O krasnoludkach i sierotce Marysi - Maria Konopnicka (na czym czytać książki txt) 📖
KrĂłtki opis ksiÄ…ĹĽki:
Przeczytaj ksiÄ…ĹĽkÄ™
Podziel siÄ™ ksiÄ…ĹĽkÄ…:
- Autor: Maria Konopnicka
- Epoka: Pozytywizm
- Rodzaj: Epika
Czytasz książkę online - «O krasnoludkach i sierotce Marysi - Maria Konopnicka (na czym czytać książki txt) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Maria Konopnicka
się — wyrzec się związku z kimś lub czymś, stanowczo czemuś zaprzeczać. [przypis edytorski]
8. licho — tu w znaczeniu: coś drobnego, niepozornego. [przypis edytorski]
9. ganić — strofować, krytykować. [przypis edytorski]
10. okiść — gruba warstwa przymarzniętego śniegu. [przypis edytorski]
11. opończa — rodzaj płaszcza, z kapturem, bez rękawów, noszonego między XIV a XVII wiekiem. [przypis edytorski]
12. szuba (daw.) — rodzaj wierzchniego, obszernego okrycia, bez zapięcia. Szuby przeważnie podbijano futrem w taki sposób, by stworzyć dodatkowe obszycie na brzegach materiału i uformować duży kołnierz. [przypis edytorski]
13. spencer (daw.) — krótka, dwurzędowa kurtka. [przypis edytorski]
14. uzbieranych w boru — dziś popr. forma: Ms.lp: w borze; bór: duży las iglasty. [przypis edytorski]
15. odziewać się (daw.) — ubierać się. [przypis edytorski]
16. ile że (daw.) — ponieważ. [przypis edytorski]
17. przędza — nitka służąca do wyrobu m.in. tkanin. [przypis edytorski]
18. srodze — silnie, mocno, strasznie. [przypis edytorski]
19. tedy — dziś w znaczeniu: zatem, wtedy. [przypis edytorski]
20. kornie — dziś: pokornie. [przypis edytorski]
21. soplów — dziś popr.: sopli. [przypis edytorski]
22. jąć (daw.) — zacząć; tu forma 3 os.lp: jęła: zaczęła. [przypis edytorski]
23. obaczyć (daw.) — zobaczyć, dostrzec. [przypis edytorski]
24. kojec — rodzaj ogrodzenia tworzącego zagrodę dla zwierząt domowych np. kur, kaczek itp. [przypis edytorski]
25. rogatka (daw.) — posterunek na granicy miasta, na którym pobierano opłaty za wjazd. [przypis edytorski]
26. kufel kwarciany — kufel o pojemności 1/4 części garnca (w przybliżeniu 1/4 l); garniec: daw. miara objętości cieczy. [przypis edytorski]
27. tabaka — rodzaj tytoniu do wciągania nosem, by wywołać kichanie. [przypis edytorski]
28. utracać — dziś: tracić. [przypis edytorski]
29. piędź — daw. miara długości mierzona jako odległość między końcem kciuka a końcem palca środkowego, lub małego, rozpostartej, męskiej dłoni, równa ok. 21 cm. [przypis edytorski]
30. kałamarz — naczynie do przechowywania atramentu. [przypis edytorski]
31. zwiedzieć się — dziś: dowiedzieć się [przypis edytorski]
32. spokojność — dziś: spokój. [przypis edytorski]
33. poglądać — dziś popr.: spoglądać. [przypis edytorski]
34. ruń — rodzaj niskiej, gęstej roślinności rozwijającej się na łąkach i pastwiskach. [przypis edytorski]
35. struga — niewielka rzeczka lub strumień. [przypis edytorski]
36. czerwieniały pręty wikliny — młode pędy wikliny (rodzaj krzewiastej wierzby) mają kolor czerwony i długie, szarozielone liście. [przypis edytorski]
37. zgoła — zupełnie, całkiem, wcale. [przypis edytorski]
38. chruściany płot — płot upleciony z chrustu, tj. suchych gałązek. [przypis edytorski]
39. gawiedź — pogardliwie o grupie gapiów. [przypis edytorski]
40. ona hołota — czyli: ta hołota. [przypis edytorski]
41. kompanii nie trzymać — nie bratać się, nie spędzać z kimś czasu. [przypis edytorski]
42. przydrożek — obszar przydrożny, znajdujący się blisko drogi. [przypis edytorski]
43. chaty były (...) wybielone — w dawnych czasach bielono wewnętrzne jak i zewnętrzne ściany chałup wapnem. Miało to na celu wydłużenie trwałości drewna oraz ozdabiało budynek. [przypis edytorski]
44. studzienny żuraw — rodzaj prostej dźwigni umożliwiającej wyciąganie wody wiadrem ze studni. [przypis edytorski]
45. parobek — daw. najemny robotnik pracujący, na czas określony lub na stałe, w zamożnych gospodarstwach rolnych lub w folwarkach. [przypis edytorski]
46. dźwiękanie — dziś: B.lp.: dźwięczenie. [przypis edytorski]
47. obaczyć — dziś: zobaczyć. [przypis edytorski]
48. tarnina — krzew ciernisty, rodzaj dzikiej śliwy. [przypis edytorski]
