Państwo - Platon (czytanie dla przedszkolaków .txt) 📖
Krótki opis książki:
Najobszerniejsze, poza Prawami, i najbogatsze treściowo dzieło Platona, będące kamieniem węgielnym europejskiej filozofii, odegrało także wielką rolę w rozwoju myśli politycznej i teologii chrześcijańskiej. W formie dialogu Sokratesa z kilkoma osobami autor przedstawia syntezę swoich poglądów na temat etyki, teorii bytu, teorii poznania i filozofii politycznej. Wychodząc od analizy tego, czym jest sprawiedliwość, czy warto być sprawiedliwym, jaki jest związek między sprawiedliwością a szczęściem, przechodzi do rozważań nad pochodzeniem miasta-państwa i przedstawia koncepcję idealnego państwa, opartego na idei sprawiedliwości, podzielonego na wyspecjalizowane klasy społeczne i rządzonego przez mędrców-filozofów. Omawia także rolę poetów, wojowników i filozofów w społeczeństwie, dyskutuje różne dobre i złe strony istniejących form rządów, przedstawia swoją teorię idei, niematerialnych wiecznych bytów, w stosunku do których rzeczy są jedynie cieniami, a na koniec swojej długiej obrony sprawiedliwości przedstawia wizję zaświatów, przekonuje o nieśmiertelności duszy ludzkiej, wynagradzanej za dobre życie.
„Więc doprawdy, że do rządów nie powinni się brać ludzie, którzy się w rządzeniu kochają”.
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Platon
- Epoka: Starożytność
- Rodzaj: Epika
Czytasz książkę online - «Państwo - Platon (czytanie dla przedszkolaków .txt) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Platon
(mit. gr.) — heros, syn Naupliosa, króla Eubei; odkrył podstęp Odyseusza broniącego się przed udziałem w wyprawie na Troję i udającego obłąkanego; w zemście za to Odyseusz podrzucił w jego namiocie sfałszowany list Priama, a następnie oskarżył o zdradę; Palamedesa uznano za winnego, zginął ukamienowany przez Odyseusza i Diomedesa; wg innej wersji zabili go podczas połowu ryb; miał być wynalazcą liter, miar i wag, umiejętności obliczania, astronomii, praw pisanych itd.; choć nie występuje w eposach Homera, był tytułowym bohaterem zaginionych tragedii Sofoklesa, Eurypidesa i Ajschylosa. [przypis edytorski]
286. ostać się (daw.) — przetrwać. [przypis edytorski]
287. następnieś się cofnął — inaczej: następnie się cofnąłeś (konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika). [przypis edytorski]
288. więcem je przeskoczył — inaczej: więc je przeskoczyłem (konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika). [przypis edytorski]
289. Dedal (mit. gr.) — zręczny rzemieślnik, wynalazca i architekt; wynalazł narzędzia ciesielskie, rzeźbił figury wyglądające jak żywe, zaprojektował m.in. labirynt dla Minotaura; ojciec Ikara. [przypis edytorski]
290. pitagorejczycy — wyznawcy pitagoreizmu, ruchu filozoficzno-religijnego i naukowego rozwiniętego przez Pitagorasa i jego następców, powstałego pod znacznym wpływem matematyki i mistycyzmu; pitagoreizm wniósł wielki wkład do nauki staroż., zwłaszcza w zakresie matematyki, astronomii oraz teorii muzyki, wywarł również wpływ na filozofię Platona. [przypis edytorski]
291. porównywa — dziś częstsza forma 3 os. lp cz.ter.: porównuje. [przypis edytorski]
292. Solon (ok. 640–ok. 560 p.n.e.) — ateński polityk, reformator i poeta; wprowadzone przez niego zmiany położyły fundamenty pod rozwój ustroju demokratycznego; w tradycji klasycznej zaliczany do tzw. siedmiu mędrców. [przypis edytorski]
293. propedeutyka — wprowadzenie do jakiejś dziedziny wiedzy. [przypis edytorski]
294. ukwalifikowany (daw.) — wykwalifikowany. [przypis edytorski]
295. Pytia — kapłanka objawiająca wyrocznie w świątyni Apollina w Delfach. [przypis edytorski]
296. lakoński — właściwy Lakonii, krainie, która stanowiła główną część państwa spartańskiego; spartański. [przypis edytorski]
