Jego zasady - Adolf Abrahamowicz (biblioteka w .txt) 📖
Rodzicom dziewczyny, o której rękę stara się Anzelm, zapowiada się z wizytą wuj młodzieńca. Anzelm ostrzega, że krewny ma swoje dziwne zasady — nie chce jednak do końca zdradzić, jakie.
Spotkanie z wujem, który niedawno wrócił z Ameryki, przerywa przybycie innego mężczyzny. Ten przedstawia się jako wuj Anzelma. Okazuje się również, że młodzieniec nie do końca porozumiał się z przyszłymi teściami, którą z córek ma zamiar pojąć za żonę…
Adolf Abrahamowicz był polskim komediopisarzem pochodzenia ormiańskiego, tworzącym w drugiej połowie XIX wieku. Zasłynął jako autor dramatów popularnych, atrakcyjnych ze względu na doskonałe prowadzenie obserwacji przez autora oraz dobrze wyważony komizm. Komedia Jego zasady została po raz pierwszy wydana w 1882 roku.
- Autor: Adolf Abrahamowicz
- Epoka: Pozytywizm
- Rodzaj: Dramat
Czytasz książkę online - «Jego zasady - Adolf Abrahamowicz (biblioteka w .txt) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Adolf Abrahamowicz
Ale kiedy oszczędności twoje zawsze się rozpoczynają od mego żołądka, a zresztą to nie ja, ale pani masz trzy córki.
AGNIESZKAZnowu dysputa? wiesz jak jej nie lubię, skoro jednak weszliśmy na tę drogę otwartości, pozwól, że ci przypomnę co powiedziałam, gdy nam się urodziła pierwsza córka.
FILCCo? proszę, proszę.
AGNIESZKAŻe to do niczego, kłopot niepotrzebny, lecz moje perswazye puszczałeś pan z wiatrem, aż nareszcie urodziła się druga a wkrótce i trzecia. Zaręczam, że gdyby nie ja, byłbyś pan z cyfrą córek do absurdum doprowadził!... Ale stało się, więc się nie odstanie.
FILCZapewne....
AGNIESZKAWychowałam je panu jak Bóg przykazał, a pan co ze swej strony zrobiłeś? czy postarałeś się chociażby o taką bagatelkę jak konkurenci? O! prawdziwie czuły ojczulek z ciebie, o nic się nie troszczysz tylko o swój własny żołądek.
FILCPrzedewszystkiem muszę powiedzieć, że wyszukanie konkurentów nie jest znów taką bagatelką, jak ci się zdaje, szczególniej gdy nie ma posagu, pomimo to było ich dosyć, lecz któż temu winien, że pani postanowiłaś wydawać córki po kolei; póki najstarsza nie wyjdzie, młodszej nie dasz. Pani myślisz, że to jak z masłem, dopóki stare nie wyjdzie nie napoczniesz świeżego?...
AGNIESZKAKonkurenci?.... co za konkurenci?.... jacy? bardzom ciekawa....
FILCNaprzód: sędzia powiatowy, mój kolega, z majątkiem, ogólnie poważany.
AGNIESZKASędzia? kolega pański? cóż to za partya? we wszystkiem podobny do ciebie... safanduła, bez energii, a nawet tak samo zbudowany jak pan. Nie wierzę w przesądy, założyłabym się jednak, że miałby same córki.
FILCNo, pal djabli sędziego, ale cóż miałaś przeciw adjunktowi? Ten już pewnie w twoim guście zbudowany, w każdym razie do mnie niepodobny.
AGNIESZKAPi!... adjunkt! Cóż to za posada? Jakaż egzystencja?
FILCMłody człowiek, mógł awansować.
AGNIESZKAAwansować... awansować... pięknie by wyszły moje córki czekając na ten wasz awans. A ty, czyż starając się o mnie nieupewniałeś mnie i całą moją rodzinę, iż do dwóch lat zostanę apelacyjną konsyliarzową.... a dotąd czem jestem? he? nędzną sędziną; szczęście jeszcze, że cię nie spensjonowano... a i to zawdzięczasz jedynie mojej protekcji.