49. niecnota — o kimś postępującym źle, niegodziwie; por. cnota: daw. zaleta. [przypis edytorski]
50. kokosz (daw.) — kura, kwoka. [przypis edytorski]
51. insza (daw.) — inna. [przypis edytorski]
52. kaftan — rodzaj luźnej kurtki, z rękawami lub bez. [przypis edytorski]
53. czubatki — potocznie o kurach. [przypis edytorski]
54. zrazu (daw.) — na początku. [przypis edytorski]
55. onym — tym. [przypis edytorski]
56. Tatarowie — dziś popr.: Tatarzy; nazwa ludności jednego z plemion mongolskich. [przypis edytorski]
57. jasyr (daw.) — niewola u Tatarów lub Turków. [przypis edytorski]
58. za czym — w związku z czym; dlatego. [przypis edytorski]
59. baczny — czujny, uważny. [przypis edytorski]
60. chan — tytuł władcy u plemion mongolskich i tureckich. [przypis edytorski]
61. pokurć — pogardliwie o niedużych, dość brzydkich zwierzętach. [przypis edytorski]
62. zasię (przest.) — zaś, natomiast. [przypis edytorski]
63. dodawa — dziś 3 os.lp.: dodaje. [przypis edytorski]
64. ugór — zaorane i nieuprawiane przez pewien czas pole. [przypis edytorski]
65. zaprzeszła wiosna — wiosna, która była przed tą ostatnią. [przypis edytorski]
66. naści (daw.) — masz, trzymaj. [przypis edytorski]
67. namykać poły — zamknąć dolne fragmenty rozpiętego płaszcza. [przypis edytorski]
68. sukmanka — zdr. od sukmana; rodzaj płaszcza z sukna (szorstkiej wełny), daw. najczęściej noszonego przez chłopów. [przypis edytorski]
69. insi (daw.) — inni. [przypis edytorski]
70. duch idzie od nich — czuć ich zapach, aromat. [przypis edytorski]
71. na tym światu — dziś popr.: na tym świecie. [przypis edytorski]
72. kartaczowe kule — kartacze to pociski armatnie zawierające w środku odłamki metali lub ołowiane kule rozpryskujące się przy wybuchu. Używane do poł. XX wieku. [przypis edytorski]
73. bywszy — daw. imiesłów przysł. od: być. [przypis edytorski]
74. wydziwować się — nadziwić się. [przypis edytorski]
75. animusz — odwaga, ożywienie. [przypis edytorski]
76. zgoła — zupełnie, całkiem, wcale. [przypis edytorski]
77. czczość — głód, pustkę. [przypis edytorski]
78. one — te, owe. [przypis edytorski]
79. oskubinka — odrobinka, okruszynka. [przypis edytorski]
80. tedy — zatem, wtedy. [przypis edytorski]
81. drzewiej (starop.) — dawniej, niegdyś, wcześniej. [przypis edytorski]
82. panował wtedy Lech — nawiązanie do legendy o trzech braciach: O Lechu, Czechu i Rusie, którzy wyruszyli ze swoimi współplemieńcami w poszukiwaniu ziemi obfitej w pożywienie. W trakcie wędrówki bracia rozdzielili się. Najdłużej wędrował Lech, który w końcu dotarł do pięknej i bogatej krainy, dzisiejszej Wielkopolski, i postanowił się na niej osiedlić. Zauważył orle gniazdo na czubku drzewa i na jego pamiątkę nazwał nowo budowaną siedzibę, Gnieznem. [przypis edytorski]
83. bezpieczność — dziś: bezpieczeństwo. [przypis edytorski]
84. pług — narzędzie rolnicze przeznaczone do orki. [przypis edytorski]
85. z lipowego dziupla — dziś: z lipowej dziupli. [przypis edytorski]
86. pokojowiec — służący mieszkający w domu i pomagający w codziennych czynnościach. [przypis edytorski]
87. prawić — mówić, opowiadać. [przypis edytorski]
88. barłóg — legowisko niedźwiedzia lub dzika; potocznie o niechlujnym, nędznym posłaniu. [przypis edytorski]
89. Światowid a. Świętowit — bóstwo wojny i urodzaju plemion słowiańskich. Posągi przedstawiające Świętowita to słupy, zakończone rzeźbą przedstawiającą cztery twarze zwrócone w cztery strony świata. [przypis edytorski]
90. dla ich małości — z powodu ich niewielkich rozmiarów. [przypis edytorski]
91. plewy — odpadki powstające podczas młócenia roślin, zwłaszcza zbóż. [przypis edytorski]
92. rżnąć sieczkę — ciąć słomę na paszę dla zwierząt. [przypis edytorski]
93. trząść słomę — prawdopodobnie chodzi tu o robienie tzw. trzęsionki: słomy zmieszanej z sianem, używanej jako pokarm dla bydła. [przypis edytorski]
94. motać przędzę — zwijać, nawijać na coś przędzę, tj. nić służącą do wyrobu tkanin. [przypis edytorski]
