Zemsta - Aleksander Fredro (czytac .TXT) 📖

Uwagi: 0

Słowa kluczowe:

Skarżyć się

Krótki opis książki:

Zemsta to komedia Aleksandra Fredry, po raz pierwszy wystawiona w teatrze w roku 1834, a cztery lata później wydana w formie książkowej. Od tego czasu cieszy się popularnością i bawi widzów, ponieważ z humorem ukazuje charakterystyczne dla kultury i obyczajowości polskiej wątki.

Historia oparta jest na autentycznych wydarzeniach, których opis autor znalazł w dokumentach rodowych swojej żony i które rozegrały się na zamku Kamieniec w Odrzykoniu.

Głównymi bohaterami sztuki są Cześnik Raptusiewicz i Rejent Milczek. Mieszkają oni w zamku podzielonym na dwie części — jedną zajmuje Raptusiewicz, drugą Milczek. Sąsiedzi nienawidzą się i robią wszystko, aby sobie dokuczyć. Obie części zamku rozgranicza zaniedbany, rozpadający się już ze starości mur. Rejent Milczek postanawia go odbudować, co nie podoba się Cześnikowi… Innym wątkiem jest historia miłości Klary, bratanicy Cześnika Raptusiewicza, oraz Wacława, który jest synem Milczka.

Przeczytaj książkę

Podziel się książką:

Autor: Aleksander Fredro
Epoka: Romantyzm
Rodzaj: Dramat

Czytasz książkę online - «Zemsta - Aleksander Fredro (czytac .TXT) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Aleksander Fredro

Idź do strony:

godziną...

na stronie

Co tu mówić! — z jakiej roli? —

PODSTOLINA

Nie wiedziałżeś, że podstoli

Czepiersiński, mąż mój trzeci,

Niech nad duszą Bóg mu świeci,

Zaślubiwszy mnie na wiosnę,

Już w jesieni leżał w grobie?

WACŁAW

Tak, tak, przypominam sobie.

PODSTOLINA

Oddał ducha na mym łonie.

WACŁAW

roztargniony

Oddał? — tak, tak, oddał pewnie.

PODSTOLINA

Zapłakałam zrazu rzewnie:

Nie mieć męża mocno boli;

Lecz i smutek w czasie tonie.

WACŁAW

roztargniony

Więc utonął pan Podstoli...

PODSTOLINA

Któż powiada?

WACŁAW

Nie powiada?

Dobrze. — Zatem odejść muszę.

PODSTOLINA

zatrzymując go

Co on myśli? co on gada?

Ty szalejesz, na mą duszę!

WACŁAW

To być może.

PODSTOLINA

czule

Ja cię zwiążę,

Ja cię zamknę, drogi książę.

WACŁAW

Ach, nie powtórz tego słowa!

Patrz, jak wstydem cały płonę

Za studenckie przewinienia.

Ni tytułu, ni imienia

Wacław dalej nie zachowa.

Bo te były —

PODSTOLINA

Cóż?

WACŁAW

Zmyślone.

PODSTOLINA

Wszystko?

WACŁAW

Wszystko, co do joty.

PODSTOLINA

I nie księciem?

WACŁAW

Ani trochę.

PODSTOLINA

Cóż za powód?

WACŁAW

Myśli płoche,

Szał młodości — chęć pustoty —

Jednym słowem, coś bez celu

Jak to każde głupstwo prawie.

PODSTOLINA

Ależ miłość twa, Wacławie?

WACŁAW

na stronie

Siedźże teraz w wilczym dole73!

PODSTOLINA

Ten rumieniec na twym czole

Jak tłumaczyć? — Ja czekałam,

W całej Litwie cię szukałam,

Lecz o księciu Radosławie

Nikt nie wiedział, nie mógł wiedzieć.

WACŁAW

Byłem... młody...

PODSTOLINA

powtarzając ironicznie

„Byłem młody?”

Ale biegły w swojej sztuce.

WACŁAW

Tego nie wiem.

PODSTOLINA

Są dowody.

WACŁAW

A to jakie?

PODSTOLINA

Twoja zdrada.

WACŁAW

Żem się zmienił, być to może;

Trudnoż kochać nieustannie!

Lecz gdy karcić mnie wypada,

Cóż przystoi zmiennej Annie? —

Nie szukałaś zbyt daleko,

Nie czekałaś czas zbyt długi —

Podstolemu spadło wieko,

Już ci Cześnik na usługi,

I niech dzisiaj Cześnik ziewnie,

Jutro krajczy będzie pewnie74.

Ja wyrzutów ci nie robię,

Owszem, owszem, szczęść ci Boże,

Lecz co czynić wolno tobie,

Niechże każdy czynić może.

Gdym więc zmieniał czucia moje,

Szedłem tylko w twoje ślady;

I zdradzaliśmy oboje,

Lub też wcale nie ma zdrady.

PODSTOLINA

Jestem wdową, mój Wacławie.

WACŁAW

Ja żonaty jestem prawie.

PODSTOLINA

Któż ty jesteś, ty zbyt znany?

WACŁAW

Wacław Milczek.

PODSTOLINA

Syn Rejenta?!

Tu, w tym domu...

WACŁAW

kończąc

Zabłąkany.

PODSTOLINA

Jestem trwogą wskróś przejęta —

W oczach ciemno — serce bije —

Jak cię Cześnik tu odkryje!...

Jak rywala pozna w tobie!...

WACŁAW

Ach, nie znajdzie go już we mnie.

PODSTOLINA

Nie zapieraj się daremnie:

Wszak błagałeś Podstolinę,

By do ciebie wyjść raczyła.

Czegóż żądasz?

WACŁAW

Niechaj zginę,

Jeśli sam wiem. — Bywaj zdrowa!

