Darmowe ebooki » Tragedia » Książę niezłomny - Juliusz Słowacki (jak czytać książki przez internet .txt) 📖

Czytasz książkę online - «Książę niezłomny - Juliusz Słowacki (jak czytać książki przez internet .txt) 📖».   Wszystkie książki tego autora 👉 Juliusz Słowacki



1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Idź do strony:
wschodnie chmury, 
Na ziemi będą purpury.  
  ALFONS
Gdybyś ku nam się podźwignął 
Przez jaki wielki uczynek, 
Może by tu pojedynek 
Tę całą sprawę rozstrzygnął. 
I tak rzecz niech z nami stanie: 
Niech Tarudant krwi nie skąpi, 
Niech wasz król przyjmie wyzwanie, 
A ja w tym, że mój wystąpi.  
  TARUDANT
Kłamiesz! Król się twój przelęknie. 
Tarudant placu dotrzyma.  
  ALFONS
Więc na pole...  
  TARUDANT
Aż krwią zmięknie. 
  ALFONS
Aż krew wytryśnie oczyma, 
Będę patrzał, czy przybędziesz?  
  TARUDANT
I niedługo patrzeć będziesz, 
Bo ja piorun. 
  ALFONS
Jam obłokiem! 
  TARUDANT
A ja piorunowym smokiem!  
  ALFONS
A ja wulkan z ognia łonem!  
  TARUDANT
A jam jędzą!  
  ALFONS
A ja zgonem! 
  TARUDANT
Słuchasz... i żyjesz? To dziw!  
  ALFONS
Widzisz mnie i jesteś żyw!  
  KRÓL
Niech wasze jasności obie 
Na czas pofolgują sobie; 
Bowiem i słońce już bliskie 
Zachodu... A niechaj pomną 
Że bez mego pozwolenia 
Na mojej ziemi nie mogą 
Szranków mieć otwartych sobie. 
A teraz niechaj pozwolą, 
Abym gościnnością służył. 
  ALFONS
Kto mnie ugaszcza niedolą 
I podał czarę żałości, 
Ten inaczej nie ugości 
I gościną nie przynęci. 
Po Fernanda tu przyszedłem 
I miałem to na pamięci, 
Aby ludzkiej krwi oszczędzić,  
A zachować króla sławę. 
Teraz czekam na odprawę.  
  KRÓL
Odprawa, królu Alfonsie, 
Będzie krótka. Jasny panie! 
Jeśli mi nie oddasz Ceuty, 
To infant u mnie zostanie.  
  ALFONS
Ponieważ przychodzę zbrojny 
Poseł srogi, wieszczby kruk, 
Ogłaszam żałobę wojny. 
Do Tarudanta. 
A ty czy poseł, czy wróg, 
Chodź w pole. Za godzin trzy 
Cała niech Afryka drży.  
 
Odchodzi. TARUDANT
do Feniksany.
Wojny ognista pochodnia, 
Która o czasie stanowi, 
Twojemu niewolnikowi 
Nie daje służyć inaczej, 
Niechaj mnie więc perła wschodnia 
Zgiętego u nóg obaczy 
I ręką swoją obdarzy, 
A weźmie duszę w niewolę.  
  FENIKSANA
Nie przystoi dla mocarzy 
Takich jak ty, w takim dole 
Zostawać, i w tej pokorze 
Utracać godności miarę. 
  MULEJ
na stronie.
Słyszeć to i żyć! O! Boże!  
  KRÓL
Wasza Jasność godzin parę 
Niech przyjmie moją gościnę.  
  TARUDANT
Królu! Zaledwo godzinę 
Mogę czekać. I to jeszcze 
Jak ambasador obwieszczę, 
Że jestem umocowany 
Wybiwszy mymi kolany 
Przed tą pięknością dwa groby, 
Prosić o dar jej osoby 
I z sobą wziąć ten skarb drogi. 
Przebacz, że tak krótko proszę, 
I tę piękną stąd unoszę 
Niby orzeł, pełną trwogi.  
  KRÓL
We wszystkim, panie, me żądze 
Prześcigasz takim życzeniem. 
A ponieważ to być sądzę 
Naszych długów skwitowaniem 
I naszych wojen skończeniem, 
Ugodę potwierdzam daniem 
I unieść ją stąd pozwolę; 
Ale spieszny odjazd radzę, 
Nim wrogi zastąpią pole.  
  TARUDANT
Swaty ja liczne prowadzę, 
W swaty wiodę wojsko całe, 
Tak, że puszcze mi za małe, 
A z obozów stoją miasta, 
Więc odjedzie ta niewiasta 
Bezpieczna. 
  KRÓL
Dla wszelkiej pieczy, 
Nie będzie i to od rzeczy, 
Że, Muleju, weźmiesz Spahy56 
I odprowadzisz pod dachy 
Małżeńskie tę narzeczoną. 
  MULEJ
na stronie.
Więc i to? ... pęka mi łono! 
Fortuna się koligaci57 
Z wrogami, a ze mnie się śmieje, 
Ach! I Fernand we mnie traci 
Przyjaciela i ostatnią nadzieję! 
 
