Państwo - Platon (czytanie dla przedszkolaków .txt) 📖
Krótki opis książki:
Najobszerniejsze, poza Prawami, i najbogatsze treściowo dzieło Platona, będące kamieniem węgielnym europejskiej filozofii, odegrało także wielką rolę w rozwoju myśli politycznej i teologii chrześcijańskiej. W formie dialogu Sokratesa z kilkoma osobami autor przedstawia syntezę swoich poglądów na temat etyki, teorii bytu, teorii poznania i filozofii politycznej. Wychodząc od analizy tego, czym jest sprawiedliwość, czy warto być sprawiedliwym, jaki jest związek między sprawiedliwością a szczęściem, przechodzi do rozważań nad pochodzeniem miasta-państwa i przedstawia koncepcję idealnego państwa, opartego na idei sprawiedliwości, podzielonego na wyspecjalizowane klasy społeczne i rządzonego przez mędrców-filozofów. Omawia także rolę poetów, wojowników i filozofów w społeczeństwie, dyskutuje różne dobre i złe strony istniejących form rządów, przedstawia swoją teorię idei, niematerialnych wiecznych bytów, w stosunku do których rzeczy są jedynie cieniami, a na koniec swojej długiej obrony sprawiedliwości przedstawia wizję zaświatów, przekonuje o nieśmiertelności duszy ludzkiej, wynagradzanej za dobre życie.
„Więc doprawdy, że do rządów nie powinni się brać ludzie, którzy się w rządzeniu kochają”.
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Platon
- Epoka: Starożytność
- Rodzaj: Epika
Czytasz książkę online - «Państwo - Platon (czytanie dla przedszkolaków .txt) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Platon
id="annotation-420">420. stoik — osoba podzielająca poglądy staroż. kierunku filozoficznego zalecającego sumienność w obowiązkach, zachowanie umiaru i spokoju wewnętrznego niezależnie od okoliczności zewnętrznych, zapoczątkowanego w III w. p.n.e. w Atenach przez Zenona z Kition. [przypis edytorski]
421. epikurejczyk — zwolennik filozofii Epikura (IV w. p.n.e.), dla którego najważniejsze jest szczęście upatrywane w dążeniu do przyjemności, korzystaniu z życia. [przypis edytorski]
422. cynik — w starożytności: osoba podzielająca poglądy szkoły filozoficznej powstałej w V w. p.n.e., reprezentowanej przez Antystenesa, Diogenesa z Synopy i in., propagującej odrzucenie powszechnych norm i wartości, w tym dążenia do sławy i zamożności, w celu osiągnięcia indywidualnej cnoty; dziś: osoba nieuznająca norm i wartości obowiązujących w społeczności, w której żyje, zaprzeczająca istnieniu „wyższych wartości”. [przypis edytorski]
423. Sofron (ok. 470–ok. 400 p.n.e.) — grecki mimograf, czyli autor mimów, scenek z życia codziennego, z udziałem zarówno postaci męskich, jak i kobiecych, z krótkimi dialogami, wspieranymi mimiką i gestykulacją. [przypis edytorski]
424. Ekklesiadzusaj — komedia Arystofanesa z 392 p.n.e., znana pod polskim tytułem Sejm kobiet, w której kobiety przejmują władzę nad Atenami. [przypis edytorski]
425. paradoksy o kłamcy, który mówił, że kłamie, o Elektrze, która nie zna brata — dwa z paradoksów megarejskich, przypisywanych Eubulidesowi z Miletu (IV w. p.n.e.); paradoks kłamcy: jeśli kłamca mówi, że kłamie, to znaczy, że równocześnie kłamie i mówi prawdę; paradoks o Elektrze: kiedy przed Elektrą postawiono jej brata, Orestesa, z głową zasłoniętą płachtą i zapytano, czy zna tego człowieka, odpowiedziała, że nie zna, a zatem Elektra nie zna tego, kogo zna. [przypis edytorski]
