Darmowe ebooki » Tragedia » Mindowe - Juliusz Słowacki (co czytać TXT) 📖

Czytasz książkę online - «Mindowe - Juliusz Słowacki (co czytać TXT) 📖».   Wszystkie książki tego autora 👉 Juliusz Słowacki



1 2 3 4 5 6 7 8
Idź do strony:
pozostał, gdyby nie dziecinne moje przywiązanie do kilku scen pierwszego aktu i do całego aktu trzeciego. Ależ i w akcie trzecim, na który niejako uwagę czytelnika zwrócić usiłuję, pozostało mi tu uczynić przykre może dla wielu innych, ale dla mnie mało ważne wyznanie. Jeden z literatów, który dawniej przebiegał sceny Mindowy, uczynił mi zarzut, że scena, gdzie Mindowe porównywa Litwę z krajem Krzyżaków, a bogactwa swoje z bogactwem zakonu, jest naśladowaniem mowy Litawora w ślicznej Grażynie Mickiewicza. Pisząc tę scenę, miałem tylko przed oczyma kilka miejsc z kronik, kilka miejsc z historii Karamzina, gdzie nieraz z upodobaniem czytałem o dawnem ubóstwie królów i kniaziów. Nieraz książe Tweru albo Nowogrodu, testamentem rozpisując swoje skarby, jednemu z synów kubek, drugiemu szatę jedwabną, trzeciemu łańcuch daje w spuściźnie. Takie homeryczne ubóstwo królów ówczesnych, podało mi myśl wzmiankowanej sceny, i aby ją uczynić zupełnie oryginalną, dosyć było kilka ostatnich wierszy o zamku przemazać, dosyć było wyrzucić wiersz:
Nie dbam ja o bogactwa, o złoto nie stoję.  
 

I ten drugi:

A tu patrz, Lutuwerze, jak posępne gmachy.  
 

Wolałem przecież scenę nietkniętą pozostawić i wyznać, że bez upokorzenia dług myśli względem największego z naszych poetów zaciągam.

Dzisiejsi poeci muszą również jak dawniejsi w myślach spotykać się, a nawet częściej, bo malują wiernie naturę i serce człowieka; ta różnica tylko zachodzi, że dawniejsi naśladować chcieli i starali się, gdy drudzy przypadkowie naśladują, ile razy tego uniknąć nie mogą. I gdybyśmy każde dzieło geniuszu rozbierać chcieli, czyż trudnem byłoby powiedzieć, że Wallenrod33 sam jest szpiegiem Coopera34, że opisanie charakteru Wallenroda jest opisaniem charakteru Lary lub Korsarza35, z tą różnicą, że korsarz w napojach gorących ulgi nie szukał; że nareszcie, przystępując do drobniejszych szczegółów, krzyk Aldony umierającej w Wallenrodzie, jest krzykiem ostatnim i przeraźliwym Pariziny, a jednak pewny jestem, że autor zbliżenia obrazów nigdy nie dostrzegł i takie przystosowania, również jak błędy przez drukarzów popełniane prędzej w oko czytelnika, niż w oko autora wpadać mogą.

Ale z drugiej strony, ileż w tegoczesnych poetach nowych myśli? jaka moc zadziwiająca wynalezienia? słusznie Cousin w historii filozofii osiemnastego wieku powiedział: że wiek dziewiętnasty będzie bogatym w wielkich poetów, albowiem Bóg obfitą dłonią rozlał na ludzi nowe zasoby imaginacji; ale niesłusznie tenże pisarz dodał, że Bóg uczynił to jakoby dla wynagrodzenia ludzi za oschłość politycznych wypadków wieku; sądziłbym, że wiek ten będzie w wypadkach swoich poetycznym i że skarby imaginacji wylane zostały na świat celem usposobienia ludzi do wielkich czynów i przedsięwzięć, celem silniejszego popchnięcia dążności ludów.

Przekonany jestem na koniec, że wszelką bezbożność w słowach Mindowy odkrytą, uprzedzony chyba i płocho sądzący czytelnik na karb autora policzy. Trzebaż było, aby Mindowe w każdem słowie, lękając się obrazić czytelnika, obrażenia Krzyżaków lękał się? Wyrzeczenie się wiary, zerwanie z Krzyżakami, bulla papieska, w której Innocenty IV daruje królowi wszystkie kraje, jakie kiedykolwiek Mindowe mieczem pozyska na Danielu książęciu z Halicza, są to fakta z historii wyjęte. Te rysy były głównym zawiązkiem utworu, musiały więc pozostać, i śmiem dodać, że sceny te, jako żywcem z historii wydarte, są jedyną zapewne zaletą źle ułożonego obrazu.

