Mindowe - Juliusz Słowacki (co czytać TXT) 📖
Krótki opis książki:
Mindowe to pierwszy dramat Juliusza Słowackiego. Został napisany jesienią 1829 roku, a uzupełniony i poprawiony w roku 1832.
Książę Litwy, Mindowe, przyjmuje chrzest. W związku z tym wydarzeniem na jego dwór przybywa rycerz krzyżacki, a zarazem papieski legat — Hejdenrich. Poza gościem nikt na jego dworze nie popiera go. Mindowe dowiaduje się, że w zamian za koronę i zgodę na panowanie nad podbitymi przez Mindowego ludami, papież domaga się daniny z jego królestwa, co mu się nie podoba. Ostatecznie, Mindowe, godzi się z tym, ale potajemnie planuje zerwać z państwami Zachodu i wrócić do pogaństwa. Następnie zaczyna rozprawiać się z jego przeciwnikami. W końcu jawnie występuje przeciw Krzyżakom i odrzuca chrześcijaństwo. Jednak, wkrótce, los się na nim mści.
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Juliusz Słowacki
- Epoka: Romantyzm
- Rodzaj: Dramat
Czytasz książkę online - «Mindowe - Juliusz Słowacki (co czytać TXT) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Juliusz Słowacki
class="verse" style="margin-left: 1em">Noc była ciemna i chłodna,
Czułam, jak się myśl moja rozdzielała ze mną
I mowa z wątkiem myśli stała się niezgodna.
Straszna to była chwila, jeszcze w noc tak ciemną.
Lecz dawniej, kiedyś — w tej samej dobie,
Była straszniejsza chwila w tej sali...
Aldono! tyś pobladła — Aldono, co tobie?
Nic mi, mój luby... czy słyszysz dźwięk stali?
Chroń się; o Boże! wyłam okien kraty...
śmieje się, z obłąkaniem
Tam na grobie rosną kwiaty,
A w grobie...
śmieje się dziko
Aldono! tyś pobladła — Aldono, co tobie?
Nic mi, mój luby... bywaj zdrów na wieki!
Wychodzi zamyślona.
MINDOWE
Niech prędko sen śmiertelny zamknie jej powieki...
ROGNEDA
Słyszę jakieś stąpania — synu! synu drogi!
Patrz, oto klucz od świątyń — przez te drzwi komnaty
Uchodź — tam będą bronić wielkie Litwy Bogi,
Tam w ołtarzu odemkniesz potajemne kraty,
Jest wyjście do ogrodu, kędy lampa świeci...
Zapomnij przekleństw.
MINDOWE
wskazując na jedne z drzwi
Matko! tam! tam moje dzieci!...
Wychodzi innymi drzwiami.
ROGNEDA
sama
Poszedł... ostatnich jeszcze kroków szelest słyszę?
I te już nikną... poszedł — wszędy grobu cisze...
po chwili
Gdzież jestem? czy młodości wróciła godzina!
Wszyscy są tu koło mnie — książęca rodzina
Otoczyła mnie wkoło. Nie są to obrazy,
Które z płótna się patrzą nieruchomym wzrokiem;
Widzę ich — na obliczu czas nie wyrył skazy,
Nie zakryli się żadnym posępnym obłokiem.
Jak wczoraj pożegnani.
mówi do otaczających ją duchów
Ryngolcie! mój mężu!
Siądź tu przy mnie... Patrz, jak ta dziecina na łonie
Uśmiecha się i w twoim podoba orężu.
Nie rusz miecza, Mindowe, okaleczysz dłonie.
Masz kwiatek, baw się z kwiatem, dziecię, duszo moja!
Ty się uśmiechasz, mężu — Ryngolcie kochany.
słychać szczęk broni
Broń jęknęła — Ryngolcie, czy to twoja zbroja
Zajęczała tak smutnie? czy miecz spadł ze ściany?
