Listy z podróży do Ameryki - Henryk Sienkiewicz (współczesna biblioteka .TXT) 📖
Krótki opis książki:
Cykl szkiców należących do literackiego gatunku „listów z podróży”, popularnego w drugiej połowie XIX wieku. Sienkiewicz, który był początkującym autorem i pracował jako dziennikarz, zniechęcony marazmem panującym w Polsce, wyruszył do Stanów Zjednoczonych. Pociągał go młody, dynamicznie rozwijający się kraj, postrzegany jako państwo równości społecznej i ogromnych możliwości, gdzie razem z grupą przyjaciół, między innymi z Heleną Modrzejewską, zamierzał osiąść na stałe i prowadzić farmę.
W kilkunastu tekstach, publikowanych na łamach „Gazety Polskiej”, autor opisał swoją podróż przez zachodnią Europę, rejs przez Atlantyk oraz wrażenia z pobytu w Ameryce. W beletrystyczno-publicystycznej formie ukazał bezpośredniość i bezceremonialność Amerykanów, szybko rosnące miasta, rozległe przestrzenie kontynentu, który przemierzał koleją, konno i pieszo, żyzne doliny, skalne pustkowia i dzikie zwierzęta. Na uwagę zasługują trafne refleksje na temat losu Indian, dziesiątkowanych, demoralizowanych i pozbawianych ziemi przez amerykańskich osadników. Wyróżnia się również relacja z pierwszego triumfu Heleny Modrzejewskiej na scenach amerykańskich.
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Henryk Sienkiewicz
- Epoka: Pozytywizm
- Rodzaj: Epika
Czytasz książkę online - «Listy z podróży do Ameryki - Henryk Sienkiewicz (współczesna biblioteka .TXT) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Henryk Sienkiewicz
[przypis edytorski]
487. Take care! Take care! (ang.) — Uważajcie na siebie! Uważajcie na siebie! [przypis edytorski]
488. Come here! (ang.) — Chodźcie tutaj! [przypis edytorski]
489. Henry rifle — wielostrzałowy karabin powtarzalny Henry M1860, konstrukcji amerykańskiej, z czasów wojny secesyjnej; protoplasta serii sławnych karabinów Winchestera. [przypis edytorski]
490. bicorne (ang.) — dwuróg, zwierzę dwurożne. [przypis edytorski]
491. żerujące — tu: zbierackie. [przypis edytorski]
492. opatrzyć kogoś czymś (daw.) — zaopatrzyć kogoś w coś. [przypis edytorski]
493. skuner a. szkuner — żaglowiec mający dwa lub więcej masztów o ożaglowaniu skośnym. [przypis edytorski]
494. liszka (pot.) — gąsienica. [przypis edytorski]
495. krotochwila (daw.) — żart. [przypis edytorski]
496. warf, popr. wharf (ang.) — nabrzeże. [przypis edytorski]
497. Ave, stella... (łac.) — Witaj, gwiazdo... (odniesienie do tytułu Maryi jako przewodniczki i opiekunki żeglarzy: Stella Maris, tj. Gwiazda Morza). [przypis edytorski]
498. pomieniony (daw.) — wspomniany (wyżej, wcześniej). [przypis edytorski]
499. sekwoi, które (...) dochodzą do czterystu stóp wysokości, a trzydziestu średnicy — Drzewo zwane Father of the forest ma 450 stóp długości a 112 obwodu. Inne, The Grizzled Giant, 30 stóp średnicy. [przypis autorski]
500. składać coś (daw.) — stanowić coś, tworzyć coś; składać się na coś. [przypis edytorski]
501. bakery (ang.) — piekarnia. [przypis edytorski]
502. samopał — rodzaj dawnej długiej broni palnej. [przypis edytorski]
503. Diana (mit. rzym.) — dziewicza bogini łowów i księżyca, odpowiednik greckiej Artemidy. [przypis edytorski]
504. Co to są palmety, co mówi o nich botanika — z opisu podanego przez autora wynika, że „palmeta” to występująca wyłącznie na pustyni Mohave jukka krótkolistna (Yucca brevifolia), zwana też drzewem Jozuego (Joshua tree), największy przedstawiciel rodziny agawowatych na świecie; mimo że nie jest prawdziwym drzewem, dorasta nawet do 12 metrów wysokości i 3,5 m w obwodzie. [przypis edytorski]
505. elizejski — właściwy dla Pól Elizejskich, wg mit. gr. szczęśliwego miejsca, w którym po śmierci przebywają dusze ludzi, którzy na to zasłużyli swoim życiem. [przypis edytorski]
