Listy z podróży do Ameryki - Henryk Sienkiewicz (współczesna biblioteka .TXT) 📖
Krótki opis książki:
Cykl szkiców należących do literackiego gatunku „listów z podróży”, popularnego w drugiej połowie XIX wieku. Sienkiewicz, który był początkującym autorem i pracował jako dziennikarz, zniechęcony marazmem panującym w Polsce, wyruszył do Stanów Zjednoczonych. Pociągał go młody, dynamicznie rozwijający się kraj, postrzegany jako państwo równości społecznej i ogromnych możliwości, gdzie razem z grupą przyjaciół, między innymi z Heleną Modrzejewską, zamierzał osiąść na stałe i prowadzić farmę.
W kilkunastu tekstach, publikowanych na łamach „Gazety Polskiej”, autor opisał swoją podróż przez zachodnią Europę, rejs przez Atlantyk oraz wrażenia z pobytu w Ameryce. W beletrystyczno-publicystycznej formie ukazał bezpośredniość i bezceremonialność Amerykanów, szybko rosnące miasta, rozległe przestrzenie kontynentu, który przemierzał koleją, konno i pieszo, żyzne doliny, skalne pustkowia i dzikie zwierzęta. Na uwagę zasługują trafne refleksje na temat losu Indian, dziesiątkowanych, demoralizowanych i pozbawianych ziemi przez amerykańskich osadników. Wyróżnia się również relacja z pierwszego triumfu Heleny Modrzejewskiej na scenach amerykańskich.
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Henryk Sienkiewicz
- Epoka: Pozytywizm
- Rodzaj: Epika
Czytasz książkę online - «Listy z podróży do Ameryki - Henryk Sienkiewicz (współczesna biblioteka .TXT) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Henryk Sienkiewicz
po korynckich posągach — tłumiąc greckie dążenia niepodległościowe, w 146 p.n.e. Rzymianie zdobyli kwitnący Korynt, zabili wszystkich mężczyzn, sprzedali w niewolę kobiety i dzieci, zaś miasto spalili do gołej ziemi; ze zmieszanych w pożarze wielkich ilości metali: miedzi, złota i srebra miał powstać specyficzny stop: brąz koryncki. [przypis edytorski]
582. Wieniawski, Henryk (1835–1880) — polski kompozytor, skrzypek i pedagog; jeden z najwybitniejszych polskich skrzypków i kompozytorów w historii; w 1872 udał się wraz z pianistą Antonem Rubinsteinem na wielkie tournée koncertowe po Stanach Zjednoczonych, gdzie dali łącznie ponad 200 koncertów. [przypis edytorski]
583. Z zeszytem roli Roxany w ręku — jako sceniczna postać aktorki odgrywającej rolę Roksany w tragedii Racine’a Bajazet. [przypis edytorski]
584. Fidiasz (490–430 p.n.e.) — najwybitniejszy rzeźbiarz grecki okresu klasycznego; autor m.in. posągów Ateny Promachos i Ateny Partenos na ateńskim Akropolu oraz posągu Zeusa w Olimpii, zaliczanego do siedmiu cudów świata starożytnego. [przypis edytorski]
585. zajęcie — tu: zainteresowanie. [przypis edytorski]
586. antrakt — przerwa między jednym a drugim aktem w sztuce teatralnej, operze, koncercie. [przypis edytorski]
587. splendid! splendid! (ang.) — wspaniała! wspaniała! [przypis edytorski]
588. Neilson, Adelaide (1848–1880)— brytyjska aktorka; cieszyła się ogromną popularnością; po udanej trasie po brytyjskich miastach oraz serii pożegnalnych występów w Londynie w 1872 wyjechała do Ameryki, gdzie również odniosła sukces i grała przez kilka lat na tamtejszych scenach. [przypis edytorski]
589. Dear sir! (ang.) — Drogi panie! [przypis edytorski]
590. Pindar (ok. 520–ok. 438 p.n.e.) — wybitny poeta grecki, twórca liryki chóralnej, znany gł. z utworów na cześć zwycięzców igrzysk w Olimpii. [przypis edytorski]
