Listy z podróży do Ameryki - Henryk Sienkiewicz (współczesna biblioteka .TXT) 📖
Krótki opis książki:
Cykl szkiców należących do literackiego gatunku „listów z podróży”, popularnego w drugiej połowie XIX wieku. Sienkiewicz, który był początkującym autorem i pracował jako dziennikarz, zniechęcony marazmem panującym w Polsce, wyruszył do Stanów Zjednoczonych. Pociągał go młody, dynamicznie rozwijający się kraj, postrzegany jako państwo równości społecznej i ogromnych możliwości, gdzie razem z grupą przyjaciół, między innymi z Heleną Modrzejewską, zamierzał osiąść na stałe i prowadzić farmę.
W kilkunastu tekstach, publikowanych na łamach „Gazety Polskiej”, autor opisał swoją podróż przez zachodnią Europę, rejs przez Atlantyk oraz wrażenia z pobytu w Ameryce. W beletrystyczno-publicystycznej formie ukazał bezpośredniość i bezceremonialność Amerykanów, szybko rosnące miasta, rozległe przestrzenie kontynentu, który przemierzał koleją, konno i pieszo, żyzne doliny, skalne pustkowia i dzikie zwierzęta. Na uwagę zasługują trafne refleksje na temat losu Indian, dziesiątkowanych, demoralizowanych i pozbawianych ziemi przez amerykańskich osadników. Wyróżnia się również relacja z pierwszego triumfu Heleny Modrzejewskiej na scenach amerykańskich.
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Henryk Sienkiewicz
- Epoka: Pozytywizm
- Rodzaj: Epika
Czytasz książkę online - «Listy z podróży do Ameryki - Henryk Sienkiewicz (współczesna biblioteka .TXT) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Henryk Sienkiewicz
Hill i powiększony; stanowił wielką atrakcję turystyczną Londynu do roku 1936, kiedy spłonął. [przypis edytorski]
123. onegdaj (daw.) — przedwczoraj; dziś w znaczeniu: niegdyś, dawno. [przypis edytorski]
124. szyling — dawna angielska jednostka monetarna. Szyling był równy 1/20 funta i dzielił się na 12 pensów. [przypis edytorski]
125. mila angielska — dawna miara odległości równa ok. 1,6 km. [przypis edytorski]
126. fenianin — zwolennik fenianizmu, ruchu społeczno-politycznego w Irlandii w XIX w., mającego na celu obronę przed wyzyskiem i wyzwolenie spod panowania angielskiego. [przypis edytorski]
127. Don Juan — tu w znaczeniu pot.: uwodziciel, entuzjasta przygód miłosnych. [przypis edytorski]
128. koza (daw., żart.) — więzienie, areszt. [przypis edytorski]
129. przedsiębierczy (daw.) — dziś: przedsiębiorczy. [przypis edytorski]
130. względny (daw.) — okazujący względy, przychylny, łaskawy. [przypis edytorski]
131. kułak — pięść; mocno zaciśnięta dłoń. [przypis edytorski]
132. sromota (daw.) — hańba, niesława. [przypis edytorski]
133. opanowywa (daw.) — dziś popr.: opanowuje. [przypis edytorski]
134. filantropia — dobroczynność. [przypis edytorski]
135. Piękna Helena — operetka Jacques’a Offenbacha z 1864. [przypis edytorski]
136. kopiejka — drobna moneta rosyjska, 100 kopiejek składa się na rubel. [przypis edytorski]
137. sznapsik (pot.) — wódeczka; zdrobn. od sznaps: wódka. [przypis edytorski]
138. sak (daw.) — worek, tu: mieszek, woreczek na pieniądze. [przypis edytorski]
139. Semiramida — legendarna królowa asyryjska, bohaterka licznych opowieści; wg tradycji na jej rozkaz założono wiszące ogrody w Babilonie, uznane za jeden z siedmiu cudów starożytnego świata. [przypis edytorski]
140. Wiele hałasu o nic — komedia Williama Shakespeare’a z 1599. [przypis edytorski]
141. Goddam (ang.) — cholera (przekleństwo). [przypis edytorski]
142. I beg your pardon (ang.) — proszę wybaczyć; bardzo przepraszam. [przypis edytorski]
143. vade retro (łac.) — idź precz; początek frazy: Vade retro, satanae! (idź precz, szatanie!). [przypis edytorski]
144. zazdrostka — krótka firanka, zasłaniająca tylko połowę okna. [przypis edytorski]
145. Morfeusz (mit. gr.) — bóg snu. [przypis edytorski]
