Darmowe ebooki » Tragedia » Balladyna - Juliusz Słowacki (biblioteka online za darmo TXT) 📖

Czytasz książkę online - «Balladyna - Juliusz Słowacki (biblioteka online za darmo TXT) 📖».   Wszystkie książki tego autora 👉 Juliusz Słowacki



1 ... 3 4 5 6 7 8 9 10 11 ... 17
Idź do strony:
czerwona; 
Nie ostrzegłam jej, próżno byłoby ostrzegać, 
Ta plama nie zejdzie z czoła. — Ja zaś idę po fali kryształowej biegać. 
Rzucę ten ciemny obraz zbrodni w jasne koła 
Zwierciadlanego Gopła... O blasku miesiąca 
Wrócę słuchać, jak szumi ta wierzba płacząca. 
 
odchodzi SCENA II
Ganek przed chatą Wdowy ocieniony lipą.
Wdowa i Kirkor siedzą na ławie. KIRKOR
Nie widać córek... 
  WDOWA
Wrócą, panie! wrócą 
Jedna za drugą jak dwie gąski białe, 
Jedna za drugą. Ach łzy mi się rzucą 
Ze starych oczu, na Chrystusa chwałę, 
Gdy je zobaczę... 
  KIRKOR
Któraż pierwszą będzie? 
Czy Balladyna? 
  WDOWA
Pewnie Balladyna. 
Wszak ona pierwsza w kościele i wszędzie 
Pierwsza... z organem piosenkę zaczyna. 
Alina także pierwsza. 
  KIRKOR
Więc Alina 
Może powróci? 
  WDOWA
Ha! może Alina; 
Bogu to wiedzieć... 
  KIRKOR
Czy wiesz, moja stara, 
Żem niespokojny o twoje dziewczęta... 
  WDOWA
To i ja właśnie... jakaś niby mara 
W głowę mi wlazła. Choć nikt nie pamięta, 
Aby na wiosnę kiedy być nie było 
Malin... a gdyby się też przytrafiło, 
Że nie ma malin... tak marzyłam wczora, 
Nim sen przyleciał... gdyby też śród bora 
Nie było malin? — potem sama sobie 
Mówiłam: „Głupiaś... wszakże koń przy żłobie, 
Gdy nie ma owsa, to zajada siano; 
Jeśli dziewczęta malin nie dostaną, 
To nazbierają poziomek”. — Wy, króle! 
Może wam w zamkach nie znać się, co ziomka, 
A co malina, co siano a słomka, 
A co są dziuple, a co pszczelne ule. 
Wam tylko złoto, złoto, zawsze złoto... 
  KIRKOR
Ach! nie wierz temu... nieraz my zgryzotą 
Trapieni w zamkach dnie pędzimy liche. 
Po stokroć, matko, wolę twoje ciche 
I wiejskie życie... Miło na tym ganku 
Czekać wieśniaczej małżonki, jak lubo 
Kołysze sercem ten powiew poranku; 
Ty taka dobra, choć masz szatę grubą. 
  WDOWA
To mój świąteczny przecie ubiór — proszę! 
Cycowa suknia!... tylko w święto noszę 
Takie ornaty... Wraca Balladyna... 
  KIRKOR
Gdzie? 
  WDOWA
O! nie widać... lecz matce wiadomo. 
Patrz, panie! oto jaskółeczka sina 
Zamiast wylecić, kryje się pod słomą, 
I cicho siedzi... Gdyby zaś Alina 
Wracała z gaju, tobyś to, mój panie, 
Usłyszał w belkach szum i świegotanie, 
Jedna za drugą pyrr... pyrr... lecą z gniazdek 
Do tej dziewczynki i nad nią się kręcą 
Niby chmureczka małych, czarnych gwiazdek 
Nad białą gwiazdką... 
  KIRKOR
Dlaczegóż się nęcą 
Ptaszki do młodszej córki? 
  WDOWA
Któż to zgadnie?...  Idzie Bladyna, widzisz?... 
  KIRKOR
Jak jej ładnie 
Z tym czarnym dzbankiem na głowie. 
 