591. benefis — daw.: przedstawienie a. koncert, z którego zyski były przeznaczone dla jednego z artystów; dziś: okolicznościowe przedstawienie a. koncert dla uhonorowania artysty lub zespołu, najczęściej z okazji jubileuszu. [przypis edytorski]
592. deputacja (daw.) — delegacja, grupa przedstawicieli jakiejś zbiorowości wysłana w celu załatwienia jakiejś sprawy. [przypis edytorski]
593. „Dwie poczty” (Evening and Morning) — tj. „Evening Post” (Poczta Wieczorna) oraz „Morning Post” (Poczta Poranna). [przypis edytorski]
594. Apollo (mit. gr.) — bóg słońca, opiekun sztuki, przewodnik dziewięciu muz. [przypis edytorski]
595. Mazepa — dramat Juliusza Słowackiego, mający za temat zazdrość wojewody o młodą żonę romansującą z królem i z jego sługą. [przypis edytorski]
596. Wiśniowski, Sygurd (1841–1892) — polski pisarz, reportażysta, tłumacz, felietonista, podróżnik; w 1862 udał się do Australii, gdzie spędził 10 lat, odwiedzając w tym czasie również Nową Zelandię i Fidżi; w 1873 wyjechał do Stanów Zjednoczonych, gdzie spędził kolejne 10 lat; jego reportaże z podróży do Australii i Ameryki należą do klasyki reporterskiej. [przypis edytorski]
597. Hither, unheralded by voice of fame... — Nieobwoływana przez stugębne wieści, przybyłaś do nas tylko jako piękna cudzoziemka, więc zwykłym tylko przyjęliśmy cię początkowo powitaniem. Okazaliśmy ci naszą sympatię nie jako artystce, którą lud nasz zna, ale patrzyliśmy na ciebie tylko jako na nowicjuszkę. Patrz, jaka zmiana teraz! Od owej pamiętnej nocy tylko twój cudowny talent pozostaje na widowni. Pomimo kajdan obcego ci języka, zazdrością otoczyliśmy już twój nieporównany talent. Zachwyceni, wyznajemy twe zwycięstwo tym większe, te nieprzewidziane. Więc zachowaj teraz twój kraj w pamięci, ale Ameryka ogłasza cię już za swoją własność. [przypis autorski]
598. Lady! across this mimic stage we see... — Lady! Przez twe występy widzimy, że sztuka nie ma granic ani mety, ani więzów. Przez swój geniusz nie znający żadnych przeszkód utorowałaś sobie drogę i potrafiłaś w naszym języku podbić serca nasze i utrzymać je w zachwycie i osłupieniu. Gdy przez cudowną sztukę czarodziejskim zaklęciem z potężnych słów, które napisał Szekspir, i z ciemnych wieków wywołujesz dawno zmarłe postacie, światy wyciągają do nich ręce, sądząc, że drugi raz zostały stworzone. Córko Sarmacji wielka! bądźże pozdrowiona w naszym kraju, za który bliscy ci bohaterowie walczyli. Ty, przyczyniając się do nowych tryumfów, nawiązujesz na nowo dawne nici i nowy blask dodajesz do kart, które już sława nakreśliła. [przypis autorski]
599. Sardou, Victorien (1831–1908) — francuski dramatopisarz, autor sztuk o starannie skonstruowanym schemacie akcji, cieszących się dużą popularnością w Europie i Ameryce. [przypis edytorski]
600. wyrobek — zarabianie na utrzymanie jako wyrobnik, osoba wynajmująca się do różnych prac fizycznych. [przypis edytorski]
601. Jezioro Wyższe (Superior) — dziś popr.: Jezioro Górne (ang. Superior Lake), największe i najbardziej na północ wysunięte jezioro w kompleksie pięciu Wielkich Jezior Ameryki Północnej. [przypis edytorski]
602. założone (...) od innych — dziś popr.: założone przez innych. [przypis edytorski]
603. owładła (daw.) — dziś popr.: owładnęła. [przypis edytorski]
604. mustyk (zool.) — meszka, drobny owad, którego samice żywią się krwią ssaków. [przypis edytorski]
