Zemsta - Aleksander Fredro (czytac .TXT) 📖
Krótki opis książki:
Zemsta to komedia Aleksandra Fredry, po raz pierwszy wystawiona w teatrze w roku 1834, a cztery lata później wydana w formie książkowej. Od tego czasu cieszy się popularnością i bawi widzów, ponieważ z humorem ukazuje charakterystyczne dla kultury i obyczajowości polskiej wątki.
Historia oparta jest na autentycznych wydarzeniach, których opis autor znalazł w dokumentach rodowych swojej żony i które rozegrały się na zamku Kamieniec w Odrzykoniu.
Głównymi bohaterami sztuki są Cześnik Raptusiewicz i Rejent Milczek. Mieszkają oni w zamku podzielonym na dwie części — jedną zajmuje Raptusiewicz, drugą Milczek. Sąsiedzi nienawidzą się i robią wszystko, aby sobie dokuczyć. Obie części zamku rozgranicza zaniedbany, rozpadający się już ze starości mur. Rejent Milczek postanawia go odbudować, co nie podoba się Cześnikowi… Innym wątkiem jest historia miłości Klary, bratanicy Cześnika Raptusiewicza, oraz Wacława, który jest synem Milczka.
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Aleksander Fredro
- Epoka: Romantyzm
- Rodzaj: Dramat
Czytasz książkę online - «Zemsta - Aleksander Fredro (czytac .TXT) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Aleksander Fredro
redakcyjny]
93. alkiermes (z arab.) — barwnik czerwony, wykonany z gatunku owadów zwanych al kirmiz. [przypis redakcyjny]
94. konfuzja (z łac.) — zmieszanie. [przypis redakcyjny]
95. rewerencja (z łac.) — uszanowanie. [przypis redakcyjny]
96. nie wylewać za kołnierz — nadużywać alkoholu. [przypis edytorski]
97. imprezę inną biorę — powziąłem inny zamiar; impreza (z wł.) — zamiar, plan, przedsięwzięcie. [przypis redakcyjny]
98. pieniać — pozywać przed sąd, procesować. [przypis redakcyjny]
99. krzyżowa — krzyżowa sztuka: pojedynek na białą broń. [przypis redakcyjny]
100. Circa quartam (łac.) — około czwartej (godziny). [przypis redakcyjny]
101. A czej (gwar.) — przecież, może. [przypis redakcyjny]
102. basy — ślady na ciele od plag, cięgi. [przypis redakcyjny]
103. szturkać — szturchać. [przypis edytorski]
104. Na wołowej pisał skórze — będzie miał wiele pisania w związku z tą sprawą (podczas ewentualnego procesu). Jeszcze dziś istnieje powiedzenie: „nie spiszesz na wołowej skórze” — na oznaczenie jakiejś długiej historii, trudnej do spisania nawet na wielkim arkuszu. [przypis redakcyjny]
105. Quandoquidem (łac.) — jakkolwiek, aczkolwiek. [przypis redakcyjny]
106. Sekatury (z wł.) — dokuczliwości, prześladowania. [przypis redakcyjny]
107. alternata (z łac.) — odmiana losu, zmienna kolej życia. [przypis redakcyjny]
108. Składam... ciebie gwoli — dla ciebie. [przypis edytorski]
109. fortunna (z łac.) — szczęśliwa. Fortuna — bogini szczęścia u Rzymian. [przypis redakcyjny]
110. Aspiruję (z łac.) — wzdycham, dążę. [przypis redakcyjny]
111. wprzody (stpol.) — wprzódy, najpierw. [przypis edytorski]
112. Cześnik burda — awanturnik, kłótnik, zawadiaka, człowiek niespokojny. [przypis redakcyjny]
113. Jednym — tu: jedynym. [przypis redakcyjny]
114. quondam (łac.) — niegdyś. [przypis redakcyjny]