146. przenosić (daw.) — przewyższać. [przypis edytorski]
147. addio (wł.) — do widzenia; żegnaj. [przypis edytorski]
148. Childe Harold — główny bohater poematu dygresyjnego Byrona Wędrówki Childe Harolda (1809–1818), mroczny, buntowniczy indywidualista, pierwowzór podobnych mu tzw. bohaterów bajronowskich. [przypis edytorski]
149. Bywaj mi zdrów, kraju kochany! — pierwszy wers wiersza Pożegnanie Child Harolda, parafrazy z G. Byrona, w tłumaczeniu A. Mickiewicza. [przypis edytorski]
150. Cunar (zniekszt.) — Cunard Line, brytyjskie przedsiębiorstwo żeglugowe założone przez Samuela Cunarda, istniejące w latach 1840–2005; w drugiej poł. XIX w. słynące z bezpieczeństwa przewozów, mimo iż jego statki nie należały do najszybszych. [przypis edytorski]
151. Otello — tytułowy bohater tragedii Szekspira, powodowany obsesyjną zazdrością udusił swoją żonę, Desdemonę. [przypis edytorski]
152. dining room (ang.) — sala jadalna; jadalnia. [przypis edytorski]
153. pomorek — zdrobn. od pomór, tu jako łagodne przekleństwo. [przypis edytorski]
154. łokieć — dawna jednostka miary, równa ok. 60 cm. [przypis edytorski]
155. Dickens, Charles (1812–1870) — angielski pisarz, jeden z czołowych twórców powieści społeczno-obyczajowej 2. połowy XIX w.; autor m.in.: Klubu Pickwicka, Olivera Twista, Dawida Copperfielda, Magazynu osobliwości i Wielkich nadziei. [przypis edytorski]
156. brekfest (fonet. ang. breakfast) — śniadanie. [przypis edytorski]
157. sążeń — dawna miara długości, określana przez zasięg rozpostartych ramion dorosłego mężczyzny, wynosząca ok. 1,7–2 m. [przypis edytorski]
158. frazes (daw.) — zdanie, zwrot; dziś: stwierdzenie bez głębszej treści, slogan. [przypis edytorski]
159. Comment ça va, monsieur? (fr.) — Jak się pan czuje? [przypis edytorski]
160. à tout prix (fr.) — za wszelką cenę. [przypis edytorski]
161. Je suis trop vieux marin pour cela! (fr.) — Jestem na to za starym żeglarzem! [przypis edytorski]
162. prezbiterianizm — odłam wyznania protestanckiego charakteryzujący się ustrojem opartym na kolegialnej władzy zgromadzeń prezbiterów, czyli starszych zborów; powstały w XVI w. w Szkocji w wyniku sprzeciwu wobec władzy biskupów w Kościele anglikańskim. [przypis edytorski]
163. kwakier — potoczne określenie członka chrześcijańskiej wspólnoty noszącej nazwę Religijne Towarzystwo Przyjaciół, wywodzącej się z purytanizmu, silnie akcentującej rolę osobistego wewnętrznego objawienia, głoszącej pokojowe zasady i prostotę sposobu życia, rozpowszechnionej głównie w Anglii i Stanach Zjednoczonych, dokąd wyemigrowali w wyniku prześladowań w XVII w. Członkowie wspólnoty byli określani prześmiewczo jako kwakrzy (z ang. quakers: drżący), co miało się odnosić do fizycznych reakcji towarzyszących praktykom doświadczenia mistycznego. [przypis edytorski]
164. tartas (daw.) — zgiełk, zamęt, hałas. [przypis edytorski]
165. Kserkses (ok. 518–465 p.n.e.) — król perski, w 480 roku p.n.e. wyruszył z ogromną, wielonarodową armią na podbój Grecji. Podczas wyprawy nakazał zbudować most w celu przeprowadzenia armii przez cieśninę Hellespont, oddzielającą Azję Mniejszą od Europy. Kiedy świeżo zbudowany most został zniszczony przez potężną burzę, władca rozkazał ukarać morze biczowaniem i wrzucić w głębinę kajdany (Herodot, Dzieje II 33–34). [przypis edytorski]
166. polor — dobre maniery, ogłada towarzyska. [przypis edytorski]
167. dystynkcja — tu: dystyngowany sposób bycia. [przypis edytorski]
168. Tantal (mit. gr.) — król lidyjski, syn Zeusa, za popełnione za życia zbrodnie ponosił męczarnie w Tartarze, najmroczniejszej części podziemnej krainy zmarłych: stał zanurzony w wodzie, z owocami nad głową, nie mógł jednak dosięgnąć jednego ani drugiego, zaspokoić pragnienia ani głodu, zaś nad jego głową chwiał się głaz, grożąc zmiażdżeniem. [przypis edytorski]
