Państwo - Platon (czytanie dla przedszkolaków .txt) 📖
Krótki opis książki:
Najobszerniejsze, poza Prawami, i najbogatsze treściowo dzieło Platona, będące kamieniem węgielnym europejskiej filozofii, odegrało także wielką rolę w rozwoju myśli politycznej i teologii chrześcijańskiej. W formie dialogu Sokratesa z kilkoma osobami autor przedstawia syntezę swoich poglądów na temat etyki, teorii bytu, teorii poznania i filozofii politycznej. Wychodząc od analizy tego, czym jest sprawiedliwość, czy warto być sprawiedliwym, jaki jest związek między sprawiedliwością a szczęściem, przechodzi do rozważań nad pochodzeniem miasta-państwa i przedstawia koncepcję idealnego państwa, opartego na idei sprawiedliwości, podzielonego na wyspecjalizowane klasy społeczne i rządzonego przez mędrców-filozofów. Omawia także rolę poetów, wojowników i filozofów w społeczeństwie, dyskutuje różne dobre i złe strony istniejących form rządów, przedstawia swoją teorię idei, niematerialnych wiecznych bytów, w stosunku do których rzeczy są jedynie cieniami, a na koniec swojej długiej obrony sprawiedliwości przedstawia wizję zaświatów, przekonuje o nieśmiertelności duszy ludzkiej, wynagradzanej za dobre życie.
„Więc doprawdy, że do rządów nie powinni się brać ludzie, którzy się w rządzeniu kochają”.
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Platon
- Epoka: Starożytność
- Rodzaj: Epika
Czytasz książkę online - «Państwo - Platon (czytanie dla przedszkolaków .txt) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Platon
muzycznym będącym odmianą liry. [przypis edytorski]
38. gotowo (daw. forma r.n.) — gotowe. [przypis edytorski]
39. tęgi — mocny, dzielny, dobry w swojej dziedzinie. [przypis edytorski]
40. Odyseusz (mit. gr.) — ulubieniec bogów, awanturnik, mężny, a przede wszystkim sprytny wojownik. Król Itaki, mąż Penelopy. Bohater Odysei, która opisuje jego dziesięcioletnią podróż powrotną spod Troi. [przypis edytorski]
41. z Homera. On przecież kocha (...) Autolykosa, i powiada, że (...) tak umiał kraść i przysięgać — zob. Odyseja XIX 395. [przypis edytorski]
42. Bias z Prieny (VI w. p.n.e.) — mędrzec grecki, w tradycji klasycznej zaliczany do tzw. siedmiu mędrców, żyjących w VII i VI w. p.n.e. [przypis edytorski]
43. Pittakos z Mityleny (ok. 640–ok. 570 p.n.e.) — mędrzec grecki, władca miasta Mitylena na wyspie Lesbos, w tradycji klasycznej zaliczany do tzw. siedmiu mędrców. [przypis edytorski]
44. Periander (zm. 585 p.n.e.) — drugi tyran Koryntu (od 627 p.n.e.), w niektórych źródłach zaliczany do siedmiu mędrców starożytnej Grecji. [przypis edytorski]
45. Perdikkas II Macedoński (zm. 413 p.n.e.) — król Macedonii (od ok. 450 p.n.e.), podczas wojny peloponeskiej lawirował pomiędzy Atenami a Spartą, kilkukrotnie zmieniając sojusze. [przypis edytorski]
46. Kserkses (ok. 518–465 p.n.e.) — król perski, w 480 roku p.n.e. wyruszył z ogromną, wielonarodową armią na podbój Grecji. [przypis edytorski]
47. Ismenias (IV w. p.n.e.) — polityk tebański, doszedł do władzy po wojnie peloponeskiej, prowadził politykę antyspartańską; w Menonie Platona wymieniony jako przykład człowieka, który w krótkim czasie dorobił się wielkich pieniędzy. [przypis edytorski]
48. patrzyłem na niego ze strachem (...) gdybym go nie był zobaczył prędzej niż on mnie, byłbym oniemiał — w starożytnej Grecji powiadano, że jeśli ktoś prędzej zobaczy wilka niż wilk jego, to zdoła się uratować. [przypis edytorski]
49. Pulydamas a. Polydamas ze Skotussy — starożytny grecki atleta z Tesalii, zwycięzca w pankrationie (połączenie boksu i zapasów) na igrzyskach olimpijskich w 408 roku p.n.e., słynny ze swojej ogromnej siły. [przypis edytorski]
50. finta — w szermierce: zwód, ruch wykonany dla zmylenia przeciwnika. [przypis edytorski]
