Darmowe ebooki » Tragedia » Książę niezłomny - Juliusz Słowacki (jak czytać książki przez internet .txt) 📖

Czytasz książkę online - «Książę niezłomny - Juliusz Słowacki (jak czytać książki przez internet .txt) 📖».   Wszystkie książki tego autora 👉 Juliusz Słowacki



1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Idź do strony:
się do altany. — Wchodzi KRÓL i uważa to z daleka. KRÓL
na stronie.
Gadali tajemnie oba. 
Jeden skrył się do altany, 
Drugi stoi pomięszany. 
Wcale mi się nie podoba 
To zejście obu, ta zmowa. 
Jeden się przede mną chowa, 
Drugi zlękły stoi, czeka. 
Więc go podejdę z daleka, 
A słuszny czy nie, powód trwogi 
Usunę. Do Muleja. Bardzo się cieszę...  
  MULEJ
przerywając.
Panie, pozwól uściskać twe nogi...  
  KRÓL
Żem cię spotkał tu...  
  MULEJ
Co mi rozkażesz? 
  KRÓL
Wyznam tobie, żem mocno żałosny 
Z niepoddania się Ceuty.  
  MULEJ
O, panie! 
Ceutę szturmem zdobędziesz bez trudu. 
Siłom twoim nie oprze się miasto.  
  KRÓL
Nie, Muleju, ta Ceuta się musi 
Poddać sama, bez kosztu żadnego...  
  MULEJ
Jak to, panie?  
  KRÓL
O tak, przyjacielu, 
Myślę nędzą i głodem okropnym 
Tak przycisnąć Fernanda infanta, 
Że mi sam tej fortecy da klucze. 
Rzecz mnie jedna tylko trwoży... 
Oto infant, ten książę, Muleju, 
W Fezie nawet mieć może przyjaciół. 
Sami jeńce go widząc w niedoli 
I w cierpieniu, gotowi lada dzień 
Bunt mi podnieść... a baczę też na to, 
Że pieniądze łakomą są rzeczą, 
Więc strażniki przejęte zapłatą, 
Mogą jeńca wypuścić... a nie mam 
Pewnych ludzi.... 
  MULEJ na stronie.
W tej go myśli utrzymam. 
A tak, widząc moję dobroduszność, 
O mnie bać się nie będzie. 
Głośno. 
Masz słuszność! 
Myśli twoje biorą dobry kierunek.  
  KRÓL
Jeden na to jest tylko ratunek, 
Jeden sposób, a o tym sposobie...  
  MULEJ
Cóż to, panie?  
  KRÓL
Pod straż go dam tobie, 
Bo wiem, że cię nie kupi brylantem 
Ani kiesą... Więc ty nad infantem 
Postanowion, bądź jemu alkadem... 
Ufam tobie, a jedynym zakładem 
Za infanta twój honor mi stoi.  
 
