Darmowe ebooki » Tragedia » Książę niezłomny - Juliusz Słowacki (jak czytać książki przez internet .txt) 📖

Czytasz książkę online - «Książę niezłomny - Juliusz Słowacki (jak czytać książki przez internet .txt) 📖».   Wszystkie książki tego autora 👉 Juliusz Słowacki



1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Idź do strony:
z tego portu 
Zwiedzić brzegi barbaryjskie. 
A jakoś chciał, bym podstąpił, 
Aż pod to miasto przesławne, 
Przed wiekami zbudowane 
U Herkulesowych słupów7, 
Ceutą u ludzi nazwane. 
Które słowo u Hebreów 
I u Arabów znaczyło: 
Piękność... Jakoż miasto owo 
I dzisiaj w piękność rozkwita; 
A na hańbę naszej wierze 
I na wstyd Mahometanom, 
Na murach dziś portugalskie 
Sztandary nosi i krzyże, 
I przeciwko flotom naszym 
Obrócone trzyma spiże 
I wieczny opór stanowi 
I wieczną skałę zakłada 
Twych zwycięstw wielkiemu Nilowi; 
A z Hiszpanią aż przez morze gada... 
Pod to miasto podpłynąłem, 
Abym obaczył rynsztunek 
I wierny ci zdał rachunek: 
Ile wież z krzyżowym czołem 
Grozi ci marnymi trwogi, 
Ile w nim stoi załogi;... 
Abym wypatrzył, jakimi 
Siłami weźmiesz je, panie, 
Czy od morza, czy od ziemi, 
Czy przez głód, czy szturmowanie... 
I wiem, że niebo ci chowa 
To zwycięstwo i tę chwałę; 
Abyś to miasto wspaniałe 
Przywrócił do swej korony... 
Ale dzisiaj trwoga nowa, 
Inna troska, z innej strony, 
Czeka cię, panie: i siły 
Na Ceutę przygotowane 
Będą Tangieru broniły... 
A to wiem... bo fale szklane 
Depcąc jednego poranku, 
O tej godzinie, gdy zorza 
Wyziera nad szafir morza, 
A na chmur ognistych wianku 
Słońce swe rozwiesza włosy 
Po różach i po jaśminach, 
Śnieg i ogień udając i kłosy, 
Sypiące się na fale... w bursztynach 
Owej zorzy, gościńcem odmętów 
Szła girlanda szarawa okrętów, 
Niby stado tak nikłe, że zrazu 
Oczy moje powiedzieć nie śmiały, 
Czy okręty to były, czy skały... 
Bo jak na płótnach obrazu 
Malarz, udawca natury, 
Jedną kreską czyni góry, 
Albo miasta, wielkie grody: 
Tak i na błękitach wody, 
Gdy cień się ze światłem pomięsza, 
Niebiosa do wód się nachylą, 
Myśl różne straszydła wskrzesza 
I błąka i oczy się mylą... 
Otóż zrazu myśl ciekawa 
Obaczyła tylko tłum 
I parę, i mgłę, i szum, 
Tak blisko przy nawie nawa 
I tak z daleka płynęły... 
Potem... gdy niebios dotknęły, 
Najwyższymi żaglów pióry, 
Pomyśleliśmy, że chmury, 
Chmury wielkie, czarne, chyże, 
Co po niebie lotem gonią 
I deszcze poczną w szafirze, 
A tu kryształy uronią. 
I tak długośmy mniemali; 
Bo zdawała się tak wielka 
Gromada ludzi... że z fali 
Mórz nie zostanie kropelka, 
Kiedy ją w hełmy rozbiorą... 
Potem statki z piany runem, 
Jak potwora za potworą, 
Kiedy idą za Neptunem 
I z pod skał ciągle wychodzą 
Nowe i nowe straszydła... 
Nagle!... gdy podniosły skrzydła, 
Całe w słonecznych opalach 
I otrząsły je na falach, 
Myśleliśmy, że fale je rodzą... 
Wtem bliżej... ujrzały wzroki 
Wyraźniej, już nie obłoki, 
Już nie skrzydła, nie trytony, 
Ale jakieś Babilony, 
Idące po złotej ziemi 
Z chorągwiami ognistymi... 
Wtenczas spostrzegły i żebra 
Okrętów, tłukące je wały, 
Pod nimi, jak góry ze srebra, 
Pod nimi z kryształu — jak skały. 
Wtenczas poznawszy, że flota 
Tak wielka i tak przemożna, 
Kazała rycerska cnota, 
W niebezpieczeństwach ostrożna, 
(Bo i to w rycerzu waży, 
Gdy się dobrze ma na straży), 
Kazała mi, mówię, panie, 
Jako świadomszemu morza, 
Skryć się w tajemne przystanie, 
Między dwa skalne wydroża, 
