Darmowe ebooki » Tragedia » Książę niezłomny - Juliusz Słowacki (jak czytać książki przez internet .txt) 📖

Czytasz książkę online - «Książę niezłomny - Juliusz Słowacki (jak czytać książki przez internet .txt) 📖».   Wszystkie książki tego autora 👉 Juliusz Słowacki



1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Idź do strony:
wysłał świata 
Don Fernanda, swego brata, 
Posłał król! Posłał król! 
Aby zawojował Fez, 
Ile łez! Ile łez! 
Don Fernanda wysłał król... 
Ile łez! Jaki ból! 
 
DON FERNAND wchodzi i z dala słucha tej piosenki. DON FERNAND
Już z historii mojej jest piosenka, 
Już ją słyszę żałośnie śpiewaną. 
Smętny jestem i serce mi pęka, 
Duszę jakby mam zaturbowaną 
I zlęknioną... 
  PIERWSZY NIEWOLNIK
nie poznając księcia.
Co ci jest, niewolniku? 
Czy ty nie wiesz, że wolność mieć mamy? 
Infant wraca i wszyscy wracamy, 
A tu na tym mogilniku45 
Nie zostanie z nas żaden! z nas żaden!  
  DON FERNAND
na stronie.
O! Jak prędko tę nadzieję stracicie! 
  PIERWSZY NIEWOLNIK
Przynieś, bracie, wody na ten gradyn46 
Polać kwiaty.  
  DON FERNAND
O wodę prosicie?... 
O jak dobrze! Jak dobrze, że do mnie, 
Który z wami smętne życie wiodę, 
Udajecie się, bracia, po wodę, 
Bo zaprawdę... że choć cierpię niezłomnie,  
Jakiś robak, tu, serce mi toczy, 
Pełne serce i łez pełne mam oczy. 
 
Bierze wiadra na plecy i wychodzi. NIEWOLNIK
Nam do łaźni iść teraz wypada, 
Gdzie już poszli wszyscy niewolnicy.  
 
Wchodzi DON ŻUAN, szukając oczyma księcia między niewolnikami. DON ŻUAN
Szukajmy, czy ta gromada 
Gdzie mego księcia nie mieści? 
Może go ci robotnicy 
Widzieli?... szukam go wszędzie. 
Przy nim i mniej mi boleści, 
I siły w sercu przybędzie... 
Bracia, powiedzcie mi, proszę, 
Czyście tu gdzie nie widzieli 
Noszącego kwiatów kosze 
Księcia Fernanda?  
  PIERWSZY NIEWOLNIK
Nie, bracie. 
  DON ŻUAN
na stronie.
Pomóżcie, święci anieli! 
Bo łez utrzymać nie mogę.  
  PIERWSZY NIEWOLNIK
W łaźni go pewnie spotkacie. 
Pokażemy tobie drogę 
Do tej gorącej piekielni.  
 
DON FERNAND wchodzi z wiadrami na plecach. DON FERNAND
patrząc w niebo.
Czy się nie zlękniecie, śmiertelni, 
Widząc w takim pohańbieniu 
I mizerii47 infanta korony? 
Mistrza Avis? Czy w zastanowieniu 
Czas nie stanie, jak stają zegary!! 
  DON ŻUAN
O mój panie! Jaki ty zbiedniony!? 
O mój panie! W jakim ty odzieniu! 
O! Mój książę, do jakiej ty mary 
Już podobny? Jak żal cię już strawił! 
  DON FERNAND
W imię Ojca!... wielkiś smutek mi sprawił 
Tym odkryciem, drogi don Żuanie; 
Ja się chciałem tu ukryć w łachmanie 
Między ludźmi własnymi, w tym cebrze 
Nosić wodę, jak człowiek, co żebrze 
I pracuje, tak biedny jak oni.  
  PIERWSZY NIEWOLNIK
klękając.
Przebacz, panie! I daj mi twej dłoni, 
Jam nie wiedział, kto jesteś; nas wielu 
Nie wiedziało... 
  DRUGI NIEWOLNIK
Całujemy twe nogi. 
Przebacz, Panie.  
  DON FERNAND
Wstań, mój przyjacielu. 
Ja ci równy, niewolnik ubogi, 
Jak ty... pana mego teraz własność.  
  DON ŻUAN
Wasza jasność... 
  DON FERNAND
Puść! Jaka tam jasność!? 
Rzuć ten tytuł, mój drogi biedaku! 
Jaka proszę mi jasność w żebraku? 
Jasność!?... jestem ci równy, kolego, 
I ty teraz traktuj jak równego, 
I wy wszyscy traktujcie jak brata. 
  DON ŻUAN
Czemuż piorun mnie w proch nie obróci! 
Czemuż czaszki mi grom nie rozpłata!  
  DON FERNAND
Don Żuanie, to serdecznie mnie smuci 
Że utrzymać nie umiesz powagi 
Jako szlachcic... i potępiam tę żywość... 
Bo zwątpiłeś w nieba sprawiedliwość, 
A tu trzeba spokojnej odwagi 
Ufającej.  
 