Balladyna wchodzi ze spuszczoną głową.
Dziewico!   
Oddaj mi dzbanek, ja ci zaś nawzajem 
Daję pierścionek... 
 
bierze dzbanek
Balladyna odwraca głowę. — Kirkor kładzie na jej palec pierścionek. WDOWA
Brylanciki świecą... 
  KIRKOR
Oby nam życie było słodkim rajem. 
Idź do komnaty, starym obyczajem 
Niechaj ci warkocz zaplatają swatki, 
Niechaj świeżymi przetykają kwiatki, 
A za godzinę, drżącą, uwieńczoną, 
Wezmę z rąk matki, i będziesz mi żoną. 
Kareta czeka, po księdza pojadę. 
 
Odchodzi Kirkor. BALLADYNA
Och! 
  WDOWA
Czegóż wzdychasz? i coś niby blade 
Usteczka ściskasz?... 
  BALLADYNA
Matko moja droga, 
Nie wiem, jak wyznać? 
  WDOWA
Cóż, córeczko miła? 
Czy ty już drżąca od łożnicy proga 
Chciałabyś uciec jak sarneczka?... 
  BALLADYNA
Siła 
Złego mam donieść... 
  WDOWA
Co? 
  BALLADYNA
Ach! nie dasz wiary. 
Ale Alina... Ach... ta siostra młoda 
I tak kochana... Ach jaka jej szkoda! 
  WDOWA
Co, córko? 
  BALLADYNA
Bo też psułaś ją bez miary. 
Twoja to wina, że dziś... 
  WDOWA
Mów, bo skonam. 
  BALLADYNA
Lękam się mówić, może nie przekonam 
Ślepej miłości, matki przywiązania. 
Lecz któż by myślał, że ta młoda łania 
Ucieknie... 
  WDOWA
Córko... Alina? 
  BALLADYNA
Uciekła... 
  WDOWA
Gdzie... jak? z kim? — Boże! Matki się wyrzekła. 
  BALLADYNA
Ach przewidziałam dawno, że tak będzie. 
Jakiś obdarty młokos chodził wszędzie 
Za tą dziewczyną, szeptał jej do ucha. 
Napominałam. — Wiesz, jak ona słucha 
Kazań od siostry... I dziś... z nim uciekła... 
  WDOWA
Wyrodne dziecko!... Więc idź aż do piekła! 
Nie pomyślałaś na te stare oczy, 
Że będą płakać... dobrze, bo nie będą 
Płakać po tobie. — Bo matka ma smoczy 
Płód zamiast serca, można serce krajać, 
To się kawałki węża znowu sprzeda 
Jak płótna kawał... Chciałabym ją łajać49... 
Przeklinać... dręczyć... Ot, wiesz... że te oczy 
Jak noże, ot tak... wlepiłabym w łono 
Jak noże... tylko bez tej łzy, co mroczy. 
Może byś ty mnie widziała szaloną, 
Ale co płakać... Nie! nie! nie! 
 
płacze łkając BALLADYNA
Mój Boże! 
I tak zasmucić!... 
  WDOWA
O! i tak zasmucić! 
  BALLADYNA
Zasmucić matkę starą?... 
  WDOWA
O! mój Boże! 
Tak starą... Ale ona może wrócić. 
Kto wie!... Nieprawdaż, ona wrócić może? 
Jak sama kiedy siądzie przy oświatce 
Nocą... pomyśli: „Gdzie matka?” a już by 
Serca nie miała, żeby też o matce 
Nie pomyślała nigdy... 
  BALLADYNA
Idą drużby... 
 