169. ladies and gentlemen (ang.) — panie i panowie. [przypis edytorski]
170. rumstek (daw.) — rumsztyk, potrawa z płata wołowego mięsa. [przypis edytorski]
171. grog — napój alkoholowy sporządzany z rumu (lub innego mocnego alkoholu) rozcieńczonego wodą i doprawionego sokiem z cytrusów, cynamonem i cukrem. [przypis edytorski]
172. Wenus (mit. rzym.) — bogini miłości i piękna, odpowiednik greckiej Afrodyty; narodziła się z piany morskiej u wybrzeży Cypru; „Wenus anadyomene” (gr.: wynurzająca się z morza) stanowi od czasów starożytnych częsty temat w malarstwie europejskim. [przypis edytorski]
173. Hoboken — miasto w USA, na zachodnim brzegu ujścia rzeki Hudson, naprzeciw Nowego Jorku; obecnie część metropolii Nowego Jorku. [przypis edytorski]
174. Your name? (ang.) — twoje nazwisko? [przypis edytorski]
175. frant — spryciarz; żartowniś. [przypis edytorski]
176. koczotka (daw.) — stręczycielka. [przypis edytorski]
177. wystawy sklepowe biły łuną gazowego światła — pod koniec XIX w. w dużych miastach używano zasilanych z gazowni lamp gazowych, emitujących silne światło dzięki rozgrzewaniu do białości siatki żarowej płomieniem spalanego gazu; oświetlano nimi ulice, budynki publiczne, warsztaty, sklepy, a także domy klasy średniej. [przypis edytorski]
178. tytuń (daw.) — dziś popr.: tytoń. [przypis edytorski]
179. Yes, sir (ang.) — tak, proszę pana. [przypis edytorski]
180. niegodziwy (daw.) — marny, lichy, nieznośny. [przypis edytorski]
181. business (ang.) — interes. [przypis edytorski]
182. reading room (ang.) — czytelnia. [przypis edytorski]
183. Wiedeń ma swego Stefana — ogromną gotycką katedrę pod wezwaniem św. Szczepana (niem. Stephansdom), wznoszącą się pośrodku centralnego placu miasta, stanowiącą jeden z symboli Wiednia. [przypis edytorski]
184. Kaulbach, Wilhelm von (1804–1874) — malarz niemiecki, twórca wielkoformatowych obrazów o treści historycznej i literackiej; jego główną pracą było zaprojektowanie cyklu wielkich fresków ilustrujących historię ludzkości, zdobiących monumentalną klatkę schodową Nowego Muzeum w Berlinie; uległy one całkowitemu zniszczeniu podczas II wojny światowej. [przypis edytorski]
185. Bruksela [ma] Wirtza — zapewne chodzi o Antoine-Josepha Wiertza (1806–1865), belgijskiego malarza romantycznego, którego kontrowersyjne prace o tematyce mitologicznej, religijnej i historycznej miały tak ogromne rozmiary, że król Belgii sfinansował zbudowanie dla niego olbrzymiej pracowni, w której mógł realizować swoje projekty. [przypis edytorski]
186. tum (daw.) — kościół, świątynia, katedra. [przypis edytorski]
187. patrzy na ciebie, jeśli nie czterdzieści wieków — odniesienie do zdania wypowiedzianego przez Napoleona Bonaparte przed bitwą pod piramidami (21 lipca 1798): „Żołnierze, pamiętajcie, że z wierzchołka tych piramid czterdzieści wieków na was patrzy”. [przypis edytorski]
188. zarwaniec (daw.) — miejsce, gdzie jest pełno zamieszania, ruchu, zamętu. [przypis edytorski]
189. traktiernia (daw.) — podrzędna restauracja; jadłodajnia. [przypis edytorski]
190. dykasteria — oddział sądu bądź urzędu. [przypis edytorski]
191. grynderstwo (z niem.) — pospieszne zakładanie przedsiębiorstw (głównie spółek akcyjnych i za pożyczone pieniądze) nastawionych na szybkie osiągnięcie wysokich zysków; zjawisko rozpowszechnione zwłaszcza w Niemczech w okresie 1871–1874. [przypis edytorski]
192. odcina kupony — dawne obligacje miały postać druków, których częścią były kupony uprawniające do odsetek; w zamian za odcięty kupon właściciel obligacji otrzymywał w banku należne mu odsetki. [przypis edytorski]
193. square (ang.) — plac; skwer. [przypis edytorski]
