Darmowe ebooki » Komedia » Uczone białogłowy - Molière (Molier) (życzenia dla biblioteki txt) 📖

Czytasz książkę online - «Uczone białogłowy - Molière (Molier) (życzenia dla biblioteki txt) 📖».   Wszystkie książki tego autora 👉 Molière (Molier)



1 ... 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13
Idź do strony:
class="h4">HENRYKA
Jak można najroztropniej rzecz prowadzisz całą.  
Oby tylko, mój ojcze, nic cię nie zachwiało;  
Coś postanowił, ostro do celu doprowadź  
I nie daj sobą zbytniej dobroci kierować.  
Jako ty rozkazałeś, tak niechaj się stanie  
I nie daj, aby matka przeparła swe zdanie. 
  CHRYZAL
Jak to! Czy mnie uważasz za jaką fujarę? 
  HENRYKA
Niech Bóg broni!  
  CHRYZAL
Za durnia, popychadło stare? 
  HENRYKA
Któż to mówi, mój ojcze?  
  CHRYZAL
Czym niezdolny może, 
Gdym coś zamyślił, wytrwać w stanowczym oporze?  
  HENRYKA
Ależ owszem.  
  CHRYZAL
Czy w wieku, w którym jestem oto, 
Nie godzi mi się rządzić mą własną ochotą?  
  HENRYKA
Z pewnością.  
  CHRYZAL
I że może, w mej słabości podłej, 
Pozwolę, by mnie baby w domu za nos wiodły? 
  HENRYKA
Ależ, mój ojcze...  
  CHRYZAL
Ejże! Cóż to wreszcie znaczy? 
Nauczę cię, jak z ojcem masz gadać inaczej! 
  HENRYKA
Jeżelim cię dotknęła, to wbrew chęci mojej. 
  CHRYZAL
Do mojej woli wszystko się tutaj dostroi.  
  HENRYKA
Bardzo dobrze, mój ojcze.  
  CHRYZAL
Ja jeden mam prawo 
Rządzić, ale nikt inny.  
  HENRYKA
Tak, ojczulku; brawo! 
  CHRYZAL
Jam tu głową rodziny z niewzruszonym głosem. 
  HENRYKA
Zgoda.  
  CHRYZAL
I córki swojej ja rozrządzam losem. 
  HENRYKA
Och, tak!  
  CHRYZAL
Nikt mi przeciwić się tutaj nie może. 
  HENRYKA
Któż by śmiał o tym wątpić? 
  CHRYZAL
I w męża wyborze 
Pokażę ci, że tylko ojca twego wola  
Coś znaczy, a nie jakaś matczyna swawola. 
  HENRYKA
Ach, ja do tych rozkazów najchętniej się nagnę:  
Zmuś mnie do posłuszeństwa: tego tylko pragnę. 
  CHRYZAL
Zobaczymy, czy żonie moja władza święta... 
  KLITANDER
Oto idzie i wiedzie już z sobą rejenta.  
  CHRYZAL
Brońcież mnie wszyscy. 
  MARCYNA
Dobrze. Już ja tam pomogę, 
Gdyby panu spróbował ktosik włazić w drogę. 
  SCENA TRZECIA
Filaminta, Beliza, Armanda, Trysotyn, Rejent, Chryzal, Klitander, Henryka, Marcyna. FILAMINTA
do Rejenta
Zdałoby się odmienić wasz styl nieco stary  
I tchnąć weń ozdobności wykwintniejszej gwary. 
  REJENT
Nasz styl jest bardzo dobry i podrwiłbym głową,  
Gdybym w jego formułach zmienił bodaj słowo. 
  BELIZA
Ach, cóż za barbarzyństwo włada tym plemieniem!  
Proszę pana przynajmniej, nauki imieniem,  
By tam, gdzie posag w frankach i funtach się znaczy,  
Przez miny84 i talenty85 opisać go raczej,  
A w miejsce daty wpisać Idy86 i Kalendy87. 
  REJENT
Także coś! Durniem by mnie okrzyczano wszędy,  
Gdybym się zastosował do takich grymasów. 
  FILAMINTA
Za wcześnie snadź88 z barbarią walczyć naszych czasów!  
Proszę więc, chciej pan miejsce zająć przy tym stole. 
 