Słychać weselną muzykę. WDOWA
Jak oni grają smutnie i wesoło... 
Ty teraz skarbem moim... daj mi czoło, 
Niech pocałuję... Cóż to! jakaś plama, 
Jak krew czerwona? 
  BALLADYNA
z przerażeniem
Krew?... 
  WDOWA
To od maliny 
Może... daj... zetrę... 
  BALLADYNA
ścierajcąc
Matko... zetrę sama. 
  WDOWA
Jeszcze jest... 
  BALLADYNA
trąc czoło
Teraz?... 
  WDOWA
Jeszcze — jak rubiny 
W twoim pierścionku pięknie sobie świeci. 
  BALLADYNA
na nowo usiłując zetrzeć
A teraz?... 
  WDOWA
Jeszcze jest... by na osieci 
Listek czerwony... 
  BALLADYNA
O! o! to okropnie! 
  WDOWA
Daj mi tu czoło, a zetrę roztropnie. 
Może to ranka... 
 
wspina się na palcach BALLADYNA
Matko! nie dotykaj 
Tej plamy... 
  WDOWA
Czy cię boli?... 
  BALLADYNA
Nie — nie boli... 
  WDOWA
Przyniosę wody spod owej topoli, 
Gdzie piją wróble... 
 
Wdowa odchodzi. BALLADYNA
Plamo krwawa, znikaj!...   
 
Wchodzą Swaty i Drużki, ustrojeni, z muzyką; zbliżają się do Balladyny, ta odwraca twarz. SWATY
śpiew
Nie odwracaj czoła, 
Wstydliwa dziewczyno; 
Mąż na ciebie woła, 
Młodziutka kalino. 
Nie odwracaj czoła... 
  DZIEWICE
śpiewając
Chcą nam ciebie wydrzeć swaty; 
Niech cię bronią białe kwiaty 
Twego wianka...   
  SWATY
śpiew
Kwiaty ciebie nie obronią 
Ni białością, ani wonią, 
Od kochanka... 
 
Dziewice podają Balladynie kosze z kwiatami. BALLADYNA
Precz! precz. — Odkąd zaczęły kwitnąć białe róże 
Z czerwonymi plamami?... Wynieście te kosze... 
 
Balladyna ucieka do chaty. JEDNA Z DZIEWIC
Pogardziła kwiatami, które ja przynoszę, 
Ja, dawna przyjaciółka. 
  JEDEN Z MŁODZIEŃCÓW
Patrzcie, w pyłu chmurze 
Błyska złota kareta, jedzie Kirkor z księdzem. 
  DRUGI Z MŁODZIEŃCÓW
Przy tej karecie słońce zdaje się mosiędzem. 
 