Ty znikasz, pójdę z tobą — nigdy się nie chwiałam,
Czy przyjmiesz mnie do grobu? czy przyjmiesz?
przez kilka chwil milczy zamyślona — TROJNAT ze sztyletem w ręku, blady, przechodzi przez głąb sali — i wchodzi do pokoju dzieci przez drzwi, na które MINDOWE wskazał, oddalając się
Słyszałam!
Tak, to on był!
MINDOWE wraca.
MINDOWE
Kto matko? kto matko!
ROGNEDA
z zadziwieniem.
Mindowe?
Po coś tu przybył! po co szukasz tu schronienia?
Uciekaj! miecz ukryty spadnie na twą głowę.
MINDOWE
Nikogo tu nie widzę oprócz mego cienia,
Który po raz ostatni pada na te ściany.
Matko, widać nieszczęściem umysł masz zbłąkany.
Próżna ucieczka, losy niechaj się uiszczą.
Byłem w świątyni, zewsząd zdradne miecze błyszczą.
Czy był tu kto?
ROGNEDA
Gdzie Trojnat? Trojnat tu przechodził.
Zdaje się, że widziałam sztylet — we krwi brodził.
MINDOWE
Gdzie Trojnat? Matko moja! gdzie Trojnat — on zginie.
Chciałbym ukarać sprawcę niegodnego czynu.
Matko, powiedz! ach powiedz! nim chwila przeminie,
Będzie za późno...
ROGNEDA
z rozpaczą
Ja go nie widziałam, synu!
Nie lękaj się — nie zginiesz od Trojnata dłoni,
Siła wyroczni ciebie od zgonu zasłoni;
Chyba umarli wstaną, chyba Dowmunt wstanie.
MINDOWE
O matko! oby prędzej zabłysło świtanie.
Zaledwo się od wschodu rozwidnia noc ciemna,
Srebrne mgły się podnoszą. Zda mi się, że słyszę,
Jak smutno szumią wody błękitnego Niemna,
Jak posępnie litewskim borem wiatr kołysze.
Matko, czujesz przez okna tej gotyckiej sali
Kwitnących jodeł płynie balsamiczne tchnienie.
O Litwo moja! syn twój na ciebie się żali,
Zdradzasz go. Niech już słońca zabłysną promienie.
Nie wytrzymam, tak srodze duszę moję31 nęka
Ta nad głową z sztyletem zawieszona ręka.
Podczas ostatnich słów wchodzi DOWMUNT w krzyżackiej zbroi, z zapuszczoną przyłbicą. ROGNEDA do końca aktu siedzi nieporuszona.
DOWMUNT
Zapłaciłbym krwią moją tak podłe wyznanie,
Boisz się umrzeć — zgonu boisz się, tyranie!
Płacz i głoś żal za życiem niewieścimi słowy,
Nakarmię dziką zemstę bojaźnią Mindowy,
Ujrzę płacz rzewny dziecka.
MINDOWE
To Krzyżak! strach marny.
Dzieci tylko przeraża zbroja i krzyż czarny,
Broń się...
biją się i po długiej walce zastanawiają się32 oba
A więc innego użyjmy sposobu.
Oba odrzućmy zbroje — ten, kto mnie zabije,
Musi wprzód wejść do grobu, potem powstać z grobu.
DOWMUNT
Pomnisz Dowmunta!
MINDOWE
Skonał.
DOWMUNT
podnosi przyłbicę
Już zmartwychwstał, żyje.
Patrz, kto ja jestem!
MINDOWE
Matko! matko! mąż Aldony
DOWMUNT
O Boże! mąż Aldony! tak jest, mąż Aldony!
Broń się, nieszczęsny! cała wściekłość mi wróciła.
Odemszczę w krwi tyrana nieszczęścia mej żony.
MINDOWE
Więc i śmierć jej odemścij.
DOWMUNT
Jak to? ona żyła!