Odchodzi. MULEJ
Słyszał wszystko i o mnie się boi, 
Albo sam się domyślił wszystkiego. 
O! Allachu!  
  DON FERNAND
wychodząc z altany.
Cóż tak smutny, kolego? 
  MULEJ
Nie słyszałżeś, co pan ten okrutny?...  
  DON FERNAND
Owszem, wszystko słyszałem z altany.  
  MULEJ
Czemuż pytasz, dlaczegom ja smutny? 
Dlaczego stoję zmięszany? 
Dlaczego rozmawiam z sobą? 
Czemu żal mi pierś rozrywa? 
Pomiędzy królem a tobą, 
Posłuszeństwem a przyjaźnią 
Straszna się walka odbywa. 
Sumienie mi będzie kaźnią, 
Jeśli króla mego zdradzę; 
Węgle na głowę zgromadzę, 
Jeżeli ciebie opuszczę... 
Ach! Zaszedłem w straszną puszczę! 
Myśl zbłąkanego odbiega... 
Król na mnie tylko polega, 
Ty we mnie masz tylko nadzieję... 
Radź, co czynić?  
  DON FERNAND
Miłość grzeje, 
I przyjaźń szczęście stanowi; 
A choć obiedwie są święte 
I zdradzone są ohydą, 
Lecz w porównanie nie idą 
Z wiarą należną krajowi 
I klękają przed nią zgięte 
Te anioły naszych dusz,  
Więc radzę, królowi służ 
Z tą wiarą niepokalaną. 
A ja tu przyrzekam święcie, 
Że choćby mi dziś dawano 
Wolność na pierwszym okręcie, 
Co do Portugalii płynie, 
Odrzucę, bo na mnie leży 
Twój honor i przeze mnie nie zginie. 
  MULEJ
Jesteś zwierciadłem rycerzy! 
Ale mi nie dawaj rad, 
Wszak ty mi wróciłeś życie! 
Smętnemu wróciłeś świat! 
A ja miałbym... Nie, mój książę! 
Tej nocy, jak była zmowa, 
U brzegu ci łódź przywiążę; 
Uchodź, a moja tu głowa 
Odpowie.  
  DON FERNAND
Bracie mój miły, 
Byłżebym ja sprawiedliwy? 
Dałżebym ja dowód siły 
I serca? Wolności chciwy, 
Z hańbą mego przyjaciela... 
Hańbą się jego bogacąc, 
Honor biorąc, serce tracąc? 
Wolność, ten brylant wesela, 
Jażbym jego łzami płacił? 
Zostawiał tu męczennikiem? 
Jeżeliś miary nie stracił, 
Która czyny ludzkie mierzy, 
To bądź mi sam poradnikiem 
I mów, czy mi to należy 
Uczynić? 
  MULEJ
Ach! Nie wiem, panie, 
Co ci sam na to poradzę... 
Powiem: nie, to serce pęknie, 
Powiem: tak, to ciebie zdradzę,  
Jak przyjaciel, co sam zmięknie 
I w trwodze źle radzi może. 
  DON FERNAND
Więc ja tu słowo położę 
Niewzruszone, głaz ogromny. 
Wiedz, że mnie tu sądy boże 
Skazały, bym wybrał miarę 
Litości i tu za wiarę 
Skonał jak książę niezłomny.  
 
