Szelmostwa Skapena - Molière (Molier) (czytać książki .txt) 📖
Jak przekonać ojca-autokratę, żeby zaakceptował małżeństwo zawarte z wielkiej miłości zrodzonej akurat pod jego nieobecność?
W tej trudnej sprawie, jak w wielu podobnie karkołomnych projektach, pomóc może tylko nieustraszony w swym hultajstwie Skapen — prawdziwy wybawiciel dorosłych dzieci, które nie umieją dać sobie rady z własnymi rodzicami.
Nawet farsowa, najlżejsza z komedii Molière'a wprowadziła do literatury niezapomnianą postać, godną, by stanąć dumnie obok Skąpca, Świętoszka i wielu innych.
- Autor: Molière (Molier)
- Epoka: Barok
- Rodzaj: Dramat
Czytasz książkę online - «Szelmostwa Skapena - Molière (Molier) (czytać książki .txt) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Molière (Molier)
I cóż ja zrobię, mój złoty Skapenie?
SKAPENNie wiem, panie; głupia sprawa. Sam drżę za pana od stóp aż do głowy i... Niech pan czeka.
No?
SKAPENNie, nie, nie, to nic.
GERONTNie umiałbyś znaleźć sposobu, aby mnie wydobyć z matni?
SKAPENMam pewien pomysł; ale sam bym przy tym musiał nadstawić karku i to grubo.
GERONTSkapenie, Skapenku, pokaż się wiernym sługą. Nie opuszczaj mnie, proszę na wszystko.
SKAPENDobrze więc. Jestem tak do pana przywiązany, że nie potrafiłbym pana zostawić bez pomocy.
GERONTNie obejdzie się to bez nagrody, możesz być pewny. Przyrzekam ci to ubranie, które mam na sobie, skoro je trochę podniszczę.
SKAPENNiech pan czeka. Oto coś, co znalazłem pod ręką bardzo w porę dla pańskiego ratunku. Musi pan wleźć do tego worka i...
GERONTOch!
SKAPENNie, nie, nie, nie, to nikt. Musi pan, powiadam, wleźć do tego worka i siedzieć w nim najciszej jak zdołasz. Ja pana wezmę na plecy niby jakiś ładunek i zaniosę w pośrodku nieprzyjaciół do domu; skoro się zaś raz tam znajdziemy, będziemy mogli się zabarykadować i wezwać pomocy dla odparcia napaści.
GERONTPomysł dobry.
SKAPENŚwietny. Przekona się pan.
Zapłacisz mi swoje oszczerstwo.
GERONTHę?
SKAPENMówię, że wystrychniemy ich na dudków. Niechże pan wlezie na samo dno; a zwłaszcza niech się pan nie waży wychylać i ani drgnie, co bądź by się mogło zdarzyć.
GERONTSpuść się na mnie; będę się umiał zachować...
SKAPENNiech się pan ukryje: oto jakiś rębajło nas szuka.
„Ha! Czy nie będę miał tej pociechy, aby przewiercić brzuch staremu Gerontowi? Czyż nikt, dla Boga, nie wskaże mi, gdzie on się ukrywa!”
Niech się pan nie rusza.
„Tam do licha, już ja go znajdę, choćby się schował do środka ziemi”.
Niech się pan nie wychyla.
„Hej tam, człowieku, ty, z workiem!”
Co, panie?
„Dostaniesz ludwika, jeśli mi powiesz, gdzie może być Geront”.
Pan szuka pana Geronta?
„Tak, do kata, szukam”.
I wolno wiedzieć w jakiej sprawie?
„W jakiej sprawie?”
Tak.
„Chcę go, do stu kaduków, po prostu zatłuc tym kijem”.
Ech, panie, nie tłucze się kijem ludzi tak szanownych; zaręczam panu, że Geront nie zasłużył na to.
„Kto? Geront? Ten błazen, hultaj, szelma?”
Pan Geront, panie, nie jest błaznem, hultajem, ani szelmą; powinien byś się, doprawdy, wyrażać o nim w inny sposób.