PODSTOLINA

zatrzymując go

Zawsze jeszcze dawna głowa!

Stój, nie odchodź!

WACŁAW

na stronie

Ach, Papkinie,

Wziąłeś, wziąłeś mnie w niewolę!

PODSTOLINA

Tyś kochany był jedynie;

Nad sto książąt ciebie wolę! —

Do mych komnat chodź w ukrycie,

Tam bezpieczny będziesz, luby,

Bo cię broni moje życie,

Bo z obrony szuka chluby.

SCENA SZÓSTA

Podstolina, Wacław, Klara z drzwi prawych. WACŁAW

ujrzawszy Klarę, boleśnie

Ach!

KLARA

wesoło

I cóż?

PODSTOLINA

To jest...

WACŁAW

Nic nié ma...

KLARA

do Podstoliny

Czegóż żąda?

PODSTOLINA

na stronie

Co powiedzieć?

KLARA

na stronie

Dobrze idzie — już z nim trzyma.

głośno

Nie powinnam może wiedzieć?

WACŁAW

O, dlaczego!

PODSTOLINA

Wielkiej wagi

Jest interes jegomości,

Działać trudno bez rozwagi.

Zatem, proszę, nie mów słowa,

Że o jego wiesz bytności —

Później całą rzecz wyłuszczę.

WACŁAW

cicho do Podstoliny

Ja odejdę.

PODSTOLINA

podobnież

Ja nie puszczę.

głośno

Proszę z sobą waszmość pana!

Jego sprawa zawikłana,

Muszę przejrzeć dokumenta.

do Klary, całując ją w czoło

A Klarunia niech pamięta

Nie powiadać nic nikomu.

KLARA

Nikt się w tym nie dowie domu.

PODSTOLINA

Bo nad miarę nam zaszkodzi;

Później powiem, o co chodzi.

odchodzi kiwnąwszy na Wacława, który ze spuszczoną głową odchodzi za nią w drzwi prawe KLARA

sama

Śmieszniejszego cóż być może,

Jak gdy zwodzić chce zwiedziony!

Ach, jak Wacław w swej pokorze

Zdał się wzywać jej obrony!

Ledwiem, ledwie śmiech wstrzymała,

Ale hola, hola, panno!

Do tryumfu nie masz prawa;

Choć początek dobry miała,

Nie wygrana przeto sprawa.

SCENA SIÓDMA

Klara, Papkin PAPKIN

Jak w dezertej75 Arabiji

Złotosiejny wzrok Febowy76

Niesie skwarem śmierć liliji,

Aż nakłoni białej głowy;

A zebrana na błękicie

Płodorodna kropla rosy

Wraca zwiędłej nowe życie

I unosi pod niebiosy —

Równo-władna, równo-czynna

Prezencyja77 twoja miła,

Starościanko miodopłynna,

z ukłonem

Dla twojego sługi była.

Jużem bliski był zwiędnienia,

Gdy twe oko wszystko zmienia.

Oby kiedyś dały bogi,

Abym niosąc odwet78 drogi,

Nim czas raźniej machnie kosą79,

Był twym żarem, był twą rosą.

ukłon głęboki KLARA

ironicznie całą tę scenę, oddając niski ukłon

Równie z rytmu80 jak z oręża

Tak sławnego dostać męża

Jest zaszczytem białogłowy81;

Ale każdy dziś młodzieniec

Miłosnymi, czczymi słowy

Zwykł przeplatać ślubny wieniec,

Trudno zawsze dawać wiarę.

PAPKIN

Czyż nie wierzyć, wielkie nieba!

Że się kocha piękną Klarę?

Czyliż na to przysiąg trzeba?

KLARA

Że się kocha — nie potrzeba;

A że zawsze równie będzie

I przysięga nic nie znaczy.

PAPKIN

Ach, na serca mego grzędzie

Niech twe ziarnko bujać raczy:

A zadatek ten twój mały

Puści korzeń wiecznotrwały.

KLARA

W dawnych czasach rycerz prawy,

Lubo zdobion wieńcem sławy,

Lubo staczał krwawe boje,

Nim oświadczył miłość swoję —

Ku czci drogiej swej kochanki

W turniejowe wjeżdżał szranki82,

Tam na kopią dzielnie gonił,

Po dziesięciu zsadzał z koni,

I dopiero gdy się skłonił

Wziąć nagrodę z lubej dłoni,

Błagał, aby sercu miła

Kochać mu się pozwoliła —

By mu wolno pod jej barwą

Kruszyć kopie, miecze ścierać,

Dla niej tylko żyć, umierać!

PAPKIN

Z tego stroju i z tej broni

Marsowego znać piastuna83,

Co w rycerskiej zbiegł pogoni

Od bieguna do bieguna.

Oby moja Artemiza,

Światu groźne to żelazo,

Krwią jak gąbka napęczniałe,

Przemówiło choć tą razą

Wam na wiarę, mnie na chwałę —

z coraz większym zapałem

Gdzie na skale gród kamienny,

Gdzie działami mur brzemienny,

Gdzie bagnetów ostre wały,

Gdzie sklepienie z dzid i szabli —

Tam był Papkin — lew zuchwały!

Strzelec boski! — rębacz diabli!

Jęk, szczęk, krzyk, ryk, śmierć dokoła —

Tu bezbronny pardon woła,

Tu dziewica ręce łamie,

Matka płacze, dziecię kwili,

Ale spada moje ramię:

Ci, co żywi, już nie żyli.

Idź do strony:

Darmowe książki «Zemsta - Aleksander Fredro (czytac .TXT) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie

Uwagi (0)

Nie ma jeszcze komentarzy. Możesz być pierwszy!

Dodaj komentarz