506. Z taką więc ciszą i z taką powagą... — Słowacki, Beniowski, pieśń IV. [przypis edytorski]
507. kończyna (daw.) — kraniec, skraj. [przypis edytorski]
508. strzelając np. do kuropatw żerujących po ziemi — Kalifornijskie kurki strzela się siedzące, a nie w lot. [przypis autorski]
509. fraszka (daw.) — błahostka, drobnostka, drobiazg. [przypis edytorski]
510. wymanić (daw.) — wyłudzić, uzyskać podstępem lub natrętnymi prośbami. [przypis edytorski]
511. Ariadna (mit. gr.) — królewna kreteńska zakochana w Tezeuszu, pomogła mu wydostać się z labiryntu Minotaura, dając mu kłębek nici do zaznaczenia drogi powrotnej. [przypis edytorski]
512. błędny (daw.) — błądzący, podróżujący bez wyraźnego celu. [przypis edytorski]
513. żar słoneczny dochodzi do przeszło stu stopni — Fahrenheita. [przypis autorski]
514. Go ahead! (ang.) — Naprzód! [przypis edytorski]
515. Wyoming (...) zapewne nieprędko stanem zostanie — Wyoming zostało przyjęte do Unii jako stan w roku 1890. [przypis edytorski]
516. rezerwacja (daw.) — rezerwat. [przypis edytorski]
517. majdan — plac obozowy. [przypis edytorski]
518. giemza — kozica, ssak zamieszkujący wysokie góry. [przypis edytorski]
519. bawół (buffalo) — w Ameryce Północnej słowem buffalo określa się bizona, który należy do tej samej rodziny zwierząt co bawół, żyjący w Afryce. [przypis edytorski]
520. pudding — angielska potrawa o konsystencji gęstego budyniu lub miękkiego ciasta, powstała przez zmieszanie różnych składników z produktem zbożowym lub innym środkiem wiążącym oraz upieczenie lub ugotowanie całości; dawniej nazwa ta oznaczała słoną lub pikantną potrawę z mieszanki mięsa lub podrobów z dodatkami tłuszczu, pieczywa i łoju, zawiniętej w jelito lub żołądek i poddanej gotowaniu; obecnie puddingiem nazywa się głównie dania deserowe, sporządzane na słodko z ryżu, kaszy, mąki, mleka, jaj, suszonych owoców itp. [przypis edytorski]
521. konserwów — dziś popr. forma D. lm: konserw. [przypis edytorski]
522. wymyśleć — dziś popr. wymyślić. [przypis edytorski]
523. szleja — prosta uprząż z rzemiennych lub parcianych pasów. [przypis edytorski]
524. stamped, popr.: stampede (ang.) — popłoch, nagła panika w stadzie zwierząt. [przypis edytorski]
525. Moloch (mit. semicka) — bóg Fenicjan i Kananejczyków, któremu wg Biblii miano składać ofiary z dzieci; przen.: coś bezlitosnego, złego, pochłaniającego niewinne ofiary. [przypis edytorski]
526. z gwiazd zrobiła mi się w oczach kasza — cytat ze zmienioną kolejnością słów, z poematu Słowackiego Beniowski, pieśń I. [przypis edytorski]
527. bosmen, popr.: boss man (ang.) — szef. [przypis edytorski]
528. Morning, sir (ang.) — Poranek, proszę pana (wyraz morning jest również używany jako potoczne skrócenie porannego pozdrowienia good morning: dzień dobry). [przypis edytorski]
529. puncho, popr.: poncho (hiszp.) — wierzchnie okrycie z prostokątnego kawałka tkaniny z otworem na głowę pośrodku. [przypis edytorski]
530. piędź — dawna miara długości równa ok. 20 cm; pierwotnie odległość między końcem kciuka i małego palca rozwartej dłoni. [przypis edytorski]
531. Anabasis, pol. Anabaza — pamiętniki wojskowe Ksenofonta z Aten (ok. 430–ok. 355 p.n.e.), greckiego pisarza, historyka i żołnierza najemnego, opisujące liczącą 1000 mil drogę powrotną do ojczyzny armii 10 tysięcy najemników greckich zwerbowanych przez satrapę perskiego Cyrusa Młodszego przeciwko jego bratu, królowi Persji Artakserksesowi II. [przypis edytorski]
532. period (z łac.) — okres; tu: pojęcie z zakresu retoryki, okres retoryczny, czyli zdanie o konstrukcji zgodnej z zaleceniami retoryki. [przypis edytorski]
