcze nigdy nie zrobiły mi nic złego; to chmury, które przepływają wysoko nad głową.
SYLWESTERMiej się na baczności. Synowie pojednają się z ojcami, a ty możesz zostać w saku10.
SKAPENNie troszcz się o to; znajdę sposób ułagodzenia ich.
SYLWESTERZmykaj, idą.
SCENA DZIESIĄTAChodź, córko, chodź do mego domu. Radość byłaby zupełną, gdybym wraz z tobą mógł oglądać twoją matkę.
ARGANTOtóż i Oktaw zjawia się w samą porę.
SCENA JEDENASTAPójdź, synu, pójdź cieszyć się wraz z nami szczęśliwym obrotem twego małżeństwa. Niebo...
OKTAWNie, ojcze; wszystkie namowy na nic. Nie chcę grać z tobą dłużej komedii; wszak znane ci są dobrze me zobowiązania.
ARGANTTak. Ale nie wiesz...
OKTAWWiem wszystko, com powinien.
ARGANTChcę ci powiedzieć, że córka pana Geronta...
OKTAWCórka pana Geronta nie będzie nigdy niczym dla mnie.
GERONTTo ona...
OKTAWNie, panie; daruje pan, ale postanowienie moje niewzruszone.
SYLWESTERNiech pan słucha...
OKTAWNie. Zamilcz. Nic nie chcę słyszeć.
ARGANTTwoja żona...
OKTAWNie, ojcze, powtarzam; raczej zginę, niźli opuszczę ukochaną Hiacyntę.
Tak. Próżne namowy; oto ta, której ślubowałem wiarę. Przysiągłem kochać ją całe życie i nie chcę innej.
ARGANTToż, do stu diabłów, właśnie ci ją dajemy. A cóż za wartogłów, nie chce niczego wysłuchać!
HIACYNTATak, Oktawie, otom odnalazła ojca; wszystkie utrapienia skończone.
GERONTChodźcież wszyscy do mnie; lepiej nam będzie rozmawiać.
HIACYNTAAch, ojcze, błagam, przez litość, nie chciej mnie rozdzielać z tą miłą i drogą istotą. Skoro ją poznasz bliżej, sam będziesz musiał uznać jej rzadkie przymioty.
GERONTChcesz, abym przyjął do domu osobę, w której twój brat się durzy i która przed chwilą nagadała mi w nos głupstw?
ZERBINETAChciej mi pan przebaczyć; nie byłabym mówiła w ten sposób, gdybym wiedziała, że to pan, ale znałam pana jedynie z reputacji.
GERONTJak to z reputacji?
HIACYNTAOjcze, uczucie, jakie brat mój żywi dla niej, nie ma w sobie nic występnego; ręczę za jej uczciwość.
GERONTA to paradne! Może byście jeszcze chcieli, abym ożenił z nią syna? Przybłęda jakaś, w dodatku prosta włóczęga!
SCENA DWUNASTAOjcze, nie rzucaj mi w oczy, że kocham przybłędę bez rodziny i mienia. Ci, od których ją odkupiłem, odkryli mi, iż pochodzi z tego właśnie miasta i z zacnej rodziny: oni sami wykradli ją jako czteroletnie dziecko, a oto naszyjnik, który mi dali, aby ułatwić odszukanie jej rodziców.
ARGANTBoże, ten naszyjnik świadczyłby, że to moja córka, którą straciłem w tym właśnie wieku.
GERONTWasza córka?
ARGANTTak, to ona, już same rysy upewniają mnie, że nie jestem w błędzie. O, droga córko!
HIACYNTANieba! cóż za cudowne wydarzenia!
SCENA TRZYNASTAAch, panowie, stało się nieszczęście.
GERONTCo takiego?
KARLOBiedny Skapen...
GERONTTo łotr, którego poślę na szubienicę.
KARLONiestety, panie, nie potrzebuje pan sobie zadawać tego trudu. Właśnie przechodził koło jakiegoś budynku, gdy mu spadł na głowę młot od ciosania kamieni, tak, iż pękła mu czaszka i cały mózg jest na wierzchu. Już kona; prosił tylko, aby go przyniesiono tutaj: chce mówić z panami, nim wyzionie ducha.
ARGANTGdzież jest?
KARLOOto go niosą.