Informacje o nowościach w naszej bibliotece w Twojej skrzynce mailowej? Nic prostszego, zapisz się do newslettera. Kliknij, by pozostawić swój adres e-mail: wolnelektury.pl/newsletter/zapisz-sie/
DZIEŃ III
W pałacu króla fezkiego. — Wchodzi KRÓL i MULEJ. MULEJ
na stronie.
Ponieważ pomóc nie mogę 
Fernandowi niczym prawie, 
Do króla się za nim wstawię, 
Może on co postanowi 
Litośniejszego z tym jeńcem. 
Głośno. 
Panie, służyłem ci wiernie 
I na lądzie, i na morzu; 
Wszędzie, gdzieś mnie tylko użył... 
I jeszcze tę pierś postawię... 
A jeślim na łaskę zasłużył, 
Dziś wysłuchaj mnie łaskawie. 
  KRÓL
Cóż tam?  
  MULEJ
Fernand... 
  KRÓL
Dosyć tego. 
  MULEJ
Sądziłem, żeś mi łaskawszy?  
  KRÓL
O Fernandzie tym wspomniawszy, 
Jużeś tknął mnie i zostawiasz smętnego.  
  MULEJ
Jak to, panie?  
  KRÓL
Bo przysięgam na duszę, 
Że dać chciałbym, a odmówić ci muszę.  
  MULEJ
Wszakże jestem strażnikiem książęcia, 
Czyliż nie chcesz o więźniu mieć sprawy?  
  KRÓL
Mów, lecz nie sądź, że będę łaskawy.  
  MULEJ
Ten Fernand, co z niemowlęcia 
Na króla był wychowany, 
A dzisiaj tak podeptany 
Żałośnie stopą fortuny, 
I tak bliski, panie, truny, 
Takim straszliwym posągiem 
Do grobu po stopniach zlata, 
Że fortuny dziwolągiem 
Wydaje się w oczach świata, 
Który patrzy i drży z trwogi, 
Widząc jej depcące nogi. 
A myśli świat i o tobie, 
O twojej mocy i sile, 
Co takiej wielkiej mogile 
Rzuca takie wielkie ciało. 
Ty go sam trzymasz przy grobie; 
Tyś mu jest na piesiach skałą; 
Ty, panie, pod twoje nogi 
Wziąłeś piersi takie dzielne, 
To czoło takie naczelne! 
Rzekłeś, a on dziś ubogi, 
Nieszczęsny żebrak i nędzarz, 
W rdzawym na szyi łańcuchu, 
Nie godzien twojego słuchu, 
Oczu, które ty oszczędzasz, 
Abyś nie stracił płaczących; 
Litości u przechodzących 
Prosi rękami obiema, 
Litości prosi i nie ma 
Nawet litości!... Bo jako 
Rozkazałeś, panie srogi, 
Aby wymiatał podłogi 
I strawę miał lada jaką, 
A potem odmówił strawy 
I chleba dawać zabronił, 
A do stajen twoich gonił 
I w loch zapędził plugawy 
Sypiać w mazamorach53 ciemnych, 
Gdzie wilgoć ma gad i plamy. 
Z członków się jego nikczemnych 
Zrobił trup, a z oczów jamy... 
Te oczy, niegdyś pogodne, 
Dziś na ludzi patrzą głodne, 
We łzach bolesnych czerwone, 
Suche, głodem zapalone; 
A ręce jałmużny proszą. 
Bankiem swoi go wynoszą 
Z mazamor jako kość bladą 
I gdzieś go na słońcu kładą. 
Gdzieś na słońcu, pod murami; 
Potem uciekają sami, 
Bo... (ach, głos mi w piersiach głuchnie) 
Bo ten książę trupem cuchnie, 
Gnije żyw, z kości opada; 
Nikt z nim nie żyje, nie gada, 
Nikt przy jego mazamorze 
Od swądu wytrwać nie może; 
Tak kość, ciało, co się cegli, 
Trąci i tak się rozpada, 
Że go już wszyscy odbiegli. 
Jeden tylko, jeden sługa 
Został przy tym panu biednym 
I przyjaciel jeden jednym, 
Szlachetny pewien kawaler. 
Tych dwóch ani męka długa, 
Ani dżuma, córka galer, 
Nie odstraszyły od pana. 
Ci dwaj, jeden mu kolana 
Okrywa łachmany wiela, 
Drugi pierś pod głowę daje. 
Chlebem z nim się oba dzielą, 
Choć dla jednego nie staje 
Tej cząstki... Bogi to wiedzą, 
Jak oni ją we trzech jedzą?... 
Jeszcze często książę musi, 
Gdy go chleb zebrany krztusi 
A przyjaciele go śledzą, 
Musi, kawałek podany 
Jak złodziej chować w łachmany, 
Kryć się z tym, że przez obrożę 
I gardło (o! jasne nieba! ) 
Tego żebrackiego chleba 
Ten nędzarz przełknąć nie może. 
A zaś owych karmicieli 
Służba twoja srogo karze, 
Kijem biją twoje straże. 
Więc przy panu jeden czuwa 
I słowami go weseli, 
Drugi żebrze i z nim dzieli 
Chleb i łzę, co chleb zatruwa. 
O! skończ, panie, już tę mękę! 
Ulż więźniowi w imię Boga! 
Spuść mu54, panie, podaj rękę, 
Nie stężaj55 tego powroza. 
Bo to już nie żal, lecz trwoga, 
Nie litość bierze, lecz zgroza! 
  KRÓL
Przestań na tym.  
 
Wchodzi FENIKSANA i rzuca się do nóg królowi. FENIKSANA
Królu panie!... 
  KRÓL
Cóż tam, moja córko miła?  
  FENIKSANA
Jeżelim ja zasłużyła, 
Przez miłość i przez pokorę, 
Na twoje, ojcze, kochanie, 
Przychodzę o łaskę prosić. 
Niech ją z twoich rąk odbiorę.  
  KRÓL
Choćby królestwo! Pół berła!... 
Niechaj prosi wschodu perła. 
  FENIKSANA
Ojcze! Fernand...  
  KRÓL
Dosyć! Dosyć!... 
Dalej nie gadaj, bo próżno. 
  FENIKSANA
Ojcze, zgrozą już przenika! 
Daruj go jaką jałmużną, 
Ulituj się niewolnika! 
Nieszczęsny aż do łez wzrusza.  
  KRÓL
A któż go do tego zmusza, 
Aby cierpiał? ... Nędzny, słyszę, 
Lecz on sam swój wyrok pisze, 
Sam swoję pieczęć przykłada. 
A pod nędzą nie upada, 
Choć wyszedł z głodu na marę; 
Ale chce cierpieć za wiarę, 
Co mu niebiosa otwiera... 
Chce umrzeć, niech więc umiera, 
Ja zeń mej nie zdejmę nogi, 
Bo on sam nad sobą srogi, 
Chce żyć w nędzy i plugastwie; 
I nie ja się nad nim pastwię, 
Ale on sam siebie męczy. 
Niech mi Ceuty klucze wręczy, 
Dziś wolno puszczę infanta.  
 
