Mindowe - Juliusz Słowacki (co czytać TXT) 📖
Krótki opis książki:
Mindowe to pierwszy dramat Juliusza Słowackiego. Został napisany jesienią 1829 roku, a uzupełniony i poprawiony w roku 1832.
Książę Litwy, Mindowe, przyjmuje chrzest. W związku z tym wydarzeniem na jego dwór przybywa rycerz krzyżacki, a zarazem papieski legat — Hejdenrich. Poza gościem nikt na jego dworze nie popiera go. Mindowe dowiaduje się, że w zamian za koronę i zgodę na panowanie nad podbitymi przez Mindowego ludami, papież domaga się daniny z jego królestwa, co mu się nie podoba. Ostatecznie, Mindowe, godzi się z tym, ale potajemnie planuje zerwać z państwami Zachodu i wrócić do pogaństwa. Następnie zaczyna rozprawiać się z jego przeciwnikami. W końcu jawnie występuje przeciw Krzyżakom i odrzuca chrześcijaństwo. Jednak, wkrótce, los się na nim mści.
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Juliusz Słowacki
- Epoka: Romantyzm
- Rodzaj: Dramat
Czytasz książkę online - «Mindowe - Juliusz Słowacki (co czytać TXT) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Juliusz Słowacki
wiary, pobożny i święty.
Będziesz wyklęty, ojcze, i klasztor wyklęty.
MINDOWE
Poznaj go, synu, tego papieskiego posła.
Święty? dobrego nabył do świętości prawa!
Patrz na jego oblicze! ta postać wyniosła
Raz się płaszczy do ziemi, znów z ziemi powstawa,
Jak wąż w żelaznej łuski pierścienie uwita.
Raz jest nędznym grzesznikiem, znów świętą osobą,
Ta poczwara spragniona i nigdy niesyta,
Gdyby mógł lasy zabrać, zabrałby je z sobą.
Złotą ukrywa zbroję płaszcz z wełny ubogi...
Poznajcie posła — dobrze poselstwo odprawił!
Więcej zabijał ludzi, aniżeli zbawił.
Nie sam ujechał... patrzcie, to towarzysz drogi,
Myślicie, że to Krzyżak pokorny i cichy?
Odkryjcie jego szaty!... Skamienieli mnichy!
Patrzcie! on z tą dziewicą uchodził do piekła.
WOJSIEŁKO
słuchał z natężeniem słów MINDOWY i rozerwał różaniec, który trzymał w dłoni, ziarna posypały się po ziemi
Otoczyć wejścia!... Ojcze, patrz! różaniec złoty
Pękł w drżącej wściekle dłoni... płonę ze sromoty27.
HEJDENRICH
Precz stąd! precz stąd! mnichów zgrajo wściekła!
Pogardzam waszą zemstą! zapęd marny, płonny.
Oto się ciemnym tłumem napełnia komnata,
Ja rzucam miecz na ziemię, sam wyjdę bezbronny,
I nikt się tknąć nie waży osoby legata;
O tyle jestem wyższy nad te podłe tłumy.
Wychodzę... wam przekleństwo zostawuję Boga!
MNICHY rozstępują się, HEJDENRICH wychodzi.
WOJSIEŁKO
Któż widział tyle zbrodni razem z tylą dumy?
Wyznaję, mnie samego ogarnęła trwoga,
I ty milczałeś, ojcze...
MINDOWE
Dziwi mnie odwaga.
Gdzie Trojnat?
WOJSIEŁKO
Przez legata został uwolniony.
MINDOWE
Trojnat wolny! o nieba, on pragnie korony!
Zły los moje zabiegi niszczy i przemaga.
Wyście go uwolnili... O! mnichy przeklęte,
Miło wam szeptać pacierz po murach zakonu,
Na łonie bezczynności wiodąc życie święte,
Lub dzwonić po umarłym, a słysząc jęk dzwonu,
Razem z dziedzicem z cudzej radować się śmierci,
Że wam znów grosz za pogrzeb wpłynie do karbony.
Z ziemią ja kiedyś zrównam ten wasz gmach święcony,
Was samych wplotę w koło, rozsiekam na ćwierci.
MNICH I.
Tobie służymy, Panie, służąc naszej wierze,
Za ciebie co dzień mnogie mówimy pacierze.
Obraliśmy patronkę — na jednym z ołtarzy,
Kędy Solimskiej Matki boskiej malowidło,
Stawialiśmy sześć wielkich złocistych lichtarzy,
I tyleż świec z żółtego wosku — i kadzidło.
Lecz jeśli modłów naszych nie miała na względzie,
Odtąd inna patronka stróżem Litwy będzie;
Odtąd ołtarzom Panny Maryi z Ankony
Powierzamy los Litwy i straż twej korony.
Lecz ołtarz jej ubogi.
MINDOWE
Skarbu nie wycieńczę,
Bogacąc nowej dzisiaj patronki obrazy;
Znam jej łaskę i za nią sowicie odwdzięczę.
A mając do Maryi Solimskiej urazy,
Chcę, żeby wszystko złoto i drogie kamienie
Przeszły odtąd na ołtarz Maryi z Ankony...
Oto niedługo słońca zabłysną promienie,
Może się zdrada wciska w mój gmach opuszczony;
Wracam do zamku śledzić podstępy Litwina.
