Agady talmudyczne - Autor nieznany (biblioteka komiksowo TXT) 📖
Na ten wyjątkowy zbiór składają się zwięzłe, ludowe opowieści, sagi, baśnie, legendy, przypowieści, mity, aforyzmy oraz przysłowia wybrane z Talmudu — jednej z najważniejszych ksiąg judaizmu, będącej komentarzem do Tory.
To zwięzłe formy, często odznaczające się stylem biblijnym. Celem opowieści agadycznych jest nie tylko samo opowiadanie, lecz także przedstawienie w aforystycznej formie talmudycznego kodeksu postępowania. Agady, nazywane również hagadami (hebr.: opowiadanie), to część ustnej tradycji, która na stałe weszła do europejskiego folkloru. Agady talmudyczne w przekładzie Michała Friedmana to antologia, którą docenią nie tylko jidyszyści i miłośnicy kultury żydowskiej. To także interesujący materiał źródłowy dla kulturoznawców, religioznawców i literaturoznawców.
- Autor: Autor nieznany
- Epoka: nie dotyczy
- Rodzaj: Epika
Czytasz książkę online - «Agady talmudyczne - Autor nieznany (biblioteka komiksowo TXT) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Autor nieznany
— Nie zapomniałeś czasem wsypać do worka środek zapobiegający gniciu?
— Na miły Bóg, zapomniałem — odpowiedział sługa.
— Skoro nie wsypałeś tego środka do pszenicy, to lepiej byś uczynił, nie wkładając w ogóle worka do spichrza.
IIRabi Chanina powiedział:
— Wszystko jest w rękach Boga z wyjątkiem Bożej bojaźni: „Teraz więc, Izraelu, czego żąda od ciebie Pan, twój Bóg? Tylko tego, żebyś Go się lękał”.
Czyżby bojaźń Boga była czymś mało ważnym? Drobnostką? Rabi Chanina przecież oświadczył w imieniu rabiego Szymona bar Jochaja, że Wiekuisty posiada w swoim schowku tylko skarb bojaźni Boga. Owszem, dla Mojżesza bojaźń Boga była rzeczywiście drobnostką. Tak, jak na przykład dla kogoś, kto posiada wiele dużych naczyń i jest proszony o jedno duże naczynie. Jeśli zaś proszą go o małe naczynie, a on takowych nie posiada, to małe naczynie staje się dla niego dużym problemem.
IIIW imieniu rabiego Huny opowiadają:
— Słowa człowieka, którego cechuje bojaźń Boga, budzą zaufanie u ludzi. „Bój się Boga i przestrzegaj Jego przykazań — powiada Kaznodzieja — bo to jest obowiązek każdego człowieka”.
Na to powiada rabi Elazar:
— Cały świat został stworzony dla człowieka.
Rabi Aba bar Kahana powiedział:
— Człowiek waży tyle, ile cały świat.
Rabi Szymon ben Azaj powiada:
— Cały świat stworzony został po to, żeby służyć człowiekowi.
IVRabi Chona bar Papa powiedział:
— Jeśli ktoś jest obdarzony wdziękiem i budzi sympatię, to znak, że jest bogobojny, jako że napisano w Psalmach: „Lecz łaska Pana od wieków na wieki dla tych, którzy się Go boją”.
VDo leżącego w łóżku chorego rabiego Jochanana ben Zakaja przyszli w odwiedziny jego uczniowie.
— Rabi — powiedzieli do niego — prosimy cię, żebyś nam pobłogosławił.
— Życzę wam, żebyście się bali Boga, tak jak boicie się człowieka.
— I nic więcej?
— Wystarczy, żeby tak było. Łatwo możecie się o tym przekonać. Ktoś popełnił jakieś przestępstwo. O czym najpierw pomyślał? O tym, żeby nikt tego nie widział.
Rabi Szymon ben Elazar zaś tak powiada:
— Służenie Bogu z miłości do Niego stoi wyżej od służenia Mu z bojaźni.
Jehuda ben Tejma powiada:
— Bądź śmiały jak tygrys, lekki jak orzeł, zwinny jak jeleń i silny jak lew, żebyś mógł wypełnić wolę twego Ojca w niebie.