Gdziem bezpiecznie mógł stać z galerami. 
Otóż ta flota przed nami 
Przepłynęła... nie spostrzegła. 
A ja chcąc wiedzieć, gdzie biegła? 
Komu niosła miecz zagłady? 
Wypłynąłem za nią w ślady 
I tu... Bogu memu chwała... 
Spotkałem jeden z Armady 
Okręt, 
Wiadomo, że cała 
Flota, na morzu odkryta, 
Była srogą burzą bita... 
Otóż jedna smętna nawa, 
Co większej doznała szkody, 
Potrzaskana i dziurawa. 
Chwiejąca się, pełna wody, 
Nie mogąca jej wyzionąć. 
Za każdym nowym bałwanem 
Już, już... już zdająca się tonąć, 
Stała na morzu... O! panie, 
Choć ja jestem Maurytanem, 
Sądzę, że politowanie 
W takim nieszczęściu i stanie 
Od Maurytan się należy... 
Przybiegłem, jak sokół bieży, 
I stanąłem jej przy boku... 
A ci rozbici... ach! Jaka 
Chęć życia w ludziach!... gdy nagle 
Ujrzeli mnie jako ptaka, 
Ze skrzydłami, ze skrą w oku, 
Mimo bojaźń, sznury, żagle, 
Przemieniali na drabiny 
I szli w klatkę jak ptaszyny 
I sami łańcuchy brali... 
A drudzy im urągali, 
Widząc schronionych bezpiecznie 
I drabiny tnąc toporem, 
Krzyczeli: że umrzeć z honorem 
I wolnym — jest to żyć wiecznie... 
I w morze rzucali ciała — 
Portugalska próżna chwała!!! 
Od jednego więc z tych wziętych 
Wiem, że owe pawilony 
Wypłynęły aż z Lizbony, 
I po falach idą wzdętych 
Tu na Tangier; klnąc się Bogiem 
I rycerstwem, że Dej stary 
Tu, nad wieżyc swoich rogiem, 
Ujrzy te same sztandary, 
Co są w Ceucie;... los batalii 
To pokaże, że się mylą!... 
Podług nich, król Portugalii, 
Przed którym światy się chylą, 
Którego zwycięska sława 
Sztandary swoje zatyka, 
Aż tam, gdzie ziemi nie stawa, 
Gdzie rzymski orzeł lot traci, 
Wysłał obu swoich braci, 
Fernandesa i Henryka, 
Aby tu ich wiek ciekawy 
Ujrzał obu w słońcach sławy; 
I za wielkie nasze klęski 
Przyklasnął, jako wiek klaszcze. 
Fernand to mistrz Awiceński, 
Henryk to mistrz Chrystusowy; 
Oba noszą białe płaszcze, 
Rządzą wielkie dwa zakony: 
Jeden krzyż ma purpurowy, 
Drugi wielki krzyż zielony; 
Oba wiodą różnej broni 
Do czternastu aż tysięcy; 
A niepłatnych jeszcze więcej, 
Co idą jak na popisy: 
A do tysiąca aż koni 
Poprzebieranych w tygrysy, 
Na jednorożce przekutych... 
Taka fantazja jest u tych 
Hiszpanów!!! 
Te więc szeregi 
Depcą może nasze brzegi, 
Albo już u lądu stoją. 
Spieszmy, o panie, z obroną. 
Weź miecz i okryj się zbroją. 
Weź tę chorągiew zieloną, 
Podobną do gromów obłoka, 
Chorągiew naszego Proroka. 
Niech ze mną straż idzie przednia 
I niech się sprawdzi nad nimi 
Morabitów przepowiednia: 
Że tu, w tych piaskach, w tej ziemi, 
Co nas nosi na swym łonie, 
Jest grób portugalskiej koronie. 
I niech widzą nasze oczy, 
Jak ta ćma czarnego sokoła 
Przefarbuje nasze zioła 
I morze krwią na czerwień przebroczy. 
  KRÓL
Muleju, dość! Nie mów dalej, 
Bo mi żyły krwią wybryzną, 
Bo dla serca, co się pali, 
Każde słowo jest trucizną. 
Pomyślę, aby te franty, 
Ci dumni, zostali w Afryce. 
Pomyślę, by tu ciemnice 
I grób znaleźli infanty. 
Muleju, weź nieco konnych, 
Ruszaj zaraz na mórz brzegi 
I broń, aby te szeregi 
Brzegów naszych nieobronnych 
Nie wzięły bez krwi. Krew ci powie, 
Jak uczynić w tym razie należy; 
I uczynisz, jak czynili ojcowie.  
Ja tymczasem zgromadzę rycerzy 
A pośpiechu i sił nie poskąpię, 
I po tobie krok w krok tam nastąpię. 
I pokażę, że dzień jeden zakończy 
Krwawe nasze wiekowe turnieje; 
Że mi Ceutę do korony przyłączy, 
A tu Tangier krwią hiszpańską obleje. 
 
