Faust - Johann Wolfgang von Goethe (czy można czytać książki w internecie za darmo .TXT) 📖

Uwagi: 0

Słowa kluczowe:

Skarżyć się

Krótki opis książki:

Faust to dramat niemieckiego poety, polityka, uczonego Johanna Wolfganga von Goethego w dwóch częściach. Powstał w latach 1773–1832, zaś wydany został w całości w 1833 po śmierci autora.

Tytułowy bohater to uczony, który pomimo ogromnej wiedzy coraz bardziej zdaje sobie sprawę z ograniczonych naukowych możliwości człowieka, chce poznać sens istnienia. Diabeł zakłada się z Bogiem, że uda mu się opętać duszę uczonego. Do pracowni Fausta przybywa Mefistofeles proponując, że zostanie przewodnikiem naukowca, w poszukiwaniu sensu życia. W zamian za to Faust odda mu dusze po wypowiedzeniu słów: „trwaj piękna chwilo”. Faust zgadza się na to…

Przeczytaj książkę

Podziel się książką:

Czytasz książkę online - «Faust - Johann Wolfgang von Goethe (czy można czytać książki w internecie za darmo .TXT) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Johann Wolfgang von Goethe

Idź do strony:

boginię uroczą.

SYRENY

Płyną w tanecznych fal pląsie

wokoło wozu królewnej638

i przewijają się, gną się

w rytm melodyjny i śpiewny.

Do nas! Do nas, do nas, zwidy,

prężne, urocze i zwiewne —

Driady i Nereidy.

Tu do nas — przynieście królewnę!

Zawtórzymy wraz trofeom —

mórz zielonych szczęsne swatki,

przybywajcie z Galateą,

wizerunkiem boskiej matki!

Galateo! — Cześć ci! — Cześć ci!

O, łącząca czar boskości

i czar ludzki —: wdzięk niewieści —

w nieśmiertelny hymn miłości!

DORYDY

przepływają chórem przed Nereuszem; wszystkie na delfinach

W przepych srebrzystych, mieniących wianków

ustrój, o, Luno, orszak uroczy,

bo oto miłych słodkich kochanków

przyprowadzamy przed ojca oczy.

do Nereusza

Oto młodzieńcy, których z topieli

rączyny nasze szczęśnie wyrwały —

złożyłyśmy ich na mchu pościeli,

piersi ich nasze z martwych ogrzały.

Wśród pieszczot naszych wzrosły junaki,

wdzięczą się grzecznie, całują pilnie —

płyniemy z nimi przez morskie szlaki —

o spójrz na swadźby639, ojcze, przychylnie!

NEREUSZ

Zdwojoną korzyść losy przynoszą:

współczucie serca łączą z rozkoszą.

DORYDY

Słowa twoje najłaskawsze,

sprzyjające, miłujące —

pozwól kochać ich na zawsze

paść nimi piersi drżące.

NEREUSZ

Niechże was zdobycz wdzięczna raduje,

młodzieńcy w mężów dostojnych wzrosną;

lecz was nie zdarzę łaską radosną —

ponad mą wolą Dzeus640 króluje.

Jak kołysanie chybotnej fali

chwiejna jest miłość, zmienne jest życie,

a gdy się skłonność do cna wypali,

same kochanków swych porzucicie.

DORYDY

Płoną nam serca, wichrzą się szały,

rozkosz się dwoi smętem rozstania —

zażywać z wami miłości trwałej

wola nam bogów wiecznych zabrania.

MŁODZIEŃCY

Lubością nas karmicie,

włodarzy kruchych lodzi —

przesłodkie nasze życie,

nie może nam być słodziej.

Galatea zbliża się na rydwanie z konchy. NEREUSZ

Tyżes to, córo moja?! — Śliczna krasawica641!

GALATES

Ojcze mój, szczęściem wielkim płoną moje lica —

Więżą mnie twoje oczy! — Wstrzymajcie Delfiny!

NEREUSZ

Mijają mnie! — Z przystani na morskie głębiny

orszak zmierza z pośpiechem, srebro fal roztrąca,

nie wstrzyma go ojcowska tęsknota gorąca!

Zabierzcie umie ze sobą! — To jedno spojrzenie

ma cały rok wypełnić?! — O, słodkie wspomnienie.

TALES

Radość zakwita we mnie, radość przewspaniała,

— krzyczeć pragnę i wołać: — chwała! chwała! chwała!

Co jeno wielkie pięknem prawdziwej urody,

rodzi się i powstaje z prawieczystej wody

i w wodzie byt ma wszystko! — Święty oceanie,

w tobie jest łaska życia i bytu władanie!