Wchodzi SELIM. SELIM
Panie, przyszli dwaj posłowie. 
Jeden z nich od Tarudanta, 
A zaś Portugalczykowie 
Drugiego przysłali w łodzi.  
  FENIKSANA
na stronie.
Ach! Jeden po mnie przychodzi! 
Tarudant po mnie przysyła! 
  MULEJ
na stronie.
Ach! W dniu jednym taka siła 
Nieszczęść na serce mi spada! 
  KRÓL
Wpuścić obu... Feniksanie 
Tu miejsce, niech przy mnie siada.  
 
Król siada z Feniksaną na tronie. — Wchodzi ALFONS, król portugalski w posła charakterze i TARUDANT, infant Fezu, również jako poseł. TARUDANT
Przepotężny Fezu panie!  
  ALFONS
nie dając się wyprzedzić.
Przesławny Maurów tyranie!  
  TARUDANT
mówiąc razem z Alfonsem
Którego moc...  
  ALFONS
Którego siła... 
  TARUDANT
Bogdaj trwała...  
  ALFONS
Bogdaj żyła... 
  TARUDANT
O! Zorzo tego narodu! 
  ALFONS
O! Jutrzenko jasna wschodu! 
  TARUDANT
Obyś lata...  
  ALFONS
Obyś wieki 
Wielkie i nieprzeliczone...  
  TARUDANT
Miał laury...  
  ALFONS
Nosił koronę. 
  TARUDANT
W każdej walce...  
  ALFONS
W każdym czynie... 
  TARUDANT
do Alfonsa z gniewem.
Jak ty, psie chrześcianinie, 
Ważysz mi się głos przewlekać?  
  ALFONS
do Tarudanta.
Jak ty się tu ważysz szczekać, 
Gdzie ja gadam?  
  TARUDANT
Słuszność każe, 
Że gdzie Arab tron zasiada, 
Tam najpierwszy Arab gada.  
  ALFONS
A gdzie znają gospodarze 
Grzeczność, tam prawo stanowi, 
Że głos pierwszy dać gościowi. 
  TARUDANT
Nie znam ja takiego prawa. 
Niech dla gości pierwsza ława, 
Ale głos...  
  KRÓL
Siadajcie oba 
I niech poseł chrześcijanów, 
Jako nieznańsza osoba, 
Ma głos. 
  ALFONS
Krótko powiem, panie. 
Oto Alfons, Luzytanów 
Król, którego panowanie 
Sławne teraz po wszej ziemi, 
A ustami brązowymi 
Sławy po morzach głoszone, 
Pozdrawia twoją koronę, 
Zdrowia ci życzy i błaga: 
Ponieważ ma tutaj brata, 
Który się wolności wzdraga 
Kupionej Ceutą i duszą, 
Aby teraz ta zapłata 
(Nim się jędze wojny ruszą) 
Dla zobopólnej ugody, 
W innych mogła być pieniądzach. 
Poszukaj, panie, w twych żądzach, 
Oszacuj dwa takie grody 
Jak Ceuta, rachuj na krocie, 
Każ je złożyć w srebrze, w złocie; 
Alfons je pewno wypłaci 
I przyjaźń z tobą zachowa. 
Lecz gdy tę nadzieję straci,  
A z wiatrem pójdą te słowa, 
Ten sam wiatr spoza odmętów 
Nagna tu tysiąc okrętów; 
Flotę, co już brzegów sięga, 
Krzyżami zaczęła błyskać, 
I króla, który przysięga 
Ogniem i mieczem odzyskać 
Księcia i walczyć dopóty, 
Aż więzień będzie rozkuty. 
A te pola i doliny 
Szmaragdów pozbędą kłosa 
I ubiorą się w rubiny, 
Nim słońce zajdzie w niebiosa. 
  TARUDANT
Choć jako poseł zasiadam, 
Lecz krewny tego mocarza, 
Jako taki odpowiadam 
Na to, co Pana obraża 
I rani. — Powiedz ode mnie 
Alfonsowi, jego rzeszy, 
Niechaj się na pola śpieszy, 
Bo nim się w blasku lazurze 
Jutrzenki pokażą róże 
I ozłocą
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Idź do strony:

Darmowe książki «Książę niezłomny - Juliusz Słowacki (jak czytać książki przez internet .txt) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie

Uwagi (0)

Nie ma jeszcze komentarzy. Możesz być pierwszy!
Dodaj komentarz