Darmowe ebooki » Tragedia » Balladyna - Juliusz Słowacki (biblioteka online za darmo TXT) 📖

Czytasz książkę online - «Balladyna - Juliusz Słowacki (biblioteka online za darmo TXT) 📖».   Wszystkie książki tego autora 👉 Juliusz Słowacki



1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 ... 17
Idź do strony:
biją... 
  BALLADYNA
Byłabym poczwarą 
Niegodną twojej ręki, ale piekła, 
Żebym się matki kochanej wyrzekła. 
Prócz matki, siostry, wszystko ci poświęcę. 
  KIRKOR
Oślepionego chyba losu ręce 
Wskażą mi żonę... 
  SKIERKA
śpiewa do ucha Wdowy
Matko, w lesie są maliny, 
Niechaj idą w las dziewczyny. 
Która więcej malin zbierze, 
Tę za żonę pan wybierze. 
  WDOWA
Coś matce staruszce 
Przyszło do głowy... Mój ty królewicu, 
Jeśli pozwolisz twej pokornej służce, 
To ci poradzi, piękny krasnolicu34. 
Oto niech rankiem idą w las dziewczyny, 
A każda weźmie dzbanek z czarnej gliny; 
I niechaj malin szukają po lesie: 
A która pierwsza dzban pełny przyniesie 
Świeżych malinek, tę weźmiesz za żonę. 
  KIRKOR
Wyborna rada... O! złota prostoto! 
Ty mi dasz szczęście niczym nie skłócone, 
Dnie rozkoszami przeplatane z cnotą. 
Tak, moja matko... niech o słońca wschodzie 
W las idą córki z dzbankami na głowie. 
A my w lipowym usiądziemy chłodzie; 
Która powróci pierwsza, ta się zowie 
Hrabini Kirkor... Sądź sam, wielki Boże. 
  WDOWA
Królewic znajdziesz w tej chateczce łoże, 
Pachnące siano zakryte bielizną. 
Wierzaj mi, panie, żabki się nie wślizną 
Do twego sianka... proszę do alkowy35. 
  KIRKOR
klaszcze
Wchodzi Sługa.
Przynieś z powozu puchar kryształowy, 
Wino i zimne żubrowe pieczywo36... 
 
Sługa odchodzi.
Bądźcie mi zdrowe, piękne narzeczone... 
 
odchodzi do alkowy poprzedzany przez Wdowę ALINA
Siostrzyco moja... o! jakież to dziwo, 
O! jakie szczęście! 
  BALLADYNA
Jeszcze nie złowione, 
To szczęście, siostro, może nie dla ciebie... 
  ALINA
O! moja siostro... wszakże to na niebie 
Jeśli nie słońce, to gwiazdy nad głową: 
Jeśli nie będę panią Kirkorową, 
To będę pani Kirkorowej siostrą. 
A tobie jutro trzeba wziąść się ostro 
Do tych malinek, bo wiesz, że ja zawsze 
Uprzedzam ciebie i mam pełny dzbanek. 
Nie wiem, czy na mnie jagody łaskawsze 
Same się tłoczą... czy tam... twój kochanek... 
  BALLADYNA
Milcz!... 
  ALINA
Ha, siostrzyczko? a ja wiem, dlaczego 
Malin nie zbierasz... 
  BALLADYNA
Co tobie do tego? 
  ALINA
Nic... tylko mówię, że ja bym nie chciała 
Rzucić kochanka ani dla rycerza, 
Ani dla króla... a gdybym kochała, 
Wzajem kochana, rolnika, pasterza, 
To już by żaden Kirkor... 
  BALLADYNA
Nie chcę rady 
Od głupiej siostry... 
 