Gdybyś ty chmur nie zsyłał,

gdybyś rzek nie rozwijał,

gdybyś deszczów nie spijał,

gdybyś lądów nie mijał —

czymże by były góry, doliny i światy?

ty w nie tchniesz wiecznie nowe życia aromaty!

ECHO: CHÓR ORSZAKÓW

Ty chronisz skrzętnie wszelki żywioł od zatraty.

NEREUSZ

Oto w dali koliskiem rozchwianym się toczą

lecz już oczu kochanych nie zbliżą mym oczom.

Jak łańcuch łyszcząc się statecznie

i uroczyście, i świątecznie

płynie orszaku barwny wąż —

z rozchybotanych fal zawici

konchowy rydwan Galatei

widzę — dostrzegam — wciąż.

Poprzez tańczących fal igrzyska642

jak złota gwiazda z mórz wybłyska

— to tam — to tu —

Lecz chociaż w wieczność już zapadnie —

ojciec go dojrzy — wciąż — dokładnie —

oczami snu.

HOMUNKULUS

W tej rozperlonej wilgoci

świecę, a wszystko się złoci

urokiem tęczowych barw...

PROTEUSZ

W tej życiodajnej wilgoci

twe światło się pieśnią rozzłoci,

graniem eolskich harf643.

NEREUSZ

Już płyną jak widma do modrych mórz ciemnic

w uroku nieznanych, znaglonych tajemnic.

W krąg konchy jak świetlak644 u róży kielicha

coś świeci, rozbłyska, to w mżeniu nacicha.

Blask tętni jak serce strwożone — rozgłośnie

— już płomień dygoce pieściwie, miłośnie...

TALES

To właśnie Homunkulus; Proteusz go wiedzie...

Niestworek roztęskniony ugania na przedzie —

niepokoi mnie pojęk w światła szklanym tonie —

heroizm szalony strzaska się przy tronie —

— już rozbłyska płomieniem — skrzy słodyczą pieszczeń,

błękitnieje i blednie — rozlewa się w przestrzeń!

SYRENY

Cud nagły! Ogniowy! — Cud fale odmienia,

pluszczące rytmicznie wśród światła i cienia;

rozświetla się przestwór, modrzeje pogodnie,

a ciała się żarzą jak białe pochodnie;

roztapia się przestrzeń w jasności płomiennej —

to Eros! — to Eros! — Bóg życia promienny!

Pochwalone bądź morze rozpieśnione falą!

Pochwalone płomienie, co świecą i palą!

Pochwalone wód głębie żyjące w przestworzu!

Pochwalone przygody na lądzie i morzu!

WSZYSTKIE CHÓRY

Pochwalony bezkresie błękitny, daleki!

Pochwalone przepaście i skalne wierchoły!

Pochwalone bądź życie promienne na wieki!

O, pochwalone bądźcie wy, cztery żywioły!

AKT TRZECI PRZED PAŁACEM MENELAUSA645 W SPARCIE

Helena, Pantalis, Forkiada-Mefistofeles, Chór niewolnic trojańskich HELENA

w orszaku chóru

Powracam do ojczyzny lżona, podziwiana

— nazbyt długą podróżą znużona; — pijana

kołysaniem fal morskich; — z frygijskich646 wybrzeży

na grzywach wodnej toni statek lotny bieży

siłą wiatru, opieką Posejdona647 gnany —

aż tu po te rodzinne, dobrze znane ściany.

Król Menelaus powrotem moim się raduje

i w gronie bohaterów walecznych ucztuje.

Przywitaj mnie miłośnie, ukochany dworze,

oto córa Tyndara648 wstąpiła w przedproże

domu, który jej ojciec wracając z podróży

wybudował wspaniale wśród cienistych wzgórzy.

Otom ci z Klitemnestrą649, Polluksem, Kastorem

w dzieciństwie na majdanie igrała przed dworem,

który dla zacnych gości na ścieżaj otwarty

był duszą i ozdobą dworzyszcz całej Sparty.

Witajcie mi przyjaźnie, wy spiżowe wrota;

patrzę na was, a w sercu wzbiera mi tęsknota

za tym czasem odległym, gdy z grona cnych dziewic

tędy wiódł mnie w łożnicę Menelaus królewic.

Otwórzcież mi się znowu! Stoję u podwoi

wierna mężowi służka, jak żonie przystoi.

Przepuśćcie mnie! Niech ze mną szczęście wejdzie samo,

przeszłość jak sen złowrogi zostanie za bramą.

