R. U. R. - Karel Čapek (tygodnik ilustrowany biblioteka cyfrowa txt) 📖
Tajemniczo brzmiący tytuł fantastycznonaukowego dramatu czeskiego pisarza Karela Čapka z 1920 roku stanowi skrót od: Rossumovi Univerzální Roboti (tj. Roboty Uniwersalne Rossuma). Dzięki temu utworowi słowo „robot” weszło do powszechnego obiegu: w ciągu trzech pierwszych lat od publikacji sztuka została przetłumaczona na 30 języków i przyniosła autorowi międzynarodową sławę.
Dziś przy lekturze dzieła Čapka uderzające jest, że sztuka podejmuje nowoczesne i (nawet po stu latach) aktualne tematy: rewolucji społecznej, wyzwolenia od pracy najemnej oraz postępu naukowo-technicznego. Z drugiej strony zwraca uwagę osadzenie tych odważnie postawionych kwestii w bezpiecznym kontekście tradycji zarówno biblijnej, jak i mitologicznej (np. poprzez postać pięknej Heleny). Dodatkowy smaczek stanowią towarzyszące śmiałej wizji futurystycznej — rozczulająco staroświeckie szczegóły: papierowe księgi rachunkowe, gazety i dokumentacja badawcza, bez wsparcia tak oczywistej dziś pamięci cyfrowej.
- Autor: Karel Čapek
- Epoka: Dwudziestolecie międzywojenne
- Rodzaj: Dramat
Czytasz książkę online - «R. U. R. - Karel Čapek (tygodnik ilustrowany biblioteka cyfrowa txt) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Karel Čapek
Amen.
FABRYNiechaj się stanie.
HELENAZamieszał mi pan w głowie. Głupia za mnie dziewczyna. Chciałabym — chciałabym w to wierzyć.
DR GALLJest pani młodsza od nas, panno Glory. Doczeka się pani wszystkiego.
HALLEMEIERWłaśnie. I uważam, że panna Glory mogłaby zjeść z nami śniadanie.
DR GALLŚwietna myśl! Domin, zaproś panienkę w imieniu nas wszystkich.
DOMINPanno Glory, niech nam pani uczyni ten honor.
HELENAAle to przecież — Jakżebym śmiała?
FABRYZa Ligę Ludzkości, panienko!
BUSMANNa jej cześć!
HELENAOch, w takim razie — no, może —
FABRYWyśmienicie! Panno Glory, proszę wybaczyć na pięć minutek.
DR GALLPrzepraszam.
BUSMANPrzebóg, muszę zatelegrafować —
HALLEMEIERTam do licha, na śmierć zapomniałem —
Dlaczego oni wychodzą?
DOMINGotować, panno Glory.
HELENACo gotować?
DOMINŚniadanie, panno Glory. Nam gotują roboty i — i — nie czują żadnego smaku, więc nie jest to tak całkiem... — Hallemeier za to wybornie grilluje. Gall zna się na sosach, a Busman ma rękę do omletów —
HELENAOjej, jaka gościna! A co potrafi pan — budowniczy —
DOMINAlquist? Nic. Tylko nakrywa do stołu, a — a Fabry wytrzaśnie jakieś owoce. Bardzo skromna jest ta nasza kuchnia, panno Glory.
HELENAChciałam pana zapytać —
DOMINJa też chciałabym panią o coś spytać.
Mamy pięć minut.
HELENASpytać, o co?
DOMINO pardon, pani była pierwsza.
HELENAMoże to głupie pytanie z mojej strony, ale — Dlaczego produkujecie żeńskie roboty, skoro — skoro —
DOMINSkoro u nich płeć nie ma znaczenia?
HELENATak.
DOMINJest takie zapotrzebowanie, wie pani? Służące, sprzedawczynie, maszynistki — ludzie są przyzwyczajeni.
HELENAI — niech pan mi zdradzi, czy robotowie — i robotessy — są wobec siebie — naprawdę tak całkiem —
DOMINSą sobie całkowicie obojętne, droga pani. Ani śladu jakiejkolwiek skłonności.
HELENAOch, to — okrrropne!
DOMINDlaczego?
HELENATo takie — takie — nienaturalne! Człowiek nie wie, czy budzi to większą odrazę, czy — zazdrość — czy też może —
DOMIN— litość.
HELENAChyba to najbardziej. — Nie, wystarczy tego! A o co pan chciał zapytać?
DOMINMiałem spytać, panno Glory, czy nie zechciałaby pani wyjść.
HELENAZa drzwi?
DOMINZa mnie.
HELENAJa? Skądże znowu! Co też panu przyszło do głowy?
DOMINJeszcze trzy minuty. Jeśli nie poślubi pani mnie, będzie pani zmuszona poślubić któregoś z pozostałych pięciu.
HELENABroń Boże! Czemu miałabym to robić?