Wchodzi ZARA z koszykiem. ZARA
Chodźcie tu, niewolniki. 
Feniks, moja pani, prosi, 
Ażebyście te koszyki 
Napełnili kwiatami.  
  DON FERNAND
biorąc koszyk.  
 
Ja pierwszy 
Będę kosił je tak, jak śmierć kosi.  
  NIEWOLNIK
Idźmy tam, gdzie ogród szerszy.  
  ZARA
Ja z ganku patrzę za wami, 
Jak chodzicie za kwiatami 
I polewacie je łzami.  
  DON FERNAND
do niewolników
A wy bez tych już pokłonów, 
Bracia moi ukochani, 
Losem my już porównani, 
A jeszcze królowa zgonów 
Jutro we drzwi zakołace, 
Szczerszą48 równość postanowi, 
Więc, bracia, na co tę pracę 
Zostawiać jutro grobowi? 
 
Wychodzi z Don Żuanem i z niewolnikami. Wchodzi FENIKSANA i ROZA. FENIKSANA
Czy posłałaś niewolniki 
Po kwiaty?  
  ZARA
Zaraz powrócą. 
  FENIKSANA
Zasmuciły mnie słowiki, 
Kwiaty może odesmucą 
I kolorami zabawią.  
  ROZA
Twe fantazje takie ładne 
I piękne, że ach! nie zgadnę, 
Jakie ciebie smutki trawią, 
Gdy je kwiatami malujesz?  
  ZARA
Cóż ty cierpisz? Cóż ty czujesz?  
  FENIKSANA
Nie sen to był... ale widzenie, 
Ale mój los i przeznaczenie. 
Bo czy nieszczęsnemu śni się, 
Że znalazł gdzie skarby duże? 
Brylanty jak jaja kurze 
W perłowej leżące misie? 
Czy mu się przyśni, że czyta 
Napis literami krwawymi, 
Że wszystko stracił na ziemi, 
Tak że we śnie aż zazgrzyta? 
Jeśli go nieszczęście tłoczy, 
Zarówno obudzonemu 
Spojrzy świat w zbudzone oczy 
Nieszczęściem... Biada biednemu! 
Ach! I mnie nieszczęsnej biada, 
Na którą los taki spada, 
Że za umarłego mnie dadzą.  
  ZARA
Na to płacze nie poradzą. 
Jeśli ciebie takie smutki rozdarły, 
Jakże cierpieć ma... ach, ten umarły? 
  FENIKSANA
Któż słyszał o takim losie, 
Jak ten, co nade mną świta! 
Nieszczęśliwa ja kobieta! 
Wykąpana w kwiatów rosie, 
Jako perła czysta, biała. 
Biała jak srebrne łabędzie 
Przy żółci trupiego ciała. 
A ten trup — ach, kto on będzie? 
Zda mi się, żem go widziała, 
Ciągle mi się w oczach roi.  
 