533. entauten, popr.: εν ταύτην (gr.) — w tej; Nie mając zamiaru (...) zaczynać periodów od Ksenofontowskich „entauten” (...) nie będę opisywał dzień po dniu: słowo μέρα (dzień) jest w języku greckim rodzaju żeńskiego, stąd autor ma na myśli zapewne frazę: „W tym dniu...”. [przypis edytorski]
534. lot (ang.) — działka; parcela. [przypis edytorski]
535. odpowiedzieli spartańskim: „Przyjdźcie i spróbujcie!” — król spartański Leonidas, kiedy przed bitwą pod Termopilami władca Persji Kserkses I wezwał Spartan, by złożyli (oddali) broń, miał odpowiedzieć: „Przyjdź i weź” (Plutarch, Powiedzenia królów i wodzów. Powiedzenia spartańskie). [przypis edytorski]
536. jenerał (daw.) — generał. [przypis edytorski]
537. schronił się do brytańskich posiadłości — tj. do Kanady. [przypis edytorski]
538. Irving, Washington (1783–1859) — amerykański pisarz, biograf i historyk. [przypis edytorski]
539. Ograbiwszy jego naród, zająwszy Czarne Góry, zrobili z niego teraz bohatera... — niewielkie stada bizonów w Kanadzie nie wystarczały do wyżywienia jego ludzi i w roku 1881 Siedzący Byk został zmuszony do powrotu do Stanów Zjednoczonych, gdzie zamknięto go w rezerwacie. W 1885 przez cztery miesiące występował w objazdowym widowisku Wild West Show Buffalo Billa. W 1890 przyjął do swojego obozu wyznawców Tańca Ducha, nowego indiańskiego ruchu religijnego uważanego przez władze za niebezpieczny; podczas próby aresztowania został zastrzelony przez policjantów. [przypis edytorski]
540. maligna — wysoka gorączka połączona z majaczeniami. [przypis edytorski]
541. Modrzejewska, Helena (1840–1909) — wybitna polska aktorka, specjalizująca się w rolach szekspirowskich i tragicznych. W 1876 roku wyemigrowała do Kalifornii wraz z mężem oraz przyjaciółmi, m.in. z Henrykiem Sienkiewiczem, i osiedliła się z nimi w miejscowości Anaheim w Kalifornii. Z czasem grupa osadników rozstała się, zaś Modrzejewska po kilku latach nauki języka zadebiutowała w 1877 w California Theatre w San Francisco jako Helena Modjeska, zyskując ogromne uznanie i rozgłos. Występowała następnie na scenach Ameryki i Anglii. W 1883 przyjęła obywatelstwo amerykańskie. [przypis edytorski]
542. adres (daw.) — pismo zbiorowe wystosowane do osoby wybitnej lub zajmującej wysokie stanowisko. [przypis edytorski]
543. merkuriusz (daw.) — rtęć. [przypis edytorski]
544. hamernia (daw., z niem.) — kuźnia maszynowa, fabryka żelaza kutego i stali. [przypis edytorski]
545. Midas (mit. gr.) — król Frygii; wszystko, czego się dotknął, zamieniało się w złoto. [przypis edytorski]
546. Tysiąc nocy — częściej: Baśnie z tysiąca i jednej nocy, zbiór około 300 baśni i opowieści wschodnich, głównie arabskich i perskich, zamkniętych w kompozycyjną ramę legendy o sułtanie Szachrijarze i jego żonie Szeherezadzie, która co noc opowiadała małżonkowi jakąś historię, aby uniknąć niezasłużonej kary śmierci. [przypis edytorski]
547. buggy (ang.) — powozik; wagonik; niewielki pojazd. [przypis edytorski]
548. parlor (ang.) — salon, pokój bawialny. [przypis edytorski]
549. the greatest artist of the world (ang.) — największa artystka (lub: artysta) świata. [przypis edytorski]
550. Janauschek, Fanny (1829–1904) — austriacka aktorka teatralna urodzona w Pradze; grała w teatrach niemieckich, od 1863 w Ameryce i w Anglii. [przypis edytorski]
551. Morris, Clara (1849–1925) — aktorka amerykańska; po 1885 poświeciła się głównie pisaniu. [przypis edytorski]
552. Bowers, Elizabeth Crocker (1830–1895) — amerykańska aktorka i kierowniczka teatru, występująca zawodowo jako „Mrs. D. P. Bowers”. [przypis edytorski]
553. Eytinge, Rose (1835–1911) — ceniona aktorka amerykańska żydowskiego pochodzenia. [przypis edytorski]