Spostrzegając Marcynę
Co! Ta bezwstydna jeszcze mnie tu w oczy kole?  
I któż to śmiał ją wpuścić do mojego domu? 
  CHRYZAL
W swoim czasie opowie się co, jak i komu.  
Ważniejsza rzecz tu musi wprzód być wyjaśniona. 
  REJENT
Przystąpmy do kontraktu. Gdzież jest narzeczona?  
  FILAMINTA
Wydaję młodszą córkę.  
  REJENT
Tak niby wynika. 
  CHRYZAL
wskazując Henrykę
Oto jest właśnie ona: zowie się Henryka.  
  REJENT
Wybornie, a pan młody?  
  FILAMINTA
wskazując Trysotyna
Małżonkiem jej czynię 
Tego pana.  
  CHRYZAL
wskazując Klitandra
Ja zasię zezwalam jedynie, 
By zaślubiła jego. 
  REJENT
Dwaj panowie młodzi! 
Tego nie ma w zwyczaju. 
  FILAMINTA
do Rejenta
O cóż panu chodzi? 
Pisz pan, pisz, że Trysotyn mym zięciem zostanie. 
  CHRYZAL
Że mym zięciem Klitander, pisz pan, drogi panie.  
  REJENT
Porozumcież się państwo na wszelkie sposoby  
I zgódźcie co do pana młodego osoby. 
  FILAMINTA
Proszę się zastosować do mego zlecenia.  
  CHRYZAL
Pisz pan tak, jak kazałem; niech pan nic nie zmienia. 
  REJENT
I kogóż teraz słuchać mam w tej głupiej roli?  
  FILAMINTA
do Chryzala
Jak to! Ty się sprzeciwiać chciałbyś mojej woli? 
  CHRYZAL
Ja nie ścierpię, by córkę mą ktoś brał za żonę  
Dlatego, że gotówki nieco mam złożone. 
  FILAMINTA
W istocie ktoś się troszczy tutaj o pieniądze!  
Mędrzec ma inne troski na świecie, jak sądzę. 
  CHRYZAL
Słowem, za zięcia tylko Klitandra uznaję. 
  FILAMINTA
wskazując Trysotyna
Ja zaś za męża córce tego pana daję.  
Mój wybór dziś się ziści; nie ma i gadania. 
  CHRYZAL
Ejże! Bardzo coś pewna pani swego zdania! 
  MARCYNA
Nie babska rzecz przewodzić (i ja, choć kobita,  
Wiem, że chłop ma we wszystkim górą być) i kwita. 
  CHRYZAL
Dobrze mówi.  
  MARCYNA
I źle się w takim domu dzieje, 
Kędy kokosza głośniej od koguta pieje. 
  CHRYZAL
Otóż to!  
  MARCYNA
Śmieją wszyscy się z męża niezdary, 
Którego baba w domu nosi szarawary89. 
  CHRYZAL
Tak!  
  MARCYNA
Gdybym miała męża, niech mi państwo wierzy, 
Chciałabym, żeby w domu rządził jak należy,  
Nie chciałabym, by ludziom miał być pośmiewiskiem;  
A gdybym mu się nadto nastawiała z pyskiem,  
Zanadto wydziwiała, wyszczerzała zęby,  
Niechby mi tam po trochu poturbował gęby. 
  CHRYZAL
To mądrze powiedziane.  
  MARCYNA
Pan ma olej w głowie, 
Że chce dla swojej córki chłopa co się zowie. 
  CHRYZAL
Tak.  
  MARCYNA
Czemuż, choć kawalir jest jak malowany, 
Nie chcieć Klitandra? Po cóż znów, przez boskie rany,  
Wpychać jej mędrka, co wciąż strzępi se ozora?  
A toć jej męża trzeba, a nie profesora;  
I skoro jej nie w głowie gryka i łacina,  
Po jakiegoż jej licha pana Trysotyna? 
  CHRYZAL
Dobrze.  
  FILAMINTA
Nic jej nie wstrzyma; uszy nam rozedrze! 
  MARCYNA
Mędrki takie są dobre, ale na katedrze;  
I, choćbyście mi państwo nie wiem co gadali,  
Nie chciałabym za męża mieć uczonej lali.  
Te wszystkie księgi w domu, to wymysł kaduczy90:  
Z książek się tam małżeństwa człowiek nie nauczy  
I, gdybym kiedy miała z kim już zawrzeć stadło,  
Chcę męża, co by mnie miał za swe abecadło;  
Niech, z przeproszeniem pani, będzie nieuczony,  
I niech jeno doktorem będzie od swej żony. 
  FILAMINTA
do Chryzala
Skończone? Dosyć długo już słuchałam może  
Godnej tłumaczki twojej? 
  CHRYZAL
Ma rację, nieboże. 
  FILAMINTA
A ja powiem, nim nową tyradę91 rozpocznie,  
Że, co każę, spełnionym być musi bezzwłocznie. 
 