115. Intercyza (z łac.) — umowa na piśmie zawierana przed ślubem; dotyczyła przede wszystkim spraw majątkowych, również jakichś szczególnych warunków i obowiązków współmałżonków. [przypis redakcyjny]
116. diable — tu w znaczeniu: diablo, diabelnie. [przypis redakcyjny]
117. tantna (z łac.) — zamożna. [przypis redakcyjny]
118. Wżdy (stpol.) — jednak. [przypis redakcyjny]
119. daje nurka — wyrażenie myśliwskie: ustępuje, cofa się przed niebezpieczeństwem; tu: spuszcza z tonu. [przypis redakcyjny]
120. Nemo sapiens, nisi patiens (łac.) — „Nie jest mądry, kto nie umie być cierpliwy” — średniowieczne przysłowie łacińskie. [przypis redakcyjny]
121. udrę łyka — coś zarobię, coś skorzystam. [przypis redakcyjny]
122. Cienkusz (dosł.: osad piwny, zlewki) — tu: złe, słabe wino. [przypis redakcyjny]
123. deresz (z węg.) — tu: mętny, słaby trunek, lura. [przypis redakcyjny]
124. samą maścią — zewnętrznym wyglądem. Flaszka powinna być dobrze omszała, co jest świadectwem starości, a więc dobroci wina. [przypis redakcyjny]
125. hreczkosiej — pogardliwa nazwa zasiedziałego na wsi, niezbyt zamożnego szlachcica. [przypis redakcyjny]
126. dzicza (forma staropol. tak jak: łodzia, pieczenia itp.) — dzisiejsze: dzicz. [przypis redakcyjny]
127. stentor — człowiek o potężnym głosie. Nazwa pochodzi od jednego z bohaterów wojny trojańskiej, Stentora, odznaczanego się silnym, tubalnym głosem. [przypis redakcyjny]
128. Kontrowersja (z łac.) — spór, sprzeczka, nieporozumienie. [przypis redakcyjny]
129. circa quartam (łac.) — koło czwartej. [przypis redakcyjny]
130. afekt (z łac.) — tu: uczucie. [przypis redakcyjny]
131. splendor (z łac.) — zaszczyt, blask. [przypis redakcyjny]
132. fortuna (z łac.) — tu: szczęśliwy los. [przypis redakcyjny]
133. szczepu mego trzaski — przyszli moi potomkowie po synie. [przypis redakcyjny]
134. Dzień feralny (z łac.) — dzień niepomyślny, fatalny, w którym wszelkie przedsięwzięcia kończą się niepowodzeniem lub nieszczęściem. Wiara w dni feralne, uznawana przez niektóre religie, była dość rozpowszechniona w owej epoce, choć oficjalnie uważana już za przesąd i wyśmiewana w literaturze (patrz: Małżeństwo z kalendarza, Zabobonnik i in.) [przypis redakcyjny]
135. srom — tu: zniewaga. [przypis redakcyjny]
136. Banialuki — gadanie bez sensu, brednie. Wyraz wywodzi się z dzieła Hieronima Morsztyna (1580–1623) pt. Historia ucieszna o zacnej królewnie Banialuce..., zawierającego rozwlekłą, niesamowitą, nie wiążącą się logicznie akcję, która swą bezsensownością przeszła w przysłowie. [przypis redakcyjny]
137. Ambasada (z franc.) — tu: poselstwo, polecenie. [przypis redakcyjny]
138. Suplikuję (łac.) — błagam, proszę. [przypis redakcyjny]
139. deresz — tu: koń niezdecydowanej maści, białej pomieszanej z żółtą lub brunatną. [przypis redakcyjny]
140. Inwitacja (z łac.) — zaproszenie. [przypis redakcyjny]
141. przypiekł grzanki — tu ironicznie: dogodził, sprawił przyjemność. [przypis redakcyjny]
142. muszkat (inaczej: gałka muszkatowa; z łac.) — przyprawa korzenna dodawana do ciast dla zapachu. [przypis redakcyjny]