Słychać klaskanie za chatą. — Balladyna zapala świeczkę i ukrywszy ją w dłoni wychodzi. ALINA
Ha!... zaklaskał w borze —   
Wyszła ze świeczką... O, mój wielki Boże! 
Co tam pan Grabek powie na te zdrady. 
Bo też ta siostra chce iść za Kirkora, 
A jam widziała na kwiatkach ugora, 
Ba! i pod naszą osiną słyszałam 
Sto pocałunków... przebacz mi, o! Chryste, 
Że sądzę miłość, której ach! nie znałam... 
 
klęka
Widzisz, mój Boże! ja mam serce czyste, 
A przysięgając nie złamię przysięgi... 
Boże! ptaszęta u Twojej potęgi 
Mogą uprosić o wiszeńkę czarną, 
Jaskółkom w dziobek dajesz muszkę marną. 
Jeśli ty zechcesz, Boże mój jedyny, 
Gdzie stąpię... wszędzie czerwone maliny... 
 
siada na ławie i usypia SKIERKA
śpiewa
Niech sen szczęścia pozłacany   
Zamyka oczy dziewczyny... 
A ja lecę do Goplany... 
 
odchodzi ALINA
przez sen
Wszędzie maliny! maliny! maliny... 
 
KONIEC AKTU PIERWSZEGO 
 
Podoba Ci się to, co robimy? Wesprzyj Wolne Lektury drobną wpłatą: wolnelektury.pl/towarzystwo/
AKT DRUGI SCENA I
Las przy jeziorze Gople. — Wschód słońca. — Chochlik i Grabiec w czerwone błoto trzęsawic uwalany37 — i dobrze podpiły. GRABIEC
Nie pójdę krokiem dalej. 
  CHOCHLIK
Ale tu już blisko 
Do twojego domostwa. 
  GRABIEC
Moje czarne psisko, 
Nie wierzę tobie... bo mię błąkasz — sadzasz w błocie 
I wykręcasz ogonem... Nie... mój czarny kocie, 
Chciałem ciebie pogłaskać, a ogień wytrysnął... 
Spać chcę. 
  CHOCHLIK
Zażyj tabaki... 
  GRABIEC
trzymając się dębu
Patrz, dąb mię uścisnął... 
I nie dziw, dąb przyjaciel grabiny... Mój dębie. 
Wierz mi, że cię szacuję; co w sercu, to w gębie. 
  CHOCHLIK
Chodźmy dalej... 
  GRABIEC
Znalazłem dęba przyjaciela;   
Choćbyś mi raj pokazał, gdzie Bóg wróble strzela, 
To nie porzucę dębu, co się cały chwieje 
I potrzebuje wsparcia. — Patrz, biedaczek mdleje. 
Tu, psie! tutaj z latarnią! zgubiłem dębinę. 
Ha! dąb uciekł... nie poznał mnie... obrosłem w trzcinę 
Siedząc w błotach noc całą... 
  CHOCHLIK
Chodź do karczmy. 
  GRABIEC
Na to 
Masz ze mnie przyjaciela — na to jak na lato... 
Nie... to już nie przystoi... jeśli karczma dama 
Kocha mię, jak ja kocham... to nadejdzie sama... 
Głupstwo chodzić do dziewcząt... Skąd ty masz tabakę? 
  CHOCHLIK
Od pana Lucyfera. 
  GRABIEC
Ty mi świecisz bakę. 
Psie mój miły, poszukaj zająca — a strzelę. 
  CHOCHLIK
Czym?... 
  GRABIEC
Gromem... Cośmy z tobą dobrzy przyjaciele, 
Przepraszam ciebie bardzo, żem cię zawiódł w błota, 
Siedzieliśmy w kałuży po uszy jak cnota, 
I kichali — kichali... mój nos w nos waćpana. 
  CHOCHLIK
Pamiętasz, co nam trzcina mówiła? 
  GRABIEC
Kochana! 
Przyszła na pomoc... 
  CHOCHLIK
Trzcina ratowała dudę... 
  GRABIEC
Ja zawsze obwiniałem trzciny o obłudę... 
 
kładzie się CHOCHLIK
Chodź dalej... 
  GRABIEC
Spać chcę... 
  CHOCHLIK
Lepiej wleź na dąb... 
  GRABIEC
śpiewa
Na dębie 
Siedzą gołębie, 
Na stawku pływają kaczki... 
Jeżeliś przyjacielem, to zanieś do praczki 
Moje spodnie... 
  CHOCHLIK
Co? jak to? chcesz spać bez szlafmycy38? 
  GRABIEC
Nie chcesz?... to idź do diabła, kocie czarownicy. 
  CHOCHLIK
Dobrej nocy... 
  GRABIEC
Dobranoc... dobranoc, psie miły. 
Szedłbym jeszcze do karczmy, ale nie mam siły. 
Dobranoc... 
 
zasypia CHOCHLIK
Co za głupie stworzenia ci ludzie! 
Spił się, cały w czerwonej umazgał się rudzie 
I śpi; niech sobie teraz nadchodzi Goplana. 
 