Przypisy:

1. MNICH I. — pierwszy z mnichów, mówiący w ich wspólnym imieniu. [przypis edytorski]

2. zbądź — pozbądź się [przypis edytorski]

3. niewczesny — nie na czasie; pojawiający się w nieodpowiednim momencie. [przypis edytorski]

4. zaskowycze — dziś: zaskowyczy. [przypis edytorski]

5. mię — daw. forma nieakcentowana w zdaniu zaimka osobowego 1 os.lp (analogiczna do 2 os.lp: cię); dziś tylko: mnie. [przypis edytorski]

6. przytomny (daw.) — obecny (przy czymś). [przypis edytorski]

7. snadnie (daw.) — łatwo. [przypis edytorski]

8. Trudno (...) z losem działać sprzecznie — trudno przeciwstawiać się losowi. [przypis edytorski]

9. niosęć — forma z partykułą skrócona od: niosę ci. [przypis edytorski]

10. Z trudnościąm (...) wyśledził — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika: z trudnością wyśledziłem. [przypis edytorski]

11. bula — właśc. bulla; oficjalny dokument papieski. [przypis edytorski]

12. pociąg — tu: pociągnięcie. [przypis edytorski]

13. Albion — daw. określenie Anglii. [przypis edytorski]

14. zejść — tu: spotkać. [przypis edytorski]

15. słowy — daw. forma N.lm; dziś: słowami. [przypis edytorski]

16. zwodny — tu: zwodniczy a. zawodny. [przypis edytorski]

17. zawre — zagotuje się; od: wrzeć. [przypis edytorski]

18. jestże — konstrukcja z partykułą -że; znaczenie: czy jest. [przypis edytorski]

19. jestżem — konstrukcja z partykułą -że; znaczenie: czy jestem. [przypis edytorski]

20. szklanny (daw.) — dziś: szklany. [przypis edytorski]

21. żegle — dziś: żagle. [przypis edytorski]

22. miesiąc (daw.) — księżyc. [przypis edytorski]

23. natrącać — poruszać, wspominać (mimochodem), tu: wywoływać. [przypis edytorski]

24. truwer — pieśniarz; także: trubadur, minnesinger. [przypis edytorski]

25. sioło (daw.) — wieś. [przypis edytorski]

26. maszże — konstrukcja z partykułą -że; znaczenie: czy masz. [przypis edytorski]

27. sromota (daw.) — wstyd, uczucie pohańbienia. [przypis edytorski]

28. rozmglić — zasnuć mgłą. [przypis edytorski]

29. druzgota — dziś: druzgoce. [przypis edytorski]

30. waszę — dziś: waszą. [przypis edytorski]

31. moję — dziś: moją. [przypis edytorski]

32. zastanawiać się — stanąć, zatrzymać się. [przypis edytorski]

33. Wallenrod — tytułowy bohater powieści poetyckiej Adama Mickiewicza (1798–1855) Konrad Wallenrod. [przypis edytorski]

34. Cooper, James Fenimore (1789–1851) — powieściopisarz amer., swoją pierwszą powieść przygodową Szpieg napisał w 1820, a wydał w 1821 r. [przypis edytorski]

35. Lara, Korsarz — postaci tytułowe utworów ang. poety romantycznego George’a Byrona (1788–1824). [przypis edytorski]

Wesprzyj Wolne Lektury!

Wolne Lektury to projekt fundacji Nowoczesna Polska – organizacji pożytku publicznego działającej na rzecz wolności korzystania z dóbr kultury.

Co roku do domeny publicznej przechodzi twórczość kolejnych autorów. Dzięki Twojemu wsparciu będziemy je mogli udostępnić wszystkim bezpłatnie.

Jak możesz pomóc?


Przekaż 1% podatku na rozwój Wolnych Lektur:
Fundacja Nowoczesna Polska
KRS 0000070056

Dołącz do Towarzystwa Przyjaciół Wolnych Lektur i pomóż nam rozwijać bibliotekę.

Przekaż darowiznę na konto: szczegóły na stronie Fundacji.

Ten utwór nie jest objęty majątkowym prawem autorskim i znajduje się w domenie publicznej, co oznacza że możesz go swobodnie wykorzystywać, publikować i rozpowszechniać. Jeśli utwór opatrzony jest dodatkowymi materiałami (przypisy, motywy literackie etc.), które podlegają prawu autorskiemu, to te dodatkowe materiały udostępnione są na licencji Creative Commons Uznanie Autorstwa – Na Tych Samych Warunkach 3.0 PL.

Źródło: http://wolnelektury.pl/katalog/lektura/slowacki-mindowe

Tekst opracowany na podstawie: Juliusz Słowacki, Pisma, t. II, nakł. księgarni Gubrynowicza i Schmidta, Lwów 1880.

Wydawca: Fundacja Nowoczesna Polska

Publikacja zrealizowana w ramach projektu Wolne Lektury (http://wolnelektury.pl). Reprodukcja cyfrowa wykonana przez Bibliotekę Narodową z egzemplarza pochodzącego ze zbiorów BN. Utwór powstał w ramach konkursu "Współpraca w dziedzinie dyplomacji publicznej 2013", realizowanego za pośrednictwem MSZ RP w roku 2013. Zezwala się na dowolne wykorzystanie utworu, pod warunkiem zachowania ww. informacji, w tym informacji o stosowanej licencji, o posiadaczach praw oraz o konkursie "Współpraca w dziedzinie dyplomacji publicznej 2013". Publikacja wyraża jedynie poglądy autora i nie może byc utożsamiana z oficjalnym stanowiskiem Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP.

Opracowanie redakcyjne i przypisy: Paulina Choromańska, Antoni Małecki, Marta Niedziałkowska, Aleksandra Sekuła.

Okładka na podstawie: Carla Brain@Flickr, CC BY-SA 2.0

ISBN 978-83-288-3937-3

 

Plik wygenerowany dnia 2021-07-08.

1 2 3 4 5 6 7 8
Idź do strony:

Darmowe książki «Mindowe - Juliusz Słowacki (co czytać TXT) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie

Uwagi (0)

Nie ma jeszcze komentarzy. Możesz być pierwszy!
Dodaj komentarz