KONIEC AKTU DRUGIEGO 
 
AKT TRZECI SCENA I
Dom Wdowy dopalający się — przed pogorzeliskiem garstka wieśniaczego ludu. PIERWSZA KOBIETA
Oj widzicie, jak diabły ludziom szczęście noszą. 
Ta nędzarka, ta wdowa ze swoją kokoszą, 
W złotej karecie błotem na nas biednych bryzga. 
  DRUGA KOBIETA
Oj prawda, że to gorzko, nam się to wyślizga, 
Co się drugim dostało. 
  STARZEC
A ja wam powiadam, 
Że staruszka podczciwa, sam nasz ojciec Adam 
Mógłby ją wziąść50 za żonę, lepiej mu przypadła 
Niż Ewa... 
  PIERWSZA KOBIETA
Bo bez zębów, jabłek by nie jadła.   
  STARZEC
Pamiętajcie, że ona ubogie leczyła. 
Ty sama, co tu wrzeszczysz, moja pani miła, 
Już by cię dawno szatan pojął do swej chwały, 
Gdyby nie ta staruszka. 
  DRUGA KOBIETA
I mój Stasiek mały 
Także jej winien życie, więc jej nie zazdroszczę, 
Dalibóg nie zazdroszczę; wóz sianem wymoszczę 
I pojadę w zamczysku odwiedzić staruszkę... 
  DZIEWCZYNA
I Balladynie miło będzie widzieć drużkę. 
Pojadę z tobą, matko. 
  DRUGA KOBIETA
Jak chcesz, moje dziecię, 
To narwijże róż polnych i bławatków w życie, 
Na wianek dla tej pani. 
  STARZEC
Oj, nie jedź, kobieto! 
Widzisz ten pożar? 
  DRUGA KOBIETA
Cóż stąd — że słomą podbitą   
Chatę spalili — cóż stąd? 
  STARZEC
Widać, że się wstydzą 
Chaty, słomy, bławatków i nas... 
  PIERWSZA KOBIETA
Na to zgoda, 
A mówiłam, że oni z biednych chłopków szydzą. 
  STARZEC
Dajcie im święty pokój. 
  DZIEWCZYNA
A ta panna młoda 
To zadzierała nosa!... Widzieliście wczora. 
Wstążkę czarną na czole miała zamiast wianka, 
Wszystko, by się odróżnić... a w kosach51 równianka 
Nie z białych róż, ze złotych... Twarz niby upiora 
Blada... a uśmiech hardy; a kiedy się śmieje, 
To ząbków ani widać. 
  DRUGA KOBIETA
Nim słońce dogrzeje, 
Jedźmy, dziewczyno, wozem do zamku Kirkora... 
  DRUGA DZIEWCZYNA
Nie jedź! nie jedź!... 
  DZIEWCZYNA
Nie jadę. 
  DRUGA KOBIETA
Stara wóz wymości 
I pojedzie... Jak do nich mówić po godności? 
  STARZEC
Grzecznie mówić. 
  DRUGA KOBIETA
Pojadę. 
  DZIEWCZYNA
Tego im i trzeba; 
Każą ci na dziedziniec wynieść kawał chleba, 
A ty się kłaniasz nisko jak wieko u skrzyni; 
A pani z okna plunie. — Ha! mościa grabini52, 
Przyniosłam ci kosz jajek. — Wiecie wy, że ona 
Była już na grabinie53 z dawna przeznaczona, 
Bo miała wziąść za męża Grabka pijanicę. 
Wiecie o tym? na Boga... to nie tajemnice, 
Zwąchali się z Grabiczem — to dziw, gdzie on siedział? 
Nie było go na ślubie. 
  PIERWSZA KOBIETA
Może się dowiedział... 
I poszedł do jeziora z rozpaczy. 
  DZIEWCZYNA
Niełatwo 
Wisusowi utonąć... 
  PIERWSZA KOBIETA
Otóż Grabiec pędzi 
Z lasu, jak zwykle wiejską otoczony dziatwą, 
Niby kania od wróblów... 
 
Grabiec wpada na scenę, za nim tłum dzieci. DZIEWCZYNA
Niech z wami gawędzi. 
Jeśli dotąd nic nie wie, nie mówcie o niczem; 
Narwę grochu na wianek. 
 
odchodzi DZIECI
Z Grabiczem! z Grabiczem! 
Tańcujmy! tańcuj, Grabku! 
  GRABIEC
Precz, bachury! 
  STARZEC
Gdzieżeś to bywał? czemu tak ponury? 
  GRABIEC
Co? gdziem ja bywał? 
  DZIEWCZĘTA
I coś robił? 
  GRABIEC
Rosłem. 
  DZIEWCZĘTA
Co ty powiadasz? 
  GRABIEC
Rosłem. 
  DZIECI
On był osłem! 
Grabiec był osłem... 
  GRABIEC
Milcz, przeklęty tłumie, 
Bo mi się zdaje, że liściami szumię. 
Gdybym przynajmniej miał tyle gałązek, 
Co miałem wczora; nie szczędziłbym wiązek 
Na wasze plecy. 
  DZIECI
Co pan Grabek plecie? 
  GRABIEC
do starca
Powiedz mi, starcze! czy to można w lecie?... 
Czy można to być? — dotąd korą świerzbię! — 
Być wierzbą?... 
  STARZEC
Wierzbą można zostać wierzbie, 
Ale grabinie to nie... 
  GRABIEC
A ja byłem 
Wierzbą... 
  STARZEC
Co mówisz?... 
  GRABIEC
Mówię, co mówiłem. 
Bogdaj was diabeł pozamieniał w łozy, 
Córki tej wierzby, i piekielne kozy 
1 ... 3 4 5 6 7 8 9 10 11 ... 17
Idź do strony:

Darmowe książki «Balladyna - Juliusz Słowacki (biblioteka online za darmo TXT) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie

Uwagi (0)

Nie ma jeszcze komentarzy. Możesz być pierwszy!
Dodaj komentarz