51. gotówem — skrócenie od: gotów jestem. [przypis edytorski]
52. pospołu (daw.) — wspólnie, razem. [przypis edytorski]
53. mieszek — sakiewka na pieniądze. [przypis edytorski]
54. wykonywa — dziś częstsza forma 3 os. lp. cz.ter.: wykonuje. [przypis edytorski]
55. Bendideje — obchodzone w staroż. Atenach święto trackiej bogini Bendis. [przypis edytorski]
56. traktament (daw.) — poczęstunek; sposób potraktowania kogoś. [przypis edytorski]
57. rad (daw.) — zadowolony; chętny, przychylny; radzi byśmy posiadać: chętnie byśmy posiadali. [przypis edytorski]
58. Gygesa przodek Lidyjczyka — tj. przodek Gygesa Lidyjczyka (szyk przestawny); tak w manuskryptach; jednak później (księga X) Platon pisze o „pierścieniu Gygesa”, zaś Herodot (Dzieje I 8–12) przypisuje zamordowanie króla i przejęcie władzy samemu Gygesowi (bez wątku o pierścieniu), nie zaś jego przodkowi. [przypis edytorski]
59. Lidyjczyk — mieszkaniec Lidii, staroż. krainy w zach. części Azji Mniejszej (ob. Turcji). [przypis edytorski]
60. Ajschylos (525–456 p.n.e.) — dramaturg grecki, uważany za twórcę tragedii jako gatunku literackiego. [przypis edytorski]
61. W przepastnych głębiach duszy piękny ogród ma... — Ajschylos, Siedmiu przeciw Tebom 592–594. [przypis edytorski]
62. wotum (z łac.) — przedmiot składany w świątyni jako dar, wyrażający wdzięczność dla bóstwa. [przypis edytorski]
63. albo co? — dziś: a bo co? [przypis edytorski]
64. Hezjod (VIII–VII p.n.e.) — poeta grecki, twórca poematów epickich porównywany z Homerem; autor m.in. dzieł: Teogonia (o powstaniu bogów i początkach świata) oraz Prace i dnie (poemat dydaktyczny o rolnictwie). [przypis edytorski]
65. Kryją w koronach żołędzie, a pień pszczołami rozbrzmiewa... — Hezjod, Prace i dnie 232–233. [przypis edytorski]
66. ...albo i króla dobrego; on bogobojny w sprawiedliwości trwa... — Odyseja XIX 109–113. [przypis edytorski]
67. Muzajos (mit. gr.) — legendarny śpiewak i wieszcz grecki z Attyki, któremu przypisywano wyrocznie i mistyczne pieśni religijne; uważany za syna lub ucznia Orfeusza; jego syn: Eumolpos, uważany za syna Muzajosa (wg innej tradycji był synem Posejdona i Chione), muzyk i śpiewak, miał zapoczątkować misteria eleuzyńskie w Attyce i być pierwszym kapłanem Demeter i Dionizosa. [przypis edytorski]
68. każą im sitem wodę nosić — taką karę pośmiertną miały ponosić córki Danaosa, Danaidy, które zmuszone do zawarcia małżeństwa, w noc poślubną zamordowały swoich mężów. [przypis edytorski]
69. Zła szukać nie trzeba, można w nie wpaść... — Hezjod, Prace i dnie 287–289. [przypis edytorski]
70. Wpływać nawet na bogów można; są na to ofiary i modły... — Iliada IX 497–501. [przypis edytorski]
71. Orfeusz (mit. gr.) — niezrównany tracki śpiewak i poeta, swoim śpiewem uspokajał dzikie bestie i poruszał nawet rzeczy nieożywione; w starożytności różne poematy rozpowszechniano jako rzekomo jego dzieła. [przypis edytorski]
72. Muzy (mit. gr.) — boginie opiekunki sztuk pięknych i nauki. [przypis edytorski]
73. Archiloch (ok. 680–ok. 645 p.n.e.) — wybitny grecki poeta liryczny; wpłynął swymi wierszami na klasyków, m.in. Alkajosa, Anakreonta, Kallimacha, Horacego. [przypis edytorski]
74. posiędzie (daw.) — dziś: posiądzie. [przypis edytorski]
75. zawszem podziwiał — inaczej: zawsze podziwiałem (konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika). [przypis edytorski]
76. elegia — utwór liryczny o poważnej, refleksyjnej treści. [przypis edytorski]
77. bitwa pod Megarą (409 p.n.e.) — stoczona podczas wojny peloponeskiej pomiędzy siłami ateńskimi a wojskami Megary, miasta na Przesmyku Korynckim, wspieranymi przez oddziały z Sycylii i kontyngent Spartan; zakończona zwycięstwem Ateńczyków. [przypis edytorski]