Odkąd w święto Cytery650 opuściłam progi,

odkąd mnie porwał zbójca podstępny i srogi,

aż po czasy niedawne — ileż się podziało!

Ileż dni niepojętych i przygód przewiało,

z których ludzie skwapliwie wyłuskując błędy,

z rąk do rąk przerzucają obmierzłe legendy;

dla nich to jest zabawą, ba! plotką niewieścią —

gorze tym, którzy legend są nieszczęsną treścią.

CHÓR

Nie przeklinajże doli swej niesłychanej,

bezmiar szczęsnego losu tobie jest dany!

Sławy i piękna w świecie największa cena

nosi wszak twoje imię — zwie się: Helena.

Bohater czynem wdałym651, sławą się puszy —

twoja piękność go zmoże, zmiażdży i skruszy.

HELENA

Więc z mężem-ci przybyłam, z rycerskim narodem,

przez Menelausa właśnie wysłana tu przodem.

Lecz jaki zamysł w głębi myśli swoich chowa?

wracam jako małżonka? czy jako królowa?

czyli652 jako ofiara za cierpienia księcia,

za niefortunne greckich ludów przedsięwzięcia?

Jak łup wracam? — nie wiem! — czy jako niewolna?

O! droga losów moich i sławy mozolna!

Bogowie kierowali życiem mym opacznie —

i oto stojącej tutaj — tak w sercu rozpacznie,

łkam w niepewności wielkiej; — podczas całej drogi

rzadko spojrzał, a nie rzekł nic małżonek srogi!

Jednym słowem łagodnym nie zwrócił się do mnie,

w milczeniu podstępliwym zacięty niezłomnie.

Gdy skrzydlate okręty zhamowały biegi

i dziobami twardymi wspięły się na brzegi,

witając tak ojczyznę sobą i swym cieniem,

wyrzekł te słowa jakby za bogów natchnieniem:

oto tutaj staniemy; zwołam rycerzyków

i uczynię na brzegu walny przegląd szyków;

a ty jedź dalej; przywdziej strój podróżny, lekki,

kieruj się dolinami uprawnymi — rzekł —

aż rumak twój kwieciste łąk kobierce minie

i podjedzie ku sławnej ojczystej dolinie,

którą Lacedemończyk poprzez wieki liczne

lemieszem zmienił w łany żytnie i pszeniczne.

A tam już stoi dwór nasz; zlustrujesz służebne,

jejmość — oraz poczynisz porządki potrzebne

na nasz przyjazd; więc mówię, uczyńże to skoro653;

służby doma pod on czas ostawilem sporo

pod wodzą starej, mądrej, oddanej szafarki654;

każesz sobie pokazać kolie, wazy, czarki

i całe złote mienie, co w skarbczyku leży,

rozstawione po półkach, skrzyniach, jak należy —

jak je ojciec twój zebrał — pomnożone mnogo

zasobkiem czasu miru — i tym, który wrogom

odebrałem — zwycięzca! — Służba wierna, chętna,

na powrót z wojny pana i pani pamiętna,

pieczołowicie dbała — od szatnych do prządek

o rolę, stajnie, skarbczyk i domu porządek.

CHÓR

Rozraduj serce swoje skarbów mnogością!

Spojrzy na ciebie złoto z dumną hardością,

spojrzą na cię iskrzące kolie, korony —

— twe źrenice, czy wzrok ich — któż jest zdumiony?

Któż zwycięży? Perły i złota zbroja,

kamienie drogie, puchary — czy piękność twoja?

HELENA

A tedy z ust władyki dalszy rozkaz padnie:

gdy już dom i obejście zlustrujesz dokładnie,

wejdź w sprzętów liturgicznych świątynne alkierze,

wybierz trójnóg, naczynia potrzebne ofierze

uroczystej, więc kotlik z przypłaskim obrębem;

najczystszą wodę z źródeł szemrzących pod dębem

świętym każ nalać w dzbany; niechże służba żywo

przyładzi655 smolne szczapy i suche łuczywo;

nóż ofiarny każ zaostrzyć i wszystko poza tym,

co uznasz za potrzebne; jejmość znasz się na tym.

Tak oto rzekł Menelaus. Nie wymienił wcale,

jakie zwierzę zarzezać chce ku bogów chwale;

to dziwne! — Cóż poradzi serce me kobiece,

ostawiam wszystko bogom, ich mądrej opiece;

oni zamysł swój pełnią w odpowiednim czasie,

bez względu, czy to ludziom dobrym, czy złym zda się,

Śmiertelni los znieść muszą; zdarza się, że mierzy

ofiarny topór w zwierzę, co we więzach leży,

aż oto obraz bóstwa błyśnie przed oczyma

i podniesiony topór w powietrzu zatrzyma.