605. ultramontanizm (z łac. ultramontanus: znajdujący się za górami) — pogląd głoszący, że polityka lokalnych kościołów rzymskokatolickich powinna być podporządkowana decyzjom papieża (którego siedziba znajduje się stale w Watykanie, a więc „za górami”; stąd nazwa); ultramontanizm jest więc stanowiskiem oznaczającym usztywnienie doktryny Kościoła katolickiego oraz centralizację władzy kościelnej. [przypis edytorski]
606. zmartwychwstańcy — pot. nazwa członków męskiej wspólnoty zakonnej, noszącej oficjalną nazwę Zgromadzenie Zmartwychwstania Pana Naszego Jezusa Chrystusa, założonej w Rzymie w 1842 przez trójkę polskich emigrantów; zmartwychwstańcy byli skonfliktowani z Mickiewiczem, którego starali się przywrócić „prawowiernemu” Kościołowi, mimo że papież Pius IX nie poparł sprawy polskiej. [przypis edytorski]
607. początkowanie (daw.) — zapoczątkowanie czegoś; inicjatywa. [przypis edytorski]
608. wychodztwo (daw.) — wychodźstwo. [przypis edytorski]
609. prognatyzm — nadmierne wysunięcie żuchwy lub szczęk; cecha występująca u przodków człowieka, w rozwoju ewolucyjnym zanikła, choć występuje u pewnego odsetka ludzi rasy czarnej. [przypis edytorski]
610. Państwo Niebieskie, dziś zwykle: Państwo Niebiańskie — Chiny. [przypis edytorski]
611. Tocqueville, Charles Alexis de (1805–1859) — francuski myśliciel polityczny, historyk i dyplomata, jeden z klasyków współczesnego liberalizmu; autor m.in. dzieła O demokracji w Ameryce (t1. 1835, t2. 1840), zawierającego analizę ustroju społecznego i politycznego Stanów Zjednoczonych. [przypis edytorski]
612. falanster — osiedle zamieszkiwane przez wspólnotę zwaną falangą, forma organizacji zaproponowana przez francuskiego socjalistę utopijnego Charles’a Fouriera (1772–1837) zamiast państwa; na falanster miały się składać obszary rolne, park, zabudowania gospodarcze i obszerny budynek, gdzie żyłoby i wspólnie pracowało półtora tysiąca osób obojga płci i wszystkich potrzebnych wspólnocie profesji. [przypis edytorski]
613. bording house, popr.: boarding house (ang.) — pensjonat. [przypis edytorski]
614. working house (ang.) — dom pracy. [przypis edytorski]
615. ukraina (daw.) — kresy, granica. [przypis edytorski]
616. regulatorów — Tak nazywają wykonawców prawa lynch. [przypis autorski]
617. pisma periodyczne, których niedawno wychodziło cztery, obecnie zaś trzy — „Gazeta Polska Katolicka” pod redaktorem Barzyńskim, „Gazeta Polska Chicagowska” pod Dyniewiczem i „Orzeł Polski”. [przypis autorski]
618. kuban (daw.) — łapówka. [przypis edytorski]
619. pia desideria (łac.) — pobożne życzenia. [przypis edytorski]
620. zamiast: kolej żelazna, znajdziesz: rajlrod... — Pisownię tych angielskich wyrazów zachowuję polską, to jest taką, jakiej używają tamtejsze dzienniki nasze. [przypis autorski]
621. płonka — dziko rosnące młode drzewko owocowe. [przypis edytorski]
622. in direptionem gentium (łac.) — na łup narodów; wyrażenie biblijne (Ez 25, 7) w tłumaczeniu Wulgaty. [przypis edytorski]
623. traktiernia (daw.) — podrzędna restauracja; jadłodajnia. [przypis edytorski]
624. kulis — w południowo-wschodniej Azji: robotnik wykonujący najgorzej płatne prace, zwykle tragarz; kulisowie: dziś popr. M. lm: kulisi. [przypis edytorski]
625. pantalony (z fr., daw.) — spodnie, zwłaszcza zbyt szerokie. [przypis edytorski]
626. Indostan (daw.) — Indie; por. Hindustan (z pers.). [przypis edytorski]
627. kuczer (daw., z niem.) — woźnica. [przypis edytorski]
628. mensa (łac.) — stół; tu: stół stanowiący główną część ołtarza. [przypis edytorski]
629. bonza — buddyjski duchowny w Chinach i Japonii. [przypis edytorski]
630. koolis, popr.: coolies (ang.) — kulisi. [przypis edytorski]