78. takeśmy przeprowadzali — inaczej: tak przeprowadzaliśmy (konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika). [przypis edytorski]
79. o którycheśmy mówili — inaczej: o których mówiliśmy (konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika). [przypis edytorski]
80. mieniać (daw.) — zamieniać, wymieniać. [przypis edytorski]
81. tedy (daw.) — więc, zatem. [przypis edytorski]
82. krupy — ziarna kaszy. [przypis edytorski]
83. mirt — wiecznie zielony krzew śródziemnomorski o wonnych liściach oraz jadalnych jagodach, używanych gł. jako przyprawa. [przypis edytorski]
84. wikt (daw.) — wyżywienie. [przypis edytorski]
85. rapsod — wędrowny śpiewak w staroż. Grecji, recytujący poematy epickie, własne lub cudze, głównie epopeje Homera. [przypis edytorski]
86. około (daw.) — przyimek wiążący wykonywaną czynność z jej przedmiotem: wokół, dokoła, nad. [przypis edytorski]
87. Uranos (mit. gr.) — bóg uosabiający niebo, syn i mąż Gai (Ziemi), z którą zrodził tytanów, cyklopów i sturękich olbrzymów. Obawiając się potęgi sturękich i cyklopów, uwięził ich w łonie Ziemi, w Tartarze. Gaja, nie chcąc dopuścić do tego, by to samo stało się z tytanami, wraz z najmłodszym z ich, Kronosem, zorganizowała spisek przeciwko Uranosowi, który został okaleczony i pozbawiony władzy. [przypis edytorski]
88. jak to sobie Uranos poczynał, jak o nim powiada Hezjod, i jak się znowu Kronos na nim pomścił — zob. Hezjod, Teogonia 132–210. [przypis edytorski]
89. Kronos (mit. gr.) — syn Uranosa (Nieba) i Gai (Ziemi); za namową matki stanął na czele buntu tytanów, pokolenia bogów istniejącego przed bogami olimpijskimi, wykastrował swego ojca i przejął po nim władzę; ojciec Zeusa, Posejdona, Hadesa, Hery, Demeter i Hestii; zjadał własne dzieci w obawie przed przepowiednią, która mówiła, że zostanie pozbawiony władzy przez swojego potomka; przepowiednia sprawdziła się, ponieważ Rea, jego żona, ukryła Zeusa, dzięki czemu mógł go pokonać, gdy dorósł; pokonany Kronos wraz ze wspierającymi go tytanami został uwięziony w Tartarze, najgłębszej i najciemniejszej części krainy podziemia. [przypis edytorski]
90. to, co mu syn zrobił — syn Kronosa, Zeus, obalił i uwięził ojca; zob. Hezjod, Teogonia 453 i nast. [przypis edytorski]
91. mity o walkach z olbrzymami — mowa o Gigantach, synach Gai-Ziemi, poczętych z krwi Uranosa, spokrewnionym z bogami szczepem dzikich olbrzymów, który przegrał walkę o władzę nad światem z bogami olimpijskimi. [przypis edytorski]
92. wyszywać to kolorami — na wspaniałej szacie ofiarowywanej bogini Atenie podczas jej głównego święta w Atenach. [przypis edytorski]
93. Hera (mit. gr.) — bogini niebios i macierzyństwa, żona i siostra Zeusa. [przypis edytorski]
94. jak syn Herę skrępował — wg jednej z opowieści bogini Hera nie chciała ujawnić swojemu synowi, Hefajstosowi, jego pochodzenia, według innej szukał zemsty, gdyż porzuciła go, gdy był mały. Uciekł się do podstępu, konstruując złoty tron-pułapkę, który jej podarował. Kiedy Hera na nim zasiadła, oploty ją łańcuchy i nikt poza nim nie potrafił jej uwolnić. [przypis edytorski]
95. Hefajstos (mit. gr.) — bóg ognia i kowalstwa, opiekun rzemiosł metalurgicznych; kulawy syn Zeusa i Hery, mąż Afrodyty. [przypis edytorski]
96. jak ojciec rzucił Hefajstosem, kiedy ten matki chciał bronić — por. Iliada I 586–594. [przypis edytorski]
97. te walki bogów, które Homer opiewał — zob. Iliada XX 1–74, XXI 385–513. [przypis edytorski]
98. leżą na progu u Zeusa pełne losów człowieka... — Iliada XXIV 527–528. [przypis edytorski]
99. Tego i bieda przyciska, i los mu się czasem uśmiecha — Iliada XXIV 530. [przypis edytorski]