IIRabi Jehuda Hanasi zwykł mawiać:
— Jeśli spełniasz wolę Boga, dostosowując ją do własnej woli163, to znaczy, że woli Boga nie spełniasz.
Jeśli, natomiast, spełniasz wolę Boga wbrew twojej własnej, znaczy to, że spełniasz Jego wolę, zgodnie z Jego życzeniami. Nie chcesz umrzeć, to umrzyj przed śmiercią. Chcesz żyć, to żyj nie dla swego życia. Lepiej będzie, jeśli umrzesz na tym świecie, na którym i tak musisz umrzeć, niż gdybyś umarł na tamtym świecie, na którym, jeśli chcesz, możesz nigdy nie umrzeć.
IIIJego syn raban Gamliel zwykł mawiać:
— Spełnij Jego wolę jak swoją. Za to On spełni twoją wolę jak swoją. Machnij ręką na twoją wolę przez wzgląd na Jego wolę, żeby za to On machnął ręką na wolę innego człowieka przez wzgląd na twoją wolę.
Kto podporządkowuje własną cześć czci Boga, wzmacnia własną cześć, jak też cześć Boga. Kto zaś stawia wyżej swoją cześć od czci Boga, sam traci na honorze i w najmniejszym stopniu nie przynosi uszczerbku czci Boga.
„Czcij Pana darami”. Darami, czyli mieniem, który obdarzył cię Bóg. Jeśli jesteś piękny, spożytkuj urodę dla chwały Boga. Jeśli posiadasz ładny głos, wykorzystaj go w bożnicy ku chwale Boga.
Rabi Jochanen ben Baroka powiada:
— Kto skrycie profanuje Boga, ten publicznie zostaje za to ukarany. I to bez względu na to, czy uczynił to niechcący, czy naumyślnie.
II„Przed Panem nie ostoi się ani mądrość, ani rozum, ani rada”.
Oto jak można interpretować ten werset z Przypowieści Salomona: Tam, gdzie chodzi o zachowanie czci dla Boga, nie zważa się na niczyją cześć, nawet rabiego.
IIIPowołując się na Szymona ben Jehocedeka, powiedziano:
— Można zgodzić się nawet na wyrwanie jednej litery z Tory, jeśli przez to Imię Boga zostanie uświęcone dla świata.
IVFałszywców i dwulicowców, którzy powodują profanację Boga, należy demaskować przed całym światem.
Co można już uważać za profanację Boga?
— Jeśli taki człowiek jak ja — powiada Raw — kupuje u rzeźnika mięso i ociąga się z płaceniem, mimo iż może to uczynić od razu, to już można mówić o profanacji Boga.
Abajej, kiedy kupował mięso w sklepie należącym do dwóch wspólników, zwykł wręczać cała należną zapłatę jednemu i drugiemu, żeby żaden z nich nie pomyślał, iż ociąga się z zapłaceniem. Potem dopiero rozliczał się z nimi dokładnie.
VUczony ze szkoły Janaja powiedział:
— Profanacja Boga dokonuje się wtedy, kiedy koledzy z grupy muszą się wstydzić za kolegę, o którym krążą niedobre słuchy.
— Wystarczy — powiada rabi Nachman ben Icchak — że ludzie mówią o nim różne niedobre rzeczy. Niech mu Bóg przebaczy.
VITemu, który popełnił grzech profanacji Imienia boskiego, nie pomoże pokuta. Nie ominie go kara. Nie pomoże mu nawet Jom Kipur, dzień sądu i pojednania. Nie pomogą mu też cierpienia, które miałby go oczyścić. Skrucha, dzień pojednania i wzięte na siebie cierpienia, mogą jedynie odwlec karę. Dopiero śmierć go oczyści.
Wszystkie sześćset trzynaście nakazów i zakazów, które dane zostały Mojżeszowi, prorok Habakuk oparł na jednym fundamencie: Na wierze.
— Cadyk — powiedział — z wiary żyć będzie. Modlitwa
„Będziesz tedy miłował Pana, Boga swego z całego serca swego” — powiedziane jest w Torze. Co znaczy służyć Bogu sercem? To znaczy modlić się.