95. obejście — słowo używane do określenia całego gospodarstwa: podwórza, domu, budynków gospodarczych takich jak stajnia, stodoła. [przypis edytorski]
96. bodnia — rodzaj beczki z wiekiem do przechowywania zboża lub kapusty. [przypis edytorski]
97. garstewka — dziś: garsteczka. [przypis edytorski]
98. łątka (daw.) — lalka, marionetka. [przypis edytorski]
99. ułomy w okienkach — prawdopodobnie chodzi o lufciki, małe okienka dające się osobno otwierać. [przypis edytorski]
100. zmówiny — rozmowa swata z panną i jej rodzicami o zaręczynach. [przypis edytorski]
101. postrzyżyny — stary słowiański zwyczaj, rodzaj inicjacji, w którym chłopcom wchodzącym w dorosłość rytualnie obcinano włosy. [przypis edytorski]
102. kołacz — nazwa pszennego ciasta, o kształcie kolistym. Dawniej obowiązkowego na ważnych uroczystościach, świętach. [przypis edytorski]
103. polityczny (daw.) — umiejący się zachować odpowiednio, szanujący względy wszystkich. [przypis edytorski]
104. gęśliki — zdr. od: gęśle: archaiczny instrument smyczkowy. [przypis edytorski]
105. stoi w (...) księgach — jest napisane w księgach. [przypis edytorski]
106. stać (daw.) — wystarczyć. [przypis edytorski]
107. precz się ze sobą darli — ciągle kłócili się między sobą. [przypis edytorski]
108. alić (starop.) — i oto, oto. [przypis edytorski]
109. padły Niemcy — dziś popr. padli Niemcy. [przypis edytorski]
110. głoskiem — dziś: głosikiem. [przypis edytorski]
111. wyciągać — tu: wyśpiewywać. [przypis edytorski]
112. zuczyć (daw.) — dziś: nauczyć. [przypis edytorski]
113. wymizerować się — dziś popr. forma: wymizernieć. [przypis edytorski]
114. ścisło — dziś popr.: ścisnęło. [przypis edytorski]
115. trapić — dokuczać, martwić. [przypis edytorski]
116. zagon — wąski kawałek ziemi uprawnej. [przypis edytorski]
117. hurma — tłum, duża liczba ludzi. [przypis edytorski]
118. cybuch — część fajki. [przypis edytorski]
119. przed wieki — dziś: przed wiekami. [przypis edytorski]
120. miesiąc (poet.) — księżyc. [przypis edytorski]
121. moiściewy — okrzyk wyrażający zdziwienie, zachwyt. [przypis edytorski]
122. skroś (daw.) — wskroś. [przypis edytorski]
123. po lekuchnu — leciutko; por. konstrukcję: po trochu. [przypis edytorski]
124. rozhowor — rozmowa, opowieść. [przypis edytorski]
125. dębek — dziś popr.: dąbek. [przypis edytorski]
126. dąbrowa — obszar leśny z przewagą drzewostanu dębowego. [przypis edytorski]
127. Piast — legendarny założyciel dynastii Piastów. [przypis edytorski]
128. Rzepicha — żona Piasta i matka Ziemowita (Siemowita). [przypis edytorski]
129. synaczek — dziś: syneczek. [przypis edytorski]
130. Ziemowit — popr.: Siemowit; syn Piasta i Rzepichy, domniemany następca króla Popiela i pradziad Mieszka I. [przypis edytorski]
131. pierwszy raz ostrzyc złote włosy — tzw. postrzyżyny; rodzaj inicjacji; wejście młodego chłopca w dorosłość i uwolnienie się spod opieki matki, często mające charakter uroczystego obrzędu. [przypis edytorski]
132. podjezdek — określenie młodego, nieujeżdżonego całkowicie, konia. [przypis edytorski]
133. aliści — jednak, mimo to. [przypis edytorski]
134. zachodowa — dziś popr.: zachodnia. [przypis edytorski]
135. zawieść — zaśpiewać; por. zawodzić. [przypis edytorski]
136. świetlica — tu: pomieszczenie, pokój jasno oświetlony i służący do spotkań towarzyskich. [przypis edytorski]
137. wyjść na zaproże — wyjść za próg. [przypis edytorski]
138. na powierzch — na wierzch. [przypis edytorski]
139. siermięga — rodzaj płaszcza noszonego dawniej przez ubogich chłopów. [przypis edytorski]
140. przędza — nitka służąca do wyrobu m.in. tkanin. [przypis edytorski]
141. pasieka — ule wraz z pszczołami. [przypis edytorski]
142. szafarz — osoba zarządzająca gospodarstwem, spiżarnią. [przypis edytorski]
143. wieczorowy — dziś w tym znaczeniu: wieczorny. [przypis edytorski]
144. lira — strunowy instrument muzyczny. [przypis edytorski]
145. opończa — rodzaj płaszcza, z kapturem, bez rękawów, noszonego
Darmowe książki «O krasnoludkach i sierotce Marysi - Maria Konopnicka (na czym czytać książki txt) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie
Dodaj komentarz
Uwagi (0)