Wychodzą. ZMIANA I
Ogród przy mazamerach. NIEWOLNICY wnoszą DON FERNANDA i kładą go pod murem. DOK ŻUAN i BRYTASZ. DON FERNAND
Połóżcie tu moje ciało 
Na słońcu, przy białej ścianie, 
Aby mnie słońce ogrzało. 
Wielki Boże! Boże Panie! 
Bądź pozdrowion duszą całą 
Za twoje słońce wiosenne. 
Pełne złotego uśmiechu. 
Hiob58 przeklinał światło dzienne, 
Bo urodzony był w grzechu, 
W nędzy, w upadku, w obawie; 
Ale ja ci błogosławię 
Za dzień, co mi żyć pozwala, 
Miłości goreć płomykiem. 
Każde drzewo się zapala 
I tobie, Panie, goreje; 
Każdy promień, co mnie grzeje, 
Płomienistym cię językiem 
Na wysokości wychwala! 
  BRYTASZ
Czy ci tak dobrze, o panie? 
  DON FERNAND
Dobrze, bracie... dobrze, ciepło. 
Wielkie Twoje zlitowanie, 
Boże! Wielkie łaski Twoje! 
Gdy mi ciało w lochu skrzepło, 
Ty mi dajesz światła zdroje, 
Ptaszkom twoim każesz śpiewać, 
Słońcu twojemu ogrzewać. 
Dobry jesteś! I łaskawy!  
  PIERWSZY NIEWOLNIK
Pozostalibyśmy dłużej 
Przy tobie, ale z obawy 
Nie możemy. Człowiek służy... 
Czeka nas łańcuch i plaga.  
  DON FERNAND
Bracia, niech wam Bóg pomaga 
I szczęści.  
  PIERWSZY NIEWOLNIK
Jakie katusze! 
  DRUGI NIEWOLNIK
O! Jaka nędza na świecie? 
 
Niewolnicy odchodzą. DON FERNAND
Wy dwaj ze mną zostaniecie?  
  DON ŻUAN
Ach, ja, panie, odejść muszę. 
  DON FERNAND
Ciebie mi zawsze potrzeba 
Przy boku, bez ciebie się smucę.  
  DON ŻUAN
Panie, ja zaraz powrócę, 
Pójdę tylko szukać chleba, 
Abyś miał co jeść; dziś rano 
Nie jadłeś. O! Biada! Biada! 
Odkąd Muleja zabrano, 
Ziemia, zdaje się, zapada 
Pod nami, okropna puszcza 
Szerzy się, wszystko opuszcza! 
A straszliwa blada nędza 
Ciągle nam karku dopędza; 
Wczoraj jak straszydło krwawe, 
Dziś suchsza, bladsza od trupa. 
Bo kiedy biegnę po strawę, 
To łajdactwa tego kupa, 
Co po wioskach, panie, siedzi, 
Pomna na zakaz surowy, 
A bojąc się, że ją śledzi 
Jaki Argus59 stuokowy60, 
Od króla stawiony na to, 
Chleba ani za opłatą 
Nie chce dać... o twarda taka!... 
Ani na prośbę żebraka 
Nie chce dać, skruszona łzami, 
Taki twardy los nad nami! 
O! panie... Lecz ktoś nadchodzi.  
 