FILCUmhu! od czasu jak się ożeniłem wszystko ci zawdzięczam... z resztą nie zapominaj moja pani, iż nie miałaś żadnego posagu i że jedynym moim rywalem był jednooki dyurnista, budową śledzia przypominający.
AGNIESZKAJednooki, ale miał wzrok doskonały i nie był dyurnistą, tylko kancelistą; bardzo proszę nie przekręcać.
FILCNiech będzie i kancelista; konstatuję tylko, że brakło mu lewego oka, za to na prawe zézował kapitalnie.
AGNIESZKADość! Nienawidzę rekryminacji, tem bardziej, gdy mam panu coś ważnego do powiedzenia.
FILCA prawda, ja miałem pani także coś powiedzieć.... co to u djabła?
Z Anzelmem rzecz prawie ukończona. Oświadczył się wczoraj stanowczo Hortenzji i tylko maryasz zawisłym uczynił od przyzwolenia wuja.
FILCA cóż będzie z Eufrozyną?
AGNIESZKACóż ma być?
FILCPrzecież starsza....
AGNIESZKACóż to ma do rzeczy?
FILCJestem tego samego zdania, utrzymywałaś jednak, że nie wydasz młodszej, dopóki starsza nie będzie mężatką.
AGNIESZKAZrobię wyjątek, byle przekonać pana, że nigdy racji nie masz.
FILCNo, kto ją zrozumie dam mu dukata.
AGNIESZKAMożesz go sobię schować; témczasem przygotuj się na przyjazd wuja Anzelma.... powiadają, że to ma być dziwak....
FILCJuż ja sobie dam z nim radę.
AGNIESZKAKtoby go nie znał, mógłby myśleć, że to niewiedzieć jaki mąż; a to Boże zmiłuj się!.... na troje dzieci niema ani jednego syna!
SCENA VIPrzepraszam państwa, iż tak niespodziewanie wpadłem, ale nagły interes...
AGNIESZKABardzo prosimy, właśnie mówiliśmy o panu.
ANZELMBardzo dziękuję; jestem zaniepokojony, powiedziano mi, iż mój wuj nagle do państwa przyjechał.
AGNIESZKANic o tem nie wiemy.
ANZELMDziś rano odebrałem list od niego, donosi, że przyjedzie a po drodze mówiono mi, iż go już u państwa zastanę.
AGNIESZKATak nagle i niespodziewanie!
FILCCzekajcie no.... coś mi Janek mówił.... namyśla się Patrzcie państwo, byłbym zapomniał! był tu przed chwilą jakiś jegomość....
AGNIESZKAOtóż masz! to dopiero mąż! Od godziny gdéra, a o najważniejszej rzeczy zapomniał.
FILCWiesz dobrze, iż naczczo nic nie pamiętam. Jan to dokładniej opowie. Janie! Janie!
Mów prędzej, kto tu był?
JANKiedy proszę Wielmożnej pani....
AGNIESZKAA to tuman!... przed chwilą?
JANBył, był, proszę Wielmożnej pani....
AGNIESZKAAleż kto był?
JANJakiś jegomość.
AGNIESZKAJak się nazywa?
JANAlbo ja wiem!
AGNIESZKAOd czegóż cię trzymam gawronie?
JANCóż ja winien, kiedy nie powiedział jak się nazywa....
AGNIESZKAWięc czegoż właściwie chciał? ah! cierpliwości!
JANDopytywał się o pana...
ANZELMTo on! z pewnością on! przyszedł na zwiady.
JANPytał się kto głową w domu.
ANZELMTo on, to on!
JANJakaś podejrzana figura.
ANZELMTo on, to on!
JANDobrze, że co nie świsnął.
ANZELMTo on, to on!
AGNIESZKACo też pan pleciesz?