Goplana wchodzi ze Skierką. GOPLANA
Gdzie on? ach, zasnął... Niech zorza różana 
Pierwsze mu blaski na oblicze rzuci: 
Lecz niech się zorza na poły zasmuci 
I płaczem rosy słońce tak przesłoni, 
Aby łagodne powiek nie raziło... 
A ty, Chochliku, weźmij z hojnej dłoni 
Twoją nagrodę... 
  CHOCHLIK
biorąc dar
Orzech świstun, zgniłą 
Pełny tabaką... dzięki ci, królowo, 
Przez dwa dni będę częstował hiszpanką 
Chłopstwo pijane... 
  GOPLANA
do Skierki
Któraż jest kochanką 
Kirkora?... 
  SKIERKA
Obie... 
  GOPLANA
O szalona głowo! 
  SKIERKA
Przyjdą do lasu szukać malin obie, 
Jak ci mówiłem... 
  GOPLANA
Poradź mi, co zrobię? 
  SKIERKA
Spuść się na czarne Balladyny serce; 
Zazdrość widziałem w maleńkiej iskierce, 
Więcej niż zazdrość... 
  GOPLANA
Cóż robiły w nocy? 
  SKIERKA
Alina boskiej wzywając pomocy 
Usnęła cicho, marząc o malinach; 
A Balladyna zapaliła świecę 
I wyszła, bo ktoś zaklaskał w osinach. 
Leciałem za nią śledzić tajemnicę 
Nocnej przechadzki... Jako mgliste mary 
Szła po murawach i drżąca, i cicha: 
A płomyk świecy przez różowe szpary 
Białych paluszków, jak z róży kielicha, 
Błyskał i gasnął, to błyskał, to gasnął. 
Zbudził się ptaszek w osinach i zasnął, 
Tak cicho przeszła wietrznymi poloty, 
Tak cicho przeszła... Ćmy wianeczek złoty 
Zwinął się, leciał nad dziewicy głową. 
Stanęła... słucham... ona ciche słowo 
Wmieszała w szmery listeczków osiny... 
Ktoś odpowiedział... 
  GOPLANA
Może Balladyny 
Drużka?... 
  SKIERKA
Nie, pani. 
  GOPLANA
Kto? 
  SKIERKA
Mamże powiedzieć? 
  GOPLANA
pokazując na śpiącego Grabka
On? 
  SKIERKA
Tak... 
  GOPLANA
do Chochlika
Chochliku!... kazałam ci śledzić, 
Przeszkodzić. 
  CHOCHLIK
Diabeł kochankom przeszkodzi.   
  GOPLANA
Zamknij Chochlika, Skierko, w muszli żabiej 
I na jezioro puść by39 kota w łodzi. 
  CHOCHLIK
O pani! pani! lepiej ty mię zabij... 
  GOPLANA
Zabić nie mogę, lecz mogę ukarać... 
  SKIERKA
Pójdź, panie Chochlo, o łódkę się starać. 
 
Chochlik, przekrzywiając się jak krnąbrne dziecko, odchodzi ze Skierką. GOPLANA
sama
Więc on ją widział... on ją widział nocą; 
Przekleństwo! wczoraj widział ją w osinie. 
Niechaj te gwiazdy nigdy się nie złocą, 
Co im świeciły! Niech ten miesiąc ginie! 
Niechaj anielskiej drogi mleczne stopnie 
W proch się rozsypią!... On był tam? — okropnie. 
Żeby ta dziewa jedno mi spojrzenie 
Przedała dzisiaj za brylanty światów... 
Jak go ukarać?... ach ja się zamienię 
W błękitny powój i węzłami kwiatów 
Na śmierć uścisnę... O nie... z tego wianka 
Kochanek żywy wyjdzie, a kochanka 
Rozpłomieniona miłością omdleje. 
Jak go ukarać?... Niechaj wrośnie wszystek 
W płaczącą wierzbę, korą się odzieje, 
Niech się na drzewie skłoni każdy listek, 
Jakoby smutny przewinieniem spadał 
I płakał... Luby, gdy cię tak zobaczę, 
Że będziesz płaczem na płacz odpowiadał, 
To będę płakać, ach! że wierzba płacze. 
 