Wskazując Trysotyna
Henryka będzie żoną tego oto pana. 
 
do Chryzala
Nie próbuj odpowiadać: to sprawa przegrana;  
A jeśli Klitandrowi dałeś swoje słowo,  
Starsza córka za męża jest go wziąć gotową. 
  CHRYZAL
Hm! Tak by można sprawę ukończyć bez zwady. 
 
Do Henryki i Klitandra
Cóż, dzieci? Czy zgadzacie się na te układy? 
  HENRYKA
Co! Mój ojcze! 
  KLITANDER
do Chryzala
Co! Panie! 
  BELIZA
Trudno by nie było 
Znaleźć ofiarę bardziej jego sercu miłą:  
Jednak my cierpim tylko miłości żar wieczny,  
Wolny od ziemskich pyłów, niby blask słoneczny:  
Może w nią wchodzić myśli substancja promienna,  
Lecz wygnana na zawsze istota przestrzenna. 
  SCENA CZWARTA
Aryst, Chryzal, Filaminta, Beliza, Henryka, Armanda, Trysotyn, Rejent, Klitander, Marcyna. ARYST
Przykro mi, że zakłócić muszę to wesele  
Wieściami, co utrapień zwiastują zbyt wiele.  
Dwa listy mi przysłano dla was, z których treści  
Mogę wnosić o waszej okrutnej boleści. 
 
Do Filaminty
To pełnomocnik pani na me ręce pisze. 
 
Do Chryzala
To dla ciebie, z Lyonu. 
  FILAMINTA
Cokolwiek usłyszę, 
Cóż może duchom naszym być troski przedmiotem? 
  ARYST
Czytaj pani; w tym liście właśnie piszą o tem. 
  FILAMINTA
czyta

„Łaskawa pani, uprosiłem szanownego szwagra, aby doręczył list, który panią powiadomi o tym, czego nie śmiałem sam donieść osobiście. Zupełne lekceważenie, jakie pani okazuje w sprawach majątkowych, stało się przyczyną, iż adwokat jej nie uprzedził mnie o terminie rozprawy, skutkiem czego przegrała pani bez ratunku proces, który powinien był być wygrany...

CHRYZAL
do Filaminty
Co, twój proces przegrany!  
  FILAMINTA
I cóż stąd wynika? 
Mego serca bynajmniej ten cios nie dotyka.  
Oszczędź mi, proszę, twojej skargi tak poziomej  
I jak ja, z hardym czołem przyjmij losu gromy. 
 
Czyta

„To zaniedbanie pani będzie ją kosztowało czterdzieści tysięcy talarów, na zapłacenie której to sumy wraz z kosztami jesteś pani skazana wyrokiem sądowym”.