„Co, ty śmiesz mi się stawiać?”
Staję, jak przystało, w obronie honoru człowieka, którego ktoś obraża.
„Jesteś może przyjacielem Geronta?”
Tak, jestem.
„A, do stu czartów, jesteś przyjacielem: doskonale”.
„Masz, masz, schowaj to w nagrodę przyjaźni”.
Och, och, och, och, panie! Och, och, za pozwoleniem! och, och, powoli! Och, och, och!
„Masz, zanieś mu to ode mnie. Bądź zdrów”.
A, niech diabli tego Gaskończyka! Och!
GERONTOch, Skapenie, już kości nie czuję...
SKAPENOch, panie, zbił mnie na kwaśne jabłko, plecy mam jak jedną ranę.
GERONTJak to! Wszak on mnie grzmocił.
SKAPENNie, panie, mnie walił po moim własnym grzbiecie.
GERONTCóż ty pleciesz? Przecież dobrze czułem i czuję do tej pory.
SKAPENAleż nie, mówię; ledwie końcem kija musnął pana kilka razy.
GERONTPowinieneś się był odsunąć nieco, aby mnie oszczędzić...
SKAPENBaczność! Oto znów jakaś podejrzana figura.
„Na honor, ja konił cały dzień jag chart, a nie mókł nikdzie topaść teko djapelskiego Geronta”.
Niech się pan dobrze schowa.
„Bowiećże mi, broszę, mój topry szlowiegu, dży nie wiecie, kdzie jest ów Keront, gtóra tag żukam?”
Nie, panie, zgoła nie wiem.
„Bowiec mi żdżerze, dży nie fiecie; ja mu nie chcę fielki grżywdy sropić. Chciałbym mu tylko fzypadź małą borcyjkę gijóf na plecy i parę bchniędzia z ta żpada w biersi”.
Upewniam pana, że nie wiem, gdzie go pan znajdzie.
„Zdało mi zię, że dzoś się ruszyło w forku”.
Za pozwoleniem, panie.
„Tam bewnie coś musi pyć we żrotku”.
Zapewniam pana, że nie.
„Ja miałby ochotę tak, na brópkę, nagłuć drochę ze szpadą ten foreg”.
Niechże pana Bóg broni, abyś miał to uczynić.
„Bokażcież mi więc, co tam macie fe źrotku”.
Za pozwoleniem, panie.
„Jak to, za boswoleniem?”
Tak to, że panu nic do tego, co ja niosę w worku.
„A giedy ja chciał fidzieć”.
Nie zobaczy pan.
„No, tosyć już z te figle”.
To moje stare rupiecie.
„To mi je ukaż”.
Nie pokażę.
„Nie ukażesz?”
Nie.
„To ja z tym patydżkiem potańdzuje na dfoje bledzy”.
Kpię sobie z tego...
„A, kpi zopie z tego. Zadżekaj”.
Au! au! au! Au! panie! au! au! au! au!
„Z panem pogiem, druhu, to dla małego sapamiętania, że nie tobże pyć suchwala”.
A, niechże czarci porwą tego kiepskiego szwaba! Au!
GERONTOch, już tchu nie mam!
SKAPENOch, ja już nie żyję!
GERONTPo kiegóż licha oni mnie walą?
SKAPENPanie, ostrożnie; z jakie pół tuzina żołnierzy tu idzie.
„Dalej, dalej, musimy znaleźć tego Geronta, szukajmy wszędzie. Nie żałujmy fatygi. Zbiegnijmy całe miasto. Nie omińmy żadnej kryjówki. Przetrząśnijmy wszystko. Węszmy na wszystkie strony. Gdzież teraz pójdziemy? Skręćmy w tę stronę. Nie, w tamtą. Na lewo. Na prawo. Nie, nie. Owszem, właśnie”.
Niech się pan dobrze schowa.
„Hej, towarzysze, przecież to jego służący. Dalej, łotrze, musisz nam powiedzieć, gdzie pan”.