„Mikwą Izraela jest Bóg” — powiada poeta w Psalmach. Słowo „mikwa” ma dwa znaczenia. Nadzieja i basen kąpielowy, który odświeża i oczyszcza nieczystych. Żydzi zostają przed Boga oczyszczeni i odświeżeni, dzięki temu, że widzą w Nim swoją nadzieję i modlą się do Niego. I tej mikwy, tego źródła nie trzeba daleko szukać. Znajduje się wszędzie. Jest nią bożnica, w której Żyd może otworzyć swoje serce przed Bogiem. Jeśli nie jest w stanie udać się do bożnicy, może pomodlić się w szczerym polu. Jeśli nie może wyjść w pole, wystarczy, że stanie w kącie izby. Jeśli i tego nie potrafi, może to uczynić szeptem, leżąc w łóżku. Jeśli nie potrafi poruszać wargami, wystarczy, że w głębi serca, pomodli się bez słów.
Rabi Josej bar Chanina powiada:
— Modlitwa została wprowadzona przez Żydów już za czasów patriarchów.
Rabi Jehoszua ben Lewi powiada:
— Modlitwa została wprowadzona w późniejszym okresie w miejsce ofiar tamid składanych w świątyni trzy razy w dzień. Rano, po południu i wieczorem.
IIRabi Elazar powiada:
— Modlitwa jest znacznie ważniejsza od ofiar. Od kiedy Świątynia została zburzona, bramy modlitwy w niebie zostały zamknięte. Jest powiem powiedziane: „A choć krzyczę i błagam, nieczuły jest na moją modlitwę”. Bramy łez jednak nigdy nie są zamykane, jako rzecze psalmista: „Wysłuchaj, Panie, modlitwy mojej [...]. Nie milcz na łzy moje”.
Rabi Jehoszua ben Lewi powiada:
— Żadna żelazna brama nie może oddzielić Żydów od ich Ojca w niebie.
III— Bądźcie błogosławieni — powiada Bóg — obyście wy, niebiosa, były mi błogosławione i błogosławieni byli ci, którzy towarzyszą mojej merkawie165 za to, że opowiecie moim dzieciom o tym, co Ja robię, kiedy one oddają Mi cześć, wołając: „Święty, Święty, Święty!” Uczcie je, żeby podnosiły oczy ku niebu i same wzniosły się w górę. Żadna bowiem rzecz na świecie nie przysparza mi tylu przyjemności, ile owa chwila, kiedy moje dzieci wznoszą oczy ku niebu, a ja w nie patrzę. W owej chwili biorę w ramiona Jakuba na moim tronie w niebie. Ściskam go i całuję. I przypominam sobie wtedy, że synowie Jakuba są w diasporze. I przybliżam godzinę ich wyzwolenia.
IVRabi Chama bar Chanina powiada:
— Jeśli człowiek prosi Boga o coś i nie uzyskuje od razu odpowiedzi, niechaj nie traci nadziei. Niech jeszcze raz poprosi. Jako rzecze psalmista: „Miej nadzieję w Bogu. Bądź mężny i niechaj serce twoje będzie niezłomne. Miej nadzieję w Bogu”.
VNie powinieneś zrezygnować z modlitwy nawet w chwili, kiedy masz na gardle nóż.
VIRabi Judan powiada:
— Człowiek, którego spotkało nieszczęście, nie może tak po prostu zaraz wejść do mieszkania swego opiekuna. Powinien trochę postać pod drzwiami, wywołać kogoś ze służby i poprosić o zameldowanie panu domu o swoim przybyciu. Z Bogiem rzecz się ma zupełnie inaczej. Człowiek dotknięty nieszczęściem nie potrzebuje pośrednika, żeby zwrócić się do Boga. Nie musi zwracać się najpierw do anioła Michaela lub Gabriela, żeby pośredniczyli w kontakcie z Bogiem. Wystarczy, że sam się zwróci do Boga, a Ten od razu go wysłucha.
VIIModlitwa sprawiedliwych dokonuje w niebie przewrotu. Gniew Boga jest w stanie zamienić się w Jego miłosierdzie.
Jeśli na kogoś spada nieszczęście, powinien zawiadomić o nim swoich przyjaciół i znajomych, żeby ci wsparli go modlitwą.
IIKto może modlić się za kogoś i tego nie czyni, ten popełnia grzech. Jeśli potrzebujący wsparcia modlitwą jest człowiekiem uczonym, należy się za niego modlić jak najusilniej.