ANZELMZ przerażenia nie wiem co mówię. To bardzo zacny i prawy człowiek. Lecz jak państwo wiecie, jako stary kawaler ma pewne dziwactwa, nawet nieco sfiksował na punkcie zasad i taktu domowego, lecz tutaj nie mam najmniejszej obawy, w tak zacnym domu, jak państwa.... tylko że te jego zasady....
AGNIESZKAJakież one są, powiedz pan?
ANZELMZamiast objaśniać bliżej, wolę państwu dać pewne wskazówki.... i tak n. p. co pani Dobrodziejka zarządzi w domu, czy to dobrze lub źle, proszę się zawsze odwołać, iż stało się to na podstawie zasad domowych; na przykład powie pani Dobrodziejka: ja rządzę wszystkiem w domu, ale dla zasady.... namyśla się nie — toby niebyło stosowne; ale tak: mój mąż rządzi wszystkiem w domu, jednak tylko dla zasady... namyśla się nie — to także źle, — tak najlepiej: rządzimy oboje... nie w tym wypadku zasada nie da się zastosować....
SCENA VIIA! mój narzeczony....
ANZELMOh pani! W chwili tak ważnej....
HORTENZYANierozumiem pana..
ANZELMWuj przyjechał....
HORTENZYAA!...
AGNIESZKAPanie Anzelmie, radzibyśmy usłyszeć w końcu coś o tych zasadach szanownego wuja....
ANZELMW tej chwili pani Dobrodziejko.... do Hortenzji Jak pani wiadomo chciał panią poznać, a skoro pozna, niewątpliwie....
AGNIESZKAPanie Anzelmie, czekamy....
ANZELMW tej chwili pani Dobrodziejko.... do Hortenzji Skoro panią raz tylko zobaczy, zezwoli bez namysłu.... deklamuje „Tak rzutem oka zaszczepiłasz nam w duszy żar, co nas wiecznie pożera....
AGNIESZKAAleż panie Anzelmie...
ANZELMAh!... zasady mego wuja? zaraz.... na przykład: mamy dzieci dla zasady.... nie, źle.... kochamy je dla zasady.... także źle; zresztą to się nie da opowiedzieć. Sama pani Dobrodziejka najlepiej zrozumie mego wuja, skoro go państwu przedstawię.
FILCPostrzelony....
ANZELMSpieszę się; muszę go odszukać.... do Hortenzji „Żegnaj mi żegnaj, moja kochana, za chwilę znowu powrócę....
AGNIESZKAPanie Anzelmie, nie pozwól abyśmy zbyt długo czekali na wuja....
ANZELMIdę, idę.... a w ręce pani oddaję skarby moje.
Sfiksował! gł. Hortenzjo, trzeba się wujowi Anzelma przedstawić jak najlepiej. Bądź poważną, nie trzepocz się, trzymaj się prosto, mów mało...
FILCLepiej nic...
AGNIESZKATylko ty nie gadaj; Boże! Same córki.... i chce mieć głos....
HORTENZYAJuż ja go ugłaskam...
AGNIESZKAA przyczesz się... fryzura trochę się popsuła.
HORTENZYADobrze mamo.
Mężu! zbliża się chwila stanowcza; zbierz więc wszystkie zmysły aby sprawy nie pokpić. Idzie tu o przyszłość Hortenzji, którą jeżeli pierwej postanowiłam wydać aniżeli najstarszą córkę Eufrozynę, to jedynie, aby cię przekonać, że nigdy nie masz słuszności....
FILCSłyszałem już o tem słyszałem!
Ach, otóż macie.... już idą, a tu jeszcze nie posprzątane.... i od czegoż pan jesteś głową domu?... a jak wyglądasz dzisiaj.. mizernie, jak po tyfusie!
FILCNie piłem jeszcze kawy.
AGNIESZKADostaniesz czarną po obiedzie.
FILCTo mi śniadania nie zastąpi.
JANTen pan co był przed godziną pragnie się z Wielmożnym panem widzieć.
AGNIESZKAAh.... wuj! do służącego Proś ale bardzo grzecznie. służący wychodzi Co ja pocznę? Alboż ja mam męża? To sto razy gorzej jak być wdową! do męża Jak ty wyglądasz?