297. oligarchia — forma rządów polegająca na sprawowaniu władzy przez niewielką grupę ludzi, najczęściej wywodzących się z arystokracji lub warstwy bogatych; także: grupa osób sprawująca rządy w państwie o takim ustroju. [przypis edytorski]
298. timokracja — z greckiego timé: wartość, honor, oraz krátos: władza; określenie ustroju państwa mające różne znaczenia w źródłach starożytnych. [przypis edytorski]
299. ukwalifikowany (daw.) — wykwalifikowany. [przypis edytorski]
300. tak jak Homer, pomódlmy się do Muz... — w Iliadzie (XVI 112–113) autor zwraca się bezpośrednio do Muz, by powiedziały, jak to wpierw ogień ogarnął okręty Achajów; być może jednak jest to nawiązanie do tego, że Iliada rozpoczyna się od zwrotu do Muzy (dosł.: bogini), po którym następuje opis klęsk, jakie spadły na walczących pod Troją Greków, oraz wyjaśnienie przyczyn sporu pomiędzy Achillesem i Agamemnonem. [przypis edytorski]
301. rodzaje ludzi z Hezjoda, które i u was będą: złoty, srebrny, brązowy i żelazny — Hezjod Pracach i dniach (w. 109–201) podzielił dzieje ludzkie na epoki, nazwane od metali, w których żyły różne rodzaje ludzi. [przypis edytorski]
302. będziemy z Ajschylosem mówili o innym człowieku, który do państwa innego należy — w oryginale w drugiej części zdania użyte wyrażenie z dramatu Ajschylosa Siedmiu przeciw Tebom (w. 451): „powiedz o innym [atakującym], co do innej bramy przypisany” (Eteokles do zwiadowcy). [przypis edytorski]
303. cenzus — podział obywateli na grupy społeczne mające różne prawa i obowiązki w państwie, w szczególności prawa wyborcze lub prawa w sprawowaniu w urzędów, zwykle ze względu na majątek, pochodzenie, płeć, wykształcenie, wyznanie. [przypis edytorski]
304. wielkiego króla z tiarą na głowie... — tj. władcę imperium perskiego, który posługiwał się tytułem Wielkiego Króla i nosił tiarę, stożkowate nakrycie głowy, będące symbolem jego władzy. [przypis edytorski]
305. Lotofagowie (mit. gr.) — lud żywiący się lotosami, żyjący na płn. wybrzeżu Afryki; członkowie załogi Odyseusza po spożyciu lotosu popadli w apatyczną błogość i chcieli na zawsze pozostać w kraju Lotofagów, zapominając o ojczyźnie. [przypis edytorski]
306. wyświecać (daw.) — wypędzać kogoś skądś; w średniowieczu: wypędzić poza miasto przy świetle pochodni. [przypis edytorski]
307. pieszczotliwymi słowy (daw. forma) — dziś: pieszczotliwymi słowami. [przypis edytorski]
308. lampartować się (daw.) — prowadzić rozpustne życie. [przypis edytorski]
309. były poszły — przykład użycia czasu zaprzeszłego, wyrażającego czynność wcześniejszą niż opisana czasem przeszłym lub niezrealizowaną możliwość; dziś: poszły. [przypis edytorski]
310. pokąd (daw.) — póki, dopóki. [przypis edytorski]
311. obchudzać się (rzad.) — odchudzać się. [przypis edytorski]
312. podczaszy — urzędnik dworski opiekujący się królewską piwnicą i podający wina. [przypis edytorski]
313. upija [się] wolnością nierozcieńczoną — w starożytnej Grecji wino pito zwykle rozcieńczone. [przypis edytorski]
314. osadnik — w oryginale: metoikos, słowo oznaczające cudzoziemca osiedlającego się w Atenach, niemającego pełni praw obywatelskich. [przypis edytorski]
315. Arkadia — kraina hist. w środkowej części Płw. Peloponeskiego. [przypis edytorski]
316. Zeus Lykejski (gr. Lykajos a. Likajos: pochodzący od wilczycy, wilczy) — przydomek Zeusa czczonego w pobliżu góry Lyjakos w Arkadii; wg niektórych opowieści było to miejsce urodzenia Zeusa, wg innych kult tego boga zapoczątkował w Arkadii bezbożny Likaon, który złożył mu w ofierze chłopca, za co został zamieniony w wilka; w jeszcze innej wersji synowie Likaona poczęstowali przebranego za wędrowca Zeusa zupą, w której wymieszali wnętrzności swego brata z wnętrznościami owiec i krów, za co spotkała ich taka sama kara. [przypis edytorski]
317. Krezus — słynący z bogactwa ostatni król Lidii, pokonany przez Cyrusa Wielkiego w 546 p.n.e. [przypis edytorski]