Aldono, co krzyżackie ukochałaś zbroje
W nadziei, że Malborga okrasisz pokoje,
Dziś wrócisz do ciemnego zamku poganina.
MINDOWE wychodzi z ALDONĄ. MNICHY, szepcąc pacierze, rozchodzą się po celach.
SCENA II
Noc. Las sosnowy.
LUTUWER
leży pod drzewem
Już się do nowogrodzkich zamków nie dostanę.
Rycerze mnie odbiegli — umrę! umrę w lesie!
Jutro spłonę na stosie, wiatr prochy rozniesie.
Miecz krzyżacki głęboką zadał w piersi ranę,
I Krzyżak, co ugodził, miecz zostawił w ranie,
A ja ten miecz poznałem — okropne poznanie!
Na nim godło Dowmunta. — Ach gdzież jest Mindowe?
Powiem mu... Och! och! konam, do zawarcia powiek
Pomóżcie cichym szmerem gałęzie jodłowe.
Konam w rodzinnych lasach.
MINDOWE wchodzi, za nim ALDONA.
MINDOWE
Ha! cóż to za człowiek?
Zraniony — krew na wrzosach!
LUTUWER
wyciągając ręce
O Panie! o Panie!
Przybliż się — tajemnica...
MINDOWE
To ty, Lutuwerze?
LUTUWER
Konam!...
MINDOWE
I tajemnicę odkrywa skonanie.
Jakaż to tajemnica?
LUTUWER
cicho
Królu! w krzyż nie wierzę.
Nie mam wiary — i krzyż mię nie może przekonać.
MINDOWE
Skonaj bez wiary...
LUTUWER
Panie! panie, daj mi wiarę!
Jakąkolwiek, nie mogę tak bez wiary skonać.
Przyjąłem chrzest, gdyś kazał — dzisiaj Bogi stare
Wołają mnie! wołają! każ mi wrócić.
MlNDOWE.
Każę.
LUTUWER
Jodło, tyś moim Bogiem... Oto Litwy gromy
W proch obróciły złote Krzyżaków ołtarze.
Od twoich zamków niższe dziś krzyżackie domy.
O straszny! straszny byłem, gdy na mnichów głowy
Ciskałem oszczep — zakon czoła nie podniesie...
MINDOWE
odwraca się
Co to za stuk?
LUTUWER
O panie! to nic — to po lesie
Litwini tną gałęzie na mój stos grobowy.
Czy to mi rosa spadła na czoło!
MINDOWE
Łza moja...
LUTUWER
Od dzisiaj będzie rosą rdzawieć starca zbroja,
Jak za tymi chmurami mgli się blask księżyca,
Jeżeli jej od rosy wnuki nie ustrzegą.
Och! panie, jak mi cięży jedna tajemnica!
Przeklniesz! nie wypełniłem rozkazu.
MINDOWE
Którego?
LUTUWER
Och! zabójstwa...
MINDOWE
zimno
Którego?
LUTUWER
On żyje.
MINDOWE
Kto taki?
LUTUWER
coraz słabiej
Nie pomnę już imienia, muszę przypominać.
On mnie zabił, chcę przekląć, on walczył z Krzyżaki.
Nie pamiętam imienia — nie mogę przeklinać.
Och! och! och!...
Kona.
MINDOWE
Skonał... zimny... Patrzę na twarz bladą,
I zamiast starca rysów z uwiędłym wyrazem
Widzę rysy dziecięcia; wychowani razem,
Ja go dzieckiem widziałem. Dziś go na stos kładą.
wchodzą żołnierze
Litwini — nieście za mną Lutuwera zwłoki
Do zamku Nowogródka. Tam wznieść stos wysoki.
Odchodzi, dając rozkazy, za nim wynoszą ciało LUTUWERA.
SCENA III
Świątynia pogańska w nowogródzkim zamku.
ROGNEDA
przy ołtarzu sypie kadzidło
Boże piorunu! rzucam dla ciebie kadzidło!
Wonny się bursztyn pali.
Niechaj twoje mgliste skrzydło
Białowiejskie puszcze wali;
Zostaw tam lasy ogniem zapalone gromu.
Przybywaj! przybywaj, Boże!
Wszystkie duchy do książąt przybywajcie domu,
Nim wasze ciemne twarze jasne rozmgli28 zorze.
Już słyszę... jako szumi wzdęta nawałnica,
Kiedy sosny druzgota29 Boga wichru ramię;
Z takim szumem wir duchów przy blasku księżyca
Płynie topi się i łamie.
Matka królów was wita!
Oto dla was ofiary
Rzucam w kadzielnic żary.
To dla Bogini wiosny — ten kwiat, co rozkwita,
A to dla Boga zimy — ten kwiat, co usycha,
A to dla Boga piekieł — brylant z krzyża mnicha.
po chwili
Rozwidniają się duchy w mrocznym kadzidł dymie.
Bogi! syn mój do dawnej znów powrócił wiary,
Na waszych zgliszczach setne zapali ofiary.
Mindowe... syn mój... z dumą powtarzam to imię!
Mindowe! czy słyszycie? powiedzcie mi, Bogi,
Czy on będzie szczęśliwy? czy długo los błogi