IIIKto modli się za kogoś o rzecz, której sam potrzebuje, uzyskuje ją w pierwszej kolejności.
Zanim wyruszysz w drogę, masz poradzić się Stwórcy. Co to znaczy poradzić się? To znaczy, że masz odmówić stosowną modlitwę na drogę.
Kiedy modlisz się do Boga, uważaj na słowa. Nie mogą być szablonowe, utarte i ułożone z góry według ustalonego schematu. Powinny wypływać z głębi własnego serca.
Co znaczą schematyczne i szablonowe słowa?
Powołując się na rabiego Oszaję, tak je tłumaczę:
Szablonowa modlitwa przychodzi człowiekowi z trudnością. Jest pewnego rodzaju narzuconym z góry ciężarem. Człowiek ją po prostu odrabia.
Inni mędrcy twierdzą, że modlitwa jest szablonowa, kiedy jej słowa nie płyną z serca. Raba i Raw Josef zgodnie powiadają: „Szablonową staje się modlitwa, kiedy człowiek nie potrafi wypowiedzieć w niej czegoś nowego”.
Aba i rabi Chanina zaś twierdzą: „Wtedy kiedy człowiek odmawia ją o ustalonej porze, to znaczy przy wzejściu i zajściu słońca”.
IIW opisie bitwy z Amalekitami jest zdanie: „Kiedy Mojżesz podniósł rękę, zwyciężali Żydzi, kiedy opuścił rękę zwyciężał Amalek”.
Czy rzeczywiście ręka Mojżesza mogła wpłynąć na przebieg bitwy? Sens tego zdania jest następujący: Jak długo Żydzi podnosili oczy ku górze i tym samym zespalali się sercem z Ojcem w niebie, tak długo zwyciężali. Jeśli tego nie czynili, ponosili porażkę. Tak samo rzecz się miała z miedzianym wężem, którego Mojżesz uniósł w górę. Jeśli ukąszony przez jadowitego węża Żyd uniósł oczy w górę, natychmiast wyzdrowiał. Czy miedziany wąż jest w stanie zabijać lub leczyć? Chodzi o to, że Żydzi, podnosząc oczy w górę, wiązali swoje serce z Ojcem w niebie i w następstwie zdrowieli. Jeśli tego nie czynili, ginęli.
IIIRabi Chija i rabi Szymon bar Raba rozmawiali kiedyś na temat modlitwy. Jako pierwszy odezwał się rabi Chija:
— Podczas odmawiania modlitwy należy mieć oczy spuszczone ku ziemi.
Szymon bar Raba był odmiennego zdania. Uważał, że należy patrzeć w górę. I kiedy tak dyskutowali, nadszedł rabi Iszmael, syn rabiego Joseja. Widząc jak żywo dyskutują, zapytał ich:
— O czym tak żywo rozmawiacie?
Powiedzieli mu, o co im chodzi.
Wtedy rabi Iszmael rzekł:
— Modląc się, należy mieć oczy spuszczone ku ziemi, natomiast serce skierować w górę.
Rabi Ami powiada:
— Modlitwa może być przyjęta tylko wtedy, kiedy odmawiający ją „trzyma” duszę w ręku. Inaczej mówiąc, kiedy wkłada w nią całą duszę.
Rabi Chanania powiada:
— Bóg przyjmuje modlitwę płynącą z „miękkiego”, a nie ze skamieniałego serca.
Rabi Elazar przed przystąpieniem do modlitwy zwykle obdarowywał biedaka jałmużną.
Nie należy przystępować do modłów, kiedy się jest smutnym, leniwym, lekkomyślnym i skorym do śmiechu i paplaniny. Do modlitwy należy przystąpić w stanie pobożnej radości166.
IIDo modlitwy należy stanąć w poważnym nastroju. Dawni chasidim, przed przystąpieniem do modłów, przez godzinę oddawali się rozmyślaniom, żeby całym sercem związać się z Bogiem, jak powiada psalmista: „Kłaniajcie się Bogu ze świętą czcią i bojaźnią w sercu”. W innym miejscu Psalmów jest napisane: „Służcie Bogu z bojaźnią i weselcie się. Z drżeniem złóżcie Mu hołd”.
Uwagi (0)