143. aromat (z gr.) — tu: przyprawy i korzenie pachnące. [przypis redakcyjny]
144. szafran (z arab.) — przyprawa kuchenna kwiatu rośliny południowej o tej samej nazwie. [przypis redakcyjny]
145. bakalie (z tur.) — suszone owoce południowe, także ogólnie: słodycze. [przypis redakcyjny]
146. cyfra — tu: monogram lub inicjały imion osób, ku czci których odbywa się uroczystość. [przypis redakcyjny]
147. Vivat (łac.) — niech żyje. [przypis redakcyjny]
148. z konceptem (łac.) — pomysłowo, dowcipnie. [przypis redakcyjny]
149. Korowody (z ukr.) — targi, trudności. [przypis redakcyjny]
150. nieuroku (staropol.) — żeby nie urzec, nie uroczyć. [przypis redakcyjny]
151. palestra (z łac.) — w Polsce szlacheckiej zgromadzenie prawników oraz ich pomocników (dependentów) i uczniów przy trybunałach. [przypis redakcyjny]
152. Pani Barska — Cześnik tak nazywa szablę, której używał w czasie konfederacji barskiej. [przypis redakcyjny]
153. Słonim, Podhajce, Berdyczów, Łomazy — miejscowości, w których stoczono bitwy lub potyczki w czasie konfederacji barskiej. [przypis redakcyjny]
154. Prym (z łac.) — pierwsze miejsce, pierwszeństwo. [przypis redakcyjny]
155. głownia — część szabli okalająca rękojeść i ochraniająca rękę przed cięciem. [przypis redakcyjny]
156. demeszka — szabla ze słynnej z twardości stali, wyrabianej w Syrii, w mieście Damaszku. [przypis redakcyjny]
157. Niejednego ona posła wykrzesała z kandydata — mowa o sejmikach, na których o wyborze posła decydowała często nie ilość głosów, lecz szable. [przypis redakcyjny]
158. pro memoria (łac.) — ku pamięci. [przypis redakcyjny]
159. nequam (łac.) — nicpoń, ladaco. [przypis redakcyjny]
160. zieleniak — gatunek wina węgierskiego. [przypis redakcyjny]
161. skrewiła — nie dopisała, zawiodła nadzieję, zdradziła. [przypis redakcyjny]
162. sarabanda (hiszp.) — taniec hiszpański, trzytaktowy. [przypis redakcyjny]
163. festyn (z fr.) — zabawa. [przypis redakcyjny]
164. ciury — w dawnym wojsku słudzy rycerza, którzy nie brali udziału w boju; pogardliwa nazwa używana dość często w stosunku do ludzi, o których się nie ma zbyt wysokiego wyobrażenia. [przypis redakcyjny]
165. traktament (z łac.) — poczęstunek, ugoszczenie. [przypis redakcyjny]
166. Requiescat in pace (łac.) — niech spoczywa w spokoju. [przypis redakcyjny]
167. zażyć z mańki — tu: oszukać, wywieść w pole; wyrażenie wzięte z języka wojskowego. Zażyć z mańki (tj. z lewej ręki) oznaczało niespodziewane uderzenie przeciwnika w walce na białą broń z lewej strony, po szybkim przerzuceniu broni z ręki do ręki. [przypis redakcyjny]
168. do czubków — do domu obłąkanych. [przypis redakcyjny]
169. legat (z łac.) — zapis w testamencie. [przypis redakcyjny]
170. po mym słowie — pod moim dyktandem. [przypis redakcyjny]
171. tytle (z łac.) — litery. [przypis redakcyjny]
172. despekt (z łac.) — uchybienie, obelga. [przypis redakcyjny]
173. A capite (łac.) — od nowego wiersza. [przypis redakcyjny]
174. żyd — tu: kleks, plama z atramentu. [przypis edytorski]
175. proforma (z łac.) — najniższa klasa w dawnych szkołach (do drugiej połowy XVII wieku). [przypis redakcyjny]