Aj, aj, panowie, nie szarpcie mnie tak.
„Nuże, gadaj, gdzie on jest. Mów zaraz. Spiesz się. Szybko. Bez marudztwa. Już!”
Powoli, panowie, powoli.
„Jeśli nam w tej chwili nie pomożesz go odnaleźć, chmara kijów spadnie na twój grzbiet”.
Wolę raczej wszystko wycierpieć, niż zdradzić swego pana.
„Zatłuczemy cię, łotrze”.
Róbcie, co wam się podoba.
„Skóra cię świerzbi, hultaju”.
Nie zdradzę swego pana.
„A więc chcesz koniecznie? A, masz!”...
Och!
A, zdrajco, a, bezecniku, łotrze! Toś ty mnie tak urządził!
SCENA TRZECIAHa, ha, ha! Muszę nieco tchu zaczerpnąć!
GERONTZapłacisz mi to, przysięgam.
ZERBINETAHa, ha, ha, ha! A to paradna historia! Cóż za stary głupiec!
GERONTNic zabawnego; głupi, kto się z tego śmieje.
ZERBINETACo? Do czego pan to powiada?
GERONTDo tego, że nie powinnaś się ze mnie natrząsać.
ZERBINETAZ pana?
GERONTTak.
ZERBINETACo! A któż myśli natrząsać się z pana?
GERONTPo cóż więc przychodzisz mi tutaj w nos parskać?
ZERBINETATo pana w niczym nie dotyczy; śmieję się, ot, tak sobie, z historii, którą właśnie słyszałam, najzabawniejszej historii pod słońcem. Nie wiem, czy to dlatego że i o mnie w tym chodzi, ale jeszcze nic mnie tak w życiu nie ubawiło, jak ta sztuczka, którą pewien syn wypłatał ojcu, aby wydobyć zeń nieco pieniędzy.
GERONTSyn ojcu, aby wydobyć zeń pieniędzy?
ZERBINETATak. Jeśli pan ładnie poprosi, może bym się zgodziła opowiedzieć; skoro usłyszę zabawną historyjkę, mnie samą zawsze język świerzbi, aby się nią z kimś podzielić.
GERONTOwszem, dziecko, opowiedz.
ZERBINETABardzo chętnie. Nie ma co zresztą robić wielkiej tajemnicy, bo i tak rzecz nie może długo zostać w ukryciu. Los chciał, żem się znalazła wśród bandy Cyganów, z tych, co to wałęsając się od miasta do miasta, zarabiają na życie wróżeniem, a nieraz i innymi sposobami. Skoro przybyliśmy tutaj, ujrzał mnie pewien młody człowiek i zapałał miłością. Od tej chwili ścigał mnie na każdym kroku, mniemając widocznie, jak każdy taki młokos, że wystarczy pokazać się i przemówić, by za pierwszym słowem wygrać sprawę; natrafił jednakże na dumę, która wyleczyła go z płochych nadziei. Zwierzył się ze swą miłością ludziom, w których byłam ręku; zgodzili się odstąpić zdobycz w zamian za pewną sumę. Trudność była w tym, że mój wielbiciel znajdował się w położeniu, w którym często widzi się synów zamożnego domu, to znaczy był bardzo kuso z pieniędzmi. Ma ojca, który, choć bogaty, jest zakutym sknerą: brr, paskudna figura. Czekaj pan. Może sobie przypomnę nazwisko. Zaraz. Niechże mi pan pomoże. Nie umiałby mi pan wymienić kogoś z miasta, kto znany jest jako najobrzydliwszy skąpiec?
GERONTNie.
ZERBINETAJakoś się tak nazywa... coś na ron... ront... Or... Oront... Nie. Ge... Geront. Tak, Geront, właśnie, to imię tego brudasa, przypomniałam sobie; o tego kutwę chodzi. Wracam tedy do rzeczy. Otóż Cyganie chcieli opuścić dziś to miasto; już ukochany mój miał mnie postradać jedynie dla braku pieniędzy, gdyby nie pomoc służącego, który przyrzekł wydrzeć je od jego własnego ojca. Co się tyczy służącego, to pamiętam imię doskonale. Nazywa się Skapen; człowiek wprost niezrównany, wart wszelkich pochwał.