CHÓR

Co stać się musi, tego nie zmienisz,

zyskasz, jeśli się męstwem spłomienisz.

Naprzód! Jak bogi chcą, tak się stanie!

Dobry i zły los nas niespodzianie

nawiedza zawsze; — otośmy w Troi

u strasznych śmierci stali podwoi,

a już po wszystkim, jakoby po śnie —

tutaj stoimy z tobą radośnie.

Słońce nas grzeje promieńmi swemi,

o, najpiękniejsza pani na ziemi!

HELENA

Niechaj się losy pełnią! Mnie trudno coś orzec;

spełniam rozkaz — wstępuję na królewski dworzec,

w uciechach zapomniany, w latach zagubiony,

a oto żywy sercu w chwili wytęsknionej.

Już mnie znużone stopy po schodach nie niosą

jak w młodości, gdy po nich uganiałam boso.

Wchodzi w sień dworu. CHÓR

Porzućcie, siostry, smutki i troski,

pomóżcie pani, swej pani boskiej

szczęścia udźwignąć brzemię! — Powraca!

Jakże w wspomnieniach czas się ukraca!

wczoraj stąd wyszła, dziś w ojców progi

kieruje kroki z dalekiej drogi.

Chwała! cześć bogom, którzy z manowca,

w ojczyznę wiodą szczęśnie wędrowca.

Wolny w poczuciu radosnych skrzydeł

mija pustynie strzyg i straszydeł;

niewolnik w pleśni więziennej kona,

próżno ku słońcu pręży ramiona.

Bóg ją, daleką, w dobroci swojej

wyrwał z pożogi płonącej Troi

i w dworzec stary dziś w szacie nowej,

Helenę przywiódł w jej dom ojcowy.

Po czasach uciech i przeciwności

w zielonych latach sercem zagości.

PANTALIS

chórowi przewodząca

Zaprzestańcie już śpiewów, radosny wstrzymajcie krok,

oto tam ku wierzejom skierujcie zlękniony wzrok.

Siostry! Siostry, popatrzcie! Królowa wraca bez tchu!

w sieniach podzwania jej krok! Królowa wraca tu!

O! Dlaczego, królowo? — Dopieroś weszła na próg,

czyliż cię nie przywitał radosny okrzyk twych sług?

Jakaż groza cię zmogła? W łuk ściągasz królewską brew,

walka w twym sercu płonie, lecz lica rumieni gniew.

HELENA

wraca wzburzona, drzwi ostawia otwarte

Drżeć w trwodze córze Dzeusa wcale nie przystoi,

nie z błahej też przyczyny staję u podwoi;

przerażenie wylęgłe z łona nocy czarnej,

ten bezmiar chmur w pioruny i grozę ciężarny,

stuoki, sturamienny — gdy się w serce wpiera

zatrzęsie najmężniejszą piersią bohatera.

I oto mi przed oczy zjawa nagła, bliska

rzuciła się purpurą w świetlicy z ogniska —

— broni mi wejścia, progi wytęsknione kala —

przeto jako wzgardzony gość — tu staję — z dala!

Światła! — To nie są, wierzcie, zwidzenia niewieście;

nie ścigajcie mnie moce, czymkolwiek jesteście!

Jakąż ofiarą z domu straszydło wyświęcę?

wszak dom winien być czysty jak sny niemowlęce.

PANTALIS

Przed służkami wiernymi, wypowiedz, o Pani —

— one cię czczą, kochają! — Co serce twe rani?

HELENA

Com widziała? — To ujrzeć trza na własne oczy,

jeśli wpierw noc straszydła nie schłonie w pomroczy.

Ach! na samo wspomnienie strach przechodzi mrowiem,

pytacie, chcecie wiedzieć? — Słuchajcie, opowiem:

pamiętna obowiązku szłam radośnie w sienie;

wraz struchlałam, tak głuche stało w nich milczenie;

krok mój podzwaniał tępo w płyt kamiennej głuszy;

pusto; nigdzie nikogo; ani żywej duszy,

ni służebnych, co zwykle w szczebiotnej radości

wybiegały przywitać podróżnych lub gości.

Idę dalej, w świetlicę krok kieruję śmiele —

i tam to, przy ognisku gasnącym w popiele,

Idź do strony:

Darmowe książki «Faust - Johann Wolfgang von Goethe (czy można czytać książki w internecie za darmo .TXT) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie

Uwagi (0)

Nie ma jeszcze komentarzy. Możesz być pierwszy!

Dodaj komentarz