176. de novo (łac.) — od nowa. [przypis redakcyjny]
177. hebes (łac.) — tępy, ograniczony, tuman. [przypis redakcyjny]
178. ćwik — zuch, śmiałek. [przypis redakcyjny]
179. poczet — tu: rachunek. [przypis redakcyjny]
180. Łapes capes — szybko, znienacka; wyrażenie powstałe przez dodanie do polskiego zwrotu „łap cap” końcówki właściwej językowi jidisz, którym posługiwali się Żydzi polscy. [przypis redakcyjny]
181. egzekutor (z łac.) — wykonawca. [przypis redakcyjny]
182. incognito (wł., dosł.: nieznany; z łac. incognitus) — z utajeniem swego nazwiska lub godności, nieoficjalnie, nie dając się poznać. [przypis redakcyjny]
183. Poczt — poczet; tu: oddział, zastęp. [przypis redakcyjny]
184. Objechałem jak bartnika — osaczyłem jak niedźwiedzia przy barci; bartnik — w języku myśliwskim nazwa niedźwiedzia. Niedźwiedzie lubią miód i często wybierają go z barci leśnej. Zwykle też miód służy na przynętę, jeśli na niedźwiedzia zastawia się pułapkę. [przypis redakcyjny]
185. baczność — tu: uwaga. [przypis redakcyjny]
186. turma (z niem.) — wieża. W wieżach, a właściwie w podziemiach wieży zamkowej mieściły się więzienia, stąd turma oznacza także więzienie. [przypis redakcyjny]
187. Nimfa — w mitologii greckiej boginka zamieszkująca rzekę lub morze. W znaczeniu przenośnym nimfa oznacza piękną kobietę. [przypis redakcyjny]
188. grochowianka — w dawnej Polsce wieniec grochowy był oznaką rekuzy, tj. nieprzyjęcia oświadczyn. [przypis redakcyjny]
189. prezumpcyja (z łac.) — zarozumiałość, przesadne o sobie mniemanie. [przypis redakcyjny]
190. dział — tu: wzgórek, wzniesienie. Wyrażenie gwarowe występujące na Podkarpaciu, w innych regionach Polski nieużywane. [przypis redakcyjny]
191. machnie po pętlicach — zada cios w piersi; pętlice — rodzaj zapięcia kontusza. [przypis redakcyjny]
192. Zdywiduje (z łac.) — rozpłata. [przypis redakcyjny]
193. dzianet (z arab.) — wierzchowiec wyćwiczony według szkoły hiszpańskiej. [przypis redakcyjny]
194. gratka (z łac.) — rzecz łatwo zdobyta. [przypis redakcyjny]
195. roztruchan — wielki i bogato zdobiony kielich, puchar. [przypis redakcyjny]
196. fanfary (z fr.) — triumfalna melodia wygrywana na instrumentach dętych, blaszanych. [przypis redakcyjny]
197. Stoją w następującym porządku od prawej strony: 1. Podstolina 2. Cześnik 3. Papkin 4. Wacław 5. Klara 6. Rejent — reszta w głębi [przyp. aut.]. [przypis autorski]
Wesprzyj Wolne Lektury!
Wolne Lektury to projekt fundacji Nowoczesna Polska – organizacji pożytku publicznego działającej na rzecz wolności korzystania z dóbr kultury.
Co roku do domeny publicznej przechodzi twórczość kolejnych autorów. Dzięki Twojemu wsparciu będziemy je mogli udostępnić wszystkim bezpłatnie.
Jak możesz pomóc?
Przekaż 1% podatku na rozwój Wolnych Lektur:
Fundacja Nowoczesna Polska
KRS 0000070056
Dołącz do Towarzystwa Przyjaciół Wolnych Lektur i pomóż nam rozwijać bibliotekę.
Przekaż darowiznę na konto:
Darmowe książki «Zemsta - Aleksander Fredro (czytac .TXT) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie
Dodaj komentarz
Uwagi (0)