GERONTA ty arcyłotrze!
ZERBINETAOto więc jakim posłużył się podstępem, aby zmamić starego czopa. Ha! ha! ha! ha! Nie mogę się nie śmiać, skoro sobie przypomnę. Ha! ha! ha! Poszedł zatem do tej skąpej bestii... ha! ha! ha! i powiedział, że przechadzał się w porcie z jego synem, hi! hi! hi! spostrzegli turecki statek, na który ich zaproszono; młody Turek ugościł ich, ha! ha! podczas gdy jedli, spuszczono statek na morze, Turek jego samego wyprawił w czółnie z rozkazem oznajmienia ojcu, iż uwiezie jego syna do Algieru, jeśli natychmiast nie otrzyma pięciuset talarów. Ha, ha, ha! Otóż i kutwa, dusigrosz, w straszliwym utrapieniu; czułość dla syna zaczyna się zmagać z piekielnym skąpstwem. Pięćset talarów, których odeń żądają, to jakby pięćset ciosów sztyletu w serce. Ha! ha! ha! ha! ha! Nie może się zdobyć, aby tę sumę wypruć sobie z wnętrzności; męka, którą przechodzi, podsuwa mu sto pociesznych sposobów ratowania syna. Ha! ha! ha! Chce wyprawić policję na morze, aby ścigała statek. Ha! ha! ha! Błaga służącego, aby się ofiarował w miejsce syna, póki on sam nie zgromadzi sumy, z którą nie ma żadnej ochoty się rozstać. Ha! ha! ha! Aby zebrać tych pięćset talarów, poświęca wreszcie kilka starych ubrań, które razem nie są warte trzydziestu. Ha! ha! ha! Służący przedstawia mu raz po raz niedorzeczność jego sposobów; a za każdym słowem następuje wzdychanie: „Po kiegóż diabła łaził na ten statek! Ach! przeklęty statek! A, zdrajca Turek!”. Wreszcie po wielu wybiegach, nastękawszy się, najęczawszy do syta... Ale pan się coś nie śmieje: cóż pan o tym powiada?
GERONTPowiadam, że twój młody człowiek jest obwieś i hultaj, który otrzyma od ojca słuszną karę za swe zuchwalstwo; twoja Cyganicha, natrząsająca się z godnego człowieka, jest błaźnica, którą potrafimy nauczyć rozumu za uwodzenie chłopców z dobrego domu; a twój służący jest skończony łotr, który z łaski Geronta najdalej do jutra znajdzie się na szubienicy.
SCENA CZWARTAGdzież się znów panna wyrwała? Czy wiesz, żeś mówiła przed chwilą z ojcem swego gagatka?
ZERBINETAWłaśniem tak pomyślała; a co gorsze, to, żem mu, bez cienia złej myśli, opowiedziała co do słowa jego własną historię.
SYLWESTERJak to, jego historię?
ZERBINETATak. Cała byłam nabita tym opowiadaniem; świerzbiało mnie, żeby je komuś powtórzyć. Ale mniejsza! Tym gorzej dla niego. Nie zdaje mi się, aby to mogło pogorszyć albo polepszyć naszą sprawę.
SYLWESTERPotrzebnie się panna wybrała z paplaniem; strasznie trzeba mieć długi język, żeby nie umieć trzymać za zębami własnych sekretów.
ZERBINETACzyżby się nie dowiedział tego samego od kogokolwiek?
SCENA PIĄTAHej tam! Sylwestrze!
SYLWESTERNiech panienka wraca do domu. Pan mnie właśnie szuka.
SCENA SZÓSTAWięc wyście się zmówili, hultaje, zmówiliście się, Skapen, ty i mój syn,
Uwagi (0)