Skierka wraca. SKIERKA
Zamknięty w muszli po strumykach skacze 
I na jezioro wyjeżdża w powozie 
Nieboszczki żaby. 
  GOPLANA
Wytnij rózgę w łozie. 
 
Skierka podaje Goplanie pręcik.
Obudź się teraz! obudź się, kochany! 
Powiedz, dlaczego?... 
  GRABIEC
senny
Śpię... bo jestem pjany. 
  GOPLANA
Powiedz, dlaczego? jak miłosny słowik 
Piosnką wieczora?... 
  GRABIEC
śniąc na pół
Podaj mi borowik 
I włóż pod głowę za poduszkę... a nie? 
To idź do stawu, rybo, koczkodanie. 
  GOPLANA
Więc poznaj władzę Goplany! 
Wrośnij w ziemię i z tej ziemi 
Wyrośnij korą odziany 
I liściami płaczącemi. 
 
Grabiec tonie w ziemię, wierzba na tym miejscu wyrasta.
Rośnij, wierzbo płacząca: 
Skarż się, gdy ptaszek trąca, 
Gdy cię strumyk podrywa; 
Kiedy wietrzyk rozniesie 
Twoje listki po lesie 
Skierko! przyszlij słowika, niech tej wierzbie śpiewa 
Słowa miłosne i niech ją nauczy 
Kochać i płakać; 
Ale niech żaden dziób kruczy 
Nie śmie nad nią smutnie krakać 
Pieśni pogrzebu, 
Bo ta wierzba nie umarła. 
  SKIERKA
O! jakże pięknie listki rozpostarła! 
Jak się kłania kwiatom, niebu. 
Wierzba wyrosła z człowieka 
I piękniejsza niż był człowiek. 
  GOPLANA
Niechaj teraz kochanek Balladyny czeka, 
Niechaj sękowym okiem spod korzanych powiek40 
Upatruje dziewicy... 
  SKIERKA
Widzę dwie dziewczyny. 
Niosą na głowach czarne dzbanki z gliny, 
Szukają malin. 
  GOPLANA
Skryjmy się w gęstwiny. 
 
Goplana i Skierka kryją się. — Alina wchodzi z dzbankiem na głowie. ALINA
Ach pełno malin — a jakie różowe! 
A na nich perły rosy kryształowe. 
Usta Kirkora takie koralowe 
Jak te maliny... Fijołeczki świeże, 
Wzdychacie próżno, bo ja nie mam czasu 
Zrywać fijołków — bo siostrzyczka zbierze 
Dzban pełny malin i powróci z lasu, 
I weźmie męża; a ja z fijołkami 
Zostanę panną... Choćbyście wy były, 
Fijołki moje, złotymi różami, 
Wolę maliny. 
 
śpiewa, szukając malin
Mój miły! mój miły! 
Złoty wielki pan. 
Mojemu miłemu 
Niosę malin dzban, 
Bo on woli, mój kochanek, 
Taki pełny malin dzbanek 
Niż zbożowy łan. Oh! 
Niż zbożowy łan.   
 
odchodzi w prawo
Wchodzi Balladyna z dzbankiem na głowie. BALLADYNA
Jak mało malin! a jakie czerwone 
By krew. — Jak mało — w którą pójdę stronę? 
Nie wiem... A niebo jakie zapalone 
Jak krew... Czemu ty, słońce, wschodzisz krwawo? 
Noc wolę ciemną niż taki poranek... 
Gdzie moja siostra?... musiała na prawo 
Pójść i napełnić malinami dzbanek; 
A ja śród jagód chodzę obłąkana 
Jakąś rozpaczą i łzy gubię w rosie. 
  ALINA
z głębi lasu
Siostrzyczko moja! siostrzyczko kochana! 
A gdzie ty?... 
  BALLADYNA
Jaki śmiech w Aliny głosie! 
Musi mieć
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 ... 17
Idź do strony:

Darmowe książki «Balladyna - Juliusz Słowacki (biblioteka online za darmo TXT) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie

Uwagi (0)

Nie ma jeszcze komentarzy. Możesz być pierwszy!
Dodaj komentarz