318. nad żwirowiska Hermosa zmyka czym prędzej... — Herodot, Dzieje I 55; cytat nieznacznie zmieniony, w oryginale jest zaleceniem wydanym Krezusowi przez Pytię. [przypis edytorski]
319. w całej swojej wielkości wielce rozciągnięty na ziemi — por. Iliada XVI 776, o zwłokach powalonego z rydwanu Kebriona, o które rozgorzała walka Trojan i Greków. [przypis edytorski]
320. Eurypides (ok. 480–406 p.n.e.) — dramaturg grecki, autor tragedii, uznawany za reformatora gatunku. [przypis edytorski]
321. Eros (mit. gr.) — bóg miłości, przedstawiany jako pulchne dziecko z łukiem i strzałami; jego rzym. odpowiednik to Amor. [przypis edytorski]
322. suknia (daw.) — strój, ubranie. [przypis edytorski]
323. koturny — obuwie o podwyższonej podeszwie; koturny w staroż. Grecji noszone były przez aktorów podczas przedstawień. [przypis edytorski]
324. siedzi schowany przeważnie w pałacu, jak kobieta — w okresie klasycznym Atenki były całkowicie podległe władzy ojców lub mężów i niemal całe dnie spędzały w domu, w pokojach kobiecych. [przypis edytorski]
325. lary fary (daw. pot.) — niedorzeczności, bzdury. [przypis edytorski]
326. przeciwić się (daw.) — sprzeciwiać się. [przypis edytorski]
327. trzeci raz po olimpijsku, na cześć Zeusa Zbawiciela — podczas uczty trzeci kielich wina poświęcano Zeusowi Zbawcy (Zeus Soter). [przypis edytorski]
328. Stesichor (ok. 630–554 p.n.e.) — gr. poeta liryczny; wg staroż. tradycji dotknięty ślepotą po ułożeniu strof obrażających Helenę trojańską, odzyskał wzrok, gdy napisał strofy pochlebne. [przypis edytorski]
329. Chimera (mit. gr.) — ziejący ogniem potwór z głową lwa, ciałem kozy i ogonem węża; zob. Iliada VI 179–182 oraz Hezjod, Teogonia 319–324. [przypis edytorski]
330. Scylla (z łac.), gr. Skylla (mit. gr.) — wg Odysei jeden z dwóch potworów morskich (drugim była Charybda) czyhających na żeglarzy po obu stronach cieśniny, później utożsamianej z Cieśniną Mesyńską; wg Homera żyła w pieczarze, miała 12 łap i 6 głów na długich szyjach (Odyseja XII 85 i nast.), na późniejszych wizerunkach ma postać kobiety z długim, krętym ogonem potwora morskiego oraz z psimi głowami wyrastającymi z tułowia. [przypis edytorski]
331. Cerber (mit. gr.) — wielogłowy pies, pilnujący wejścia do krainy zmarłych; zob. Hezjod, Teogonia 311–312. [przypis edytorski]
332. Erifyle (mit. gr.) — żona Amfiaraosa, przekupiona przez Polynejkesa naszyjnikiem Harmonii orzekła, że jej mąż ma wziąć udział w wyprawie siedmiu przeciw Tebom, mimo że jako wróżbita wiedział, że poniesie tam śmierć; wspomniana w Odysei XI 326. [przypis edytorski]
333. wykonywa — dziś częstsza forma 3 os. lp. cz.ter.: wykonuje. [przypis edytorski]
334. Lacedemon — Sparta. [przypis edytorski]
335. Likurg (IX a. VIII wiek p.n.e.) — na poły legendarny prawodawca i twórca ustroju Sparty. [przypis edytorski]
336. Charondas (VI w. p.n.e.) — gr. filozof i prawodawca ojczystego miasta Katana na Sycylii; jego prawa przyjęły również inne kolonie greckie na Sycylii i w płd. części Płw. Apenińskiego. [przypis edytorski]
337. Solon (ok. 640–ok. 560 p.n.e.) — ateński polityk, reformator i poeta; wprowadzone przez niego zmiany położyły fundamenty pod rozwój ustroju demokratycznego. [przypis edytorski]
338. Homerydzi — ród śpiewaków z wyspy Chios, wywodzących się rzekomo od Homera i wygłaszających publicznie jego utwory; później nazwa wszystkich śpiewaków wykonujących poezje Homera i rozwijających ich wątki. [przypis edytorski]
339. Tales z Miletu (VII/VI w. p.n.e.) — filozof i matematyk grecki, przedstawiciel jońskiej filozofii przyrody, pionier racjonalnego podejścia do badań przyrodniczych, uznawany za inicjatora nauki greckiej; zaliczany do siedmiu mędrców starożytnej Grecji; przypisywano mu m.in. zmianę biegu rzeki Halys (ob. Kizilirmak), w celu jej sforsowania przez armię Krezusa, pomiar wysokości piramid na podstawie długości ich cienia; żeby udowodnić krytykom, że swoją inteligencję mógłby wykorzystać także do zdobycia bogactwa, w przewidywaniu wyjątkowego urodzaju oliwek wyprzedzająco wynajął wszystkie miejscowe prasy do wyciskania oliwy, po czym wiele zarobił na ich odnajmowaniu. [przypis edytorski]