194. wirydarz (daw.; z łac. viridarium: ogród, park) — czworoboczny wewnętrzny dziedziniec, otoczony krużgankami (długimi gankami), często z ogrodem lub studnią. [przypis edytorski]
195. Stanley, Henry właśc. John Rowlands (1841–1904) — amerykański dziennikarz i korespondent pochodzenia walijskiego, badacz Afryki; jako reporter gazety „New York Herald” w 1871 wsławił się wyprawą na poszukiwanie zaginionego misjonarza i badacza Afryki, doktora Davida Livingstone’a. [przypis edytorski]
196. komisant — człowiek sprzedający (lub kupujący) przedmioty na rzecz zleceniodawcy, ale we własnym imieniu, za co pobiera określoną prowizję; dawniej: agent handlowy, przedstawiciel przedsiębiorstwa. [przypis edytorski]
197. pięcioma (...) miliardami Bismarck miał nadzieję zrujnować na zawsze Francję — Francja, która przegrała w 1871 wojnę z Prusami, w ramach układu pokojowego musiała oddać nowo powstałemu Cesarstwu Niemieckiemu terytoria Alzacji i Lotaryngii oraz zapłacić olbrzymią sumę 5 miliardów franków w złocie. [przypis edytorski]
198. febris aurea (łac.) — gorączka złota. [przypis edytorski]
199. najprzód (daw.) — najpierw, przede wszystkim. [przypis edytorski]
200. stadło (daw.) — małżeństwo, związek małżeński; para małżeńska. [przypis edytorski]
201. rzeczypospolita — tu: republika, państwo o ustroju, w którym władza jest sprawowana przez organ wyłoniony w wyniku wyborów na określony czas. [przypis edytorski]
202. Jankes (z ang. yankee) — potoczne określenie Amerykanina, czasem używane jako pogardliwe. [przypis edytorski]
203. empire city (ang.) — miasto imperialne. [przypis edytorski]
204. plus de confidence que de connaissance (fr.) — więcej poufałości niż znajomości. [przypis edytorski]
205. werenda (daw.) — weranda. [przypis edytorski]
206. między Sasem a Lasem — parafraza przysłowiowego wyrażenia z XVIII w.: „jeden do Sasa, drugi do Lasa”, związanego z konfliktem pomiędzy stronnictwami dwóch królów: Augusta II Mocnego z saskiej dynastii Wettynów (Sasa) i Stanisława Leszczyńskiego (Lasa). [przypis edytorski]
207. salus reipublicae (łac.) — dobro rzeczypospolitej. [przypis edytorski]
208. pauper (z łac.) — biedak, ubogi chłopiec utrzymujący się z jałmużny, ulicznik. [przypis edytorski]
209. indyjski (daw.) — indiański, związany z Indianami. [przypis edytorski]
210. perypatetyk (gr. peripatetikos: przechadzający się) — uczeń lub zwolennik filozofii Arystotelesa; określenie wywodzone od zwyczaju przechadzania się podczas wykładów i dyskusji panującego w szkole Arystotelesa; pot.: osoba lubiąca przechadzać się podczas rozmyślań lub rozmów. [przypis edytorski]
211. country (ang.) — kraj; wieś. [przypis edytorski]
212. pustynia (daw.) — każde pustkowie niezamieszkałe przez ludzi, niekoniecznie pozbawione roślinności. [przypis edytorski]
213. gryzli — dziś popr.: grizzly (a. grizli), podgatunek niedźwiedzia brunatnego żyjący w Ameryce Północnej. [przypis edytorski]
214. interesting young lady (ang.) — interesująca młoda dama. [przypis edytorski]
215. rzeczy złe i zdrożne, o których książki już mówią nabożne — Słowacki, Beniowski, pieśń II. [przypis edytorski]
216. domiseda, lanifica, pia (łac.) — w domu siedząca, przędąca, pobożna; cechy tradycyjnego wzoru kobiety rzymskiej. [przypis edytorski]
217. manela (daw.) — metalowa bransoleta. [przypis edytorski]
218. zausznica (daw.) — kolczyk, ozdoba noszona na uchu. [przypis edytorski]
219. niebieskie pończochy a. błękitne pończochy (ang. blue-stocking) — potoczne określenie wykształconych i wyemancypowanych kobiet w Wielkiej Brytanii. [przypis edytorski]
220. bizun (daw.) — skórzany bat; uderzenie batem.
Darmowe książki «Listy z podróży do Ameryki - Henryk Sienkiewicz (współczesna biblioteka .TXT) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie
Dodaj komentarz
Uwagi (0)