Wchodzi DON FERNAND, z koszem kwiatów i staje nagle przed Feniksaną. DON FERNAND
Ten trup — tu — przed tobą stoi.  
  FENIKSANA
Co widzę? Anieli w niebie!  
  DON FERNAND
Cóż cię trwoży?  
  FENIKSANA
Ty! Twoja twarz! 
Strach mnie zdjął, patrząc na ciebie49.  
  DON FERNAND
I zaprawdę słuszność masz 
Dziwić się fortunie światów. 
Przyniosłem ci oto kwiatów 
W koszyku, garstkę pokosu. 
Zbierałem, gnąc się ku ziemi. 
Są niektóre między nimi 
Hieroglify mego losu; 
Wyciągnij, znajdziesz niektóre, 
Co były rano szczęśliwe 
Jak ja...  
  FENIKSANA
Ręce moje chciwe 
Lecą na tych róż purpurę 
Jak gołębie. Ach, ten kwiat, 
Który mi już w ręku spadł, 
Znalazłam wczoraj śród łąk 
I nazwałam: maravilią. 
  DON FERNAND
Ach! Tak nazwij każdą lilią, 
Z moich niewolniczych rąk 
Podaną... czyż nie jest cudem? 
  FENIKSANA
O prawda! Prawda! Lecz któż cię tak zmienił? 
Kto ci te włożył łańcuchy na nogi?  
  DON FERNAND
Seniora, mój los.  
  FENIKSANA
Twój los, taki srogi? 
  DON FERNAND
Tak twardy, pani!  
  FENIKSANA
Ach, tyś mnie skamienił! 
Powiedz? Za cóż to?  
  DON FERNAND
Jesteśmy skazani, 
Rodząc się tu już, na mękę i ból.  
  FENIKSANA
Czyż ty nie Fernand?  
  DON FERNAND
Ja Fernand, tak, pani. 
  FENIKSANA
Któż skazał?  
  DON FERNAND
Prawo. 
  FENIKSANA
Któż miał prawo? 
  DON FERNAND
Sam król. 
  FENIKSANA
Za cóż to?  
  DON FERNAND
Jeniec, do niego należę. 
  FENIKSANA
Zaledwo oczom zasmuconym wierzę! 
Wszakże cię wczora król wysoko cenił!  
  DON FERNAND
A dzisiaj serce, jak widzisz, odmienił.  
  FENIKSANA
Ach, więc-że gwiazdom, co przy sobie siedzą, 
Dosyć jednego dnia, by się rozeszły.  
  DON FERNAND
Kwiaty, co z gwiazdą nieszczęśliwą weszły, 
Same ci na to, pani, odpowiedzą. 
Kwiaty, co wschodzą na ranek umyte 
I tak się w zorzach rozwinęły jasno, 
W objęciach nocy pomarszczone zasną 
I dla nich już dnie nie wrócą przeżyte! 
Lilije w tęcze kolorów spowite 
I umoczone w złoto i karminy, 
Zejdą jak duchy aniołów z doliny 
Z jednym dniem życia pięknego pozbyte. 
A czy to rosy spadały obfite, 
Czy otulone były mgłą i tęczą, 
Śmierć je znalazła w godzinę urodzin. 
Tak ludzie kiedyś przyjdą i zaręczą, 
Że wieki, które się wloką i dręczą. 
Nie były dłuższe nam od smętnych godzin. 
  FENIKSANA
Ranisz mnie... słyszę z daleka 
W twoim głosie wieków głos. 
Kto cierpi na własny los, 
Od cierpiącego ucieka.  
  DON FERNAND
A te kwiaty? Takie śliczne? 
  FENIKSANA
Jeżeli pomiędzy nimi 
Są kwiaty hieroglificzne, 
Jak losy twoje, żałobne, 
To je rozsypię po ziemi 
I zdepcę...  
  DON FERNAND
Cóż cię w nich rani? 
  FENIKSANA
Ach, że są do gwiazd podobne!  
  DON FERNAND
Przebacz im te grzechy, pani.  
  FENIKSANA
Co?  
  DON FERNAND
Niestałość, próżne blaski. 
  FENIKSANA
Nie, wszystkie wypuszczam z łaski! 
Z gwiazdami zarówno cenię.  
  DON FERNAND
Jak to?  
  FENIKSANA
Moje przeznaczenie 
Z jedną smętną gwiazdą chodzi: 
Dlatego, bo kobieta się rodzi 
Gwiazdom podległa i kwiatom, 
Co ją prowadzą do truny50. 
  DON FERNAND
Wiem, że w kwiatach są piołuny. 
Ale ach! niebieskim światom 
Wpływy przysądzam uczynne.  
  FENIKSANA
Więc się dowiesz, że i gwiazdy są winne.  
Ach, gwiazdy! Gwiazdy, co takie gromadne, 
Niebieskie mają ze słońcem sojusze 
I leją w słońce całą światła duszę, 
Są także dniowi jednemu podwładne. 
Kwiaty błękitu — bo są takie ładne 
Jak te, którymi oto ziemię prószę 
Kwiat ci powiada: przez dzień skonać muszę; 
Gwiazda ci mówi: przez noc jednę spadnę. 
Więc gdy się od gwiazd ludzkie losy sądzą, 
Jeśli się od nich nasze losy winą, 
Nie dziw, że często spadają i błądzą, 
I gdzieś w mgły ciemne niewidzialne płyną. 
I naszym losem tak niestale rządzą 
One, co przez noc palą się i giną. 
 