426. utraktować (daw.) — uraczyć, ugościć. [przypis edytorski]
427. Anakreont z Teos, gr. Anakreon (570–ok. 485 p.n.e.) — poeta grecki, znany z krótkich, pogodnych utworów miłosnych i biesiadnych, sławiących uroki życia. [przypis edytorski]
428. skauting — system wychowania chłopców i dziewcząt oraz ruch młodzieżowy zapoczątkowany na pocz. XX w. w Wielkiej Brytanii przez generała R. Baden-Powella, zainspirowanego popularnością wśród chłopców swojego podręcznika do szkolenia zwiadowców (ang. scouts); polską odmianą skautingu jest harcerstwo. [przypis edytorski]
429. irradiacja (promieniowanie) uczuć (psych.) — przenoszenie uczuć na inne przedmioty, same w sobie uczuciowo obojętne, ale wiążące się przez podobieństwo, przestrzennie lub czasowo z zasadniczym uczuciem. [przypis edytorski]
430. wojna peloponeska (431–404 p.n.e.) — wielka wojna pomiędzy największymi ówczesnymi potęgami greckimi: Związkiem Morskim pod przewodnictwem Aten a Związkiem Peloponeskim pod przewodnictwem Sparty (Lacedemonu), toczona o hegemonię nad całą Grecją; wywołała ogromne zniszczenia, zakończyła się klęską i kapitulacją Aten. [przypis edytorski]
431. panhelleński (z gr.) — wszechhelleński, dotyczący wszystkich Hellenów (Greków). [przypis edytorski]
432. Filip i Aleksander — Filip II Macedoński (382–336 p.n.e.), król Macedonii, reformator armii, twórca imperium macedońskiego; w bitwie pod Cheroneą (338) pokonał sprzymierzone armie Ateńczyków i Tebańczyków, w 337 utworzył Związek Koryncki, zrzeszający większość państw Grecji kontynentalnej; przygotowywał wielką, ogólnogrecką wyprawę przeciwko Persji; podjął ją jego syn, Aleksander III Macedoński (356–323 p.n.e), zw. Wielkim, uczeń Arystotelesa; w 331 ostatecznie pokonał pod Gaugamelą ostatniego króla Persji; jego podboje zapoczątkowały epokę hellenistyczną. [przypis edytorski]
433. Makedon (gr.) — Macedończyk; także imię mitycznego herosa, pierwszego króla Macedonii. [przypis edytorski]
434. Antystenes z Aten (ok. 436–ok. 365 p.n.e.) — filozof grecki, założyciel filoz. szkoły cyników, uczeń Gorgiasza i Sokratesa. [przypis edytorski]
435. horrendum (łac.; lm: horrenda) — okropność, coś przerażającego. [przypis edytorski]
436. „Chmury” Arystofanesa — komedia z 423 p.n.e., w której Arystofanes skrytykował „nowomodne” wychowanie młodzieży, reprezentowane przez Sokratesa i jego uczniów, przedstawionych jako sofiści. [przypis edytorski]
437. apostrofa (z gr.) — tu: przemówienie do kogoś lub przeciw komuś. [przypis edytorski]
438. Pnyks — wzgórze w pobliżu Akropolu, miejsce zgromadzeń ludowych w staroż. Atenach. [przypis edytorski]
439. Akropola (z gr. rzecz. r.ż. akrópolis) — dziś popr. w r.m.: Akropol. [przypis edytorski]
440. Alkibiades (450–404 p.n.e.) — wódz i polityk ateński, w młodości uczeń Sokratesa; przystojny, bardzo uzdolniony i ambitny, prowadził wystawny tryb życia; zwolennik agresywnej polityki zagranicznej, odegrał kluczową rolę w drugiej połowie wojny peloponeskiej: w 415 nakłonił Ateńczyków do podjęcia fatalnej w skutkach wyprawy na Sycylię; oskarżony o świętokradztwo, zbiegł z wysłanego po niego statku i przeszedł na stronę Sparty, która dzięki jego radom odniosła znaczne sukcesy w walce przeciw Atenom; utracił przychylność króla spartańskiego i w 412 udał się do Persji, gdzie został doradcą satrapy Tissafernesa, przekonując go, żeby zaniechał dotychczasowego popierania Sparty i wsparł Ateńczyków, dzięki czemu Persowie skorzystają na osłabieniu obu stron konfliktu; uzyskał przebaczenie w ojczyźnie i powrócił do Aten, gdzie powierzono mu dowództwo nad flotą, po czym ponownie popadł w niełaskę po zakończonej klęską bitwie pod Notion; po ostatecznym zwycięstwie Sparty uciekł do Persji, gdzie został zamordowany. [przypis edytorski]