SCENA CZTERNASTAOjoj, ojoj! Moi państwo, widzicie mnie... Oj, oj! Widzicie mnie w bardzo smutnym stanie. Au! au! Nie chciałem umrzeć, nim mi nie będzie danym uzyskać przebaczenia wszystkich osób, które mogłem przypadkiem obrazić. Au! au! Tak, panowie, nim wydam ostatnie tchnienie, błagam z całego serca, byście mi odpuścili wszystko, co mogłem uczynić, a przede wszystkim proszę o to panów Arganta i Geronta. Au! au!
ARGANTJeśli o mnie chodzi, odpuszczam ci; możesz umierać w spokoju.
SKAPENTo pana, panie drogi, najciężej obraziłem tymi kijami, które...
GERONTNie mów już o tym; przebaczam ci także.
SKAPENTo było straszne zuchwalstwo z mej strony te kije, co...
GERONTZostawmy to.
SKAPENW godzinie śmierci trapię się okrutnie tymi kijami, które...
GERONTMój Boże! Siedźże już cicho.
SKAPENTe nieszczęśliwe kije, którymi...
GERONTCicho siedź, mówię, zapominam o wszystkim.
SKAPENO Boże! Ileż dobroci! Ale czy, w istocie, ze szczerego serca przebacza mi pan te kije, które...
GERONTEch, do licha, tak, tak. Nie mówmy już o niczym; przebaczam wszystko; rzecz załatwiona.
SKAPENOch, panie! Czuję, że mi lepiej, odkąd usłyszałem te słowa.
GERONTTak; ale ja ci przebaczam pod tym warunkiem, że umrzesz.
SKAPENJak to, panie?
GERONTCofam słowo, gdybyś się miał wylizać.
SKAPENAu! au! Znów czuję straszliwe boleści.
ARGANTMości Geroncie, dla uczczenia naszego wesela daruj mu bez zastrzeżeń.
GERONTNiechże i tak będzie.
ARGANTChodźmyż teraz razem wieczerzać, aby tym lepiej nacieszyć się swoim szczęściem.
SKAPENA mnie niechaj zaniosą też na koniec stołu, nim śmierć zamknie moje biedne oczy.
1. Dans ce sac ridicule (...) l’auteur du Mizanthrope (fr.) — W tym pociesznym worku, w który zawija się Skapen, nie poznaję już autora Mizantropa. [przypis tłumacza]
2. SKAPEN, służący Leandra, hultaj — Skapena grał Molier, żona jego, Armanda, Hiacyntę. [przypis tłumacza]
3. przepomnieć (daw.) — zapomnieć. [przypis edytorski]
4. imainacja (daw.) — imaginacja; wyobraźnia; tu: wyobrażenie. [przypis edytorski]
5. usty (daw.) — dziś popr. N.lm: ustami. [przypis edytorski]
6. nic niepodobnego (daw.) — tu: nic nieprawdopodobnego; nic niemożliwego. [przypis edytorski]
7. infamis (z łac.) — osoba okryta niesławą. [przypis edytorski]
8. dowcip (daw.) — tu: inteligencja, spryt. [przypis edytorski]
9. hazard — tu: ryzyko. [przypis edytorski]
10. sak — worek; tu: potrzask, pułapka. [przypis edytorski]
Wolne Lektury to projekt fundacji Nowoczesna Polska – organizacji pożytku publicznego działającej na rzecz wolności korzystania z dóbr kultury.
Co roku do domeny publicznej przechodzi twórczość kolejnych autorów. Dzięki Twojemu wsparciu będziemy je mogli udostępnić wszystkim bezpłatnie.
Jak możesz pomóc?
Przekaż 1% podatku na rozwój Wolnych Lektur:
Fundacja Nowoczesna Polska
KRS 0000070056
Dołącz do Towarzystwa Przyjaciół Wolnych Lektur i pomóż nam rozwijać bibliotekę.
Przekaż darowiznę na konto: szczegóły na stronie Fundacji.
Ten utwór nie jest objęty majątkowym prawem autorskim i znajduje się w domenie publicznej, co oznacza że możesz go swobodnie wykorzystywać, publikować i rozpowszechniać. Jeśli utwór opatrzony jest dodatkowymi materiałami (przypisy, motywy literackie etc.), które podlegają prawu autorskiemu, to
Uwagi (0)