Odchodzi.
Wchodzi na scenę MULEJ, który przy końcu tej sceny stał za drzewami. MULEJ
Czekałem, aż się oddali 
Feniksana. Pierwszy raz 
Od jej oka, od jej kras 
Uciekam jak orzeł smętny, 
Gdy na słońcu oczy spali. 
Fernandzie, czy jesteś sam?  
  DON FERNAND
Cóż mi powiesz, Muleju szlachetny?  
  MULEJ
Oto chciałem, abyś wiedział, 
Że czasem i w sercu Maura 
Znajdzie się miłość i wiara, 
Radząca czyny rozpaczne. 
Ach, nie wiem od czego zacznę? 
Nie wiem, czy ci mam powiadać, 
Ile ja cierpiałem na to, 
Kiedyś ty zaczął fortunie 
Ulegać, pod nią upadać, 
Jej niesłusznej podległ zmianie 
I poszedł na urąganie 
I stanął za przykład losów. 
Ach, jak one z ludzi szydzą! 
Tyle nędzy! Tyle ciosów! 
Niech mnie tu ludzie nie widzą, 
Że z tobą, Fernandzie, gadam. 
Bo król wydał rozkaz srogi, 
Aby ustępować z drogi, 
Traktować cię bez respektu: 
Lecz ja do nóg ci upadam, 
Fernandzie, pełny afektu51 
I wielkiej wiary dla ciebie; 
Twój niewolnik, a w potrzebie 
Twój przyjaciel. Nie chcę tracić 
Tych chwil, więc krótko ci powiem, 
Że przychodzę dług zapłacić, 
Życie życiem, zdrowie zdrowiem, 
Wolność wolnością; więc żądam... 
(Daruj mi, że się oglądam, 
Czy nas gdzie nie widzą z murów) 
Weź ten nóż, ten wianek sznurów; 
Weź je o! panie... a skoro 
Noc się zaczerni, gotowa 
Będzie łódź pod mazamorą52, 
Łódź dobra, silna i zdrowa, 
Z rdzawym, pękniętym łańcuchem. 
A wtenczas ty, panie, duchem 
Napełń twoje niewolniki, 
Rozkuj więzy; znajdziesz na to 
Gotowe piły, pilniki, 
Zapas ubioru, bielizny; 
Weź ich i na łódź skrzydlatą 
Wsiadaj i uchodź szczęśliwy 
Do miłej tobie ojczyzny. 
Ja zaś tu zostanę żywy 
Odpowiadać życiem, zdrowiem, 
I czym trzeba, tym odpowiem 
I przed królem, i przed prawem; 
Gotów twoim być zastawem, 
Choćby głową, jestem gotów. 
To wszystko. Ach, jeszcze sądzę, 
Że ci potrzebne pieniądze? 
Więc oto garstka klejnotów 
Za mój okup niechaj służy,  
Bo człowiek, gdy się zadłuży, 
Połowę przyjaźni traci, 
Gdy pieniądz serca przegrodzi. 
Dopiero, gdy dług zapłaci 
I usunie tego rocha, 
Z przyjacielem równiej chodzi, 
Lepiej czuje, wolniej kocha. 
  DON FERNAND
Mówisz mi o wolnej łodzi... 
Chciałbym... Lecz patrz, król nadchodzi.  
  MULEJ
Czy nas widział?  
  DON FERNAND
Nie. 
  MULEJ
O, panie! 
Skryj się.  
  DON FERNAND
Tutaj, w tej altanie. 
 
Fernand kryje
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Idź do strony:

Darmowe książki «Książę niezłomny - Juliusz Słowacki (jak czytać książki przez internet .txt) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie

Uwagi (0)

Nie ma jeszcze komentarzy. Możesz być pierwszy!
Dodaj komentarz