554. Silver City (ang.) — srebrne miasto. [przypis edytorski]
555. nec locus ubi Troia fuit (łac.) — nie ma śladu, gdzie była Troja. [przypis edytorski]
556. Kaczkowski, Zygmunt (1825–189) — polski powieściopisarz i poeta, powieściopisarz i poeta, uczestnik rewolucji krakowskiej i ruchu Wiosny Ludów z 1848; autor m.in. powieści Murdelio (1853), której akcja toczy się na ziemiach polskich po pierwszym rozbiorze. [przypis edytorski]
557. fashionable (ang.) — modny, elegancki. [przypis edytorski]
558. Ristori, Adelaide (1822–1906) — włoska aktorka, wybitna tragiczka swojej epoki. [przypis edytorski]
559. Rozpalam je (ognisko) — W nawiasach zamieszczamy objaśnienia lub wyrażenia równoważne, szanując dosłowność samego listu. [przypis redakcyjny]
560. Kuję się ciągle o kaktusy... — Porównaj uwagi o tym przekręconym zdaniu (”kłują się” — oczywiście zające) w liście następnym. [przypis autorski]
561. but I am (ang.) — ale ja jestem. [przypis edytorski]
562. for instant (ang.) — do (w celu) natychmiastowego; błyskawicznie. [przypis edytorski]
563. Ofelia — bohaterka Hamleta Szekspira, nieszczęśliwie zakochana w Hamlecie, popada w obłęd i tonie w rzece. [przypis edytorski]
564. Julietta — dziś częściej: Julia, bohaterka sztuki Romeo i Julia (Romeo and Juliet ) Szekspira. [przypis edytorski]
565. Rachel (pseud.), właśc. Elisabeth Félix (1821–1858) — francuska aktorka dramatyczna żydowskiego pochodzenia, święciła ogromne triumfy w dramatach klasyków francuskich. [przypis edytorski]
566. paradyz (daw.; z fr. paradis: raj) — najwyżej usytuowane i najtańsze miejsca w teatrze a. cyrku; również: galeria, jaskółka. [przypis edytorski]
567. Sarmacja — kraina Sarmatów, starożytnego walecznego ludu, który wg literatury i publicystyki polskiej XV–XIX w. zamieszkiwał w przeszłości tereny polskie, ruskie i litewskie i od którego wywodzi się szlachta polska. [przypis edytorski]
568. Księstwo — Wielkie Księstwo Poznańskie, powstałe na mocy kongresu wiedeńskiego autonomiczne księstwo, wchodzące w skład Prus. [przypis edytorski]
569. comme de raison (fr.) — oczywiście; jak się można było spodziewać. [przypis edytorski]
570. meeting (ang.) — zgromadzenie wielu osób w miejscu publicznym; wiec. [przypis edytorski]
571. mina (daw.) — kopalnia. [przypis edytorski]
572. skop (daw.) — kastrowany baran. [przypis edytorski]
573. sakum-pakum (rzad., z niem.) — spakować się w pośpiechu i wyruszyć. [przypis edytorski]
574. high life (ang.) — wielki świat, wytworne towarzystwo. [przypis edytorski]
575. Rodzina Benoiton — komedia francuskiego dramatopisarza Victoriena Sardou (1831–1908) z 1865. [przypis edytorski]
576. ćwik (daw.) — człowiek ćwiczony, doświadczony, szczwany; wyjadacz. [przypis edytorski]
577. celebrated Polish artist, Mrs. Helena Modjewska (ang.) — sławna polska artystka, pani Helena Modjewska. [przypis edytorski]
578. Lecouvreur, Adrianna (1692–1730) — aktorka francuska, przez współczesnych uznana za najwybitniejszą tragiczkę Francji; kochanka marszałka Maurycego Saskiego; wg legendy została otruta przez swą rywalkę; jej życie i tajemnicza śmierć zostały ukazane w sztuce Adrienne Lecouvreur (1849) autorstwa E. Legouvé i E. Scribe, która z kolei stała się podstawą libretta opery Francesca Cilei o tym samym tytule. [przypis edytorski]
579. kwadrans na ósmą (daw.) — dziś: kwadrans po siódmej; siódma piętnaście. [przypis edytorski]
580. populus romanus (łac.) — lud rzymski. [przypis edytorski]
581. populus romanus (...) gotowy deptać
Darmowe książki «Listy z podróży do Ameryki - Henryk Sienkiewicz (współczesna biblioteka .TXT) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie
Dodaj komentarz
Uwagi (0)