Skazana? Cóż to znaczy? Dość szczególne słowo;  
Właściwe dla zbrodniarzy. 
  ARYST
Masz słuszność, bratowo 
I oburzenie twoje rozumiem wybornie:  
Sąd winien był napisać, że prosi pokornie,  
Byś zechciała zapłacić, w dobroci łaskawej,  
Te czterdzieści tysięcy i koszta rozprawy. 
  FILAMINTA
Zobaczmyż drugie pismo.  
 
  CHRYZAL

„Łaskawy panie, przyjaźń, jaką żywię dla pańskiego brata, sprawia, iż obchodzi mnie wszystko, co pana dotyczy. Wiem, iż powierzyłeś swój majątek w ręce Arganta i Damona i przestrzegam pana, że obaj w jednym dniu zgłosili upadłość...

O nieba! Pójdziem chyba o torbie żebraczej!  
  FILAMINTA
Wstydź się, mój mężu; wstydź się! Cóż ten drobiazg znaczy:  
Prawego mędrca żadna klęska nie pogrzebie  
I, chociaż wszystko straci, posiada sam siebie.  
Kończmyż sprawę, z wyboru naszego szczęśliwi. 
 
Wskazując Trysotyna
Jeszcze jego majątek nas wszystkich wyżywi. 
  TRYSOTYN
Nie, pani; chciej powstrzymać się od tego kroku.  
Widzę, że to małżeństwo wszystkim solą w oku;  
Narzucać się nie pragnę i choć wielce cenię... 
  FILAMINTA
Dziwnie nagle mu przyszło to zastanowienie;  
I to właśnie w momencie, gdy strata majątku... 
  TRYSOTYN
Uporem jej zrażony byłem od początku;  
Raczej wolę się wyrzec tych związków słodyczy,  
Niźli niewolić serce, co innego życzy. 
  FILAMINTA
Widzę dziś jasno, widzę, nie na twoją chwałę,  
Dokąd zmierzały tutaj twe chęci wytrwałe. 
  TRYSOTYN
Niech pani we mnie widzi, co się jej podoba;  
Nie dbam, jak się w jej oczach wyda ma osoba:  
Lecz nie jestem człowiekiem, który ścierpieć może,  
Gdy go ktoś w dumie jego rani i honorze.  
By znano moją wartość, żądać mogę śmiele,  
A gdzie mi nie są radzi, do nóżek się ścielę. 
  SCENA PIĄTA
Aryst, Chryzal, Filaminta, Beliza, Armanda, Henryka, Klitander, Rejent, Marcyna. FILAMINTA
Jak odsłonił swą duszę chciwością zbrukaną  
I jakże splamił chlubne filozofa miano! 
  KLITANDER
Jam nie filozof żaden; lecz, nie mówiąc wiele,  
Z całego serca los wasz najchętniej podzielę  
I, razem z mą osobą, prośbę tutaj składam,  
Byście raczyli przyjąć wszystko, co posiadam. 
  FILAMINTA
Zachwyca mnie to szczytne poświęcenie twoje  
I chęci twego serca chętnie zaspokoję.  
Oddaję ci Henrykę: twe cnoty najrzadsze... 
  HENRYKA
Nie, matko; ja inaczej teraz na to patrzę  
I pozwól, że odrzucić muszę to zamęście. 
  KLITANDER
Jak to! Pani byś chciała złamać moje szczęście  
I dziś, gdy oto możem bez przeszkody wszelkiej... 
  HENRYKA
Wiem o tym, że majątek posiadasz niewielki  
I pragnęłam gorąco połączyć
1 ... 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13
Idź do strony:

Darmowe książki «Uczone białogłowy - Molière (Molier) (życzenia dla biblioteki txt) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie

Uwagi (0)

Nie ma jeszcze komentarzy. Możesz być pierwszy!
Dodaj komentarz