441. Perseusz (mit. gr.) — syn Zeusa i Danae, córki króla Argos, heros, zabójca straszliwej Meduzy, która spojrzeniem obracała ludzi w kamienie; uratował księżniczkę Andromedę, przykutą do skały jako ofiara dla nasłanego przez boga mórz, Posejdona, morskiego potwora, pustoszącego kraj, którego zabił po ciężkiej walce. [przypis edytorski]
442. Marek Aureliusz (121–180) — cesarz rzymski, filozof, zwolennik stoicyzmu; autor napisanego po grecku zbioru prywatnych notatek Do siebie samego, znanych pod tradycyjnym tytułem Rozmyślania, w których dawał wyraz poczuciu odpowiedzialności związanej ze sprawowaniem władzy, pojmowanej jako służba społeczeństwu. [przypis edytorski]
443. cesarz Julian — właśc. Flavius Claudius Iulianus (331–363), cesarz rzymski (od 361), filozof i autor piszący po grecku, znany pod nadanym mu przez chrześcijan przydomkiem Apostata, tzn. Odstępca, gdyż wychowany w religii chrześcijańskiej, pod wpływem filozofii neoplatońskiej odstąpił od niej. Był ostatnim cesarzem wyznającym religię dawnych Rzymian, podjął próbę jej zreformowania, dążąc do przywrócenia jej statusu religii państwowej; aktami prawnymi starał się osłabić chrześcijaństwo. [przypis edytorski]
444. na nowych filozofów na tronie trzeba było czekać aż osiemnaście wieków po Chrystusie — mowa o panujących w XVIII wieku władcach europejskich kierujących się ideami oświecenia (absolutyzm oświecony), zwłaszcza o królu Prus Fryderyku II Wielkim (1712–1786), przejawiającym szerokie zainteresowania intelektualne, artystyczne, społeczne, literackie i filozoficzne, autorze wielu pism i utworów, m.in. filozoficznych. [przypis edytorski]
445. W liście VII (...) pisze (...) Platon — siódmy z listów, których autorstwo tradycyjnie przypisuje się Platonowi, zawierający autobiograficzny zapis jego działalności na Sycylii oraz wywód na temat możliwości tworzenia prawdziwie filozoficznych prac i elementy teorii idei; jego autentyczność bywa kwestionowana. [przypis edytorski]
446. ukwalifikowany (daw.) — wykwalifikowany. [przypis edytorski]
447. Bineta-Termana skala — przeznaczona do indywidualnych badań sprawności intelektualnej, dostarcza punktację zwaną wiekiem umysłowym oraz iloraz inteligencji (IQ). Obecnie nazywana stanfordzką skalą Bineta, od nazwy Uniwersytetu Stanforda, uczelni, na której pracował Terman. [przypis edytorski]
448. ontologia — dział filozofii, nauka o bycie, istnieniu i jego sposobach. [przypis edytorski]
449. metafizyka — dyscyplina filozoficzna zajmująca się ogólną teorią bytu, także rozważania o tym, co pozadoświadczalne. [przypis edytorski]
450. Atena Panna — Partenos (Dziewica) to przydomek bogini Ateny jako dziewiczej wojowniczki. [przypis edytorski]
451. A światło w ciemnościach świeci i ciemności go nie chwytają. Światło, które oświeca każdego człowieka przychodzącego na ten świat — J 1,5 i 9. [przypis edytorski]