FILCCo ona chce od mego wyglądania?
Przepraszam najmocniej, iż tak natarczywie i obcesowo wchodzę, lecz państwo w porę byliście powiadomieni o mojem przybyciu. Podaje rękę Filcowi, poczem kilkakrotnie się całują Zapewne ściskam drogiego gospodarza?
FILCW jego własnej osobie.
AGNIESZKAZ nieutajoną radością oczekiwaliśmy pana, tak zacny wuj i prawdziwy opiekun zaszczyt tylko przynosi naszemu domowi.
WINCENTYPrzeczucie, które często zawodzi, tym razem nie omyliło mnie, ono mi mówiło: w tym domu znajdziesz szczerość, staropolską gościnność i serca otwarte.
AGNIESZKAGościnność u nas jest zasadą domową.
WINCENTYŁaskawa pani, gościnność nie może być zasadą, cnota ta nie w głowie, lecz w sercu ma swoje siedlisko. Przestąpiwszy raz ten próg, należę de facto już do rodziny państwa, i to dla mnie najwyższe szczęście, zwraca się do Agnieszki Wszakże z zacną gospodynią tego domu rozmawiam, a moją od tej chwili ukochaną kuzynką?... Pozwól przeto niech w dowód wielkiego szacunku uściskam twą śliczną rączkę.
Bardzo przyjemny! Niepotrzebnie tak się lękałam.
WINCENTYNie mogę utaić radości, którą serce me jest przepełnione na widok tej ciszy domowej, tego ogniska rodzinnego, tego przybytku wiecznej miłości i zgody...
AGNIESZKAO tak panie, gdzie są zasady i takt domowy, tam wszystko regularnie jak w zegarku idzie.
FILCNawet bez nakręcenia.
WINCENTYCo to za wzorowy porządek u państwa, ani jednej muchy.... ach! to kraj błogosławiony. Ja bo wracam z kraju gdzie muchy, pszczoły, owady i przeróżne gady wiecznie trapią człowieka, tego zaś co życie uprzyjemnia, te dzikie plemiona, wśród których żyłem, nie znają, na przykład: ani ozora z podlewą, ani szczupaka po żydowsku lub indyka z kasztanami..... nawet tak pojedynczych potraw nie mogą sobie przyswoić jak barszcz, zrazy, lub barania głowa z pieprzem i imbirem.
AGNIESZKADziś jeszcze każę to wszystko na obiad sporządzić, wszakże łaskawy pan nie odmówisz nam?
WINCENTYDroga pani! Lepiej to może rozdzielić na kilka obiadów.... przyjmuję zaproszenie na wszystkie... Wyobraźcie sobie państwo, że tam.... w tym barbarzyńskim kraju jedyném mojem pożywieniem była kawa.
FILCTo mój najulubieńszy napój.
WINCENTYA jednak mogę z własnego doświadczenia upewnić, że kawa jest napojem najszkodliwszym; rozstraja nerwy, odbiera sen i sprawia nieustającą gnuśność i ospałość.
AGNIESZKAZ czem się odezwiesz, to nie ma sensu.
WINCENTYPozwolicie państwo, że się ośmielę zapytać gdzie jest szanowna rodzina? Wszakże Pan Bóg w swej najwyższej dobroci licznie was obdarzył?
AGNIESZKAMoje córki w tej chwili zajęte gospodarstwem domowem, dla zasady; mogę się pochwalić, że są bardzo gospodarne, przytem lube, jak trzy turkaweczki.
WINCENTYA syna państwo nie macie?
AGNIESZKANiestety!....
WINCENTYMoże umarł?
FILCWcale się nie urodził....
AGNIESZKANie masz się czem chwalić.
WINCENTYUmhu, rozumiem!
AGNIESZKATo nie moja wina. Nadysputowałam i nairytowałam się dość, lecz mój mąż widocznie nie dbał o to aby mieć syna.
FILCCóż ja na to mogę poradzić?
WINCENTY
Uwagi (0)