340. Scyta — członek ludu Scytów, koczowników pochodzenia irańskiego, zamieszkujących w starożytności ziemie położone na północ i wschód od Morza Czarnego. [przypis edytorski]
341. Anacharsis (VI w. p.n.e.) — scytyjski filozof, przez niektórych autorów starożytnych zaliczany do siedmiu mędrców; pochodził z królewskiego rodu, przybył ze Scytii do Aten w czasie, gdy Solon zajmował się reformowaniem państwa; według niektórych miał być wynalazcą kotwicy oraz koła garncarskiego (zob. Diogenes Laertios, Żywoty i poglądy sławnych filozofów I 105). [przypis edytorski]
342. Pitagoras (ok. 570–495 p.n.e.) — gr. matematyk, filozof i domniemany założyciel ruchu filozoficzno-religijnego i naukowego zwanego pitagoreizmem, powstałego pod znacznym wpływem matematyki i mistycyzmu; pitagoreizm wniósł wielki wkład do nauki staroż., zwłaszcza w zakresie matematyki, astronomii oraz teorii muzyki (akustyki). [przypis edytorski]
343. Protagoras z Abdery (ok. 480–ok. 410 p.n.e.) — filozof grecki zaliczany do pierwszych sofistów; tytułowy bohater jednego z dialogów Platona, w którym rozmawia z Sokratesem o cnocie. Przypisuje mu się relatywizm poznawczy, brak możliwości ustalenia obiektywnej prawdy, a stąd stwierdzenie, że wszelkie racje są względne, co można wykorzystywać do przekonywania innych w życiu publicznym. [przypis edytorski]
344. Prodikos z Keos (ok. 465–ok. 395 p.n.e.) — filozof grecki, jeden z czołowych sofistów pierwszego pokolenia, autor popularnej przypowieści o Heraklesie na rozstaju dróg, w której bohater musi wybrać pomiędzy Cnotą i Nieprawością. Prawdopodobnie był uczniem Protagorasa. Przywiązywał szczególne znaczenie do potrzeby używania właściwych słów w analizach filozoficznych i odróżniania znaczeń wyrazów o pokrewnym znaczeniu (synonimika). [przypis edytorski]
345. rapsod — tu: podniosły utwór epicki. [przypis edytorski]
346. Czy nie byliby o nich dbali — przykład użycia czasu zaprzeszłego, wyrażającego czynność wcześniejszą niż opisana czasem przeszłym lub niezrealizowaną możliwość, jak w tym przypadku; dziś: czy nie dbaliby o nich. [przypis edytorski]
347. mowa wiązana — wypowiedź w formie wiersza, przeciwieństwo prozy. [przypis edytorski]
348. rymarz — rzemieślnik wyrabiający uprząż, siodła i inne akcesoria jeździeckie (przede wszystkim ze skóry). [przypis edytorski]
349. brązownik — rzemieślnik wyrabiający przedmioty z brązu lub pokrywający je brązem. [przypis edytorski]
350. w jambach i heksametrach — jamb: w metryce iloczasowej: stopa (sekwencja sylab) złożona z dwóch sylab: krótkiej i długiej; heksametr: miara antycznego wiersza bohaterskiego, składająca się z sześciu stóp; heksametrem są napisane eposy Homera. [przypis edytorski]
351. dla pszenicy rdza — rdza źdźbłowa, grzybowa choroba zbóż, objawiająca się jako rdzawobrunatne, podłużne plamki. [przypis edytorski]
352. Glaukos (mit. gr.) — rybak z Beocji, który po zjedzeniu magicznego ziela zyskał nieśmiertelność, jednak jego ciało stało się na wpół rybie, przemienił się w bóstwo morskie. [przypis edytorski]
353. ciężyć — dziś: ciążyć. [przypis edytorski]
354. Alkinoos (mit. gr.) — król Feaków mieszkających na wyspie Scherii, ojciec Nauzykai; przyjął w gościnę powracającego spod Troi Odyseusza i wyprawił go na Itakę; na jego dworze Odyseusz opowiadał dzieje swojego powrotu spod Troi, co zajmuje księgi IX–XII Odysei. [przypis edytorski]
355. Ale ja ci nie opowiem (...) historii o Alkinoosie, tylko o dzielnym żołnierzu — w oryginale gra słów: imię Alkinoos oznacza „dzielny umysł”. [przypis edytorski]
Darmowe książki «Państwo - Platon (czytanie dla przedszkolaków .txt) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie
Dodaj komentarz
Uwagi (0)