Don Żuan wychodzi. Brytasz klęka przy leżącym Don Fernandzie. Wchodzą KRÓL, TARUDANT, FENIKSANA i SELIM. DON FERNAND
Głos go mój w serce ugodzi. 
Może litość wydobędę 
I cierpiąc, dłużej żyć będę.  
  SELIM
do króla.
Panie, przechodząc tą drogą, 
Musisz tu nadeptać nogą 
Infanta.  
  KRÓL
do Tarudanta.
Bądź świadkiem, panie, 
Jakie moje panowanie.  
  TARUDANT
Zamiary moje podróżne 
Opaźniasz61 przez tę gościnę.  
  DON FERNAND
żebrząc.
O! Dajcie jaką jałmużnę 
Żebrakowi, z głodu ginę!... 
Niech próżno rąk nie otwieram, 
Pomnijcie, żem człowiek przecie! 
A z nędzy, z głodu umieram, 
W oczach mi głodnemu ciemno, 
Ludzie! Miejcie litość nade mną 
I nie odwracajcie oka. 
  BRYTASZ
Książę, nie tak żebrać trzeba...  
  DON FERNAND
A jakże?  
  BRYTASZ
żebrząc.
W imię proroka! 
I w imię siódmego nieba, 
Maury, dajcie nam jałmużnę, 
A niebo wam będzie dłużne 
I sam prorok wam zapłaci.  
  KRÓL
Taki nędzny, a nie traci 
Żywota, nie skłania czoła... 
Mistrzu infancie!  
  BRYTASZ
do Fernanda.
Król woła. 
  DON FERNAND
Mylisz się, więźniu, kolego, 
Mistrzem ja nie jestem zgoła, 
Ni infantem... trupem obu... 
Ich trupem, to co innego... 
Bowiem wyglądam spod grobu; 
Na piasku jak nędzarz drzemię 
I proszę wody kropelki... 
Lecz nie infant, nie mistrz wielki... 
Tamtych grobowiec naciska, 
Ja jestem człowiek z nazwiska. 
  KRÓL
Więc mi odpowiedz na imię 
Fernanda.  
  DON FERNAND
wstając.
Teraz, ubogi, 
Wstanę całować twe nogi, 
Prosić o posiłek skromny.  
  KRÓL
Zawszeż-li taki niezłomny? 
I wytrwały dziś jak wczora!... 
Powiedz mi, to uniżenie, 
Duma to jest? Czy pokora? 
  DON FERNAND
Króla godność w tobie cenię, 
I każdym to stwierdzam czynem 
To prawo, które zamyka 
Zakon62 boży: że nad gminem 
Król ma sobie berło dane, 
I ma mieć od niewolnika 
Posłuszeństwo... więc złamane 
Członki przed twoją osobą 
Prostując, stanę przed tobą, 
Nim przed Panem Bogiem stanę... 
Wiedz, że król, skąd nie bądź, nosi 
Taką powagę, moc bożą, 
Tak się w nim siły wielmożą, 
Że krew, co mu ciało rosi,  
Musi wstać w ciała nicestwie63 
I zaświadczyć o królestwie, 
Do cnót królewskich się dostać. 
Więc nie tylko króla postać, 
Ale i cnót świadczy żywość, 
W sercu łaska, sprawiedliwość 
I inne cnoty mocarza. 
A to prawo, podług wzorów 
Boskich, do natury tworów 
Przechodzi i tak przeraża 
Samę dotkniętą naturę, 
Że prawa prosto idące, 
O te twory królujące 
Zbiwszy, nieraz cofa w górę 
I cud robi niesłychany, 
Jak niegdyś boże Jordany. 
I tak: pomiędzy zwierzęty 
Lwu się królestwo należy. 
Ten kiedy grzywę najeży 
I kudłami stanie wzdęty, 
Jak ogromna fala złota, 
Co zwierzę przed sobą goni, 
To mu królewska istota 
Pastwić się nad jeńcem broni. 
A patrz na mórz błękit siny, 
Tam królami są delfiny. 
Bowiem kiedy akwilony 
Napędzą fale gromadą; 
Fale te delfinom kładą 
Srebrne i złote korony. 
Jednak to królewskie plemię 
Co włada na wodnym świecie, 
Nieraz na swym sinym grzbiecie 
Człeka wynosi na ziemię 
I wściekłym falom wyrywa. 
Więc i orzeł, ten król trzeci, 
Który po błękitach pływa 
I zawsze na słońce leci; 
A koronę ma nie lichszą 
Od innych, z tych piór na głowie,  
Które mu burze rozwichrzą! 
A jednak, kiedy się dowie, 
Że gdzie podłe żądło gadu 
Do źródeł nalało jadu 
I woda już śmiercią trąci, 
By nie była ludzi grobem, 
Rusza ją skrzydły i dziobem, 
I wichrzy, aż ją zamąci, 
Aby swój kryształ popsuła, 
Zbladła i ludu nie truła. 
Królestwo roślin, kamieni 
Tym samym prawom podpada. 
Pani owoców, grenada64, 
Co z drzewnych niby promieni 