452. Dobra Wieść — dosłowne znaczenie greckiego słowa euangelion, od którego pochodzi polskie słowo „ewangelia”. [przypis edytorski]
453. Pomazany — pomazaniec, namaszczony (olejem na władcę, kapłana lub proroka) to dosłowne znaczenie hebrajskiego słowa „mesjasz”, którego tłumaczeniem jest greckie słowo „Chrystus”. [przypis edytorski]
454. nawa (daw.) — statek, okręt. [przypis edytorski]
455. Podkowiński, Władysław (1866–1895) — malarz i ilustrator, prekursor impresjonizmu polskiego, następnie symbolista. Najbardziej znany jego obraz, Szał uniesień, przedstawia nagą kobietę na stającym dęba koniu; pierwszemu wystawieniu Szału, w warszawskiej „Zachęcie” (1894), towarzyszyła atmosfera skandalu i publicznego oburzenia. [przypis edytorski]
456. Akademia — szkoła w Atenach założona ok. 387 p.n.e. przez Platona w gaju poświęconym herosowi ateńskiemu Akademosowi (stąd nazwa); w 529 r. n.e. zlikwidowana przez cesarza bizantyjskiego Justyniana. [przypis edytorski]
457. stereometria — geometria przestrzeni trójwymiarowej, zajmująca się własnościami brył i przekształceniami przestrzeni. [przypis edytorski]
458. opowiadali o harmonii kul niebieskich — ściślej: o harmonii sfer, do których miały być przytwierdzone ciała niebieskie; sfera to powierzchnia kuli. [przypis edytorski]
459. dysputatorium (daw.) — rodzaj zajęć dla grupy studentów polegający na dysputowaniu problemów naukowych. [przypis edytorski]
460. konwersatorium — rodzaj ćwiczeń w szkole wyższej polegający na prowadzeniu przez wykładowcę rozmowy ze słuchaczami na temat zagadnień przekazanych podczas wykładu. [przypis edytorski]
461. Teofrast z Eresos (ok. 370–287 p.n.e.) — uczony i filozof grecki, uczeń Arystotelesa, potem jego następca w szkole perypatetyków; prowadził rozważania etyczne i charakterologiczne (w Charakterach przedstawił 30 portretów literackich przedstawiających typowe wady ludzkie); uznawany za „ojca” botaniki, zajmował się systematyką, morfologią, fizjologią i geografią roślin. [przypis edytorski]
462. eugeniczny — odnoszący się do eugeniki; eugenika (z gr. eugenes: dobrze urodzony): idea ulepszania gatunku poprzez tworzenie warunków pozwalających na rozwój dodatnich cech dziedzicznych i ograniczenie cech ujemnych, w szczególności przez odpowiednie dobieranie przyszłych rodziców o odpowiednich cechach. Pojęcie wykorzystywane w ideologii nazistowskiej, po drugiej wojnie światowej stało się niepopularne. [przypis edytorski]
463. jeden był redaktorem pisemka, drugi malarzem, inny teologiem — dziennikarzem, redaktorem gazety był Benito Mussolini, wódz włoskiego faszyzmu, dyktator Włoch; malarzem był Adolf Hitler, wódz niemieckiego narodowego socjalizmu (nazizmu), dyktator III Rzeszy; w seminarium duchownym studiował Józef Stalin, faktyczny dyktator Związku Radzieckiego. [przypis edytorski]
464. ekspensować się (daw., z łac.) — robić znaczne wydatki. [przypis edytorski]
465. obdłużać — obciążać długami, zadłużać. [przypis edytorski]
466. moratorium (z łac.) — odroczenie terminu płatności lub wstrzymanie, zawieszenie jakichś działań ze względu na szczególne okoliczności. [przypis edytorski]
467. złoty cielec — w Biblii: wykonany ze złota kultowy posąg byczka (daw.: cielec) czczony przez Izraelitów jako wizerunek bóstwa podczas długiej nieobecności Mojżesza; przen.: symbol bogactwa, pieniądze. [przypis edytorski]