DOMINBo każdy po kolei panią o to poprosi.
HELENACo za zuchwalstwo!
DOMINBardzo mi przykro, panno Glory. Zdaje się, że się w pani zakochali.
HELENABardzo proszę, żeby tego nie robili! Ja — natychmiast stąd odpływam!
DOMINHeleno, chyba nie sprawi im pani takiej przykrości i nie odrzuci ich pani?
HELENAAle przecież — przecież nie mogę poślubić wszystkich sześciu!
DOMINW takim razie choć jednego. Jeśli nie ja, to może Fabry?
HELENANie chcę!
DOMINDoktor Gall.
HELENANie, nie, cicho! Nie chcę żadnego!
DOMINJeszcze dwie minuty.
HELENATo okrrropne! Niech się pan ożeni z jakąś robotessą.
DOMINTo nie kobieta.
HELENAAch, tylko o to panu chodzi! Myślę, że — że pan byłby w stanie poślubić każdą, która tu przyjedzie.
DOMINByło ich tu na pęczki, Heleno.
HELENAMłodych?
DOMINMłodych.
HELENADlaczego żadnej pan nie poślubił?
DOMINBo dla żadnej nie straciłem głowy. Aż do dziś. Od razu, gdy uniosła pani woalkę.
HELENA— — Wiem.
DOMINZostała minuta.
HELENAAle, na miłość boską, ja nie mam ochoty!
DOMINJeszcze minuta. Niech mi pani powie coś strasznie przykrego, patrząc prosto w oczy, wtedy zostawię panią w spokoju. Albo — albo —
HELENAPan jest brutal!
DOMINTo nic takiego. Mężczyzna musi być trochę brutalny. Taka jego rola.
HELENAPan jest wariat!
DOMINCzłowiek powinien być trochę wariatem, Heleno. To w nim najlepsze.
HELENAPan jest — pan jest — o Boże!
DOMINWidzi pani. To wszystko?
HELENANie, nie! Proszę mnie puścić! Poszarrrpie mnie pan!
DOMINOstatnie słowo, Heleno.
HELENAZa nic w świecie — Ależ Harry!
Wejść!
I jak, uczta godna naszej panny Heleny?
BUSMANZaręczamy!
DOMINHm, my też coś w tym stylu.
Gdzie to postawić?
HALLEMEIERUff!
Śpij, śpij! Kto śpi, przynajmniej o niczym nie wie.
DOMINOna nie wie nic a nic.
FABRYOby tylko dziś się nie wydało —
HALLEMEIERDajcie spokój, do diabła! Patrz, Harry, jaki piękny fiołek, co? Nowa odmiana, moje najświeższe dokonanie: cyklamen „HELENA”.
DOMINŻadnego statku, żadnego! — Chłopcy, zaczyna się robić niewesoło.
HALLEMEIERCicho! Jeszcze cię usłyszy!
DOMINNic nie podejrzewa.
Przynajmniej „Ultimus” zawinął punktualnie.
FABRYMyślisz, że to już dziś — ?
DOMINNie wiem. — Ależ te kwiaty piękne!
HALLEMEIERTo nowe prymule, widzisz? A to mój najnowszy jaśmin. Tam do licha, jestem o krok od stworzenia kwietnego raju. Nie uwierzysz, wynalazłem fantastyczny przyśpieszacz wzrostu! Wspaniałe odmiany! W przyszłym roku zdziałam w kwiatach cuda!
DOMINCo? W przyszłym roku?
FABRYŻeby tak się chociaż dowiedzieć, co tam w Hawrze —
DOMINCicho!
GŁOS HELENYManiu!
DOMINJuż nas nie ma
Nicpoń szkaradny! Poganin! Boże, nie karz mnie, ale ja bym ich tak jednego z drugim —
HELENAManiu, chodź, zapnij mnie!
MANIANo zara, zara. A co to, paniusia już na nogach?
Chryste Panie, toż to istna dzicz!
HELENAKto?
MANIANiech siedzi prosto. Jak chce się wiercić, to niech się wierci, ale ja jej zapinała nie będę.
HELENAA ty czemu znowu gderasz?
MANIAPrzecie zgroza bierze, co te pogany —
HELENARobotowie?
MANIATfu, nawet to słowo nie chce mi przejść przez gardło.
HELENACo się stało?
MANIAZnowu jednego u nas siekło. Jak nie zacznie ciskać czym popadnie w rzeźby i obrazy, zębami zgrzytać, pianę z gęby toczyć — Jakby szmergla dostał, brr. Toż to gorsze niż zwierzę!
HELENAKtórego?
MANIATego — tego — Przecie to ani chrześcijańskiego imienia ni ma! Tego z biblioteki.
HELENARadiusa?
MANIAA jego, jego. Słodki Jezu, jak mnie toto obrzydza! Nawet pająk tak mnie nie obrzydza jak te pogany.