100. Temu głód szarpie bebechy... — Iliada XXIV 532. [przypis edytorski]
101. i zła, i dobra szafarzem — połówka wersu nieznanego pochodzenia. [przypis edytorski]
102. Pandaros (mit. gr.) — uczestnik wojny trojańskiej walczący po stronie Trojan, znakomity łucznik, wódz wojsk z Zelei; nakłoniony przez działającą na rozkaz Zeusa Atenę, która przybrała postać jednego z wojowników, strzałem z łuku zranił Menelaosa, zrywając rozejm, który mógł doprowadzić do pokojowego powrotu Heleny (Iliada IV 69 i nast.). [przypis edytorski]
103. Atena (mit. gr.) — córka Zeusa, bogini mądrości i sprawiedliwej wojny. [przypis edytorski]
104. kłótni bogiń, ani jej rozstrzygnięcia za sprawą Temidy i Zeusa — na wesele Tetydy i Peleusa nie zaproszono bogini niezgody Eris, która urażona, przyszła na nie i rzuciła pomiędzy gości złote jabłko z napisem „dla najpiękniejszej”. Wywołało to spór o pierwszeństwo między Herą, Ateną i Afrodytą, rozstrzygnięty z rozkazu Zeusa sądem Parysa. W zamian za przychylny werdykt Parys otrzymał od Afrodyty obiecaną rękę Heleny, żony króla Sparty, Menelaosa, co stało się przyczyną wojny trojańskiej. Mniej jednoznaczne sformułowania oryginału sugerują, że w tym fragmencie chodzi raczej o walkę bogów podczas wojny trojańskiej, zaczętą od kłótni podczas zebrania zwołanego przez Tetydę na rozkaz Zeusa (Iliada XX 1–74). [przypis edytorski]
105. Zaszczepia ludziom winę bóg... — Ajschylos, Niobe (niezachowany dramat). [przypis edytorski]
106. jamb — w metryce iloczasowej: stopa (sekwencja sylab) złożona z dwóch sylab: krótkiej i długiej (w wierszach polskich odpowiednikiem sylaby długiej jest sylaba akcentowana, zaś krótkiej nieakcentowana); jamby: tu: wersy złożone z jambów. [przypis edytorski]
107. Niobe (mit. gr.) — żona króla Teb Amfiona, matka licznego potomstwa, szczyciła się, że ma więcej dzieci niż bogini Latona, która miała tylko Apollina i Artemidę. Apollo i Artemida z zemsty zabili z łuków dzieci Niobe na jej oczach. Rozpaczającą Niobe na koniec Zeus zamienił w skałę, co czasem interpretuje się jako skamienienie z bólu i rozpaczy. [przypis edytorski]
108. Pelopidzi (mit. gr.) — potomkowie Pelopsa, syna Tantala, ród obłożony klątwą. Pelops jako dziecko został zabity przez ojca i podany na uczcie bogów, a następnie, na polecenie Zeusa, wskrzeszony przez Hermesa. Pelops zakochał się w Hippodamii, córce króla Ojnomaosa, który wymagał od ubiegających się o rękę dziewczyny, by wygrali z nim w wyścigu rydwanów, zaś w razie przegranej obcinał im głowy. Uczciwa wygrana była niemożliwa, gdyż rydwan Onomajosa ciągnęły nadzwyczajne rumaki podarowane mu przez Aresa. Pelops przekupił królewskiego woźnicę Myrtilosa obietnicą odstąpienia mu nocy poślubnej. Wygrawszy jednak wyścig i zdobywszy Hippodamię, zepchnął Myrtilosa do morza, by nie dać mu obiecanej nagrody. Tuż przed śmiercią Myrtilos przeklął cały ród Pelopsa. Klątwa stała się przyczyną wielu zbrodni w rodzie. Wnukiem Pelopsa był Agamemnon, naczelny wódz greckiej wyprawy pod Troję, po powrocie z wojny zamordowany przez żonę i jej kochanka, pomszczony przez swego syna Orestesa i córkę Elektrę (zob. Oresteja Ajschylosa). [przypis edytorski]
109. suknia (daw.) — ubranie, strój (także męski). [przypis edytorski]
110. bogowie do obcych podobni wygląd swój odmieniają, zwiedzając miasta śmiertelnych — Odyseja XVII 485–486. [przypis edytorski]
111. Proteusz a. Proteus (mit. gr.) — bóstwo morskie, syn Posejdona i Tetydy, pasterz fok, potrafił przepowiadać przyszłość i przybierać różne postaci. [przypis edytorski]
112. Tetyda (mit. gr.) — boginka morska, matka
Darmowe książki «Państwo - Platon (czytanie dla przedszkolaków .txt) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie
Dodaj komentarz
Uwagi (0)