I choćby serce uschło, ją mój wzrok ożywi,
Będziemy jeszcze razem, będziemy szczęśliwi,
Jak dziecka strzec jej będę i osłodzę płacze.
Powiedz, że ona żyje! wszystko ci przebaczę,
Nawet tę wieść ostatnią okropną i ciemną.
MINDOWE
Ona piła truciznę, zginie razem ze mną.
DOWMUNT
przebija go
Ty prędzej zginiesz! Boże! Aldona! Aldona!
Wybiega.
MINDOWE
opiera się o filar sali
Krew mi płynie strumieniem z rozdartego łona.
Matko moja! chodź, zamknij! zamknij oczy syna.
Jak się ciężką wydaje ta żelazna zbroja,
Ten miecz okropny mrozem krew mi w żyłach ścina.
Czyżeś mię opuściła? matko! matko moja!
Przekleństwo wam! o mnichu! mnichu, precz mi z krzyżem.
Na tron nieście, a w mnichy Trojnata postrzyżem.
A ty po co nade mną szepcesz te pacierze?
Boże mój — Boże, ciągle odzywa się we mnie,
Precz, mnichu! sen przerywasz, niech boleść uśmierzę,
Niech zasnę! och, niech zasnę! daremnie! daremnie!
W strasznych bolach o wszystkiem w świecie zapominam,
Świat i siebie przeklinam — i dzieci przeklinam.
Wszystkich przeklnę. — O matko! gdzie są moje dzieci?
TROJNAT wychodzi z dzieci pokoju ze sztyletem, blady.
TROJNAT
Nie, tu nie ma nikogo — lampa tylko świeci.
Gdzież ta korona? gdzież jest? zabić bez nagrody.
Gdzież jest moja korona? gdzie purpura księcia.
Jak mi ciężko — okropnie...
patrzy przez okno
Słyszę ranne chłody,
Spojrzę na ziemię, róża jest jak twarz dziecięcia,
Spojrzę na niebo, księżyc jest jak twarz dziecięcia,
Wszystko mi przypomina. Raz pierwszy krew leję,
Potem przywyknę — teraz pot się sączy z czoła.
Noc straszna. Włos od zgryzot przez noc mi zbieleje.
Jakiś szmer słychać — może to mnie dziecię woła?
Czy wrócę ich dokonać? Nie, tak mi się zdało.
Ciemno lampa płonęła, jedno z dzieci spało
Po płaczu utulone jak na łonie matki,
I przez sen niespokojne marzyło wyrazy;
Drugi już się przebudził — i wołał o kwiatki,
I niewyraźne dawał piastunce rozkazy;
Potem nagle zapłakał, gdy żadnej nie było,
I jakby mu się jeszcze coś strasznego śniło,
Jeszcze zapłakał — jęknął — znów cicho w komnacie,
I jeszcze — jeszcze jęknął.
MINDOWE
Trojnacie! Trojnacie!
Skończ! skończ! przekleństwo tobie! o boleść straszliwa!
Mocniejsza teraz, kiedy życie dogorywa.
Gryzłbym z jękiem te twarde kolumny marmuru.
Przeklinam ciebie — matko, ty przeklnij mordercę!
Twych przekleństw ja doznałem. Boleści tortury!
O, gdyby prędzej skończyć! przebij mi to serce,
Lecz nie tym mieczem, którym zabijałeś dzieci,
Precz! precz! czuję, duch z jękiem ostatnim uleci.
Och! och! och!
Kona. DOWMUNT wpada prędko, prowadząc za sobą obłąkaną ALDONĘ.
DOWMUNT
Ach przemów! przemów do mnie, o droga Aldono!
ALDONA
śpiewa z obłąkaniem
Oto złotą osnową
Winie mi się wrzeciono,
A ja śpiewam dziecinie:
Jeśli się nić uwinie,
Uwieńczona koroną,