HELENAAleż Maniu, nie jest ci ich żal?
MANIAPaniusia też się brzydzi, przecie widzę. Czemu mnie tu ze sobą przywiozła? Czemu żadne z nich dotknąć się jej nie może?
HELENANie brzydzą mnie, na mą duszę, Maniu. Tak bardzo mi ich szkoda!
MANIAObrzydzają paniusię. Każdego człowieka muszą obrzydzać. Toć nawet pies się brzydzi, ani ździebka mięsa od nich nie weźmie; tylko ogon pod siebie i wyje, ino poczuje to diabelskie nasienie, a tfu.
HELENAPies jest nierozumny.
MANIALepszejszy niż oni, Helenko. A i sam wie, że jest więcej wart, bo go Pan Bóg stworzył. Toć i kuń się płoszy, jak na pogana się napatoczy. Przecie to ani młodych nie ma, a nawet pies ma młode, wszystko ma młode —
HELENAProszę cię, Maniu, zapinaj!
MANIANo już. Wspomnicie moje słowa, to wbrew Panu Bogu; to szatan każe składać te maszkary maszynowo. To bluźnierstwo przeciwko Stworzycielowi —
zniewaga imienia Pana, który nas stworzył na swój obraz i podobieństwo, Helenko. A wyście zbezcześcili obraz boży. Za to spadnie z nieba straszliwa kara, wspomnicie moje słowa!
HELENACo tu tak pachnie?
MANIAKwiatki. Pan przyniósł.
HELENAOch, jakie piękne! Spójrz, Maniu! Czy dziś jest jakiś szczególny dzień?
MANIAJa tam nie wiem. Bodajby i koniec świata.
Harry?
Harry, co to za okazja?
DOMINZgadnij!
HELENAMam imieniny? Nie! Urodziny?
DOMINLepiej.
HELENANie wiem — Mów szybko!
DOMINDziś mija dziesięć lat od twojego przyjazdu.
HELENAJuż dziesięć lat? Właśnie dziś? — Maniu, proszę cię —
MANIAA idę se, idę!
Że też pamiętałeś!
DOMINWstyd mi, Heleno. Nie pamiętałem.
HELENAAle przecież —
DOMINTo oni pamiętali.
HELENAKto?
DOMINBusman, Hallemeier, wszyscy. Nie chcesz sięgnąć do mojej kieszeni?
HELENACo to?
Perły! Cały naszyjnik! To dla mnie, Harry?
DOMINOd Busmana, moje dziewczę.
HELENAAle — nie możemy tego przyjąć, prawda?
DOMINMożemy. Sięgnij do drugiej kieszeni.
HELENAPokaż!
Co to?
DOMINPardon.
To nie to. Sięgnij jeszcze raz.
HELENAOch, Harry — Dlaczego nosisz przy sobie rewolwer?
DOMINOt, tak mi się nawinął pod rękę.
HELENAPrzecież nigdy nie nosiłeś!
DOMINAno nie, masz rację. A więc? Kieszeń jest tu.
HELENAPudełko!
Kamea! Ale przecież — Harry, to grecka kamea!
DOMINPodobno. Tak przynajmniej twierdzi Fabry.
HELENAFabry? To prezent od niego?
DOMINOwszem.
Co my tu mamy? Heleno, spójrz!
HELENABoże, jakie piękne!
Chyba zwariuję z radości! To od ciebie?
DOMINNie, od Alquista. A tam —
HELENAWidzę! To na pewno od ciebie!
DOMINJest bilecik.
HELENAOd Galla!
Och, Harry, jestem taka szczęśliwa, że aż wstyd.
DOMINPodejdź tutaj. To przyniósł dla ciebie Hallemeier.
HELENATe piękne kwiaty?
DOMINTe tutaj. To nowa odmiana, cyklamen „HELENA”. Wyhodował go na twoją cześć. Jest tak piękny jak ty.
HELENAHarry, dlaczego — dlaczego wszyscy —
DOMINNaprawdę cię uwielbiają. A ja mam dla ciebie, hm... Obawiam się, że mój prezent jest trochę... — Popatrz przez okno.
HELENAGdzie?
DOMINNa przystań.
HELENAStoi tam... jakiś... nowy statek.
DOMINTo twój statek.
HELENAMój? Jak to mój?
DOMINŻebyś mogła sobie wypływać na wycieczki — dla rozrywki —
HELENAHarry, to okręt artyleryjski!
DOMINArtyleryjski? Co też ci przyszło do głowy? To tylko trochę większy, solidny statek, wiesz?
HELENATak, ale ma działa!
DOMINNo tak, ma kilka dział — Będziesz pływać jak królowa, Heleno.
HELENACo to znaczy? Czy coś się dzieje?
DOMINBroń Boże! Proszę
Uwagi (0)