Wychodzi. MULEJ
O! Feniksano! Bliski czy daleki, 
Tak skarg już moje nauczyłem wargi, 
Że zawsze one gotowe do skargi, 
I śmierć je chyba zagłuszy na wieki. 
A choć nie umiesz zazdrości ocenić, 
Choć mnie obwiniasz, że uchybiam tobie, 
Na próżno chciałbym wyrazy odmienić, 
Bo zazdrość o słów nie myśli ozdobie. 
Cóż to za portret? O! Dziewczyno sroga! 
Cóż to za portret ręka twoja pieści? 
Któż to jest? Powiedz, kto to jest, na Boga!... 
Ach, nie powiadaj! Dosyć już boleści... 
Dość, że go twoja biała ręka trzyma, 
Że nim jak różą zerwaną kołysze, 
Ach, dosyć dla mnie, że widzę oczyma, 
Niechaj przynajmniej z twoich ust nie słyszę. 
  FENIKSANA
Pozwoliłam ci, abyś mnie miłował, 
Nie pozwoliłam, abyś mnie obrażał.  
  MULEJ
Jam już wyrazów prędkich pożałował, 
Bom w żalu mówił i na styl nie zważał. 
Ja wiem, że mówić potrzeba inaczej, 
Ale któż myśli o słowach w rozpaczy? 
Milczeć?... Ach, miłość potrafi ogłuchnąć, 
Milczeć... Lecz zazdrość... ta musi wybuchnąć, 
Musi wybuchnąć. 
  FENIKSANA
Chociaż mi się zdaje, 
Żeś nie zasłużył, bym się tłumaczyła,  
Ponieważ różnych mam wymówek siła8, 
A mam ich wiele... najlepszą ci daję. 
  MULEJ
Więc masz wymówkę?  
  FENIKSANA
Mam. 
  MULEJ
O! Bogu dzięki.  
  FENIKSANA
Ten portret z ojca mojego mam ręki. 
A przysłał mi go...  
  MULEJ
Kto? 
  FENIKSANA
Fezki królewic. 
  MULEJ
W jakim zamiarze?  
  FENIKSANA
Bo mój ojciec stary, 
Który się nie zna nic na sercu dziewic...  
  MULEJ
Co?  
  FENIKSANA
Pretenduje oraz ma zamiary 
Te dwa królestwa Fezu i Tangieru... 
  MULEJ
Dość! Ta wymówka jest podobna zeru. 
Taką wymówkę dajesz? O! Nie dzięki! 
Nie dzięki tobie... Czy masz lepszą inną? 
  FENIKSANA
Ale ten portret ja mam z ojca ręki 
I sądzę, żem jest zupełnie niewinną.  
  MULEJ
Winnaś! Bo trzeba było... trzeba było... 
Choćby ci ojciec zagrażał mogiłą 
Portret odrzucić. 
  FENIKSANA
Jakąż dać przyczynę? 
  MULEJ
Nie wiem... co skłamać. 
  FENIKSANA
Z kłamstwa ja nie słynę. 
Cóż miałam czynić?  
  MULEJ
Co? Umrzeć w potrzebie, 
Ja bym to łatwo uczynił dla ciebie. 
  FENIKSANA
Przymus był wielki.  
  MULEJ
Ach! Serca zmienienie! 
  FENIKSANA
Przymus i siła.  
  MULEJ
Któż się podda sile? 
  FENIKSANA
Cóż więc być mogło?  
  MULEJ
Moje oddalenie! 
Ach, oddalenie podobne mogile, 
Które mnie w grobie ciemnym położyło. 
A teraz jeszcze drugi raz odjadę, 
A ty mnie drugą nakryjesz mogiłą. 
  FENIKSANA
Otóż, Muleju, dam ci jednę radę: 
Abyś tu zaczął skarżyć się w Tangierze 
I aż do Fezu ciągnął to stękanie.  
  MULEJ
Zaprawdę boleść moję tak rozszerzę, 
Że aż do Fezu za tobą dostanie.  
  FENIKSANA
A teraz bądź zdrów, jedź, bo już nie rano. 
Przymus ci każe opuścić te mury.  
  MULEJ
I odsyłasz mnie? O! Feniksano? 
I nie oddasz mi tej miniatury? 
  FENIKSANA
Ach, jak smutna to chwila... ach, smutna 
Miniatura ta na mnie spoziera!  
 