Koronę nosi i wieniec, 
Gdy ją dotknie jad zarazy, 
Traci ognisty rumieniec, 
A wewnątrz ziarnek rubiny 
Wnet zamienia na topazy. 
Więc śród kamiennej drużyny 
Także król ma swój sakrament. 
Oto, panie, ów dyjament, 
Co jest nad kamienną zgrają, 
Twardszy od granitów kości, 
Przed którym magnesy stają, 
Stają w jego obecności 
Pomne na króla potęgę, 
I tę mu zdają przysięgę 
Poddaństwa, ów król tak twardy, 
Tyle ma dumy i wzgardy, 
Że niepomny własnej siły, 
Kiedy go stal z dziecka krzykiem 
Zdradzi i dotknie pilnikiem 
I o królestwo zalęka, 
W drobne rozpada się pyły, 
W proch się rozpada i pęka, 
A biednej stali nie niszczy... 
Taka więc szlachetność błyszczy 
Wszędy w królewskich sumieniach, 
W zwierzętach, w rybach i ptakach,  
I w roślinach, i w kamieniach; 
Więc i w ludziach po tych znakach 
Mają być znani królowie. 
Nie tylko że z wielmożności, 
Nie tylko z koron na głowie; 
Ale, panie, i z litości 
I ze szlachetnego serca. 
Chrześcijanin, czy bluźnierca 
Krzyżowy, gdy spojrzy we dno 
Duszy, wyczyta to jedno 
Prawo przez Boga wyryte, 
Któreś ty w sercu zagłuszył. 
Nie gadam, abym cię skruszył, 
Abym do litości skłonił. 
Ciało me bólem rozryte 
Nie tyś, ale Bóg pokłonił. 
Nie chcę u twojej osoby 
Żebrać, życia już mam sytość. 
Późna też byłaby litość; 
Bo wiem, że żądło choroby 
Aż w serce mnie już raniło; 
Oddech mi powietrzem szkodzi, 
Jak nóż przez serce przechodzi 
I rżnie zapalone płuca. 
Ja wiem, żem już nad mogiłą, 
Że mnie już żywot porzuca, 
I żar wypala piekielny... 
I to wiem, żem jest śmiertelny, 
Jak ty, panie, robak drobny, 
Nie żadna anielskość dumna. 
I dlatego to podobny 
Kształt ma kołyska i trumna; 
Aby to ludzie wiedzieli, 
Że na podobnej pościeli, 
Gdy przyjdą na rozkaz boży, 
Matka ich i śmierć położy. 
Tak więc podobne do pary 
Przy kołysce stoją mary! 
Tak podobne u podwoi 
Dwojga — dwoje łóż człowieka.  
Kto to wie — czegoż się boi? 
Kto słyszał to — czegóż czeka? 
Kogo strzaskał los na ćwierci, 
Naraził na nieszczęść krocie — 
W czymże ufa! Czy w żywocie? 
O nie, zaprawdę, że w śmierci, 
W śmierci ufa! Tę ofiarę 
Zrób ze mnie, panie, o! proszę... 
Daj śmierć — niech umrę za wiarę! 
Oto ręce me podnoszę 
I o śmierć, panie, cię błagam. 
Nie dlatego, że się wzdragam. 
Żyć i cierpieć jestem nierad; 
Że chcę umrzeć jak desperat; 
Nie dlatego u nóg szlocham, 
Ale ja się, panie, kocham 
W takiej śmierci męczennika, 
Co krwawe ciało odmyka 
I Bogu uwalnia duszę 
I na wieki ją ożywia. 
Więc choć grzechu prosić muszę, 
Miłość mnie usprawiedliwia, 
Że o śmierć nieszczęsną proszę... 
Oto me ręce podnoszę, 
A ty daj! Lwem będziesz wtedy, 
Co widząc myśliwce śmiałki, 
Napastniki ojców schedy, 
Napada i rwie w kawałki. 
Orłem będziesz, co się ciska 
Na gniazd swoich rozbójnika, 
W szpony mu czaszkę zamyka, 
I dziób maluje rubinem 
Tej krwi, co z oczu wytryska. 
O! Panie, będziesz delfinem. 
Który na nieba lazurze 
Zapowiada śmierć i burze 
Ludziom grożące zalewem. 
Królewskim ty będziesz drzewem, 
Co piorunami czerwone, 
Ramiona ogołocone 
W burzach rwie i tak się zżyma, 
Że zda się piorun otrzyma 
I nad światowym zamętem 
Będzie spełniało gniew boży. 
Panie! Będziesz dyjamentem, 
Co się na stal biedną
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Idź do strony:

Darmowe książki «Książę niezłomny - Juliusz Słowacki (jak czytać książki przez internet .txt) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie

Uwagi (0)

Nie ma jeszcze komentarzy. Możesz być pierwszy!
Dodaj komentarz