631. Brahma, Sziwa i Wisznu — hinduistyczna trójca (Trimurti) jako trzy aspekty najwyższego boga; Brahma stwarza wszechświat, Wisznu go utrzymuje, a Sziwa unicestwia. [przypis edytorski]
632. brahmanizm — faza rozwoju rozwoju religii indyjskiej między wedyzmem a hinduizmem, w której rozwinięto ideę brahmana, nieopisywalnego nieskończonego bytu, będącego najwyższą powszechną zasadą i rzeczywistością wszechświata, wszechobecną przyczyną wszystkiego. [przypis edytorski]
633. Indianin — tu: mieszkaniec Indii, Hindus. [przypis edytorski]
634. yoghi, popr.: yogi (ang.) — jogin, wyznawca jogi, hinduskiego systemu religijno-filozoficznego, dążącego do doskonałości duchowej m.in. przez ćwiczenia fizyczne. [przypis edytorski]
635. nie staje (daw.) — nie wystarcza; brakuje. [przypis edytorski]
636. emotional (ang.) — emocjonalny, uczuciowy. [przypis edytorski]
637. Tout comme chez nous! (fr.) — całkiem tak jak u nas. [przypis edytorski]
638. zamtuz (daw.) — dom publiczny. [przypis edytorski]
639. kosterstwo (daw.) — hazard; częste granie w kości lub w karty, rujnujące grającego lub nieuczciwe. [przypis edytorski]
640. poliandria (z gr.) — wielomęstwo, małżeństwo jednej kobiety z więcej niż jednym mężczyzną jednocześnie. [przypis edytorski]
641. mandaryn — wysoki urzędnik w Chinach w czasach cesarstwa. [przypis edytorski]
642. kanga, popr.: canga (ang.) — jarzmo: drewniana rama umieszczona na szyjach wołów, aby trzymać je razem podczas pracy, lub koromysło: nosidło do noszenia wiader na barkach. [przypis edytorski]
643. Czajna (fonet. ang. China) — Chiny. [przypis edytorski]
644. uprawa zbóż nie odgrywa wielkiej roli, klimat bowiem jest dla żyta, pszenicy i innych naszych zbóż z wyjątkiem jęczmienia za ciepły... — Sławna pszenica kalifornijska pochodzi z hrabstw położonych na północ od St. Francisco. Klem rolniczy różni się od górniczego większą rozległością, rolniczy bowiem wynosi 100 akrów, czyli morgów, górniczy zaś zapewne tyleż jardów kwadratowych (jard = 1 ½ łokcia). [przypis autorski]
645. diaria (z fonet. ang. diarrhea) — biegunka. [przypis edytorski]
646. rs. — skrót: rubli srebrnych. [przypis edytorski]
647. Self-preservation is the first law of nature (ang.) — Samoobrona jest pierwszym prawem natury. [przypis edytorski]
648. klob (z fonet. ang. club) — maczuga. [przypis edytorski]
649. traktat burlinghamski — traktat Burlingame’a, zawarty w 1868 między Stanami Zjednoczonymi a Chinami, wynegocjowany przez amerykańskiego dyplomatę Ansona Burlingame’a; pierwsza umowa międzynarodowa po wojnach opiumowych, w której mocarstwo zachodnie traktowało Chiny jak równorzędnego partnera. [przypis edytorski]
650. Hayes, Rutherford (1822–1893) — amerykański polityk i prawnik, dziewiętnasty prezydent USA (1877–1881). [przypis edytorski]
Wesprzyj Wolne Lektury!
Wolne Lektury to projekt fundacji Nowoczesna Polska – organizacji pożytku publicznego działającej na rzecz wolności korzystania z dóbr kultury.
Co roku do domeny publicznej przechodzi twórczość kolejnych autorów. Dzięki Twojemu wsparciu będziemy je mogli udostępnić wszystkim bezpłatnie.
Jak możesz pomóc?
Przekaż 1% podatku na rozwój Wolnych Lektur:
Fundacja Nowoczesna Polska
KRS 0000070056
Dołącz do Towarzystwa Przyjaciół Wolnych Lektur i pomóż nam rozwijać bibliotekę.
Przekaż darowiznę na konto:
Darmowe książki «Listy z podróży do Ameryki - Henryk Sienkiewicz (współczesna biblioteka .TXT) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie
Dodaj komentarz
Uwagi (0)