468. Cycero, właśc. Marcus Tullius Cicero (106–43 p.n.e.) — najwybitniejszy mówca rzymski, filozof, polityk, pisarz. [przypis edytorski]
469. Za udział w zgromadzeniach lud dostaje wynagrodzenie — w Atenach po przywróceniu demokracji po wojnie peloponeskiej, od 403 p.n.e., za uczestnictwo w obradach zgromadzenia ludowego płacono obywatelom diety (ekklesiastikon), początkowo w skromnej kwocie jednego obola. [przypis edytorski]
470. Archelaos I Macedoński (zm. 399 p.n.e.) — król Macedonii (od 413 p.n.e.) z rodu Argeadów, reformator administracji, armii i handlu, mecenas sztuki greckiej. [przypis edytorski]
471. Hieron I Starszy (zm. 467 p.n.e.) — początkowo tyran miasta Gela, po śmierci swego brata Gelona objął po nim władzę także w Syrakuzach (478); rozszerzył wpływ Syrakuz na płd. Italię, zlikwidował rządy Etrusków w Kampanii, pobiwszy w 474 ich flotę pod Kyme (Cumae); protektor sztuki i nauki; za jego panowania Syrakuzy zdominowały życie polityczne i gospodarcze Sycylii, stały się jedną z największych ówczesnych metropolii i ważnym ośrodkiem kulturalnym. [przypis edytorski]
472. Platon miał ciężkie osobiste doświadczenia z dyktatorami — podczas pierwszego pobytu w Syrakuzach z powodu utarczki słownej z tyranem Dionizjuszem I Starszym groziła mu śmierć, lecz ostatecznie został sprzedany w niewolę, z której wykupił go znajomy; po raz drugi Platon przybył do Syrakuz na zaproszenie swojego ucznia i przyjaciela, Diona, który był szwagrem i doradcą nowego władcy, Dionizjusza II Młodszego, i miał nadzieję, że Platon uczyni z niego idealnego króla-filozofa. Podejrzliwy władca wygnał Diona, zarzucając mu spisek, zaś Platona przetrzymywał jako więźnia. Celem trzeciej wizyty było pogodzenie Diona z Dionizjuszem II, co się nie powiodło. [przypis edytorski]
473. Freud, Sigmund (1856–1939) — austriacki neurolog żydowskiego pochodzenia, twórca psychoanalizy. [przypis edytorski]
474. Plutarch z Cheronei (ok. 50–ok. 150) — gr. pisarz, historyk, filozof-moralista; autor Żywotów równoległych, biografii kilkudziesięciu znanych osobistości zestawianych parami Grek-Rzymianin. [przypis edytorski]
475. Amicus Plato, sed magis amica veritas (łac.) — przyjacielem Platon, lecz większą przyjaciółką prawda; parafraza zdania Arystotelesa z Etyki nikomachejskiej. [przypis edytorski]
476. Dumas, Aleksander (ojciec) (1802–1870) — powieściopisarz i dramaturg francuski, popularny twórca awanturniczych powieści opartych na motywach historycznych; autor: Trzech muszkieterów, Hrabiego Monte-Christo i in. [przypis edytorski]
477. Rembrandt, właśc. Rembrandt Harmenszoon van Rijn (1606–1669) — malarz holenderski okresu baroku, mistrz światłocienia; Rembrandt (...) namalował wołu rozprutego: mowa o obrazie Rozpłatany wół, przedstawiającym wiszącą na belce tuszę wołową w ciemnej rzeźni. [przypis edytorski]
478. łokieć — dawna jednostka miary, nieco ponad pół metra. [przypis edytorski]
479. zapisywać łokcie papirusu literkami i zwijać to na wałki — starożytne książki miały postać długich zwojów z papirusu, nawijanych na drewniany wałek; czytano, rozwijając zwój i nawijając przeczytaną partię
Darmowe książki «Państwo - Platon (czytanie dla przedszkolaków .txt) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie
Dodaj komentarz
Uwagi (0)