Wychodzi. MULEJ
Więc ci z ręku ją wyrwę, okrutna, 
To, co serce mi z piersi wydziera.  
 
Wychodzi. ZMIANA I
Brzeg morski, słychać wrzask i zgiełk wylądowania. Wchodzą na scenę DON FERNAND i DON HENRYK, Infanci portugalscy. — DON ŻUAN COUTINIO i ŻOŁNIERZE. DON FERNAND
skacząc na ląd.
Pierwszy, o! piękna Afryko, wyskoczę 
Na twoje brzegi i nadepcę nogą. 
A ty czuj, jak cię moją stopą tłoczę, 
A ty czuj pana i poddaj się z trwogą.  
  DON HENRYK
Ja drugi skoczę na ląd. 
Wyskakuje i pada. 
O! Mój Boże! 
Aż tu ścigają za mną wróżby czarne? 
  DON FERNAND
Nic, Don Henryku; wróżba nic nie może 
Przeciw krzyżowi — strachy to są marne. 
A że upadłeś? To ja tak tłumaczę, 
Że ziemia, pana uczuwszy i księcia, 
Sama się jemu chciała dać w objęcia. 
  DON HENRYK
Ziemia to pusta... Araby tułacze 
Poszli w pustynie.  
  DON ŻUAN
Tangier zawarł9 bramy. 
  DON FERNAND
W mieście my naszych wrogów poszukamy. 
Niech z harmat pierwej wystrzelą na salwy. 
Ty, Don Żuanie Coutinio z Miralwy, 
Idź i pod miasto podbiegnij zamknięte; 
Ostrzeż, niech próżną nie drażni obroną 
Ognia i miecza, bo gdy będzie wzięte, 
Domy się zwalą w krew, kościoły spłoną.  
  DON ŻUAN
Wkrótce pod miejską ujrzycie mnie broną10; 
Choćby to miasto na dymu ciemnicy 
Stało jak wulkan z krwi i z błyskawicy. 
 
Odchodzi. Wchodzi BRYTASZ. BRYTASZ
Chwała Bogu, że przecie stoję o swej sile 
Na brzegu, kędy moje widzę i apryle; 
A już nie te przeklęte bałwany i szkuty11, 
Kakatosy12, maestry, gdzie człowiek ma buty, 
Ale chodzić nie może; gdzie od kul ucieka, 
To wpada w morze, kędy13 pan ludożer czeka. 
Jak to mówią u ludzi, spadł z rynny pod wodę. 
Dość morza — lubię lepszą na ziemi wygodę. 
Całuje ziemię. 
Kochana ziemio moja, noś mnie, ja człek lądu, 
Rad bym ostatecznego doczekać się sądu 
Na ziemi, nie na morzu. 
  DON HENRYK
do Fernanda.
Co ty nań uważasz? 
  DON FERNAND
A ty czemu się wróżby14 marnymi przerażasz? 
Dlaczego smętny stoisz z rozwianymi włosy?  
  DON HENRYK
Duch mój pełny przestrachu. Przeciwne nam losy: 
Z Lizbony wyjeżdżając, gdy szeregi dzielne 
Wsiadały, to ja strachy widziałem śmiertelne. 
Zaledwo barbaryjskich dotknęliśmy lądów, 
Słońce, jak gdyby na dzień ostatecznych sądów, 
W chmury krwawe zabiegło i w niebiosa wklęsło. 
A morze ciemne, czarne, okrętami trzęsło. 
I teraz, gdy nań spojrzę, to kolor ma taki 
Jak krew. Patrz na niebiosa, zewsząd czarne ptaki. 
Patrz nad morzem... jakby z mgły posępne osoby. 
Patrz na ziemię... zdaje się, że wszędy są groby, 
W które za każdym krokiem człowiek błędny wpada. 
  DON FERNAND
Moja miłość inaczej to wszystko wykłada: 
Że nam burza uniosła jeden okręt zbity? 
To zwyczajny przypadek. Że niebios błękity 
Zaćmiły się i kolor wzięły
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Idź do strony:

Darmowe książki «Książę niezłomny - Juliusz Słowacki (jak czytać książki przez internet .txt) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie

Uwagi (0)

Nie ma jeszcze komentarzy. Możesz być pierwszy!
Dodaj komentarz